26 Şubat 2023

Özet olarak durum

23 Şubat 2023'te Kamboçya Uluslararası Sağlık Tüzüğü (UST) Ulusal Odak Noktası (NFP), DSÖ'ye avian influenza A (H5N1) virüsü ile doğrulanmış bir insan enfeksiyonu vakası bildirdi. İlk vaka ile aile teması olan ikinci bir vaka 24 Şubat 2023'te rapor edildi. Bildirilen bu iki vakanın virüse maruz kalma durumunun belirlenmesi de dahil olmak üzere bir salgın araştırması devam ediyor.

Bunlar, 2014'ten beri Kamboçya'dan bildirilen ilk iki kuş gribi A (H5N1) vakasıdır. Aralık 2003'te Kamboçya, ilk kez yabani kuşları etkileyen Yüksek Patojenik Kuş Gribi (HPAI) H5N1 salgını bildirdi. O zamandan 2014 yılına kadar, Kamboçya'da kümes hayvanlarından insana bulaşmaya bağlı insan vakaları ara sıra rapor edilmiştir.

İnsanlarda H5N1 enfeksiyonu ciddi hastalığa neden olabilir, yüksek ölüm oranına sahiptir ve UST (2005) uyarınca bildirimi zorunludur.

Vakaların açıklaması

23 Şubat 2023'te Kamboçya Uluslararası Sağlık Tüzüğü  Ulusal Odak Noktası (UST NFP'si), insanlarda kuş gribi A (H5N1) virüsü ile doğrulanmış bir enfeksiyon vakası olduğunu DSÖ'ye bildirmiştir. Vaka, Kamboçya'nın güneyindeki Prey Veng eyaletinden 11 yaşındaki bir kız çocuğuydu. 16 Şubat 2023'te vaka semptomlar geliştirdi ve yerel bir hastanede tedavi gördü. 21 Şubat 2023 tarihinde vaka, ağır pnömoni şikayeti ile Ulusal Çocuk Hastanesine başvurmuştur. Bir numune, şiddetli akut solunum yolu enfeksiyonu (SARI) nöbetçi sistemi sayesinde alındı ve Ulusal Halk Sağlığı Enstitüsünde ters transkriptaz-polimeraz zincir reaksiyonu (RT-PCR) ile kuş gribi A (H5N1) virüsü için pozitif olarak aynı gün test edildi. Numune ayrıca bulgunun doğrulandığı Ulusal Grip Merkezi olan Institute Pasteur Kamboçya'ya gönderilmiş. Hasta 22 Şubat 2023'te öldü. Kamboçya, indeks vakadan alınan virüsün genetik diziliş verilerini, halka açık GISAID veritabanı aracılığıyla paylaştı. Virüs sıralaması, H5N1 virüsünün 2.3.2.1c sınıfına ait olduğunu ve 2014'ten beri güneydoğu Asya'da kümes hayvanlarında dolaşan 2.3.2.1c sınıfı virüslere benzer olduğunu göstermektedir.

İndeks vakanın toplam on iki yakın temaslısı (sekiz asemptomatik yakın temaslı ve şüpheli tanımına uyan dört semptomatik vaka) belirlenmiş ve örnekler toplanmış ve test edilmiştir. Laboratuvar incelemeleri, indeks çocuğun babasını 23 Şubat 2023'te ikinci vaka olarak doğruladı. Asemptomatik olan baba sevk edildiği hastanede tecrit altında. Diğer on bir numune A (H5N1) ve SARS-CoV-2 için negatif test edildi.

25 Şubat 2023 itibariyle, 2003 yılından bu yana Kamboçya'da 38 ölüm (CFR %66) dahil olmak üzere toplam 58 insanda kuş gribi A (H5N1) virüsü enfeksiyonu vakası rapor edilmiştir; 2003 ile 2009 arasında dokuz vaka ve yedi ölüm ve 2010 ile 2014 arasında 47 vaka ve 30 ölüm bildirildi.

Halk sağlığı müdahalesi

İndeks vakanın görüldüğü ilde, bulaşma kaynağı ve yolunu belirlemek için ortak bir hayvan-insan sağlığı araştırması yapılıyor. Ek olarak, virüsün daha fazla yayılmasını kontrol altına almak için üst düzey bir hükümet müdahalesi sürüyor.

DSÖ risk değerlendirmesi

Bunlar, 2014'ten beri Kamboçya'da bildirilen ilk insan enfeksiyonlarıdır. İnsan enfeksiyonu ciddi hastalığa neden olabilir ve yüksek ölüm oranına sahiptir. İnsanlarda neredeyse tüm Influenza A (H5N1) enfeksiyonu vakaları, enfekte canlı veya ölü kuşlarla veya Influenza A (H5N1) ile kontamine olmuş ortamlarla yakın temasla ilişkilendirilmiştir. Şimdiye kadarki kanıtlara göre, virüs insanlara kolayca bulaşmıyor ve insandan insana bulaşması olağandışı görünüyor. Bildirilen iki vakanın virüse maruz kalma kaynağının belirlenmesi de dahil olmak üzere bir salgın araştırması devam etmektedir.

Virüs kümes hayvanı popülasyonlarında tespit edilmeye devam edildiğinden, daha fazla insan vakası beklenebilir.

Kuş gribi virüsleri kümes hayvanlarında dolaşırken, enfekte kümes hayvanlarına veya kontamine ortamlara maruz kalma nedeniyle sporadik enfeksiyon veya küçük insan vakası kümeleri riski vardır. 2003'ten 25 Şubat 2023'e kadar, dünya çapında 21 ülkeden toplam 873 insan influenza A (H5N1) enfeksiyonu vakası ve 458 ölüm bildirilmiştir.

Laboratuvar tarafından doğrulanan vakaların temaslılarının izlenmesi de dahil olmak üzere, hem insan hem de hayvan sağlığı kurumlarının halk sağlığı önlemleri uygulanmıştır. Bu insan vakalarından virüsün daha fazla karakterizasyonu beklemedeyken, mevcut epidemiyolojik ve virolojik kanıtlar, mevcut A (H5) virüslerinin insanlar arasında sürekli bulaşma yeteneği kazanmadığını, dolayısıyla insandan insana sürekli yayılma olasılığının düşük olduğunu göstermektedir. Şimdiye kadar mevcut bilgilere dayanarak, DSÖ bu virüsün genel popülasyon için oluşturduğu riski düşük olarak değerlendirmektedir.

Daha fazla epidemiyolojik veya virolojik bilgi elde edildikçe risk değerlendirmesi gerektiği gibi gözden geçirilecektir.

Avian influenza A'ya (H5N1) karşı insan kullanımına yönelik aşılar, pandemik kullanım için geliştirilmiştir, ancak yaygın olarak mevcut değildir. DSÖ, Global Influenza Surveillance and Response System (GISRS) aracılığıyla virüsün gelişimini izlemekte, risk değerlendirmesi yapmakta ve pandemiye hazırlık amacıyla ek yeni aşı virüs adaylarının geliştirilmesini önermektedir.

Epidemiyolojik durumun yakından analizi, (insan ve kümes hayvanlardaki) en son virüslerin daha fazla karakterize edilmesi ve serolojik araştırmaları, ilgili riski değerlendirmek ve risk yönetimi önlemlerini derhal ayarlamak için kritik öneme sahiptir.

DSÖ tavsiyesi

İnsanlarda sporadik influenza A (H5N1) vakalarına ilişkin raporlar, kuşlarda yaygın dolaşım ve influenza virüslerinin sürekli gelişen doğası göz önüne alındığında, DSÖ, insan (veya hayvan) sağlığını etkileyebilecek dolaşımdaki influenza virüsleri ve risk değerlendirmesi için zamanında virüs paylaşımı dahil  ortaya çıkan grip virüsleriyle ilişkili virolojik, epidemiyolojik ve klinik değişiklikleri tespit etmek ve izlemek için küresel sürveyansın önemini vurgulamaya devam etmektedir.

Kuş gribi virüsleri bir bölgede dolaşımdayken, hasta kuşlardan numune alma, itlaf etme ve enfekte kuşları, yumurtaları, çöpleri imha etme ve kontamine olmuş binaların temizliği gibi yüksek riskli görevlerle uğraşan kişilere uygun kişisel koruyucu ekipman ve kullanım için bu kişiler eğitim sağlanmalıdır. Bu görevlerde yer alan tüm kişiler kayıt altına alınmalı ve enfekte kümes hayvanları veya çevreleriyle son teması izleyen yedi gün boyunca yerel sağlık yetkilileri tarafından yakından izlenmelidir.

Varyant bir virüs de dahil olmak üzere pandemik potansiyele sahip yeni bir influenza virüsünün neden olduğu doğrulanmış veya şüphelenilen bir insan enfeksiyonu durumunda, hayvanlara maruz kalma, seyahat ve temas geçmişine ilişkin kapsamlı bir epidemiyolojik araştırma (doğrulayıcı laboratuvar sonuçları beklenirken bile) yürütülmelidir. Epidemiyolojik araştırma, yeni virüsün kişiden kişiye bulaşmasına işaret edebilecek olağandışı solunum olaylarının erken tespitini içermeli ve vakanın meydana geldiği zaman ve yerden toplanan klinik numuneler test edilmeli ve daha fazla tanımlama için bir DSÖ İşbirliğindeki Merkeze gönderilmelidir.

Şu anda, insanlarda kuş gribine karşı korunmak için yaygın olarak bulunan bir aşı yoktur. DSÖ, kümes hayvanlarıyla veya kuşlarla çalışan ilişkili herkesin potansiyel yeniden sınıflandırma riskini azaltmak için mevsimsel grip aşısı olmasını önermektedir.

Bilinen hayvan gribi salgınları olan ülkelere seyahat edenler, çiftliklerden, canlı hayvan pazarlarında hayvanlarla temastan, hayvanların kesilebileceği alanlara girmekten veya hayvan dışkısı ile kontamine olmuş gibi görünen herhangi bir yüzeyle temastan kaçınmalıdır. Genel önlemler arasında düzenli el yıkama ve iyi gıda güvenliği ve gıda hijyeni uygulamaları yer alır. Etkilenen bölgelerden enfekte kişiler uluslararası seyahat ederse, seyahat sırasında veya varıştan sonra başka bir ülkede enfeksiyon tespit edilebilir. Bu meydana gelirse, bu virüs insanlar arasında kolayca bulaşma yeteneği kazanmamış olduğu  mevcut bilgilere göre daha fazla topluluk düzeyinde yayılma olasılığı düşük kabul edilir.

DSÖ, bu olayla ilgili mevcut bilgilere dayanarak herhangi bir seyahat veya ticaret kısıtlamasının uygulanmasını tavsiye etmemektedir. DSÖ, insan-hayvan arayüzündeki influenza virüslerinin mevcut durumu ile ilgili olarak giriş noktalarında özel gezgin taraması veya kısıtlamalar önermemektedir.

Yeni bir influenza alt tipinin neden olduğu tüm insan enfeksiyonları, Uluslararası Sağlık Tüzüğü (UST) kapsamında bildirilmesi gerekir ve UST'ye Taraf Devletlerin (2005), bir pandemiye neden olma potansiyeline sahip bir influenza A virüsünün neden olduğu, yakın zamanda laboratuvar tarafından doğrulanmış herhangi bir insan enfeksiyonu vakasını DSÖ'ye bildirmeleri gerekmektedir. Bu rapor için hastalık kanıtı gerekli değildir.