11 Nisan 2023

Özet olarak durum

Çin Halk Cumhuriyeti Ulusal Sağlık Komisyonu, kuş gribi A(H3N8) virüsü ile enfekte olduğu doğrulanmış bir insan vakasını 27 Mart 2023'te DSÖ'ye bildirmiştir. Bu, bir kuş gribi A(H3N8) virüsü ile bildirilen üçüncü insan enfeksiyonu vakası olup üç vaka da Çin'den bildirilmiştir.

Vakayla ilgili olarak epidemiyolojik araştırma ve yakın temaslı takibi yapılmıştır. Enfekte bireyin yakın temaslıları arasında başka bir vaka bulunamamıştır.

Eldeki bilgilere göre bu virüsün insandan insana kolayca yayılma özelliği olmadığı ve bu nedenle insanlar arasında ulusal, bölgesel ve uluslararası düzeyde yayılma riskinin düşük olduğu görülmektedir. Bununla birlikte, influenza virüslerinin sürekli gelişen doğası nedeniyle, DSÖ, insan (veya hayvan) sağlığını etkileyebilecek dolaşımdaki influenza virüsleriyle ilişkili virolojik, epidemiyolojik ve klinik değişiklikleri saptamak için küresel sürveyansın önemini vurgulamaktadır.

Durumun tanımı:

27 Mart 2023'te Çin Halk Cumhuriyeti Ulusal Sağlık Komisyonu, insanlarda kuş gribi A(H3N8) virüsü ile enfekte olduğu doğrulanmış bir vakayı DSÖ'ye bildirmiştir. Hasta, Guangdong eyaletinden 56 yaşında bir kadın olup hastalığı 22 Şubat 2023'te başlamıştır. Söz konusu vaka 3 Mart 2023'te şiddetli zatürre nedeniyle hastaneye kaldırılmış ve ardından 16 Mart 2023'te ölmüştür.

Vaka, şiddetli akut solunum yolu enfeksiyonu (SARI) sürveyans sistemi aracılığıyla tespit edilmiştir. Hastanın birden fazla altta yatan sağlık sorunları olup hastalığın başlangıcından önce canlı kümes hayvanlarına maruz kalma öyküsü ve evinin çevresinde yabani kuş varlığı öyküsü olduğu görülmüştür. Raporlama sırasında vakanın yakın temaslılarından hiçbirinde enfeksiyon veya hastalık belirtisi görülmemiştir.

Çevresel örnekler, hastalık başlamadan önce hastanın ikamet ettiği yerden ve hastanın vakit geçirdiği ıslak pazardan toplanmıştır. Test sonuçları, ıslak pazardan toplanan numunelerin influenza A(H3) için pozitif olduğunu göstermiştir.

Hastalığın Epidemiyolojisi

İnsanlarda zoonotik influenza enfeksiyonları asemptomatik olabilir veya hastalığa neden olabilir. Spesifik virüs ve enfekte konakçı ile ilgili faktörlere bağlı olarak hastalık, konjonktivit veya hafif grip benzeri semptomlardan şiddetli akut solunum yolu hastalığına ve hatta ölüme kadar değişebilir. Gastrointestinal veya nörolojik semptomlar bildirilmiş olup ancak bunlar nadirdir.

Kuş gribi virüsleri ile insan enfeksiyonu vakaları, genellikle enfekte canlı veya ölü kümes hayvanlarına veya kontamine ortamlara doğrudan veya dolaylı olarak maruz kalmanın sonucudur.

Halk sağlığı yanıtı

Çin hükümeti aşağıdaki izleme, önleme ve kontrol tedbirlerini almıştır:

• Hastanın ikamet ettiği çevrede ve şüpheli maruz kalma alanlarında gelişmiş izleme ve dezenfeksiyon;
• Halkın farkındalığını ve kendini koruma önlemlerinin benimsenmesini geliştirmek için kamu risk iletişimi faaliyetleri.

DSÖ risk değerlendirmesi

Kuş gribi A(H3N8) virüsleri, hayvanlarda küresel olarak yaygın olarak saptanmaktadır. İnfluenza A(H3N8) virüsleri, kuşlarda en sık bulunan alt türlerden bazılarıdır ve evcil kümes hayvanlarında veya yabani kuşlarda çok az hastalık belirtisine neden olur veya hiç hastalık belirtisi göstermez. A(H3N8) kuş gribi virüslerinin türler arası bulaştığı, köpeklerde ve atlarda endemik olanlar da dahil olmak üzere çeşitli memeli türleri için rapor edilmiştir.

Bu, Çin'den A(H3N8) ile bildirilen üçüncü insan enfeksiyonudur. Nisan ve Mayıs 2022'de daha önce iki vaka rapor edilmiştir. Önceki vakalardan biri kritik bir hastalık geliştirirken, diğerinde hafif bir hastalık görülmüştür. Her iki vaka da muhtemelen enfekte kümes hayvanlarına doğrudan veya dolaylı olarak maruz kalmaktan enfeksiyon kapmıştır. Şimdiye kadar, bu vakayla bağlantılı herhangi bir ek vaka veya önceki vakalar bildirilmemiştir. Sağlık yetkililerinden alınan raporlara göre, bu olayla ilgili ön epidemiyolojik araştırma, canlı bir kümes hayvanı pazarına maruz kalmanın enfeksiyona neden olabileceğini düşündürmektedir. Bununla birlikte, bu enfeksiyonun tam kaynağının ne olduğu ve bu virüsün hayvanlarda dolaşan diğer kuş gribi A(H3N8) virüsleriyle nasıl bir ilişkisi olduğu hala net değildir. Halk sağlığına yönelik mevcut riski daha iyi anlamak için hem insan hem de hayvan araştırmalarından elde edilen daha fazla bilgiye ihtiyaç vardır.

Kuş gribi virüslerinin kuşlardan insanlara bulaşması genellikle sporadiktir ve belirli bir bağlamda gerçekleşir: Daha önce bildirilen kuş gribi virüsleri ile insan enfeksiyonlarının çoğu, enfekte kümes hayvanlarına veya kontamine ortamlara maruz kalma nedeniyle olmuştur. Kuş gribi virüsleri kümes hayvanı popülasyonlarında tespit edilmeye devam edildiğinden, gelecekte başka sporadik insan vakalarının görülmesi beklenmektedir.

Mevcut epidemiyolojik ve virolojik bilgiler, kuş gribi A(H3N8) virüslerinin insanlar arasında sürekli bulaşma kapasitesine sahip olmadığını göstermektedir. Bu nedenle, mevcut değerlendirme, insandan insana yayılma olasılığının düşük olduğu yönündedir. Bununla birlikte, influenza virüslerinin sürekli gelişen doğası nedeniyle, DSÖ, insan (veya hayvan) sağlığını etkileyebilecek dolaşımdaki influenza virüsleriyle ilişkili virolojik, epidemiyolojik ve klinik değişiklikleri saptamak için küresel sürveyansın önemi üzerinde durmaktadır.

DSÖ tavsiyesi

Enfeksiyon riskini en aza indirmek için ülkeler, canlı hayvan pazarları/çiftlikleri, canlı kümes hayvanları veya kümes hayvanları veya kuş dışkısı ile kontamine olabilecek yüzeyler gibi yüksek riskli ortamlarla temastan kaçınmanın önemi konusunda kamu bilincini artırmalıdır. Riskli bir ortamda sık sık el yıkayarak veya alkol bazlı el dezenfektanı kullanarak ve maske takarak iyi bir el hijyeni sağlamanız önerilir.

Yabani kuşlarda ve bazı yabani memelilerde gözlemlenen kuş gribi vakalarının kapsamı ve sıklığı göz önüne alındığında, halk, bilinmeyen nedenlerle hasta veya ölü olan hayvanlarla temastan kaçınmalı ve durumu yetkililere bildirmelidir.

Bilinen hayvan gribi salgınları olan ülkelere seyahat edenler, çiftliklerden, canlı hayvan pazarlarında hayvanlarla temastan, hayvanların kesilebileceği alanlara girmekten veya hayvan dışkısı veya diğer vücut sıvılarıyla kontamine olmuş gibi görünen yüzeylerle temastan kaçınmalıdır. Gezginler ayrıca ellerini sık sık sabun ve suyla yıkamalı ve iyi gıda güvenliği ve iyi gıda hijyeni uygulamalarına riayet etmelidir.

DSÖ, mevcut olan bilgilere dayanarak seyahat veya ticaret kısıtlamalarının uygulanmasını önermemektedir.

İnfluenza virüsleri sürekli olarak gelişmektedir ve hayvan popülasyonları arasında büyük salgınlar meydana gelmektedir; bu nedenle DSÖ, insan veya hayvan sağlığı için tehdit oluşturabilecek yeni ortaya çıkan veya dolaşan influenza virüsleriyle ilişkili viroloji, epidemiyoloji ve klinik modellerdeki değişiklikleri tespit etmek için küresel sürveyansın önemini vurgulamaktadır. Hayvan ve insan sağlığı sektörleri arasındaki işbirliği esastır. Hayvanlarda influenza virüsü dolaşımının boyutu net olmadığından, epidemiyolojik ve virolojik sürveyans ve şüpheli insan vakalarının takibi sistematik olarak devam etmelidir. Bilgilerin zamanında paylaşılması, risk değerlendirmesi için kritik öneme sahiptir.

İnsanlarda enfeksiyona neden olan zoonotik influenza virüslerinin çeşitliliği endişe vericidir ve hem hayvan hem de insan popülasyonlarında daha fazla sürveyansın yanı sıra her zoonotik enfeksiyonun kapsamlı bir şekilde incelenmesini ve pandemiler için planlama yapılmasını gerektirir. İnsandan insana bulaşmayı kolaylaştırabilecek bir viral mutasyonu önlemek için kümes hayvanı işçilerine mevsimsel grip aşısı yaptırmaları önerilmiştir.

Kuş gribi gibi pandemik potansiyele sahip yeni bir influenza virüsü ile insan enfeksiyonu doğrulanırsa veya şüphelenilirse, doğrulayıcı laboratuvar sonuçları bile alınmadan önce temaslı takibi hemen başlatılmalıdır. Seyahat öyküsü ve hayvanlarla temas dahil olmak üzere kapsamlı bir epidemiyolojik araştırma yapılmalıdır. Soruşturma ayrıca, yeni virüsün kişiden kişiye bulaştığını gösterebilecek olağandışı solunum yolu hastalığı kümelerinin erken tanımlanmasını da içermelidir. Vakanın meydana geldiği zaman ve yerden toplanan klinik numuneler test edilmeli ve ardından daha fazla karakterizasyon için bir DSÖ İşbirliği Merkezine gönderilmelidir.

Epidemiyolojik durumun yakından analizi, insanlarda ve kümes hayvanlarında bulunan en son virüslerin daha fazla karakterize edilmesi ve serolojik araştırmalar, riski değerlendirmek ve risk yönetimi önlemlerini zamanında ayarlamak için kritik öneme sahiptir.

Uluslararası Sağlık Tüzüğü (UST 2005) uyarınca, Taraf Devletlerin, influenza virüsünün yeni bir alt tipinin neden olduğu laboratuvarca doğrulanmış herhangi bir insan enfeksiyonu vakasını DSÖ'ye derhal bildirmesi gerekmektedir. Her insan enfeksiyonunun araştırılması, virüs paylaşımı ve genetik ve antijenik karakterizasyonu esastır.

Söz konusu durum, DSÖ'nün halk sağlığı önlemleri ve influenza sürveyansı için mevcut tavsiyelerini değiştirmez.

Ayrıntılı bilgi için aşağıdaki bağlantılara bakınız:

• Influenza A Virus (H3N8):https://www.sciencedirect.com/topics/biochemistry-genetics-and-molecular-biology/influenza-a-virus-h3n8
• Transmission of Avian Influenza A Viruses Between Animals and People:https://www.cdc.gov/flu/avianflu/virus-transmission.htm
• Case definitions for the four diseases requiring notification in all circumstances under the International Health Regulations (2005):https://www.who.int/publications/m/item/case-definitions-for-the-four-diseases-requiring-notification-to-who-in-all-circumstances-under-the-ihr-(2005)
• Guangdong Province Centre for Disease Control and Prevention, Press Release. 27 March 2023.http://cdcp.gd.gov.cn/ywdt/jkyw/content/post_4140571.html
• Joint FAO/OIE/WHO Preliminary Risk Assessment Associated with Avian Influenza A(H3N8) Virus. 18 May 2022.https://www.who.int/publications/m/item/joint-fao-oie-who-preliminary-risk-assessment-associated-with-avian-influenza-a(h3n8)-virus