PARAGUAY’DA KIZAMIK

02 Şubat 2023 Perşembe

23 Ocak 2023'te Paraguay UST Ulusal Odak Noktası, 15 Eylül 2022'de ateş ve kızarıklık başlayan Itapua Bölgesinden 14 aylık bir erkek çocukta kızamık vakası olduğunu DSÖ'ye bildirmiştir.

2 Şubat 2023

Özet olarak durum

23 Ocak 2023'te Paraguay UST Ulusal Odak Noktası, 15 Eylül 2022'de ateş ve kızarıklık başlayan Itapua Bölgesinden 14 aylık bir erkek çocukta kızamık vakası olduğunu DSÖ'ye bildirmiştir. Vaka oldukça şüpheli bir vaka olarak bildirilmiştir. Eylül 2022'de kızamık vakası görülmüş olup 11 Ekim 2022'de vaka, Paraguay'daki Merkezi Halk Sağlığı Laboratuvarı (İspanyolca kısaltmasıyla LCSP.) tarafından laboratuvarca doğrulanmıştır. Vakanın aşılama takvimine göre rutin aşılama öyküsü olmamasına rağmen, Kasım 2021 ile 16 Aralık 2022 arasında etkilenen departmanda yürütülen kızamık aşılama kampanyası kapsamında 12 Eylül 2022'de bir doz MMR (MMR1) verilmiştir. Yakın zamanda aşılanma geçmişi nedeniyle, vaka örnekleri, 10 Ocak 2023'te kızamık için pozitif ve kızamık aşısı suşu için negatif olarak test edilen daha ileri moleküler analiz için Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi'ne (US CDC) gönderilmiştir.Vakanın seyahat öyküsü bulunmayıp vaka kendisinde semptomların görülmesinden 30 gün önce kendisine alerjik reaksiyon tanısı konmuş bir aile üyesiyle teması söz konusu olup söz konusu bu temaslı kişinin  Arjantin'in Buenos Aires kentine düzenli seyahat geçmişi olan bir aile üyesiyle teması söz konusudur.

Sürveyans faaliyetlerinin güçlendirilmesi gibi kontrol önlemleri, Eylül 2022'de vaka bildirilir bildirilmez yerel ve ulusal makamlar tarafından uygulanmıştır.

Bu, 1998'den beri Paraguay'da bildirilen ilk kızamık vakasıdır.

Durumun tanımlanması

23 Ocak 2023'te Paraguay UST Ulusal Odak Noktası, Paraguay'ın Itapua Departmanında doğrulanmış bir kızamık vakasını DSÖ'ye bildirmiştir. Itapua, Arjantin ile ülkenin güney sınırına yakındır. Vaka, 15 Eylül 2022 tarihinde döküntü ve ateş başlangıcı olan 14 aylık erkek çocuktur. Seyahat öyküsü yoktur ve 12 Eylül 2022 tarihinde tek doz MMR aşısı (MMR1) yapılmıştır. Alınan bilgiye göre, semptomların başlamasından 30 gün önce vaka, ateş, burun akıntısı ve cilt lezyonlarını içeren bir alerjik reaksiyona sahip olduğu teşhis edilen semptomatik bir aile üyesi olan 16 aylık bir çocukla temas etmiştir. Bu semptomatik aile temaslısı, Arjantin’in Buenos Aires kentine periyodik seyahat geçmişi olan bir aile üyesidir.

26 Eylül 2022'de bir serum örneği toplanmış ve Immunoglobulin M (IgM) ile kızamık için reaktif olan LCSP'ye gönderilmiştir. 11 Ekim'de ikinci bir serum örneği toplanmış ve LCSP'ye gönderilmi olup IgM ve IgG ile kızamık için reaktif olarak test edilmiştir.

Ayrıca, 16 Kasım'da serum ve idrar numuneleri onay için ABD CDC'ye gönderilmiş olup 10 Ocak 2023'te ters transkriptaz - kantitatif polimeraz zincir reaksiyonu (RT-qPCR) ile kızamık için pozitif ve kızamık aşısı suşu için negatif olarak test edilen ek moleküler analiz yapılmıştır.

Paraguay'da 2021'de kızamık, kabakulak ve kızamıkçık aşısının birinci ve ikinci dozu için resmi kızamık aşısı kapsamı sırasıyla %56 ve %55 olup DSÖ'nün tavsiye ettiği en az %95 sürekli homojen kapsama alanından daha düşüktür.

Son Ulusal MMR Aşılama Kampanyası, Itapua departmanı dahil olmak üzere Kasım 2021'den 16 Aralık 2022'ye kadar gerçekleştirilmiştir.

Bu, 1998'den beri Paraguay'da bildirilen ilk kızamık vakasıdır.

Kızamık epidemiyolojisi:

Kızamık, her yaştan duyarlı bireyleri etkileyen ve küresel olarak küçük çocuklar arasında önde gelen ölüm nedenlerinden biri olmaya devam eden oldukça bulaşıcı bir viral hastalıktır. Bulaşma yolu hava yoluyla veya enfekte kişilerin burnundan, ağzından veya boğazından çıkan damlacıklardır. Genellikle enfeksiyondan 10-12 gün sonra ortaya çıkan ilk semptomlar, genellikle aşağıdaki semptomlardan bir veya birkaçının eşlik ettiği yüksek ateşi içerir: Burun akıntısı, kan çanağı gözler, öksürük ve ağzın içinde küçük beyaz noktalar. Birkaç gün sonra, genellikle yüz ve üst boyunda başlayan ve yavaş yavaş aşağı doğru yayılan bir döküntü gelişir. Bir hasta, döküntünün başlamasından dört gün öncesine kadar, döküntünün ortaya çıkmasından dört gün sonrasına kadar bulaşıcıdır. Kızamık için spesifik bir antiviral tedavi yoktur ve çoğu insan 23 hafta içinde iyileşir.

Yetersiz beslenen çocuklar ve HIV'li, kanserli ve bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlarla tedavi edilen kişiler de dahil olmak üzere bağışıklığı baskılanmış kişiler ile hamile kadınlar arasında kızamık, körlük, ensefalit, şiddetli ishal, kulak enfeksiyonu ve zatürre gibi ciddi komplikasyonlara da neden olabilir.

Kızamık aşılama ile önlenebilir. Aşılama uygulaması kapsamının düşük olduğu ülkelerde, salgınlar tipik olarak her iki ila üç yılda bir meydana gelir ve genellikle iki ila üç ay sürer, ancak süreleri nüfus büyüklüğüne, kalabalıklaşmaya ve nüfusun bağışıklık durumuna göre değişir.

Halk sağlığı müdahalesi

Aşağıdaki halk sağlığı önlemleri yerel ve ulusal sağlık yetkilileri tarafından uygulanmıştır:

  • Aktif ve geriye dönük kurumsal vaka bulma, temaslı takibi ve temaslıların izlenmesi yoluyla yoğunlaştırılmış epidemiyolojik sürveyans.
  • Toplumdaki aşılama kapsamının hızlı bir şekilde değerlendirilmesi ve gerekirse, bir veya iki doz MCV'yi kaçıranları hedef alan sahada kızamık içeren aşının (MCV) hızla konuşlandırılması. Ayrıca Eylül 2022'de vakanın tespit edildiği çevrede bir ile 60 yaş ve üzeri toplam 181 kişiye anket yapılmıştır. Ankete katılan bu 181 kişiden 107'si kızamık ve kızamıkçığa karşı aşılanmıştır ve bu oran %59'dur.
  • Vaka yönetimi ve kızamık sürveyansı konusunda sağlık çalışanlarına eğitim verilmiştir.
  • Laboratuvar ağlarının güçlendirilmesi.

DSÖ risk değerlendirmesi

2016 yılında, DSÖ Amerika Bölgesi, Uluslararası Uzman Komitesi (IEC) tarafından kızamık, kızamıkçık ve konjenital kızamıkçık sendromu hastalıkların belgelenmesi ve doğrulanması için Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) endemik kızamık virüsünün bulaşmadığı ilan edilen ilk Bölgesi olmuştur. Bununla birlikte, Bölgeyi kızamıktan uzak tutmak, virüsün importe  edilmesi ve yeniden ortaya çıkması riskinin her zaman olması nedeniyle süregelen bir zorluktur.

2021'de beş ülke ve bölge (bundan böyle ülkeler) Amerika Bölgesi'nde ilk MMR (MMR1) dozu için ≥%95 aşılama  kapsamına ulaşırken, 13 ülke MMR1aşılama  kapsamı %80'in altında kalmıştır. MMR2 için yalnızca iki ülke ≥%95 aşılama kapsamına sahip olmuş olup 36 ülke %80'den daha az aşılama kapsamı  oranına sahip olmuştur.

Amerika Bölgesi'nde 2017 ile 2022 arasında meydana gelen kızamık salgınlarına, COVID-19 pandemisinden etkilenen 2 doz kızamık aşılama kapsamına uyulmaması da dahil olmak üzere çeşitli faktörler katkıda bulunmuştur. Aynı dönemde, entegre kızamık/kızamıkçık sürveyansına yönelik uluslararası göstergelerin performansında boşluklar vardır.

Paraguay'da, hem sağlık sistemi üzerindeki COVID-19 ile ilgili yük hem de fiziksel mesafe gereklilikleri veya toplum isteksizliği nedeniyle kızamık aşısına olan talebin azalması nedeniyle rutin aşılama faaliyetlerinin kesintiye uğrama riski devam etmektedir. Bağışıklama hizmetlerinin kesintiye uğraması, kısa süreler için bile olsa, duyarlı bireylerin sayısında artışa neden olabilir ve kızamık gibi salgın eğilimli aşı ile önlenebilir hastalıkların (VPD'ler) olasılığını artırabilir.

DSÖ tavsiyesi

DSÖ, Amerika'da 2018-2023'te Kızamık, Kızamıkçık ve Konjenital Kızamıkçık Sendromunun Sürdürülebilirliği için Eylem Planının uygulanmasına yönelik çabaların aşağıdakilere odaklanarak güçlendirilmesini tavsiye etmektedir:

1) kızamık aşılama hizmetlerine evrensel erişimin garanti edilmesi;

2) kızamık, kızamıkçık ve doğuştan kızamıkçık sendromu için epidemiyolojik sürveyans sistemlerinin kapasitesinin güçlendirilmesi;

3) yok etme durumunu sürdürmek için ulusal operasyonel kapasitenin geliştirilmesi;

4) Bölge ülkelerinde endemik bulaşmanın yeniden oluşmasını önlemek için importe kızamık, kızamıkçık ve doğuştan kızamıkçık sendromu vakalarına hızlı müdahale için standart mekanizmaların oluşturulması.

Kızamığın bu vakanın ötesine yayılmasını önlemek için DSÖ, tüm belediyelerde MCV'nin birinci ve ikinci dozları ile en az %95'lik sürekli homojen kapsamın sürdürülmesini ve kamu, özel ve  sosyal güvenlik sağlık tesislerinde  tüm şüpheli vakaların zamanında tespit edilmesini sağlamak için sürveyansın güçlendirilmesini önermektedir.

DSÖ, yüksek oranda şüphelenilen kızamık vakalarını hızlı bir şekilde tespit etmek ve bunlara yanıt vermek için özellikle trafiğin yoğun olduğu sınır bölgelerinde güçlendirilmiş sürveyans önermektedir.

DSÖ ayrıca, bu amaç için eğitilmiş hızlı müdahale ekiplerinin etkinleştirilmesi yoluyla ve importe vakalar olduğunda ulusal hızlı müdahale protokollerinin uygulanması yoluyla endemik bulaşmanın yeniden kurulmasını önlemek için importe kızamık vakalarının yönetilmesini tavsiye etmektedir. Bir hızlı müdahale ekibi etkinleştirildikten sonra, tüm düzeyler arasında kalıcı ve akıcı iletişim kanalları ile ulusal, alt-ulusal ve yerel düzeyler arasında sürekli koordinasyon sağlanmalıdır. Salgınlar sırasında, hastaların izolasyon odalarına (her türlü bakım düzeyi için) uygun şekilde sevk edilmesi ve bekleme odalarında ve/veya diğer hastane odalarında diğer hastalarla temastan kaçınılmasıyla, nozokomiyal bulaşmayı önlemek için yeterli hastane vaka yönetiminin oluşturulması önerilir.

DSÖ, sağlık çalışanları, turizm ve ulaşımda (oteller, havaalanları, sınır kapıları, toplu taşıma ve diğerleri) çalışan kişiler gibi risk altındaki popülasyonların (aşı veya kızamık ve kızamıkçığa karşı bağışıklığı olmayan) aşılanmasını önermektedir. Hem göçmenler hem de ikamet edenler dahil olmak üzere risk altında olduğu düşünülenlere öncelik vererek ve trafiğin yoğun olduğu sınır bölgelerindeki göçmen nüfusları aşılanması için bir plan  hayata geçirilerek nüfusun bağışıklığını ve aşılama kapsamını artırmalıdır.

DSÖ, importe vakaların kontrol eylemleri için bir kızamık-kızamıkçık (MR) ve/veya MMR aşısı ve şırınga/malzeme stoğu bulundurmanızı önerir. Ulusal programa göre Aşı hizmetlerine erişim yabancılar, salgınların devam ettiği ülkelerde geçici faaliyetler yürüten aynı ülkeden kişiler, yerinden edilmiş nüfus, yerli halklar veya diğer hassas nüfuslar için kolaylaştırılmalıdır.

DSÖ, mevcut salgınla ilgili mevcut bilgilere dayanarak Paraguay'a yönelik seyahat ve ticaret konusunda herhangi bir kısıtlama getirilmesini önermemektedir.

Ayrıntılı bilgi için aşağıdaki bağlantılara bakınız:

Etiketler:
Kızamık

Kaynak: https://www.who.int/emergencies/disease-outbreak-news/item/2023-DON438