Özet olarak durum

29 Mart 2023'te Şili Sağlık Bakanlığı, Antofagasta Bölgesinde avian influenza A(H5) virüsünün neden olduğu laboratuvarca doğrulanmış bir insan enfeksiyonu vakasını DSÖ'ye bildirmiştir. Bu, Şili'de bildirilen kuş gribi A(H5) virüsü ile ilk insan enfeksiyonu olup bugüne kadar Amerika Bölgesi'nde bildirilen üçüncü vakadır. Bu, tek bir insan enfeksiyonu olup şu ana kadar başka bir vaka tespit edilmemiştir. Vakanın virüse maruz kalmasının belirlenmesi de dahil olmak üzere bir salgın araştırması devam etmektedir. 2023'ün son aylarında, Şili'den hayvanlarda benzeri görülmemiş yüksek derecede patojenik kuş gribi (HPAI) A(H5N1) salgınları bildirilmiştir. Kuş Gribi A(H5N1) virüsleri köy kümes hayvanları, çiftlik kümes hayvanları, yabani kuşlar ve deniz memelileri arasında tespit edilmiştir.

Bir insanda kuş gribi enfeksiyonu ciddi hastalığa neden olabilir ve Uluslararası Sağlık Tüzüğü (UST, 2005)[1] uyarınca bildirimi zorunludur.

Vakanın tanımı:

29 Mart 2023'te Şili Sağlık Bakanlığı, Ulusal Grip Merkezi olan Şili Halk Sağlığı Enstitüsü tarafından onaylanan kuş gribi A(H5) virüsü ile insanlarda enfeksiyon tespit edildiğini DSÖ'ye bildirmiştir.  Hasta, Şili'nin kuzeyindeki Antofagasta Bölgesi'nden 53 yaşında bir erkek olup hastanın eşlik eden bir hastalığı veya yakın zamana dair bir seyahat öyküsü görülmemiştir.

13 Mart 2023'te öksürük, boğaz ağrısı ve ses kısıklığı gibi semptomlar geliştirmiştir. 21 Mart'ta semptomların kötüleşmesi nedeniyle yerel bir hastaneye başvurmuştur. 22 Mart 2023'te vakada nefes darlığı gelişti ve Antofagasta'daki Bölge Hastanesine kaldırılmıştır. Rutin ciddi akut solunum yolu enfeksiyonu (SARI) sürveyansının bir parçası olarak bir nazofaringeal sürüntü örneği toplanmış ve ters transkripsiyon-polimeraz zincir reaksiyonu (RT-PCR) ile COVID-19 için yapılan test negatif sonuçlanmıştır. 23 Mart'ta yoğun bakıma kaldırılmıştır. 24 Mart'ta antiviral (oseltamivir) ve antibiyotik tedavisi başlanmıştır. Pnömoni nedeniyle mekanik ventilasyon bağlı olan hasta multidisipliner yönetim altında solunum izolasyonunda bulunmaktadır.

27 Mart'ta bir bronkoalveoler numune toplanmış ve alt tipi belirlenemeyen bir influenza A virüsü için RT-PCR ile pozitif olarak test edilmiştir. Numune ISP'ye gönderilmiş olup 29 Mart'ta kuş gribi A(H5) için yapılan test pozitif olarak sonuçlanmıştır. Nöraminidaz tipi henüz doğrulanmamış olup bu insan vakasında tespit edilen kuş gribi A(H5) virüsünün sınıf bilgisi henüz bilinmemektedir. NIC, daha fazla karakterizasyon için hastanın örneklerini bir DSÖ İşbirliği Merkezine iletmiştir.

Vakanın üç yakın temaslısı asemptomatik kalmış olup influenza için yapılan testlerin sonucu negatif çıkmış ve takip dönemini tamamlamışlardır. Ek olarak, sağlık çalışanları arasında temaslı sayısı toplam dokuz kişi tespit edilmiş olup tümü takip sürelerini 4 Nisan'da tamamlamış ancak 5 Nisan'da bunlardan birinde solunum semptomları gelişmiştir, bu nedenle ek testler devam etmekte olup takip süresi bu kişiler için 7 gün daha uzatılmıştır.

Kuş gribi A (H5N1) Amerika'da ilk olarak Aralık 2014'te kuşlarda tespit edilmiştir. Aralık 2022 ile Şubat 2023 arasında, vakanın bulunduğu Antofagasta Bölgesi'nde vahşi su kuşlarında (pelikanlar ve penguenler) ve deniz memelilerinde (deniz aslanları) yüksek derecede patojenik kuş gribi (HPAI) tespit edilmiştir. Bu insan vakasının epidemiyolojik araştırmasının ön bulgularına göre, en makul bulaşma yolu, hasta veya ölü deniz memelilerinin veya yabani kuşların bulunduğu vakanın ikametgahına yakın alanlarda çevresel maruziyet yoluyla olmuştur.

Hastalığın Epidemiyolojisi

İnsanlarda zoonotik influenza enfeksiyonları, virüs ve konakçı ile ilgili faktörlere bağlı olarak asemptomatik veya hafif üst solunum yolu enfeksiyonundan (ateş ve öksürük) hızlı ilerlemeden şiddetli pnömoni, akut solunum sıkıntısı sendromu, şok ve ölüme kadar değişebilir. Nadiren gastrointestinal veya nörolojik semptomlar bildirilmiştir. İnsan kuş gribi vakaları genellikle enfekte canlı veya ölü kümes hayvanlarına veya kontamine ortamlara doğrudan veya dolaylı olarak maruz kalmanın sonucudur.

2022 ve 2023 yıllarında Amerika Bölgesi'nde, köy kümes hayvanlarında, çiftlik kümes hayvanlarında, yabani kuşlarda ve yabani memelilerde artan sayıda yüksek derecede patojenik kuş gribi A(H5) salgınları rapor edilmiştir. 2014 yılında bölgede kuş gribi A(H5N1)'nin ilk doğrulanmasından bu yana, kuş gribi A(H5)'in neden olduğu üç insan enfeksiyonu rapor edilmiştir: ilki Amerika Birleşik Devletleri'nde Nisan 2022'de bildirilmiştir; ikincisi, Ocak 2023'te bildirilen Ekvador'da ve bu vaka. Küresel olarak, 2003'ten bu yana, DSÖ'ye A(H5N1) virüsleriyle 458 ölüm (CFR %52) dahil olmak üzere 873 insan enfeksiyonu bildirilmiştir. Ek olarak, DSÖ'ye influenza A (H5[2]) virüsleri ile üç insan enfeksiyonu, A(H5N6) virüsleri ile 84 insan enfeksiyonu vakası ve A(H5N8) virüsleri ile yedi insan vakası bildirilmiştir.

Halk sağlığı yanıtı

• Yerel makamlar, aile üyeleri ve sağlık çalışanları arasında epidemiyolojik bir araştırma ve temaslı takibi yürütmektedir.
• Kuş gribi salgınlarının takibi amacıyla sahada Şili Sağlık Bakanlığı, Şili Tarım Bakanlığı Tarım ve Hayvancılık Dairesi ve Şili Ulusal Balıkçılık ve Su Ürünleri Dairesi tarafından sektörler arası faaliyetler yürütülmüştür.
• Solunum semptomları olan kişilerin kümes hayvanlarıyla temas nedeniyle veya kuşlara maruz kalmış olan şüpheli grip vakalarının yanı sıra yabani kuşlara, kümes hayvanlarına ve memelilere maruz kalan kişilerin aktif takibi yapılmaktadır.
• Ulusal Bağışıklama Programı kılavuzlarına göre risk gruplarında mevsimsel grip aşısı yapılmaktadır.
• Nüfus, farklı hedef kitlelere yönelik mesajlar aracılığıyla vaka ve önleme tedbirleri hakkında bilgilendirilmiştir.

   DSÖ risk değerlendirmesi

Yerel epidemiyolojik araştırmanın ön bulgularına göre, bulaşmayla ilgili en makul hipotez, vakanın ikametgahına yakın hasta veya ölü kuşların veya deniz memelilerinin bulunduğu alanlara çevresel maruziyet yoluyla meydana geldiğidir. Şu ana kadar alınan bilgilere göre başka bireylerde virüse rastlanmamıştır.

Kuş gribi virüsleri kümes hayvanlarında, yabani kuşlarda veya memelilerde dolaşırken, enfekte hayvanlara veya kontamine ortamlara maruz kalma nedeniyle sporadik enfeksiyon ve küçük çapta insan vaka kümeleri riski vardır.

Halk sağlığı önlemleri, sağlık çalışanlarının ve laboratuvar tarafından doğrulanmış vakanın diğer temaslılarının izlenmesi dahil olmak üzere hem insan hem de hayvan sağlığı kurumları tarafından uygulanmıştır. Bu insan vakasından alınan virüsün daha fazla karakterizasyonu beklemedeyken, şu anda mevcut olan epidemiyolojik ve virolojik kanıtlar, A(H5) virüslerinin insanlar arasında sürekli bulaşma kapasitesi kazanmadığını, dolayısıyla insandan insana yayılma olasılığının düşük olduğunu göstermektedir. Mevcut bilgilere dayanarak, DSÖ bu virüsün genel popülasyon için oluşturduğu riski düşük olarak değerlendirmektedir.

Etkilenen bölgelerden enfekte kişiler uluslararası seyahat ederse, seyahat sırasında veya varıştan sonra başka bir ülkede enfeksiyon tespit edilebilir. Bu gerçekleşirse, bu virüs insanlar arasında kolayca bulaşma yeteneği kazanmadığından, topluluk düzeyinde daha fazla yayılma olasılığı düşük kabul edilir.

Daha fazla epidemiyolojik veya virolojik bilgi mevcut olduğunda, ön risk değerlendirmesi gerektiği gibi gözden geçirilecektir.

      DSÖ tavsiyesi

İnfluenza virüslerinin sürekli gelişen doğası nedeniyle, DSÖ, insan (veya hayvan) sağlığını ve etkileyebilecek ortaya çıkan veya dolaşımdaki influenza virüsleriyle ilişkili virolojik, epidemiyolojik ve klinik değişiklikleri tespit etmenin ve izlemenin, küresel sürveyansın önemini zamanında risk değerlendirmesi için virüsler ve ilgili bilgileri paylaşarak, önemini vurgulamaya devam etmektedir.

İnsan enfeksiyonlarına neden olan zoonotik influenza virüslerinin çeşitliliği endişe vericidir ve hem hayvan hem de insan popülasyonlarında daha güçlü sürveyans, her zoonotik enfeksiyonun kapsamlı bir şekilde araştırılması ve pandemik hazırlık planlaması gerektirir. Kümes hayvanı işçilerinin mevsimsel grip aşısı ile aşılanmasının, insandan insana bulaşmayı kolaylaştırabilecek bir viral mutasyonu önlemesi tavsiye edilmiştir.

DSÖ, giriş noktalarında özel yolcu taraması önermemektedir. Kuş gribi ve varyant virüsler de dahil olmak üzere pandemik potansiyele sahip yeni bir influenza virüsü ile doğrulanmış veya şüphelenilen bir insan enfeksiyonu durumunda (doğrulayıcı laboratuvar sonuçlarını beklerken bile), temaslı takibi başlatılmalı vehayvanlara maruz kalma ve seyahat öyküsünün kapsamlı bir epidemiyolojik araştırması yapılmalıdır. hayvanlar ve seyahatler yapılmalıdır.

Epidemiyolojik araştırma, yeni virüsün kişiden kişiye bulaşmasına işaret edebilecek olağandışı solunum olayları kümelerinin erken tanımlanmasını ve vakanın meydana geldiği zaman ve yerden toplanan klinik örneklerin test edilmesini ve ardından ayrıntılı karakterizasyon yapılabilmesi bir DSÖ İşbirliğin Merkezine gönderilmesini içermelidir..

İnsanlarda influenza A(H5)'i önlemek için onaylanmış bir aşı yoktur. Pandemiye hazırlık amacıyla insanlarda influenza A(H5) enfeksiyonunu önlemeye yönelik aday aşı virüsleri geliştirilmiştir.

Yabani kuşlarda ve bazı yabani memelilerde gözlemlenen kuş gribi vakalarının kapsamı ve sıklığı göz önüne alındığında, halk, bilinmeyen nedenlerle hasta veya ölü olan hayvanlarla temastan kaçınmalı ve durumu yetkililere bildirmelidir.

Bilinen hayvan gribi salgınları olan ülkelere seyahat edenler, çiftliklerden, canlı hayvan pazarlarında hayvanlarla temastan, hayvanların kesilebileceği alanlara girmekten veya hayvan dışkısı veya diğer vücut sıvılarıyla kontamine olmuş gibi görünen yüzeylerle temastan kaçınmalıdır. Gezginler ayrıca ellerini sık sık sabun ve suyla yıkamalı ve iyi gıda güvenliği ve iyi gıda hijyeni uygulamalarını takip etmelidir.

Epidemiyolojik durumun yakından analizi, insanlarda ve kümes hayvanlarında bulunan en son virüslerin daha fazla karakterize edilmesi ve serolojik araştırmalar, riski değerlendirmek ve risk yönetimi önlemlerini zamanında ayarlamak için kritik öneme sahiptir.

Yeni bir influenza alt tipinin neden olduğu tüm insan enfeksiyonları, Uluslararası Sağlık Tüzüğü (UST 2005) kapsamında bildirilebilir ve UST'ye Taraf Devletlerin, bir pandemiye neden olma potansiyeline sahip bir influenza A virüsünün neden olduğu laboratuvar tarafından doğrulanmış herhangi bir insan enfeksiyonu vakasını DSÖ'ye derhal bildirmeleri gerekmektedir. Bu bildirim için hastalık kanıtı gerekli değildir.

Ayrıntılı bilgi için bakınız:

• Ministry of Health of Chile. MINSAL reports first human case of avian influenza in Chile 29 March 2023.
• Chile International Health Regulations (IHR) National Focal Point (NFP) report received by PAHO/WHO via email communication. 
• PAHO/WHO Briefing Note: Human infection caused by avian influenza A(H5) virus in Chile - March 31, 2023.
• Highly Pathogenic Avian Influenza (HPAI). Chile WOAH; 2023.
• WHO Global Influenza Programme. Human Animal Interface.
• Cumulative number of confirmed human cases for avian influenza A(H5N1) reported to WHO, 2003-2023, 3 March 2023.
• Epidemiological Alerts and Updates on avian influenza in the Region of the Americas.
• Influenza at the Human-Animal Interface: PAHO Recommendations to Strengthen Intersectoral Work for Surveillance, Early Detection, and Investigation, 9 July 2020.
• Samples from patients suspected of Influenza A/H5 LABORATORY TESTING ALGORITHM. 2 December 2022.
• WHO. Assessment of risk associated with recent influenza A(H5N1) clade 2.3.4.4b viruses. 21 December 2022.
• Summary of Key Information Practical to Countries Experiencing Outbreaks of A(H5N1) and Other Subtypes of Avian Influenza. First Edition. July 2016. 
• Case definitions for diseases requiring notification under the IHR (2005). 17 November 2009.
• International Health Regulations (IHR) (2005). Third Edition. 1 January 2016.
• Terms of Reference for National Influenza Centers of the Global Influenza Surveillance and Response System. 31 October 2017.
• Protocol to investigate non-seasonal influenza and other emerging acute respiratory diseases. WHO/WHE/IHM/GIP/2018.2.
• Ministry of Health of Chile. Minister Aguilera calls for reinforcing prevention measures in the event of the first case of bird flu. 29 March 2023.
• National Fisheries Service provides advice following first case of avian influenza in a sealion.
• Ministry of Health of Chile. SERNAPESCA reports on dead stranded marine animals due to the avian influenza situation. 31 March 2023.