BİRDEN FAZLA ÜLKEDE GÖRÜLEN MAYMUN ÇİÇEK HASTALIĞI (MONKEYPOX) SALGINI

30 Mart 2023 Perşembe

16 Mart 2023 tarihinde yayınlanan son durum raporundan bu yana, DSÖ'ye 228 yeni mpox vakası (toplam vakalarda %0,3 artış) ve buna bağlı bir yeni ölüm bildirilmiştir.

30 Mart 2023'te yayınlanmış Dış Durum Raporu-19

DSÖ ulusal yetkilileri tarafından 27 Mart 2023 tarihine ve saat 17:00’a (CEST) kadar alınan veriler

Risk Değerlendirmesi

Laboratuvarca doğrulanmış Vakalar

Ölüm Vakaları

Ülkeler/Bölgeler/Yönetim Bölgeleri

Küresel  Risk - Orta

86.724

112

110

DSÖ Bölgesel Risk

Afrika Bölgesi, Doğu Akdeniz Bölgesi, Avrupa Bölgesi ve Amerika Bögesi - Orta

 

 

 

 

 

 

 

Güneydoğu Asya Bölgesi  ve Batı Pasifik Bölgesi – Düşük

 

 

 

 

Önemli Olaylar

• 16 Mart 2023 tarihinde yayınlanan son durum raporundan bu yana, DSÖ'ye 228 yeni mpox vakası (toplam vakalarda %0,3 artış) ve buna bağlı bir yeni ölüm bildirilmiştir.

• Küresel olarak, mpox vakalarının sayısı azalmaya devam ediyor, ancak Batı Pasifik bölgesi, esas olarak Japonya'da yerel bulaşan bir salgın nedeniyle vakalarda artış göstermektedir.

• Mevcut salgındaki mpox vakaları arasındaki HIV prevalansı, mpox vakaları için HIV bilgisinin bulunmayan Afrika bölgesi hariç tüm DSÖ bölgelerinde, yetişkin popülasyondaki veya erkeklerle seks yapan erkekler arasındaki tahmini HIV prevalansından daha yüksektir.

• HIV ile yaşayan mpox vakaları, HIV'siz mpox vakalarıyla karşılaştırıldığında biraz daha fazla ek cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara sahiptir.

• Nijerya'da yapılan hayvan çalışmasından elde edilen ön sonuçlar, ortopoksvirüs enfeksiyonlarına dair kanıt sağlar, ancak maymun çiçeği virüsünün varlığı doğrulanmamıştır.

• Maymun çiçeği virüsünün hayvan rezervuarını belirlemek ve Afrika'daki mpox epidemiyolojisi hakkında daha fazla bilgi edinmek için mpox vakalarının bildirildiği ülkelerde daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.

Epidemiyolojik Güncelleme

Veri kaynağı: DSÖ birden fazla ülkede görülen mpox Salgını – Küresel Eğilimler

1 Ocak 2022'den 27 Mart 2023'e kadar, altı DSÖ Bölgesinin tamamındaki 110 ülke/bölge/yönetim bölgesinden (bundan sonra 'ülkeler' olarak anılacaktır) 112 ölüm dahil toplam 86.724 laboratuvar tarafından doğrulanmış mpox vakası DSÖ'ye bildirilmiştir ( Tablo 1). 16 Mart 2023 tarihinde yayınlanan son durum raporundan bu yana 228 yeni vaka (toplam vakalarda %0,3 artış) ve bir yeni ölüm bildirilmiştir.

Küresel olarak bildirilen haftalık yeni vaka sayısı, 11. haftaya (13 Mart - 19 Mart 2023) (n = 110 vaka) kıyasla 12. haftada (20 Mart - 26 Mart 2023) (n = 88 vaka) %20 azalmıştır. Bildirilen haftalık vaka sayısı, Mayıs 2022'den bu yana ilk kez geçen hafta 100'ün altına inmiştir.

Batı Pasifik Bölgesi, son üç hafta içinde vakalarda (n = 46) bir önceki üç haftaya göre bir artış bildirmiştir; bu durum, Japonya'da erkekler arasında yerel bulaşma ile birlikte bir mpox salgını nedeniyle ortaya çıkmıştır. (1) Diğer bölgeler vaka bildirimlerinde düşüş bildirmiş veya orantılı bir artış gözlemlememiştir (Tablo 1).

13 Şubat - 27 Mart 2023 tarihleri arasında 14 ülke, son üç haftayı (7 Mart - 27 Mart 2023) önceki üç haftayla (13 Şubat - 6 Mart 2023) karşılaştırırken vakalarda artış bildirmiştir. Japonya (n = 36 - n = 8). 27 Mart 2023 itibarıyla, etkilenen 110 ülkeden 28'i, maksimum hastalık kuluçka dönemi olan son 21 gün içinde yeni vakalar bildirmiştir. Bunların on altısı Amerika'da, dördü Avrupa'da, üçü Afrika Bölgesi'nde, üçü Batı Pasifik Bölgesi'nde ve birer ülke de Doğu Akdeniz Bölgesi ve Güneydoğu Asya Bölgesi'nde bulunmaktadır. 14 Mart'tan 27 Mart 2023'e kadar Nijerya'dan bir yeni ölüm bildirilmiştir.

27 Mart 2023 itibariyle, küresel olarak en yüksek kümülatif vaka sayısını bildiren 10 ülke; Amerika Birleşik Devletleri (n = 30.063), Brezilya (n = 10.890), İspanya (n = 7.546), Fransa (n = 4128), Kolombiya (n = 4089), Meksika (n = 3937), Peru (n = 3785), Birleşik Krallık (n = 3738), Almanya (n = 3692) ve Kanada’dır (n = 1478). Bu ülkeler küresel olarak bildirilen vakaların %84,6'sını oluşturmaktadır.

Tablo 1. 1 Ocak 2022 – 27 Mart 2023 tarihleri arasında saat 17:00 (CEST) itibariyle DSÖ Bölgelerince DSÖ'ye bildirilen kümülatif doğrulanmış mpox vakalarının ve ölüm vakalarının sayısı

DSÖ Bölgesi

Toplam doğrulanmış vakalar

Toplam ölüm vakaları

Geçen            3 haftada görülen  vakalar ¹

Vakalardaki 3 haftalık değişimin yüzdesi (%)

Amerika

58 991

86

270

%-443

Avrupa

25 852

6

6

%-67

Afrika

1454

18

11

%-79

Batı Pasifik

301

0

46

%820

Doğu Akdeniz

83

1

1

-

Güneydoğu Asya

43

1

3

-

Toplam

86 724

112

337

%-39

(-) Son altı haftadaki üç haftalık dönemlerden en az birinde sıfır vaka bildirildi                       (1) En son tamamlanan üç uluslararası standart hafta kullanılarak (Pazartesi-Pazar)

Şekil 1. 1 Ocak 2022’den 26 Mart 2023 saat 17:00’a (CEST) kadar DSÖ bölgelerine göre haftalık toplanan doğrulanmış mpox vakalarının epidemiyolojik eğrisi

 

*Bu rakam, Pazar günleri sona eren tamamlanan epidemiyolojik haftalar için toplu haftalık verileri göstermektedir. İçinde bulunulan haftaya ilişkin veriler bir sonraki durum raporunda sunulacaktır.

Şekil 1'de gösterilen salgın eğrileri, salgının Avrupa ve Amerika Bölgelerinde azalmaya devam ettiğini göstermektedir. Afrika Bölgesinde salgın eğrisi daha uzun süreli bulaşma gösterirken, Batı Pasifik Bölgesi son haftalarda vaka raporlarında artış gösteren tek bölgedir. Bu bölgedeki yeni vakaların çoğu Japonya tarafından rapor edilmiştir. Güneydoğu Asya ve Doğu Akdeniz'in geri kalan iki bölgesi, sürekli bulaşma yerine sporadik vakalar ve kümeler bildirmektedir.

Diğer önemli epidemiyolojik bulgular:

  • 27 Mart 2023 itibariyle, verileri mevcut olan vakaların %96,4'ü (74 579 / 77 359) erkek olup yaş ortalaması 34'tür (çeyrekler arası aralık: 29-41 yaş). Bu model zaman içinde oldukça istikrarlı olmuştur.
  • Yaş verileri mevcut olan vakaların %1,1'i (930 / 83 072), 0-4 yaş arası 271 (%0,3) dahil olmak üzere 0-17 yaş arası çocuklardır. Pediatrik vakaların çoğunluğu Amerika Bölgesi'nden bildirilmiştir (681 / 930; %73). Amerika'daki çocuk vakalarının genel oranı, küresel olarak gözlemlenen orana benzer şekilde %1,2'dir (703 / 56,752).
  • Bilgisi olan vakaların %84,2'si (25 572 / 30 388) eşcinsel, biseksüel ve erkeklerle cinsel ilişkiye giren diğer erkekler olarak tanımlanmıştır. Bu oran, zaman içinde biraz dalgalanmakla birlikte, sürekli olarak %75'in üzerinde olmuştur ve bu, çoğu bulaşmanın bu toplulukta meydana gelmeye devam ettiğini vurgulamaktadır.
  • Bildirilen tüm bulaşma biçimleri arasında, bildirilen tüm bulaşma olaylarının 15.353'ünde (%68.9) seks sırasında cilt ve mukozal temas en çok bildirilen bulaşma yolu olmuştur.
  • Bilginin mevcut olduğu durumlarda, en çok rapor edilen maruz kalma ortamı, bildirilen 5.559 vakanın 3.806'sını (%68,0) kapsayan , cinsel temas içeren bir parti ortamı olmuştur. Son üç ayda, bildirilen tüm ortamların bir oranı olarak ev ortamında bulaşma yaklaşık %10'dan %22'ye yükselmiştir.
  • En az bir semptom bildiren vakalar arasında (n = 33 849), en yaygın semptom herhangi bir döküntü olup, vakaların %80,7'sinde rapor edilmiştir, ardından ateş (%59,1) ve genel veya genital döküntü (sırasıyla %47,3 ve %44,1) gelmektedir. Vakaların semptomatolojisi bu salgında zaman içinde çok tutarlı olmuştur.

 

DSÖ Afrika Bölgesindeki vakaların çoğu için bulaşma yoluna ilişkin ayrıntılı bilgi mevcut değildir ve bulaşmaya ilişkin mevcut bilgiler, virüsün bölgedeki epidemiyolojik yayılımını tam olarak tanımlamayabilir. Bu bölgedeki ülkeler, cinsel temas yoluyla bulaşma da dahil olmak üzere kişiden kişiye bulaşmanın yanı sıra bazı bağlamlarda (özellikle Orta Afrika'da), enfekte hayvanlarla bilinen veya varsayılan temastan kaynaklanan enfeksiyon bildirmiştir.

 

HIV ile yaşayan kişilerde mpox analizi

Mevcut salgının küresel sürveyans verilerinden, mevcut bilgilere sahip mpox vakalarının %48'i (17.581 / 36.357) HIV ile yaşayan insanlardan meydana gelmiştir. HIV ko-enfeksiyonu olan mpox vakalarının toplam %98'i (17 317 / 17 374) erkektir ve %94'ü (16 501 / 17 581) kendini gey, biseksüel ve erkeklerle seks yapan diğer erkekler (MSM) olarak tanımlamaktadır. ). DSÖ'nün mpox'lu MSM'ler arasında HIV yaygınlığının bölgesel dağılımı Güneydoğu Asya Bölgesi'nde %33 (2/6), Avrupa Bölgesi'nde %39 (3968 / 10 205), Doğu -Akdeniz Bölgesi Bölgesi'nde %45 (9/20), Batı Pasifik Bölgesi'nde %50 (3 / 6) ve Amerika'da %56 (12 519 / 22 357) arasında değişmektedir. (Tablo 2). Küresel sürveyans verilerinde Afrika Bölgesi için elde HIV verisi bulunmamıştır. Bildirilen mpox vakaları arasındaki bu HIV yaygınlığı, tüm bölgelerde genel nüfus veya MSM'ler arasında tahmin edilen HIV yaygınlığından çok daha yüksektir. (2)

Şekil 2.  1 Ocak 2022'den 26 Mart 2023'e kadar HIV ile yaşayan kişilerde mpox vakalarının yaş ve cinsiyet dağılımı.

 

 

 

Tablo 2.  1 Ocak 2022'den 26 Mart 2023'e kadar DSÖ Bölgesine göre erkeklerle seks yapan erkeklerde (MSM) doğrulanmış mpox vakaları arasında HIV yaygınlığı

DSÖ Bölgesi

HIV bilgisi mevcut MSM mpox vakalarında HIV prevelansı

Bütün MSM mpox vakalarında HIV prevelansı

Afrika

Veri yok

Veri yok

Doğu Akdeniz

45% (9 / 20)

35% (9/26)

Avrupa

39% (3968 / 10 205)

16% (3968 / 25271)

Amerika

56% (12 519 / 22 357)

24% (12 519 / 52 553)

Güneydoğu Asya

33% (2 / 6)

9% (2 / 22)

Batı Pasifik

50% (3 / 6)

2% (3 / 198)

 

• Bilginin mevcut olduğu HIV ile yaşayan kişilerde bildirilen mpox vakaları arasında, %65'inin bağışıklığı baskılanmış olduğu bildirilmiştir (Şekil 3). Bağışıklık sistemi baskılanmış durum, vakayı değerlendiren klinisyen tarafından tanımlanmış olup vakaların CD4 sayısına ilişkin elde veri bulunmamıştır.

Bağışıklığı baskılanmış vakalar, bağışıklığı baskılanmamış vakalarla karşılaştırıldığında hem daha yüksek hastaneye yatış oranı hem de ölüm oranı göstermiştir.

 

Şekil 3.  1 Ocak 2022'den 26 Mart 2023'e kadar DSÖ'ye bildirilen HIV'li mpox vakalarının dağılımını gösteren şema

*Ülkelerin yaklaşık 1/3'ü HIV durumunu bildirmemektedir

** Sürveyans verilerinde yer alan HIV- vakaların sadece %1'i bağışıklığı baskılanmıştır

 

• MPox'lu ve HIV ile yaşayan kişilere yönelik vaka bildirimlerinden 318'i sağlık çalışanı ve ikisi seks işçisi olarak bildirilmiştir.

• HIV ile yaşayan mpox vakalarının toplam %19'u (935 / 4899) en az bir başka cinsel yolla bulaşan enfeksiyon (CYBE) bildirirken, HIV olmayanların %14'ü (777 / 5594) (p-değeri < .00001) . HIV ile yaşayan mpox'lu kişiler arasında biraz daha yüksek CYBE oranı, bu grupta daha riskli cinsel aktiviteler veya CYBE testine daha fazla erişim anlamına gelebilir.

 

Şekil 3. 1 Ocak 2022  ile 27 Mart 2023 tarihleri arasında ve saat 17:00 (CEST) itibariyle resmi kamu kaynaklarından DSÖ'ye bildirilen veya DSÖ tarafından tanımlanan doğrulanmış mpox vakalarının coğrafi dağılımı

 

Nijerya'daki maymun çiçek virüsü hayvan rezervuarının incelenmesi

2018 ve 2019 yılları arasında Nijerya'da maymun çiçeği virüsü (MPXV) rezervuarını araştırmak için yapılan bir hayvan çalışmasının ön sonuçları Şubat 2023'te yayınlanmıştır. Dönem boyunca, etkilenen eyaletlerin dördünde son insan vakalarıyla ilişkili orman, kentsel ve kent çevresindeki konumlardan toplam 240 kemirgen örneklenmiştir.(3)

Gerçek zamanlı polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) ile yapılan moleküler analizler, bir kemirgende, MPXV'ye özgü bir tahlilde mpox için negatif test edilen bilinmeyen bir ortopoks virüsü (OPXV) tanımlamıştır. Kırsal ve kentsel bir lokasyondaki iki hayvandan alınan numunelerin serolojik analizi OPXV antikoru (OPXV IgG) için ELISA ile pozitif olarak test edilmiştir. Kentsel konum, 2017'de bir mpox salgınının rapor edildiği bir cezaevinin civarı olarak tespit edilmiştir. (4)

Serolojik test, farklı OPXV türleri arasında ayrım yapamamış ve iki hayvanın Nijerya'da küçük memelilerde dolaşan MPXV'ye veya başka bir OPXV'ye maruz kalıp kalmadığını belirleyememiştir. Çalışma, OPXV enfeksiyonunun moleküler ve serolojik kanıtlarınıış göstermiş ancak Nijerya'daki hayvanlarda MPXV'nin varlığını doğrulayamamıştır. Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde 2012, 2013 ve 2015'te yürütülen benzer araştırmalar altı kemirgende OPXV IgG saptamış ancak hiçbiri PCR ile MPXV için pozitif çıkmamıştır. (5)

Nijerya, Eylül 2017'den bu yana yeniden bir mpox vakası yaşamıştır. Bundan önce, literatürde 1971 ve 1978'den üç mpox vakası rapor edilmiştir.(3) 2017 ile Aralık 2022 arasında, 762'si 2022'de olmak üzere toplam 988 doğrulanmış mpox vakası kaydedilmiştir. (6) Monkeypox virüsü tür II, Nijerya'da dolaşımda olan virüstür. MPXV'nin Nijerya'da enzootik olduğu düşünülürken, virüsün hayvanlarda henüz tanımlanmaması nedeniyle hayvandan insana bulaştığına dair çok az kanıt vardır. Epidemiyolojik ve moleküler çalışmalar, salgınlar sırasında insandan insana bulaştığını göstermiştir.

MPXV'nin hayvan rezervuarını belirlemek ve Afrika'daki mpox epidemiyolojisinde zoonozun rolünü belirlemek için mpox vakalarının bildirildiği ülkelerde daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır. Bu arada, insandan insana mpox bulaşmasını azaltmak ve Nijerya'daki salgını durdurmak için halk sağlığı önlemleri alınmalıdır. Hayvan çalışmalarında bulunan diğer ortopoksvirüsleri tanımlamak ve hayvan sağlığı ile halk sağlığı önemini değerlendirmek için de çalışmalara ihtiyaç vardır.

Kaynaklar:

1. Multinational spread of monkeypox (mpox) | Osaka Prefectural Infectious Disease Surveillance Center. Accessed March 29, 2023. http://www.iph.pref.osaka.jp/040/20230317114302.html

2. 2022-global-aids-update_en.pdf. Accessed March 29, 2023. https://www.unaids.org/sites/default/files/media_asset/2022-global-aids-update_en.pdf

3. Meseko C, Adedeji A, Shittu I, et al. Orthopoxvirus Infections in Rodents, Nigeria, 2018–2019. Emerg Infect Dis. 2023;29(2):433-434. doi:10.3201/eid2902.221411

4. Yinka-Ogunleye A, Aruna O, Dalhat M, et al. Outbreak of human monkeypox in Nigeria in 2017-18: a clinical and epidemiological report. Lancet Infect Dis. 2019;19(8):872-879. doi:10.1016/S1473-3099(19)30294-4

5. Li Y, Olson VA, Laue T, Laker MT, Damon IK. Detection of monkeypox virus with real-time PCR assays. J Clin Virol Off Publ Pan Am Soc Clin Virol. 2006;36(3):194-203. doi:10.1016/j.jcv.2006.03.012

6. Nigeria Centre for Disease Control and Prevention. Accessed March 29, 2023. https://www.ncdc.gov.ng/diseases/sitreps/?cat=8&name=An%20Update%20of%20Monkeypox%20Outbreak %20in%20Nigeria

 

Bölgesel Güncelleme: Afrika Bölgesi

Mpox durum güncellemesi: Afrika bölgesi

1 Ocak 2022 ile 27 Mart 2023 arasında Nijerya (822), Demokratik Kongo Cumhuriyeti (DRC) (439), Gana (124), Orta Afrika Cumhuriyeti (CAR) (27), Kamerun (18), Liberya (10), Kongo (5), Güney Afrika (5), Benin (3) ve Mozambik (1) dahil olmak üzere 10 Afrika ülkesinden laboratuvarca doğrulanmış 1454 vaka bildirilmiştir. DSÖ Afrika Bölgesi'ndeki iki ülke (Gana ve Güney Afrika) 2022'den önce insan mpox'u bildirmemiştir. DSÖ Doğu Akdeniz bölgesinin bir parçası olan Sudan'ın da ilk kez ülke çapında sporadik vakaların yanı sıra 2022'de mülteci kamplarında daha önce tanımlanmayan önemli Sınıf I mpox salgınları bildirdiği belirtilmelidir. Bu raporun geri kalanı, kıtadaki diğer ülkeleri kapsamadan, DSÖ Afrika bölgesindeki epidemiyolojiye atıfta bulunmaktadır.

Afrika Bölgesi'nde en fazla vaka görülen altı ülke Nijerya (%55,6), DRC (%29,7), Gana (%8,3), CAR (%1,8), Kamerun (%1,2) ve Liberya (%0,7) olmuştur. Üç ülke, Nijerya, DRC ve Gana, bölgedeki tüm mpox vakalarının %93,7'sini (1385) oluşturmaktadır. Beş ülke (Benin, Kamerun, Kongo, Mozambik ve Güney Afrika) 2023'te yeni vaka bildirmemiştir.

DSÖ Afrika bölgesinde bildirilen mpox vakalarının yaş ortalaması 19,9'dur ve 0 - 87 arasında değişmektedir. Yarısından fazlası erkektir (%52,2). Baskın belirti ve semptomlar arasında döküntü (%18,3), ateş (%17,4), disfaji (%10,1), ağrı (%10,1) ve baş ağrısını (%7,3) bulunmaktadır. 2022'den bu yana bölgede Nijerya (9), Gana (4), Kamerun (3), CAR (1) ve Mozambik'ten (1) on sekiz ölüm bildirilmiştir. DRC'de şüpheli mpox vakaları arasında bildirilen ölümler, dünya çapında DSÖ'ye bildirilen doğrulanmış ve olası vakaları içeren bu verilere dahil edilmemiştir. DSÖ, salgına dahil olan ana sınıfları belirlemek için genomik dizileme gerçekleştirmek için laboratuvar test kapasitesini geliştirerek, ülkeleri bölgedeki salgınları, bulaşma şekillerini ve mpox'un özelliklerini araştırma konusunda desteklemektedir. Her iki Tür I ve Tür II, Afrika ülkelerinde dolaşımdadır; Tür I, OAC, Kongo Cumhuriyeti ve DRC'de baskındır; Tür II Benin, Gana, Nijerya ve Güney Afrika'da baskındır; Kamerun ise her iki Tür I ve II bildiriminde bulunmuştur.

DSÖ'nün Afrika bölgesinde mpox'a yanıtı

DSÖ, bölgede mpox bulaşmasını kontrol altına almak ve önlemek için etkili müdahale planları tasarlamak üzere çeşitli sektörlerde teknik yardım sağlamakta ve işbirlikçi çabaları koordine etmektedir.

Sürveyans ve vaka incelemesi

DSÖ, ülkelere mpox için risk profillerini güncellemelerinde, vakaları tespit etme ve bildirme yeteneklerini geliştirmelerinde, uyarı yönetim sistemlerini geliştirmelerinde ve ulusal temaslı izleme sistemlerini kurmalarında veya güçlendirmelerinde yardımcı olmaktadır.

DSÖ ayrıca ülkelere vaka incelemeleri ve numune toplama konusunda yardımcı olmanın yanı sıra veri analizi kapasitelerini güçlendirmelerine de yardımcı olmaktadır.

• DSÖ, mpox'u Afrika Bölgesi Entegre Hastalık Sürveyans ve Yanıt (IDSR) sistemine entegre etmek için bir planı imzalamıştır ve ülkeleri mpox'u bildirimi zorunlu bir hastalık olarak dahil etmeleri için desteklemeye devam etmektedir.

• DSÖ Afrika Bölgesinde mpox sürveyansını güçlendirmek için kılavuz notlar geliştirilmiştir.

• Mpox vakalarının veri görselleştirmesini, analizini ve takibini kolaylaştırmak için bölgesel bir web portalı geliştirilmiştir. Ek olarak, DSÖ toplu veriler için elektronik veri toplama ve raporlama araçları, sıralama listeleri ve bir çevrimiçi vaka inceleme formu geliştirmiştir.

Koordinasyon ve kaynak seferberliği

DSÖ, maymun çiçeği müdahale çabalarını artırmak için Gana, Nijerya ve ARAC'a üç üst düzey destek misyonu konuşlandırmıştır. Ülke destek misyonları, salgına etkili bir şekilde yanıt vermek için gereken kaynaklara ve desteğe sahip olduklarından emin olmak için ülkelerle yakın işbirliği içinde çalışmaktadır.

Laboratuvar

DSÖ, Afrika CDC ve Batı Afrika Sağlık Örgütü (WAHO) ile işbirliği içinde bölgedeki laboratuvarlara temel reaktifler ve eğitim sağlamaktadır.

Risk iletişimi ve topluluk katılımı (RCCE)

DSÖ, insanların kontrol önlemleri hakkında nasıl konuştuklarını ve geliştirilen temel mesajlara nasıl yanıt verdiklerini anlamak için sosyal medyayı ve diğer çevrimiçi platformları izlemeyi içeren sosyal dinleme çalışmalarını yürütmektedir. Bu, mesajlaşmanın düzenlenmesini gerektirebilecek boşlukları veya alanları belirlemeye yardımcı olacaktır.

Temel mesajlar geliştirmeye ve sosyal medyayı izlemeye ek olarak, toplum gönüllülerini kontrol önlemleri hakkında etkili bir şekilde nasıl iletişim kuracakları konusunda eğitmeyi içeren kapasite geliştirmeye de odaklanılmaktadır. Gönüllüler, kilit kitleleri belirlemek, mesajları farklı gruplara uyarlamak ve çeşitli ilgili iletişim kanallarını kullanmak için eğitilmektedirler.

Hazırlık

DSÖ, ülkelerin hazır olup olmadığını belirlemek için bir hazırlık değerlendirme aracı geliştirmiş ve paylaşmıştır. Bölgedeki ülkelerin %80'den fazlası (39/47) yanıt yeteneklerini değerlendirmiştir. Üç ülke (%8) yeterli hazırlık kapasitesi, 18'i (%46) orta kapasite ve 18'i (%46) sınırlı kapasite bildirmiştir.

 

Teknik rehberlik ve diğer kaynaklar

Stratejik Planlama ve Küresel Destek

 

Uluslararası Sağlık Tüzüğü Acil Durum Komitesi ve Genel Müdürün Geçici Tavsiyeleri

  • WHO fourth meeting of the International Health Regulations (2005) (IHR) Emergency Committee regarding the multi-country outbreak of monkeypox, 15 February 2023. https://www.who.int/news/item/15-02-2023-fourth-meeting-of-the-internationalhealth-regulations-(2005)-(ihr)-emergency-committee-on-the-multi-country-outbreak-of-monkeypox-(mpox)
  • WHO Third meeting of the International Health Regulations (2005) (IHR) Emergency Committee regarding the multi-country outbreak of monkeypox, 1 November 2022. https://www.who.int/news/item/01-11-2022-third-meeting-of-the-international-healthregulations-(2005)-(ihr)-emergency-committee-regarding-the-multi-country-outbreak-of-monkeypox
  • WHO Second meeting of the International Health Regulations (2005) (IHR) Emergency Committee regarding the multi-country outbreak of monkeypox, 23 July 2022. https://www.who.int/news/item/23-07-2022-second-meeting-of-the-international-healthregulations-(2005)-(ihr)-emergency-committee-regarding-the-multi-country-outbreak-of-monkeypox
  • WHO Director-General's statement at the press conference following IHR Emergency Committee regarding the multi-country outbreak of monkeypox, 23 July 2022. https://www.who.int/director-general/speeches/detail/who-director-general-s-statement-onthe-press-conference-following-IHR-emergency-committee-regarding-the-multi--country-outbreak-of-monkeypox--23-july-2022

 

DSÖ Geçici Teknik Rehberlik

  • Surveillance, case investigation and contact tracing for mpox (monkeypox): interim guidance, 22 December 2022. https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MPX-Surveillance-2022.4
  • WHO Vaccines and immunization for monkeypox: Interim guidance, 16 November 2022. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/364527/WHO-MPX-Immunization-2022.3-eng.pdf
  • Clinical management and infection prevention and control for monkeypox: Interim rapid response guidance, 10 June 2022. https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MPX-Clinical-and-IPC-2022.1
  •  Emergency use of unproven clinical interventions outside clinical trials: ethical considerations: https://www.who.int/publicationsdetail-redirect/9789240041745
  •  WHO Technical brief (interim) and priority actions: enhancing readiness for monkeypox in WHO South-East Asia Region, 7 July 2022. https://cdn.who.int/media/docs/default-source/searo/whe/monkeypox/searo-mpx-tbrief22.pdf

Sürveyans

Veri yönetimi

Risk iletişimi ve topluluk katılımı

  • Updated (V3) Public health advice for gay, bisexual and other men who have sex with men and mpox 9 March 2023: https://www.who.int/publications/m/item/monkeypox-public-health-advice-for-men-who-have-sex-with-men
  • Public health advice on mpox and sex-on-premises venues and events 01 March 2023: https://www.who.int/publications/m/item/public-health-advice-on-mpox-(monkeypox)-and-sex-on-premises-venues-and-events
  • Infographic on getting tested for mpox 27 February: https://www.who.int/multi-media/details/getting-tested-for-mpox--what-youneed-to-know
  • Mpox Q&A on mpox testing for health workers and individuals: https://www.who.int/news-room/questions-andanswers/item/testing-for-mpox--health-workers & https://www.who.int/news-room/questions-and-answers/item/testing-for-mpox- -individuals-and-communities
  • Public health advice for sex workers on monkeypox 30 September 2022. https://www.who.int/publications/m/item/public-healthadvice-for-sex-workers-on-monkeypox
  • Risk communication and community engagement public health advice on understanding, preventing and addressing stigma and discrimination related to monkey pox 1 September 2022. https://www.who.int/publications/m/item/communications-andcommunity-engagement-interim-guidance-on-using-inclusive-language-in-understanding--preventing-and-addressing-stigma-anddiscrimination-related-to-monkeypox
  • • Monkeypox Q&A, 31 August 2022. https://www.who.int/news-room/questions-and-answers/item/monkeypox
  • Risk communication and community engagement (RCCE) for monkeypox outbreaks: Interim guidance, 24 June 2022. https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MPX-RCCE-2022.1
  • Public health advice for gatherings during the current monkeypox outbreak, 28 June 2022: https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MPX-Gatherings-2022.1
  •  Interim advice for public health authorities on summer events during the monkeypox outbreak in Europe, 2022. 14 June 2022. https://www.who.int/europe/publications/m/item/interim-advice-for-public-health-authorities--on-summer-events-duringthe-monkeypox--outbreak-in-europe--2022
  •  Interim advice on Risk Communication and Community Engagement during the monkeypox outbreak in Europe, 2022. Joint report by WHO Regional office for Europe/ECDC, 2 June 2022. https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0009/539046/ECDC-WHOinterim-advice-RCCE-Monkeypox-2-06-2022-eng.pdf
  • WHO Monkeypox outbreak: update and advice for health workers, 26 May 2022. https://www.who.int/docs/defaultsource/coronaviruse/risk-comms-updates/update_monkeypox-.pdf?sfvrsn=99baeb03_1

EPI - WIN Web Seminerleri ve Güncellemeler

  • The recordings of the previous EPI-WIN Webinars related to current monkeypox outbreak: • WHO EPI-WIN webinar: Changing perspectives of the mpox outbreak (22 February 2023)
  • WHO monkeypox technical briefing for the transport and tourism sector, 5 October 2022, https://www.who.int/newsroom/events/detail/2022/10/05/default-calendar/technical-briefing-on-monkeypox-for-transport-and-tourism-sector
  • Managing stigma and discrimination in health-care settings in public health emergencies such as monkeypox (Sept. 22, 2022)
  • How is monkeypox spreading? What do we know so far (July 27, 2022) • Monkeypox outbreak and mass gatherings (June 24, 2022)

EPI-WIN Güncellemeleri

  • Update 79: Monkeypox outbreak update: Situation - transmission – countermeasures
  • Update 78: Monkeypox and mass gatherings
  • Update 77: Monkeypox outbreak, update and advice for health workers

Laboratuvar ve Tanı

  • Monkeypox: experts give virus variants new names, 12 August 2022. https://www.who.int/news/item/12-08-2022-monkeypox-- experts-give-virus-variants-new-names
  • WHO Laboratory testing for the monkeypox virus: Interim guidance, 23 May 2022. https://apps.who.int/iris/handle/10665/354488
  • WHO Guidance on regulations for the transport of infectious substances 2021-2023, 25 February 2021. https://www.who.int/publications/i/item/9789240019720
  • Genomic epidemiology of monkeypox virus. https://nextstrain.org/monkeypox?c=country

One Health (Tek Sağlık) ve Hayvan Sağlığı

  • WOAH Risk Guidance on Reducing Spillback of Mpox (Monkeypox) virus from Humans to Wildlife, Pet Animals and other Animals
  • WOAH Website and FAQs on Monkeypox in animals

Hastalık Salgın Haberleri ve durum raporları

  • Monkeypox outbreak 2022: https://www.who.int/emergencies/situations/monkeypox-oubreak-2022
  • Multi-country outbreak of mpox, External situation report #18- 16 March 2023: https://www.who.int/publications/m/item/multicountry-outbreak-of-mpox--external-situation-report--18---16-march-2023
  • Multi-country outbreak of mpox, External situation report #17- 2 March 2023: https://www.who.int/publications/m/item/multicountry-outbreak-of-mpox--external-situation-report---17---2-march-2023
  • Multi-country outbreak of mpox, External situation report #16- 16 February 2023: https://www.who.int/publications/m/item/multicountry-outbreak-of-mpox--external-situation-report--16---16-february-2023
  • Multi-country outbreak of mpox, External situation report #15- 2 February 2023: https://www.who.int/publications/m/item/multicountry-outbreak-of-mpox--external-situation-report-15--2-february-2023
  • Multi-country outbreak of mpox, External situation report #14- 19 January 2023: https://www.who.int/publications/m/item/multicountry-outbreak-of-mpox--external-situation-report-14--19-january-2023
  • Multi-country outbreak of mpox, External situation report #13- 5 January 2023: https://www.who.int/publications/m/item/multicountry-outbreak-of-mpox--external-situation-report--13---5-january-2023
  • Multi-country outbreak of mpox, External situation report #12- 14 December 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multicountry-outbreak-of-mpox--external-situation-report-12--14-december-2022
  • Multi-country outbreak of mpox, External situation report #11- 1 December 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-mpox--external-situation-report--11---1- december-2022
  • Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #10- 16 November 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--10---16- november-2022
  • Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #9- 2 November 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--9---2-november-2022
  • Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #8- 19 October 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--8---19-october-2022
  • Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #7- 5 October 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--7---5-october-2022
  • Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #6- 21 September 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--6---21-september2022
  • Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #5- 7 September 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--5---7-september-2022
  • Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #4- 24 August https://www.who.int/publications/m/item/multicountry-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--4---24-august-2022
  • Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #3 - 10 August 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--3---10-august-2022
  • WHO Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #2 – 25 July 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--2---25-july-2022
  • WHO Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #1 - 6 July 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--1---6-july-2022
  • WHO disease outbreak news: Monkeypox, all items related to multi-country outbreak: https://www.who.int/emergencies/emergency-events/item/2022-e000121
  • WHO disease outbreak news: Monkeypox, all previous items including endemic countries and traveler-associated outbreaks: https://www.who.int/emergencies/emergency-events/item/monkeypox

Eğitim ve öğretim

  • WHO monkeypox outbreak toolbox, June 2022. https://www.who.int/emergencies/outbreak-toolkit/disease-outbreaktoolboxes/monkeypox-outbreak-toolbox
  • WHO factsheet on monkeypox, 19 May 2022. http://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/monkeypox
  • Health topics – Monkeypox: https://www.who.int/health-topics/monkeypox
  • Open WHO. Online training module. Monkeypox: Introduction. 2020
    • English: https://openwho.org/courses/monkeypox-introduction
    • Français: https://openwho.org/courses/variole-du-singe-introduction
  • Open WHO. Extended training. Monkeypox epidemiology, preparedness and response. 2021.
    • English: https://openwho.org/courses/monkeypox-intermediate;
    • Français: https://openwho.org/courses/variole-du-singe-intermediaire

Diğer kaynaklar

  • WHO AFRO Weekly Bulletin on Outbreaks and Other Emergencies, all previous items: https://www.afro.who.int/healthtopics/disease-outbreaks/outbreaks-and-other-emergencies-updates
  • WHO 5 moments for hand hygiene. https://www.who.int/campaigns/world-hand-hygiene-day
  • WHO One Health. https://www.who.int/health-topics/one-health
  • World Organisation for Animal Health, founded as OIE: Monkeypox. https://www.woah.org/en/disease/monkeypox/
  • Joint WHO Regional Office for Europe - European Centre for Disease Prevention and Control, Monkeypox surveillance bulletin Situation reports (who.int)
  • Joint WHO Regional Office for Europe - European Centre for Disease Prevention and Control, Monkeypox Resource toolkit to support national authorities and event organizers in their planning and coordination of mass and large gathering events. https://www.who.int/europe/tools-and-toolkits/monkeypox-resource-toolkit-for-planning-and-coordination-of-mass-and-largegathering-events/
  • WHO. Monkeypox & mass gatherings. Recommendations for mass gatherings during a monkeypox outbreak. https://cdn.who.int/media/docs/default-source/epi-win/update78_monkeypox-massgatherings.pdf?sfvrsn=dfc9ee5a_1&download=true
  • WHO European Region Interim advice for public health authorities on summer events during the monkeypox outbreak in Europe, 2022 https://www.who.int/europe/publications/m/item/interim-advice-for-public-health-authorities--on-summer-events-duringthe-monkeypox--outbreak-in-europe--2022
  • Weekly epidemiological record (WER) no.11, 16 March 2018, Emergence of monkeypox in West Africa and Central Africa 1970-2017. http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/260497/WER9311.pdf;jsessionid=7AB72F28D04CFE6CE24996192FC478FF?sequen ce=1 Jezek Z., Fenner F.: Human Monkeypox. Monogr Virol. Basel, Karger, 1988, vol 17, pp 1-5. doi: 10.1159/isbn.978-3-318-04039-5
  • Clinical management and infection prevention and control for monkeypox: Interim rapid response guidance, 10 June 2022. https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MPX-Clinical-and-IPC-2022.1
  • Monkeypox in the Region of the Americas - Risk assessment. https://www.paho.org/en/documents/monkeypox-region-americasrisk-assessment

 

Ek 1: Veri, tablo ve şekil notları

Sunulan tüm veriler yorumlanırken dikkatli olunmalıdır. DSÖ, ulusal halk sağlığı yetkilileri ve farklı veri ekleme kriterleri ve farklı veri kesme süreleri kullanan diğer kaynaklar tarafından yayınlanan bilgi ürünleri arasında farklılıklar olması beklenmektedir. Doğruluğu ve güvenilirliği sağlamak için adımlar atılırken, tüm veriler sürekli doğrulamaya ve değişikliğe tabidir. Vaka tespiti, tanımlar, test stratejileri, raporlama uygulaması ve gecikme süreleri ülkeler/bölgeler/yönetim bölgeleri arasında farklılık göstermektedir. Diğerlerinin yanı sıra bu faktörler, gerçek vaka ve ölüm sayılarının değişken olarak eksik tahmin edilmesi ve bu verilerin küresel düzeyde yansıtılmasında değişken gecikmeler ile sunulan sayıları etkilemektedir.

[i]'Ülkeler', benzer statüdeki ülkeleri, bölgeleri, yönetim bölgelerini veya diğer yargı yetkilerini ifade edebilir. Kullanılan tanımlamalar ve bu materyallerin sunumu, DSÖ'nün herhangi bir ülke, bölge veya yönetim bölgesinin veya yetkili makamlarının yasal statüsüne veya hudut veya hudutlarının sınırlandırılmasına ilişkin herhangi bir görüşünün ifadesi anlamına gelmez.

Ek 2: 1 Ocak 2022 ve 27 Mart 2023 tarihleri arasında ve saat 17:00 (CEST) itibariyle DSÖ Bölgelerince ve ülkeler tarafından doğrulanmış mpox vakaları

*21 günden uzun süredir vaka bildirilmeyen ülkeler

 

#Burada yalnızca doğrulanmış vakalar arasındaki ölümler bildirilmektedir; Şüpheli vakalar arasında mpox nedeniyle bildirilen ölümlerin sayısı bölgesel veya ulusal düzeyde mevcuttur.

 

 

 

 

Etiketler:
Mpox

Kaynak: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-mpox--external-situation-report--19---30-march-2023