Bu raporda aşağıda yer alan başlıklar halinde COVID-19 ile ilgili en son veriler paylaşılmaktadır:

• Küresel Epidemiyolojik Durum
• Hastaneye ve yoğun bakım ünitelerine yatışlar
• İzlem altındaki SARS-CoV-2’nin önemli varyantları
• DSÖ Bölgelerine Göre Genel Durum

KÜRESEL EPİDEMİYOLOJİK DURUM

21 Mayıs 2023 tarihi itibarıyla veriler

Küresel olarak, son 28 günde (24 Nisan - 21 Mayıs 2023) yaklaşık 2,3 milyon yeni vaka ve yaklaşık 15.000 ölüm rapor edilmiş olup önceki 28 güne (27 Mart -23 Nisan 2023) kıyasla sırasıyla %21 ve %17’lik bir düşüş yaşanmıştır (Şekil 1, Tablo 1). Söz konusu durum, DSÖ Afrika ve Batı Pasifik Bölgelerinde bildirilen vakalardaki artışlar ve Afrika, Amerika, Güneydoğu Asya ve Batı Pasifik Bölgelerindeki ölümlerdeki artışlarla bölgesel düzeyde karışıktır. 21 Mayıs 2023 itibariyle, dünya çapında 766 milyondan fazla doğrulanmış vaka ve 6,9 milyondan fazla ölüm bildirilmiştir.

Bildirilen COVID-19 vakaları, büyük ölçüde küresel olarak testlerdeki azalmalar ve raporlamadaki potansiyel gecikmeler nedeniyle enfeksiyon oranlarının olduğundan düşük tahmin edilmektedir. Raporlama döneminde (28 gün) 161/243 (%66) ülke en az bir vaka bildirmiştir. Dolayısıyla bu raporda sunulan veriler eksiktir ve test ve gözetimdeki değişiklikler ışığında yorumlanmalıdır. Ek olarak, önceki haftalara ait veriler, bildirilen COVID-19 vakalarındaki ve ülkeler tarafından yapılan ölümlerdeki geriye dönük değişiklikleri içerecek şekilde sürekli olarak güncellenmektedir.

DSÖ olarak, 28 günlük bir aralık kullanarak epidemiyolojik eğilimlerdeki değişiklikleri sunmaktayız. Ayrıştırılmış verilere, tam veri setinin indirilebileceği DSÖ COVID-19 Web – portalından erişilebilir.

 

Şekil 1. 21 Mayıs 2023 itibarıyla DSÖ Bölgesi tarafından bildirilen COVID-19 vakaları ve 28 günlük aralıklarla küresel ölümler**

 

** Ek 1: Veri, tablo ve şekil notlarına bakınız.

Bölgesel düzeyde, yeni bildirilen 28 günlük vaka sayısı altı DSÖ bölgesinin dördünde azalmıştır:  Vakalar Afrika Bölgesi (+%11) ve Batı Pasifik Bölgesi’nde (+%38)  artarken Doğu Akdeniz Bölgesi (%-48), Avrupa Bölgesi (%-45), Amerika Bölgesi (-41) %) ve Güneydoğu Asya Bölgesi’nde (%-31) azalmıştır. Yeni bildirilen 28 günlük ölümlerin sayısı dört bölgede artmıştır: ; Ölümler Doğu Akdeniz Bölgesi (%-63) ve Avrupa Bölgesi’nde (%-44) azalırken Afrika Bölgesi (%+6), Amerika Bölgesi (%+21), Güneydoğu Asya Bölgesi (%+61) ve Batı Pasifik Bölgesi’nde (%+9) artmıştır.

Ülke düzeyinde, en yüksek 28 günlük yeni vaka sayıları Güney Kore (462.726 yeni vaka; +%52), Amerika Birleşik Devletleri (256.909 yeni vaka; -%47), Japonya ( 164 367 yeni vaka; -%24), Brezilya (146 105 yeni vaka; -%28) ve Avustralya’dan (125 992 yeni vaka; +%49) bildirilmiştir. En yüksek 28 günlük ölüm sayıları Amerika Birleşik Devletleri (4135 yeni ölüm; -%31), Brezilya (1206 yeni ölüm; -%7), Fransa (810 yeni ölüm; -%1), İspanya (745 yeni ölüm; +%92) ve Rusya Federasyonu’ndan (663 yeni ölüm; -%33) rapor edilmiştir.

 

Tablo 1. 21 Mayıs 2023 itibarıyla DSÖ Bölgesi tarafından yeni bildirilen ve kümülatif doğrulanmış COVID 19 vakaları ve ölüm vakaları**

* Önceki yedi gün ile karşılaştırıldığında son yedi gün içinde yeni teyit edilen vaka/ölüm sayısındaki ve önceki 28 gün ile karşılaştırıldığında son 28 gündeki değişim yüzdesi.             ** Bkz. Ek 1: Veri, tablo ve şekil notları

 

COVID-19 ile ilgili en son veriler ve bilgiler için lütfen aşağıdaki adresleri ziyaret ediniz:

 

• DSÖ COVID-19 Web Portalı
• DSÖ COVID-19 Aylık Operasyonel Güncelleme ve Geçmişe Dönük Haftalık Epidemiyolojik Güncelleme
• DSÖ COVID-19 ayrıntılı sürveynas veri portalı
• DSÖ COVID-19 politika özetleri

Şekil 2.  21 Mayıs 2023 tarihi itibariyle önceki 28 günlük döneme kıyasla son 28 gün içinde doğrulanmış COVID-19 vakalarındaki yüzdelik değişim**

** Ek 1, veri, tablo ve şekil notlarına bakınız 

 

Şekil 3. 21 Mayıs 2023 tarihi itibarıyla önceki 28 günlük döneme kıyasla son 28 gün içinde doğrulanmış COVID-19 ölüm vakalarındaki yüzdelik değişim**

** Ek 1, veri, tablo ve şekil notlarına bakınız.

Hastaneye  ve yoğun bakım ünitesine yatışları

Küresel düzeyde, son 28 gün içinde (17 Nisan - 14 Mayıs 2023), toplam 96.701 hastaneye yeni yatış ve 2.875 yoğun bakım ünitesine (YBÜ) yeni yatış bildirilmiştir (Şekil 4). Bu, önceki 28 güne (20 Mart - 16 Nisan 2023) kıyasla hastaneye yatışlarda ve yoğun bakım ünitesine yatışlarda sırasıyla %31 ve %8'lik bir düşüşü temsil etmektedir. Sunulan hastaneye yatış verileri başlangıç niteliğindedir ve yeni veriler kullanıma sunuldukça değişebilir. Ayrıca, hastaneye yatış verileri raporlama gecikmelerine tabidir. Bu veriler muhtemelen hem rastlantısal SARS-CoV-2 enfeksiyonu vakalarıyla hem de COVID-19 hastalığına bağlı olarak hastaneye yatışları içerir.

Küresel olarak, son 28 gün içinde 42 (%18) ülke DSÖ'ye en az bir kez hastaneye yeni  yatışlarla ilgili veri bildirmiştir (Şekil 5). Avrupa Bölgesi, hastaneye yeni yatışlarla ilgili veri bildiren ülkeler arasında en yüksek orana sahiptir (22 ülke; %36), bunu Güneydoğu Asya Bölgesi (üç ülke; %27), Doğu Akdeniz Bölgesi (üç ülke; %14), Afrika Bölgesi (altı ülke; %12), Amerika Bölgesi (beş ülke; %9) ve Batı Pasifik Bölgesi (üç ülke; %9) takip etmektedir.

Söz konusu dönem için sürekli olarak hastaneye yeni yatışları bildiren ülkelerin oranı %9 olmuştur (22 ülke). Tutarlı bir şekilde hastaneye yeni yatışları bildiren 22 ülke arasında, üç (%14) ülke son 28 gün içinde önceki 28 günlük döneme kıyasla hastaneye yatışlarda %20 veya daha fazla artış kaydetmiştir: Endonezya (9318 - 2866; +%225), Afganistan (59'a karşı 34; +%74) ve Singapur (2231'e karşı 1552; +%44). En yüksek hastaneye yeni yatış sayısı Amerika Birleşik Devletleri (40 821'e karşı 60 566; -%33), Ukrayna (10 041'e karşı 16 446; -%39) ve Fransa'dan (9619'a karşı 10 939; -%12) bildirilmiştir.

Altı DSÖ bölgesinde, son 28 gün içinde toplam 36 (%15) ülke DSÖ'ye en az bir kez YBÜ yeni kabulleri hakkında veri bildirmiştir (Şekil 5). Avrupa Bölgesi, yeni yoğun bakım ünitesi kabulleri hakkında veri bildiren ülkeler arasında en yüksek orana sahip (18 ülke; %30) olmuş olup bunu Doğu Akdeniz Bölgesi (beş ülke; %23), Güneydoğu Asya Bölgesi (iki ülke; %18) Batı Pasifik Bölgesi (beş ülke; %14), Amerika Bölgesi (dört ülke; %7) ve Afrika Bölgesi (iki ülke; %4) izlemiştir. Dönem için sürekli olarak YBÜ yeni kabulleri bildiren ülkelerin oranı %7 (17 ülke) olmuştur.

Sürekli olarak (i) YBÜ yeni kabullerini bildiren 17 ülke arasında, üç (%18) ülke son 28 gün içinde önceki 28 günlük döneme kıyasla YBÜ yeni kabullerinde %20 veya daha fazla artış göstermiştir: Endonezya (390'a karşı 149) ; +%162), Singapur (56'ya karşı 26; +%115) ve Brunei (15'e karşı 8; +%88). En yüksek yoğun bakım ünitesi yeni kabul sayıları Fransa (1024'e karşı 978; +%5), Endonezya (390'a karşı 149; +%162) ve İtalya'dan (333'e karşı 343; -%3) bildirilmiştir.

 

Şekil 4. 21 Mayıs 2023 itibarıyla DSÖ'ye haftalık olarak bildirilen COVID-19 vakaları, ölümler, hastaneye ve yoğun bakım ünitesine yatışlar

 

 

Not: Son haftalar raporlama gecikmelerine tabidir ve düşüş eğilimi olarak yorumlanmamalıdır. Grafiğe dahil edilen vakalar yalnızca sırasıyla hastaneye yatış veya yoğun bakım ünitesine yatış bildiren ülkelerdendir.

Kaynak: DSÖ Ayrıntılı Sürveyans Web portalı

 

Şekil 5. Hastaneye ve yoğun bakım ünitesine yeni yatışlarını bildiren ülkelerin haftalık oranı: Epidemiyolojik 5. hafta 2020 - 19. hafta 2023

 

 

İzlem altında olan ve önemli  SARS-CoV-2 varyantları

 

Coğrafi yayılımı ve prevelansı

Küresel olarak, 24 Nisan - 21 Mayıs 2023 (28 gün) arasında, GISAID aracılığıyla 25.415 SARS CoV-2 dizisi paylaşılmıştır. DSÖ şu anda iki önemli varyantı (VOI'ler), XBB.1.5 ve XBB.1.16'nın yanı sıra izleme altındaki yedi değişkeni (VUM'ler) ve bunların soyundan gelenleri izlemektedir: BA.2.75, CH.1.1, BQ.1, XBB, XBB. 1.9.1, XBB.1.9.2 ve XBB.2.3.

Küresel olarak, XBB.1.5 113 ülkeden rapor edilmiştir. Epidemiyolojik 18. haftada (1 - 7 Mayıs 2023), XBB.1.5, epidemiyolojik 14. haftada (3 - 9 Nisan 2023) %50,4'ten düşüşle dizilerin %41,6'sını oluşturmuştur. XBB.1.16, 58 ülkeden rapor edilmiştir. 18. haftada XBB.1.16, 14. haftadaki %6,9'dan artışla dizilerin %13,2'sini oluşturmuştur.

Tablo 2, VOI'leri ve VUM'ları ve 14. haftadan 18. haftaya kadar prevelanslarını bildiren ülkelerin sayısını göstermektedir. VUM'lar arasında, XBB, XBB.1.9.1, XBB.1.9.2 ve XBB.2.3, son haftalarda artan eğilimler göstermiştir. Diğer VUM'lar, aynı raporlama döneminde azalan eğilimler göstermektedir. Artan eğilimler gösteren VOI ve VUM'lar turuncu renkle, azalan eğilimler gösterenler ise yeşil renkle vurgulanmaktadır.

 

Tablo 2. 2023 yılının 14. haftasından 18. haftasına kadarki dönemde SARS-CoV-2 VOI ve VUM'lerin haftalık prevalansı

Ek kaynaklar:

• Tracking SARS-CoV-2 Variants

• WHO statement on updated tracking system on SARS-CoV-2 variants of concern and variants of interest

• WHO XBB.1.16 Initial Risk Assessment, 17 April 2023

• WHO XBB.1.5 rapid risk assessment, 24 February 2023

DSÖ BÖLGELERİNE GÖRE DURUM

Epidemiyolojik Hafta ( 24 Nisan-21 Mayıs 2023)

Afrika Bölgesi

Afrika Bölgesi, önceki 28 günlük döneme göre %11 artışla 6835 yeni vaka bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 50 ülkeden altısı (%12) yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmiş olup oransal olarak en yüksek artış Cabo Verde'de (467'ye karşı 96 yeni vaka; +%386), Demokratik Kongo Cumhuriyeti (583'e karşı 174 yeni vaka; +%235) ve Uganda’da (173'e karşı 92 yeni vaka; +%88) gözlenmiştir. En yüksek yeni vaka sayıları Mauritius (4457 yeni vaka; 100.000'de 350,5 yeni vaka; +%77), Demokratik Kongo Cumhuriyeti (583 yeni vaka; 100.000'de <1 yeni vaka; +%235) ve Cabo Verde’den (467 yeni vaka; 100.000'de 84 yeni vaka; +%386) rapor edilmiştir.

Bölge'de 28 günlük yeni ölüm sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %6 artarak 19 yeni ölüm bildirilmiştir. En yüksek yeni ölüm sayıları Mauritius (altı yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; önceki 28 günlük dönemde ölüm bildirilmemiştir), Zimbabve (beş yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -17) %) ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nden bildirilmiştir (üç yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; önceki 28 günlük dönemde ölüm bildirilmedi).

DSÖ Afrika Bölge Ofisi: https://www.afro.who.int/health-topics/coronavirus-covid-19

 

Amerika Bölgesi

Amerika Bölgesi, önceki 28 günlük döneme göre %41 düşüşle 484.000'den fazla yeni vaka bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 56 ülkenin on ikisi (%21) yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmiş olup oransal olarak en yüksek artışlar Aruba (66'ya karşı 15 yeni vaka; +%340), Guyana (74'e karşı 19 yeni vakalar; +%289) ve Curaçao’da (14'e karşı beş yeni vaka; +%180) gözlemlenmiştir. En yüksek yeni vaka sayıları Amerika Birleşik Devletleri (256.909 yeni vaka; 100.000'de 77.6 yeni vaka; -%47), Brezilya (146.105 yeni vaka; 100.000'de 68.7 yeni vaka; -%28) ve Meksika’dan (30.764 yeni vaka; 100.000'de 23.9 yeni vaka; -%27) rapor edilmiştir.

Bölge'de 28 günlük yeni ölüm sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %21 artarak 6655 yeni ölüm bildirilmiştir. En yüksek yeni ölüm sayıları Amerika Birleşik Devletleri (4135 yeni ölüm; 100.000'de 1,2 yeni ölüm; -%31), Brezilya (1206 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%7), ve Peru’dan (488 yeni ölüm; 100.000'de 1,5 yeni ölüm; +%34) bildirilmiştir.

 

DSÖ Amerika Bölge Ofisi: https://www.paho.org/en/topics/coronavirus-infections/coronavirus-disease-covid-19-pandemic

 

Doğu Akdeniz Bölgesi

 Doğu Akdeniz Bölgesi, önceki 28 günlük döneme göre %48 düşüşle 26.000'den fazla yeni vaka bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 22 ülkeden ikisi (%9) yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmiş olup oransal olarak en yüksek artışlar Fas (1050'ye karşı 508 yeni vaka; +%107) ve Afganistan'da (5904'e karşı 3 990 yeni vaka; +%48). En yüksek yeni vaka sayıları Afganistan (5904 yeni vaka; 100.000'de 15.2 yeni vaka; +%48), Katar (5609 yeni vaka; 100.000'de 194.7 yeni vaka; -%33) ve Birleşik Arap Emirliklerinden bildirilmiştir (4984 yeni vaka; 100.000'de 50.4 yeni vaka; -%4).

Bölge'de 28 günlük yeni ölüm sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %63 azalarak 330 yeni ölüm rapor edilmiştir. En yüksek yeni ölüm sayıları İran (244 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%69), Tunus (34 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%48) ve Afganistan’dan (26 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%420) rapor edilmiştir.

 

DSÖ Doğu Akdeniz Bölge Ofisi: http://www.emro.who.int/health-topics/corona-virus/index.html

 

Avrupa Bölgesi

Avrupa Bölgesi, önceki 28 günlük döneme göre %45 düşüşle yaklaşık 573.000 yeni vaka bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 61 ülkeden üçü (%5) yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmiştir olup en yüksek oransal artış Andorra (70'e karşı 28 yeni vaka; +%150), Lihtenştayn (altıya karşı dört yeni vakalar; +%50) ve İspanya’da (43.197'ye karşı 34.472 yeni vaka; +%25) gözlemlenmiştir. En yüksek yeni vaka sayıları Fransa (122.239 yeni vaka; 100.000'de 187.9 yeni vaka; -%43), Rusya Federasyonu (90.491 yeni vaka; 100.000'de 62.0 yeni vaka; -%60) ve İtalya’dan (70 136 yeni vaka; 100.000'de 117.6 yeni vaka; -%24) rapor edilmiştir.

Bölge'de 28 günlük yeni ölüm sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %44 azalarak 5373 yeni ölüm bildirilmiştir. En yüksek yeni ölüm sayıları Fransa (810 yeni ölüm; 100.000'de 1.2 yeni ölüm; -%1), İspanya (745 yeni ölüm; 100.000'de 1.6 yeni ölüm; +%92) ve Rusya Federasyonu'ndan ( 663 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%33) bildirilmişdir.

 

DSÖ Avrupa Bölge Ofisi: https://www.euro.who.int/en/health-topics/health-emergencies/coronavirus-covid-19.

 

Güneydoğu Asya Bölgesi

Güneydoğu Asya Bölgesi, önceki 28 günlük döneme göre %31 düşüşle 146.000'den fazla yeni vaka bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 10 ülkeden altısı (%55) yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmiş olup en yüksek orantılı artışlar Myanmar (3685'e karşı 276 yeni vaka; +%1235), Tayland (8498'e karşı 1858 yeni vakalar; +%357) ve TimorLeste’de (16'ya karşı dört yeni vaka; +%300) gözlemlenmiştir. En yüksek yeni vaka sayıları Hindistan (94.472 yeni vaka; 100.000'de 6.8 yeni vaka; -%50), Endonezya (38.150 yeni vaka; 100.000'de 13.9 yeni vaka; +%92) ve Tayland'dan (+%92) bildirildi. 8498 yeni vaka; 100.000'de 12,2 yeni vaka; +%357) rapor edilmiştir.

Bölge'de 28 günlük yeni ölüm sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %61 artarak 1143 yeni ölüm bildirilmiştir.  En yüksek yeni ölüm sayıları Hindistan (503 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%1), Endonezya (497 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%172) ve Tayland'dan (106 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%783) bildirilmiştir.

  

DSÖ Güney Doğu Asya Bölge Ofisi: https://www.who.int/southeastasia/outbreaks-and-emergencies/novel-coronavirus-2019.

 

Batı Pasifik Bölgesi

Batı Pasifik Bölgesi, önceki 28 günlük döneme göre %38 artışla bir milyondan fazla yeni vaka bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 35 ülkenin 14'ü (%40) yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmiş olup oransal olarak en yüksek artış Moğolistan (685'e karşı 56 yeni vaka; +%1123), Papua Yeni Gine (26’ya karşı 3 yeni vaka; +%767) ve Brunei Sultanlığı’da (16.909'a karşı 3.465 yeni vaka; +%388) gözlemlenmiştir. En yüksek yeni vaka sayıları Güney Kore (462.726 yeni vaka; 100.000'de 902.5 yeni vaka; +%52), Japonya (164.367 yeni vaka; 100.000'de 130.0 yeni vaka; -%24), ve Avustralya’dan (125.992 yeni vaka; 100.000'de 494.1 yeni vaka; +%49) rapor edilmiştir.

Bölge'de 28 günlük yeni ölüm sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %9 artarak 1465 yeni ölüm bildirilmiştir. En yüksek yeni ölüm sayıları Avustralya (417 yeni ölüm; 100.000'de 1,6 yeni ölüm; +%30), Japonya (338 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%44) ve Güney Kore’den (262 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%38) bildirilmiştir.

DSÖ Batı Pasifik Bölge Ofisi: https://www.who.int/westernpacific/emergencies/covid-19

 

Ek 1. Veri, tablo ve şekil notları

Sunulan veriler, ülkelerden/bölgelerden DSÖ'ye bildirilen, büyük ölçüde DSÖ vaka tanımlarına ve sürveyans klavuzuna dayanan resmi laboratuvar onaylı COVID-19 vaka ve ölümlerine dayanmaktadır. Doğruluk ve güvenilirliği sağlamak için adımlar atılırken, tüm veriler sürekli doğrulama ve değişikliğe tabidir; ve bu verileri yorumlarken, gerçek vaka ve ölüm oranı insidansının olduğundan düşük tahmin edilmesi ve bu verileri küresel düzeyde yansıtmada değişken gecikmeler gibi, sunulan sayıları etkileyen birkaç faktör nedeniyle dikkatli olunmalıdır. Vaka tespiti, dahil etme kriterleri, test stratejileri, raporlama uygulamaları ve veri kesme ve gecikme süreleri ülkeler/bölgeler arasında farklılık göstermektedir. Az sayıda ülke/bölge, şüpheli ve laboratuvar onaylı vakaları birlikte rapor etmektedir. DSÖ, ulusal halk sağlığı yetkilileri ve diğer kaynaklar tarafından yayınlanan bilgi ürünleri arasında farklılıklar olması beklenmektedir.

 

epi-data-support@who.int adresine e-posta gönderilerek yapılan geçmiş veri düzenlemesinin bir kaydı talep edilebilmektedir. Talep ederken lütfen ilgilendiğiniz ülke (ler)i, süreyi ve talep / kullanım amacını belirtiniz. Önceki durum raporları düzenlenmeyecektir; en güncel veriler için https://covid19.who.int/ adresine bakınız. Ülkeler, bölgeler ve alanlar ve DSÖ Bölgeleri (önceki sayılarda rapor edilmiştir) tarafından son yedi gün içinde bildirilen doğrulanmış COVID-19 vakaları ve ölümleri  “https://covid19.who.int/table” adresinde mevcuttur.

 

Ülkeler', benzer statüdeki ülkeleri, bölgeleri, alanları veya diğer yargı yetkilerini ifade edebilmektedir. Kullanılan isimler ve bu yayındaki materyalin sunumu, DSÖ tarafından herhangi bir ülkenin, bölgenin, şehrin veya otoritenin yasal statüsü, yetkileri veya hudutlarının sınırlandırılması ile ilgili herhangi bir fikrin ifade edildiği anlamına gelmemektedir. Haritalardaki noktalı ve kesik çizgiler, henüz tam olarak anlaşmaya varılamayan yaklaşık sınır çizgilerini temsil etmektedir. Ülkeler, bölgeler ve alanlar, DSÖ yönetim bölgesi altında düzenlenmiştir. Belirli şirketlerin veya üreticilerin ürünlerinden bahsedilmesi, DSÖ tarafından onaylandığını veya söz konusu https://www.who.int/publications/m/item/weekly-epidemiological-update-on-covid-19---14-september-2022benzer nitelikteki diğer ürünlerin yerine önerildiğini ima etmemektedir. Hatalar ve eksiklikler hariç olmak üzere, tescilli ürünlerin isimleri, baş harfleri büyük olacak şekilde ayırt edilmektedir.

 

Kuzey Kore’deki COVID-19 salgınına ilişkin güncellemeler, laboratuvar tarafından doğrulanmış COVID 19 vakalarının sayısı bildirilmediğinden bu rapora dahil edilmemiştir.

 

Ek 2.  SARS-CoV-2 varyantlarının değerlendirilmesi ve sınıflandırılması

 

DSÖ, ulusal makamlar, kurumlar ve araştırmacılarla işbirliği içinde, SARSCoV-2 varyantlarının bulaşmayı veya hastalık özelliklerini değiştirip değiştirmediğini veya hastalığın yayılmasını kontrol etmek için uygulanan aşıların, terapötiklerin, teşhislerin veya halk sağlığı ve sosyal önlemlerin (PHSM) etkinliğini etkileyip etkilemediğini rutin olarak değerlendirmektedir. Potansiyel endişe verici varyantları (VOC'ler), önemli varyantları (VOI'ler) veya izleme altındaki varyantları (VUM'ler), küresel halk sağlığına yönelik risk temelinde düzenli olarak değerlendirilir.

 

Varyantların sınıflandırmaları, dolaşımdaki varyantların sürekli gelişimini ve bunların değişen epidemiyolojisini yansıtmak için gerektiğinde revize edilecektir. Varyant sınıflandırması için kriterler ve şu anda dolaşımda olan ve daha önce dolaşımda olan VOC'ler, VOI'ler ve VUM'ların listeleri, DSÖ SARS-CoV-2 varyantlarını İzleme web sitesinde mevcuttur. Ulusal makamlar başka varyantları belirlemeyi seçebilir ve yeni ortaya çıkan varyantları ve bunların etkilerini araştırmak ve raporlamak için şiddetle teşvik edilir.

 

DSÖ, yaygınlık ve viral özelliklerdeki değişiklikleri izlemek için VOC'lerin soyundan gelenler de dahil olmak üzere SARS-CoV-2 varyantlarını izlemeye devam etmektedir. Omicron soyundan gelen soyların dolaşımını açıklayan mevcut eğilimler, COVID-19 sürveyans sistemlerinin sınırlamaları dikkate alınarak yorumlanmalıdır. Bunlar, ülkeler arasındaki dizileme kapasitesi ve örnekleme stratejilerindeki farklılıkları, örnekleme stratejilerinde zaman içinde meydana gelen değişiklikleri, ülkeler tarafından yürütülen testlerde ve paylaşılan dizilerdeki azalmaları ve dizi verilerinin GISAID'e yüklenmesindeki gecikmeleri içermektedir. (1)

 

Kaynaklar:

 

1. Chen Z, Azman AS, Chen X, et al. Global landscape of SARS-CoV-2 genomic surveillance and data sharing. Nature genetics. 2022;54(4). doi:10.1038/s41588-022-01033-y