Bu raporda aşağıda yer alan başlıklar halinde COVID-19 ile ilgili en son veriler paylaşılmaktadır:

• Küresel Epidemiyolojik Durum
• Hastaneye ve yoğun bakım ünitelerine yatışlar
• İzlem altındaki SARS-CoV-2’nin önemli varyantları
• Omicron ve altsoylarına karşı birincil seri aşılamanın ve destekleyici aşılamanın aşı etkinliği
• DSÖ Bölgelerine Göre Genel Durum

KÜRESEL EPİDEMİYOLOJİK DURUM

4 Haziran 2023 tarihi itibarıyla veriler

Küresel olarak, son 28 günde (8 Mayıs - 4 Haziran 2023) 1,7 milyonun üzerinde yeni vaka ve 10.000'in üzerinde ölüm rapor edilmiş olup önceki 28 güne (10 Nisan - 7 Mayıs 2023) kıyasla sırasıyla %38 ve %47’lik bir düşüş yaşanmıştır (Şekil 1, Tablo 1). Bu 28 günlük raporlama döneminde, 243 ülke ve bölgenin 144'ü (%59) en az bir vaka bildirmiştir. Bölgesel düzeydeki durum, altı DSÖ bölgesinin tamamında vaka ve ölümlerde azalma göstermektedir. 4 Haziran 2023 itibariyle, dünya çapında 767 milyondan fazla doğrulanmış vaka ve 6,9 ​​milyondan fazla ölüm bildirilmiştir.

Bildirilen COVID-19 vakaları, büyük ölçüde küresel olarak testlerdeki azalmalar ve raporlamadaki potansiyel gecikmeler nedeniyle enfeksiyon oranlarının olduğundan düşük tahmin edilmektedir. Dolayısıyla bu raporda sunulan veriler eksiktir ve test ve sürveyansdaki değişiklikler ışığında yorumlanmalıdır. Ek olarak, önceki haftalara ait veriler, bildirilen COVID-19 vakalarındaki ve ülkeler tarafından yapılan ölümlerdeki geriye dönük değişiklikleri içerecek şekilde sürekli olarak güncellenmektedir.

DSÖ olarak, 28 günlük bir aralık kullanarak epidemiyolojik eğilimlerdeki değişiklikleri sunmaktayız. Ayrıştırılmış verilere, tam veri setinin indirilebileceği DSÖ COVID-19 Web – portalından erişilebilir.

Şekil 1. 4 Haziran 2023 itibarıyla DSÖ Bölgesi tarafından bildirilen COVID-19 vakaları ve 28 günlük aralıklarla küresel ölümler**

** Ek 1: Veri, tablo ve şekil notlarına bakınız.

Bölgesel düzeyde, yeni bildirilen 28 günlük vaka sayısı tüm DSÖ bölgelerinde azalmıştır: Güneydoğu Asya Bölgesi (%-77), Doğu Akdeniz Bölgesi (%-60), Amerika Bölgesi (%-55) , Avrupa Bölgesi (%-49), Afrika Bölgesi (%-22) ve Batı Pasifik Bölgesi (%-5). Yeni bildirilen 28 günlük ölümlerin sayısı da altı DSÖ bölgesinin tamamında azalmıştır: Doğu Akdeniz Bölgesi (%-78), Avrupa Bölgesi (%-54), Amerika Bölgesi (%-44), Güneydoğu Asya Bölgesi (%-35), Batı Pasifik Bölgesi (%-19) ve Afrika Bölgesi (%-17).

Ülke düzeyinde, en yüksek 28 günlük yeni vaka sayıları Güney Kore (470.093 yeni vaka; +%29), Avustralya (147.684 yeni vaka; +%27), Brezilya (113.286 yeni vaka; -33), Fransa (93.850 yeni vaka; -%46) ve Amerika Birleşik Devletleri’nden (93.260 yeni vaka; -%75) bildirilmiştir. En yüksek 28 günlük ölüm sayıları Amerika Birleşik Devletleri (1943 yeni ölüm; -%58), Brezilya (1074 yeni ölüm; -%16), Fransa (555 yeni ölüm; -%41), İtalya (549 yeni ölüm; -%17) ve Rusya Federasyonu’ndan (532 yeni ölüm; -%44) rapor edilmiştir.

 

Tablo 1. 4 Haziran 2023 itibarıyla DSÖ Bölgesi tarafından yeni bildirilen ve kümülatif doğrulanmış COVID 19 vakaları ve ölüm vakaları**

* Önceki yedi gün ile karşılaştırıldığında son yedi gün içinde yeni teyit edilen vaka/ölüm sayısındaki ve önceki 28 gün ile karşılaştırıldığında son 28 gündeki değişim yüzdesi.            

** Bkz. Ek 1: Veri, tablo ve şekil notları

 

COVID-19 ile ilgili en son veriler ve bilgiler için lütfen aşağıdaki adresleri ziyaret ediniz:

• DSÖ COVID-19 Web Portalı
• DSÖ COVID-19 Aylık Operasyonel Güncelleme ve Geçmişe Dönük Haftalık Epidemiyolojik Güncelleme
• DSÖ COVID-19 ayrıntılı sürveynas veri portalı
• DSÖ COVID-19 politika özetleri

Şekil 2.  4 Haziran 2023 tarihi itibariyle önceki 28 günlük döneme kıyasla son 28 gün içinde doğrulanmış COVID-19 vakalarındaki yüzdelik değişim**

** Ek 1, veri, tablo ve şekil notlarına bakınız 

 

Şekil 3. 4 Haziran 2023 tarihi itibarıyla önceki 28 günlük döneme kıyasla son 28 gün içinde doğrulanmış COVID-19 ölüm vakalarındaki yüzdelik değişim**

** Ek 1, veri, tablo ve şekil notlarına bakınız.

Hastaneye ve yoğun bakım ünitesine yatışları

Küresel düzeyde, son 28 gün içinde (1 Mayıs 2023 - 28 Mayıs 2023), toplam 79.266 hastaneye yeni yatış ve 1.937 yoğun bakım ünitesine (YBÜ) yeni yatış bildirildi (Şekil 4). Bu, önceki 28 güne (3 Nisan 2023 - 30 Nisan 2023) kıyasla hastaneye yatışlarda ve YBÜ yatışlarında sırasıyla %35 ve %42'lik bir düşüşü temsil etmektedir. Sunulan hastaneye yatış verileri başlangıç ​​niteliğindedir ve yeni veriler kullanıma sunuldukça değişebilir. Ayrıca, hastaneye yatış verileri raporlama gecikmelerine tabidir. Bu veriler muhtemelen hem rastlantısal SARS-CoV-2 enfeksiyonu vakalarıyla hem de COVID-19 hastalığı nedeniyle hastaneye yatışları içerir.

Küresel olarak, son 28 gün içinde 36 (%15) ülke DSÖ'ye en az bir kez hastaneye yeni yatışlarla ilgili veri bildirmiştir (Şekil 5). Avrupa Bölgesi, hastaneye yeni yatışlarla ilgili veri bildiren ülkeler arasında en yüksek orana sahiptir (19 ülke; %31), bunu Güneydoğu Asya Bölgesi (iki ülke; %18), Doğu Akdeniz Bölgesi (üç ülke; %14), Afrika Bölgesi (beş ülke; %10), Batı Pasifik Bölgesi (üç ülke; %9) ve Amerika Bölgesi (dört ülke; %7) izlemiştir. Dönem için sürekli olarak hastaneye yeni yatışları bildiren ülkelerin oranı %7’dir (17 ülke).

Sürekli olarak hastaneye yeni yatışları bildiren 17 ülke arasında, beşi (%29) son 28 gün içinde önceki 28 günlük döneme kıyasla hastaneye yatışlarda %20 veya daha fazla artış kaydetmiştir: Moğolistan (1968 - 117; +%1582), Zimbabve (18'e karşı 42; +%133), Afganistan (133'e karşı 67; +%99), Bangladeş (138'e karşı 82; +%68) ve Endonezya (7556'ya karşı 6091; +%24). En yüksek hastaneye yeni yatış sayısı Amerika Birleşik Devletleri (35.037'ye karşı 49.454; -%29), Ukrayna (7829'a karşı 13.380; -%41) ve Endonezya'dan (7556'ya karşı 6091; +%24) bildirilmiştir.

Altı DSÖ bölgesinde, son 28 gün içinde 31 (%13) ülke DSÖ'ye en az bir kez  YBÜ yeni kabullerine ilişkin veri bildirmiştir (Şekil 5). Avrupa Bölgesi, yoğun bakım ünitesi yeni kabulleri hakkında veri bildiren ülkeler arasında en yüksek orana sahiptir (18 ülke; %30), bunu Doğu Akdeniz Bölgesi (üç ülke; %14), Batı Pasifik Bölgesi (beş ülke; %14), Güneydoğu Asya Bölgesi (bir ülke; %9), Afrika Bölgesi (iki ülke; %4) ve Amerika Bölgesi (iki ülke; %4) izlemiştir. Dönem için sürekli olarak YBÜ yeni kabulleri bildiren ülkelerin oranı %4'tür (9 ülke).

Sürekli yeni YBÜ kabullerini bildiren dokuz ülke arasında, yalnızca bir ülke (%11) son 28 gün içinde önceki 28 günlük döneme kıyasla YBÜ yeni kabullerinde %20 veya daha fazla artış göstermiştir: Endonezya (329'a karşı 262; + %26). En yüksek yeni yoğun bakım ünitesi kabul sayıları Endonezya (329'a karşı 262; +%26), Ukrayna (245'e karşı 391; -%37) ve İtalya'dan (156'ya karşı 425; -%63) rapor edilmiştir.

 

(i) Burada kullanıldığı şekliyle "sürekli olarak", 28 günlük süreyi oluşturan birbirini takip eden dört hafta boyunca hastaneye yeni yatışlar ve yoğun bakım ünitesi kabulleri için veri sunan ülkeleri ifade eder.

Şekil 4. 28 Mayıs 2023 itibarıyla DSÖ'ye haftalık olarak bildirilen COVID-19 vakaları, ölümler, hastaneye ve yoğun bakım ünitesine yatışlar

 

Not: Son haftalar raporlama gecikmelerine tabidir ve düşüş eğilimi olarak yorumlanmamalıdır. Grafiğe dahil edilen vakalar yalnızca sırasıyla hastaneye yatış veya yoğun bakım ünitesine yatış bildiren ülkelerdendir.

Kaynak: DSÖ Ayrıntılı Sürveyans Web portalı

 

Şekil 5. Hastaneye ve yoğun bakım ünitesine yeni yatışlarını bildiren ülkelerin haftalık oranı: Epidemiyolojik 1. hafta 2020 - 21. hafta 2023

Not: Son haftalar raporlama gecikmelerine tabidir ve düşüş eğilimi olarak yorumlanmamalıdır.

İzlem altında olan ve önemli  SARS-CoV-2 varyantları

 

Coğrafi yayılımı ve prevelansı

Küresel olarak, 8 Mayıs - 4 Haziran 2023 (28 gün) arasında, GISAID aracılığıyla 17.523 SARS CoV-2 sekansı paylaşılmıştır. DSÖ şu anda iki ilgilenilen varyantı (VOI'ler), XBB.1.5 ve XBB.1.16'nın yanı sıra izleme altındaki yedi varyantı (VUM'ler) ve bunların soyundan gelenleri izlemektedir. VUM'lar BA.2.75, CH.1.1, BQ.1, XBB, XBB.1.9.1, XBB.1.9.2 ve XBB.2.3'tür.

İki VOI'yi rapor eden ülke sayısında artış olmuştur. 10 Nisan ve 7 Mayıs 2023 (28 gün) arasında 61 ülke, 21 Mayıs 2023 itibarıyla kümülatif toplam 116 ülke olmak üzere XBB.1.5 dizilerini bildirmiştir (Şekil 6A, Tablo 2). Aynı 28 günlük dönemde, 51 ülke XBB.1.16 dizilerini bildirerek kümülatif toplamı 65 ülkeye çıkarmıştır (Şekil 6B, Tablo 2). XBB.1.5 küresel olarak baskın olmaya devam ederken, yaygınlığı sürekli olarak azalmaktadır. Epidemiyolojik 20. haftada (15 - 21 Mayıs 2023), XBB.1.5, 16. haftadaki (17 - 23 Nisan 2023) %46,2'den düşüşle dizilerin %30,3'ünü oluşturmuştur. XBB.1.16, küresel olarak yaygınlık açısından artmaya devam ediyor ve 16. haftadaki %10.2'ye kıyasla 20. haftadaki dizilerin %16.8'ini oluşturmaktadır.

Tablo 2, ortaya çıktıklarından bu yana VOI'leri ve VUM'ları bildiren ülkelerin sayısını ve 16. haftadan 20. haftaya kadar yaygınlıklarını göstermektedir. VUM'ler arasında XBB, XBB.1.9.1, XBB.1.9.2 ve XBB.2.3 artış eğilimi göstermiştir. Tersine, diğer VUM'lar aynı raporlama döneminde azalan eğilimler gösterir. Artan eğilimler sergileyen VOI ve VUM'lar turuncu renkle vurgulanırken, azalan eğilimler gösterenler yeşil renkle vurgulanmaktadır.

Mevcut SARS-CoV-2 varyant eğilimleri, DSÖ bölgeleri ve ülkeleri arasında ve içinde farklılık göstermeye devam etmektedir. Birçok ülke, VOI'ler ve bazı VUM'lar tarafından yönlendirilen vakalarda artış görmektedir. Vakalardaki artışa, önceki SARS CoV-2 dalgalarına kıyasla daha düşük olmasına rağmen, hastaneye yatış ve ölümlerdeki artış eşlik edebilir. Nüfusun aşılamadan ve önceki SARS-CoV-2 enfeksiyonundan bağışıklığı, varyant dolaşım dinamiklerinde gözlenen heterojenliğe ve hastaneye yatışların ve ölümlerin azalmasına katkıda bulunan faktörler arasındadır. 16. ila 20. haftalarda, XBB.1.5 ve XBB.1.16 VOI'leri sırasıyla üç bölgede ve bir bölgede baskın olduğu görülmüştür: XBB.1.5, Afrika Bölgesinde, Amerika Bölgesinde ve Avrupa Bölgesinde (%44,0, %57,2 % ve %43.2); XBB.1.16 Güneydoğu Asya Bölgesi'nde (%37,4) baskın olduğu görülmüştür. Doğu Akdeniz Bölgesi'nde VUM XBB.1.9.1 baskın iken, Batı Pasifik Bölgesi'nde XBB.1.9.1 (%22,7) ve ardından XBB.1.5!in (%16,2) baskın olduğu görülmüştür (Şekil 7).

SARS-CoV-2 dizilerinin sayısı ve yüzdesindeki küresel eğilimler, Şekil 8'de gösterilmektedir. Küresel olarak test etme ve dizilemedeki düşüş eğilimleriyle birlikte, düşük ve temsili olmayan SARS-CoV-2 genomik sürveyans seviyeleri, SARS-CoV-2 varyant tablosunu yeterince değerlendirmede zorluklar oluşturmaktadır. XBB.1.16 için güncellenmiş risk değerlendirmesi, ek laboratuvar ve epidemiyolojik kanıtları vurgulamaktadır. İki ülkeden mevcut raporlar, birlikte dolaşan diğer SARS-CoV-2 varyantlarına kıyasla XBB.1.16 ile ilişkili hastalık şiddetinde artış olmadığını göstermektedir.

 

Tablo 2. 2023 yılının 16. haftasından 20. haftasına kadarki dönemde SARS-CoV-2 VOI ve VUM'lerin haftalık prevalansı

Şekil 6. Önemli XBB.1.5 (A) ve XBB.1.16 (B) varyantlarının 10 Nisan - 7 Mayıs 2023 tarihleri arasındaki 28 günlük küresel prevelansı *+

Şekil 7. 2023'ün 16. Epidemiyolojik haftasından 20. Epidemiyolojik haftaları arasında   DSÖ bölgelerine göre ilk üç SARS-CoV-2 varyantı (VOI olmayan/VUM'lar dahil)

Şekil 8. 1 Ocak - 21 Mayıs 2023 tarihleri ​​arasında SARS-CoV-2 dizilerinin sayısı ve yüzdesi

Şekil 8. Tablo A, Ocak 2023'ten bu yana dolaşımdaki tüm varyantların sayısını ve Tablo B'nin yüzdesini göstermektedir. Omicron kardeş soyları ve ek izleme altındaki Omicron VOC alt soylarının ek soyları gösterilmektedir. BA.1*, BA.2*, BA.3*, BA.4* ve BA.5* (* alt soylarının dahil edildiğini gösterir) tüm BA.1, BA.2, BA.3, BA.4 ve BA.5, ayrı ayrı gösterilen şu anda dolaşımdaki varyantlar hariç, havuzlanmış alt soylar. Atanmamış kategorisi, bir PANGO soy adı için bekleyen soyları içerirken Diğer kategorisi, atanmış ancak göstergede listelenmeyen soyları içerir. Kaynak: 1 Ocak 2023'ten 21 Mayıs 2023'e kadar GISAID'den alınan SARS-CoV-2 dizisi verileri ve meta verileri.

Ek kaynaklar:

 

• Tracking SARS-CoV-2 Variants

• WHO statement on updated tracking system on SARS-CoV-2 variants of concern and variants of interest

• WHO XBB.1.16 Updated Risk Assessment, 5 June 2023

• WHO XBB.1.5 rapid risk assessment, 24 February 2023

Birincil serilerin aşı etkinliği ve ilgili Omicron varyantına karşı destekleyici aşılama

Aşı Etkinliği

Omicron varyantlarına karşı COVID-19 aşılarının etkinliğini gösteren Orman grafikleri, View hub.org'da mevcut olup düzenli olarak güncellenmektedir (son güncelleme 5 Haziran 2023). Tüm veriler, COVID-19 aşı etkinliği (VE) çalışmalarının (burada açıklanan yöntemler) devam eden sistematik incelemesinin bir parçası olarak toplanmaktadır. COVID-19 VE sonuçları, verilerin mevcut olduğu aşağıdaki grafiklerde özetlenmiştir:

• Tüm aşılar için birincil serinin ve ilk takviye dozunun VE'si

• İlgili çeşitli alt popülasyonlar için VE

• İkinci rapel dozun mutlak ve bağıl VE'si (göreceli VE'nin yorumlanması hakkında daha fazla bilgi için, 29 Haziran 2022 Haftalık Epidemiyolojik Güncelleme'den görece aşı etkinliğine odaklanan özel bölüme bakın)

• Aşılar için VE'nin zaman içindeki sürekliliği

• Birinci, ikinci veya üçüncü rapel doz olarak verilen bivalan aşıların mutlak VE'si

Yakın tarihli bir rapor, Omicron'un soyundan gelen BA.4/BA.5 soyuna karşı VE'nin muhtemelen BA.1'e göre daha düşük olduğunu öne sürmekte olup bu bulgunun nedenleri hem BA.4/BA.5'e karşı daha düşük aşı etkinliğinden hem de VE çalışmalarının nasıl yapıldığına ilişkin metodolojik faktörlerden kaynaklanıyor olabilir. Aynı zaman diliminde iki değerli ve tek değerli rapel aşılarının korumasını değerlendiren iki çalışma (keşif analizi yapan bir randomize kontrollü çalışma dahil), Omicron semptomatik enfeksiyonuna karşı iki değerlikli aşılar için marjinal  olarak (yaklaşık %10) daha yüksek VE göstermiştir.

Aynı zaman diliminde tek değerlikli ve iki değerlikli aşılar için VE'yi şiddetli hastalığa karşı değerlendiren hiçbir çalışma yoktur.

Nötralizasyon

Nötralize edici antikor çalışmaları, yeni ve gelişmekte olan VOC'lere ve bunların alt varyantlarına karşı aşı performansına ilişkin erken bilgiler sağlayabilir. COVID 19 aşılarının çeşitli Omicron alt varyantlarını nötralize etme kapasitesi hakkında daha fazla bilgi için lütfen Omicron BA.1, BA.2, BA.3 ve BA.4/BA.5. için monovalan aşılama sonrası nötralizasyon yanıtlarının sistematik incelemesine bakınız. Ek olarak, nötralizasyon çalışmalarının canlı bir sistematik incelemesinin sonuçlarını gösteren nötralizasyon grafikleri, VIEW-hub.org'da düzenli olarak güncellenmekte olup (son güncelleme 5 Haziran 2023) ve BQ.1 ve XBB gibi daha yeni Omicron soyundan gelenler hakkında bilgiler içermektedir.

Son olarak, VIEW-hub.org'da monovalan ve bivalan mRNA aşılarını karşılaştıran nötralizasyon tepkilerinin bir özeti de mevcuttur ve bu da bivalan aşıların daha yeni Omicron soyundan gelen soylara karşı geliştirilmiş performansına dair ön kanıtlar sağlar.

 DSÖ BÖLGELERİNE GÖRE DURUM

Epidemiyolojik Hafta ( 8 Mayıs-4 Haziran 2023)

Afrika Bölgesi

Afrika Bölgesi, önceki 28 günlük döneme göre %22 düşüşle 6000'den fazla yeni vaka bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 50 ülkeden üçü (%6) yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmiş olup en yüksek orantılı artışlar Botsvana (76'ya karşı 21 yeni vaka; +%262), Kenya (238'e karşı 82yeni vakalar; +%190) ve Zimbabve’de (373'e karşı 184 yeni vaka; +%103) gözlemlenmiştir. En yüksek yeni vaka sayıları Mauritius (4274 yeni vaka; 100.000'de 336.1 yeni vaka; -%7), Demokratik Kongo Cumhuriyeti (487 yeni vaka; 100.000'de <1 yeni vaka; +%6) ve Zimbabve’den (373 yeni vaka; 100.000'de 2,5 yeni vaka; +%103) rapor edilmiştir.

Bölgede 28 günlük yeni ölüm sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %17 azalmış olup 15 yeni ölüm bildirilmiştir. En yüksek yeni ölüm sayıları Zimbabve (yedi yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%75), Mauritius (üç yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%25) ve Demokratik Cumhuriyeti'nden (iki yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%100) rapor edilmiştir.

DSÖ Afrika Bölge Ofisi: https://www.afro.who.int/health-topics/coronavirus-covid-19

 

Amerika Bölgesi

Amerika Bölgesi, önceki 28 günlük döneme göre %55 düşüşle yaklaşık 294.000 yeni vaka bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 56 ülkeden dokuzu (%16) yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmiş olup orantılı olarak en yüksek artış ABD Virjin Adaları (186'ya karşı 50 yeni vaka; +%272), Saint Kitts ve Nevis (bire karşı üç yeni vaka; +%200) ve Guyana’da  (89'a karşı 49 yeni vaka; +%82) gözlemlenmiştir. En yüksek yeni vaka sayıları Brezilya (113.286 yeni vaka; 100.000'de 53,3 yeni vaka; -%33), Amerika Birleşik Devletleri (93.260 yeni vaka; 100.000'de 28.2 yeni vaka; -%75) ve Porto Riko'dan (23.303 yeni vaka; 100.000'de 814,5 yeni vaka; +%48) rapor edilmiştir.

Bölgede 28 günlük yeni ölüm sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %44 azalmış olup 4222 yeni ölüm bildirilmiştir. En yüksek yeni ölüm sayıları Amerika Birleşik Devletleri (1943 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%58), Brezilya (1074 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%16) ve Peru’dan (477 yeni ölüm; 100.000'de 1,4 yeni ölüm; +%45) rapor edilmiştir.

 

DSÖ Amerika Bölge Ofisi: https://www.paho.org/en/topics/coronavirus-infections/coronavirus-disease-covid-19-pandemic

 

Doğu Akdeniz Bölgesi

Doğu Akdeniz Bölgesi, önceki 28 günlük döneme göre %60 düşüşle 15.000'in üzerinde yeni vaka bildirmiştir. Hiçbir ülke, önceki 28 günlük döneme kıyasla yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmemiştir. En yüksek yeni vaka sayıları Afganistan (5236 yeni vaka; 100.000'de 13,5 yeni vaka; önceki 28 günlük döneme benzer), Katar (4140 yeni vaka, 100.000'de 143.7 yeni vaka; -%44) ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden (2793 yeni vaka; 100.000'de 28,2 yeni vaka; -%41) rapor edilmiştir.

Bölgede 28 günlük yeni ölüm sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %78 azaldı ve 153 yeni ölüm bildirilmiştir. En yüksek yeni ölüm sayıları İran (102 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%83), Tunus (22 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%37) ve Afganistan’dan (21 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%62) rapor edilmiştir.

DSÖ Doğu Akdeniz Bölge Ofisi: http://www.emro.who.int/health-topics/corona-virus/index.html

 

Avrupa Bölgesi

Avrupa Bölgesi, önceki 28 günlük döneme göre %49 düşüşle yaklaşık 421.000 yeni vaka bildirmiştir. Hiçbir ülke, önceki 28 günlük döneme kıyasla yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmemiştir. En yüksek yeni vaka sayıları Fransa (93.850 yeni vaka; 100.000'de 144.3 yeni vaka; -%46), İtalya (55.430 yeni vaka; 100.000'de 92.9 yeni vaka; -%41) ve Yunanistan'dan ( 54.712 yeni vaka; 100.000'de 510,4 yeni vaka; +%4) rapor edilmiştir.

Bölgede 28 günlük yeni ölüm sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %54 azaldı ve 4008 yeni ölüm bildirilmiştir. En yüksek yeni ölüm sayıları Fransa (555 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%41), İtalya (549 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%17) ve Rusya Federasyonu'ndan ( 532 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%44) rapor edilmiştir.

DSÖ Avrupa Bölge Ofisi: https://www.euro.who.int/en/health-topics/health-emergencies/coronavirus-covid-19.

 

Güneydoğu Asya Bölgesi

Güneydoğu Asya Bölgesi, önceki 28 günlük döneme göre %77 düşüşle 59.000'in üzerinde yeni vaka bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 10 ülkeden beşi (%45) yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmiş olup orantılı olarak en yüksek artışlar Bangladeş (1301'e karşı 260 yeni vaka; +%400), Doğu Timor (19’a karşı sekiz yeni vakaya karşı; +%138) ve Tayland’dan (11.043'e karşı 5033 yeni vaka; +%119) gözlemlenmiştir. En yüksek yeni vaka sayıları Hindistan (21 952 yeni vaka; 100 000'de 1,6 yeni vaka; -%90), Endonezya (21 183 yeni vaka; 100 000'de 7,7 yeni vaka; -%41) ve Tayland'dan ( 11.043 yeni vaka; 100.000'de 15.8 yeni vaka; +%119) rapor edilmiştir.

Bölgede 28 günlük yeni ölüm sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %35 azalmış olup 760 yeni ölüm bildirilmiştir. En yüksek yeni ölüm sayıları Endonezya (330 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%19), Hindistan (200 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%72) ve Tayland'dan ( 196 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%626) rapor edilmiştir.

DSÖ Güney Doğu Asya Bölge Ofisi: https://www.who.int/southeastasia/outbreaks-and-emergencies/novel-coronavirus-2019.

 

Batı Pasifik Bölgesi

Batı Pasifik Bölgesi, önceki 28 günlük döneme göre %5 düşüşle 924.000'den fazla yeni vaka bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 35 ülkenin 13'ü (%37) yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmiş olup en yüksek oransal artış Moğolistan (1996'ya karşı 118 yeni vaka; +%1592), Kamboçya (9'a karşı 67 yeni vakalar; +%644) ve Lao Demokratik Halk Cumhuriyeti’nden (177'ye karşı 48 yeni vaka; +%269) rapor edilmiştir. En yüksek yeni vaka sayıları Güney Kore (470.093 yeni vaka; 100.000'de 916.9 yeni vaka; +%29), Avustralya (147.684 yeni vaka; 100.000'de 579.2 yeni vaka; +%27) ve Singapur'dan (82.538 yeni vaka; 100.000'de 1410,8 yeni vaka; -%12) rapor edilmiştir.

Bölgede 28 günlük yeni ölüm sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %19 azalmış olup 1305 yeni ölüm bildirilmiştir. En yüksek yeni ölüm sayıları Avustralya (450 yeni ölüm; 100.000'de 1,8 yeni ölüm; -%15), Güney Kore (288 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%37) ve Çin’den (232 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%130) rapor edilmiştir.

DSÖ Batı Pasifik Bölge Ofisi: https://www.who.int/westernpacific/emergencies/covid-19

 

Ek 1. Veri, tablo ve şekil notları

Sunulan veriler, ülkelerden/bölgelerden DSÖ'ye bildirilen, büyük ölçüde DSÖ vaka tanımlarına ve sürveyans klavuzuna dayanan resmi laboratuvar onaylı COVID-19 vaka ve ölümlerine dayanmaktadır. Doğruluk ve güvenilirliği sağlamak için adımlar atılırken, tüm veriler sürekli doğrulama ve değişikliğe tabidir; ve bu verileri yorumlarken, gerçek vaka ve ölüm oranı insidansının olduğundan düşük tahmin edilmesi ve bu verileri küresel düzeyde yansıtmada değişken gecikmeler gibi, sunulan sayıları etkileyen birkaç faktör nedeniyle dikkatli olunmalıdır. Vaka tespiti, dahil etme kriterleri, test stratejileri, raporlama uygulamaları ve veri kesme ve gecikme süreleri ülkeler/bölgeler arasında farklılık göstermektedir. Az sayıda ülke/bölge, şüpheli ve laboratuvar onaylı vakaları birlikte rapor etmektedir. DSÖ, ulusal halk sağlığı yetkilileri ve diğer kaynaklar tarafından yayınlanan bilgi ürünleri arasında farklılıklar olması beklenmektedir.

epi-data-support@who.int adresine e-posta gönderilerek yapılan geçmiş veri düzenlemesinin bir kaydı talep edilebilmektedir. Talep ederken lütfen ilgilendiğiniz ülke (ler)i, süreyi ve talep / kullanım amacını belirtiniz. Önceki durum raporları düzenlenmeyecektir; en güncel veriler için https://covid19.who.int/ adresine bakınız. Ülkeler, bölgeler ve alanlar ve DSÖ Bölgeleri (önceki sayılarda rapor edilmiştir) tarafından son yedi gün içinde bildirilen doğrulanmış COVID-19 vakaları ve ölümleri  “https://covid19.who.int/table” adresinde mevcuttur.

Ülkeler', benzer statüdeki ülkeleri, bölgeleri, alanları veya diğer yargı yetkilerini ifade edebilmektedir. Kullanılan isimler ve bu yayındaki materyalin sunumu, DSÖ tarafından herhangi bir ülkenin, bölgenin, şehrin veya otoritenin yasal statüsü, yetkileri veya hudutlarının sınırlandırılması ile ilgili herhangi bir fikrin ifade edildiği anlamına gelmemektedir. Haritalardaki noktalı ve kesik çizgiler, henüz tam olarak anlaşmaya varılamayan yaklaşık sınır çizgilerini temsil etmektedir. Ülkeler, bölgeler ve alanlar, DSÖ yönetim bölgesi altında düzenlenmiştir. Belirli şirketlerin veya üreticilerin ürünlerinden bahsedilmesi, DSÖ tarafından onaylandığını veya söz konusu https://www.who.int/publications/m/item/weekly-epidemiological-update-on-covid-19---14-september-2022benzer nitelikteki diğer ürünlerin yerine önerildiğini ima etmemektedir. Hatalar ve eksiklikler hariç olmak üzere, tescilli ürünlerin isimleri, baş harfleri büyük olacak şekilde ayırt edilmektedir.

Kuzey Kore’deki COVID-19 salgınına ilişkin güncellemeler, laboratuvar tarafından doğrulanmış COVID 19 vakalarının sayısı bildirilmediğinden bu rapora dahil edilmemiştir.

Ek 2.  SARS-CoV-2 varyantlarının değerlendirilmesi ve sınıflandırılması

DSÖ, ulusal makamlar, kurumlar ve araştırmacılarla işbirliği içinde, SARSCoV-2 varyantlarının bulaşmayı veya hastalık özelliklerini değiştirip değiştirmediğini veya hastalığın yayılmasını kontrol etmek için uygulanan aşıların, terapötiklerin, teşhislerin veya halk sağlığı ve sosyal önlemlerin (PHSM) etkinliğini etkileyip etkilemediğini rutin olarak değerlendirmektedir. Potansiyel endişe verici varyantları (VOC'ler), önemli varyantları (VOI'ler) veya izleme altındaki varyantları (VUM'ler), küresel halk sağlığına yönelik risk temelinde düzenli olarak değerlendirilir.

Varyantların sınıflandırmaları, dolaşımdaki varyantların sürekli gelişimini ve bunların değişen epidemiyolojisini yansıtmak için gerektiğinde revize edilecektir. Varyant sınıflandırması için kriterler ve şu anda dolaşımda olan ve daha önce dolaşımda olan VOC'ler, VOI'ler ve VUM'ların listeleri, DSÖ SARS-CoV-2 varyantlarını İzleme web sitesinde mevcuttur. Ulusal makamlar başka varyantları belirlemeyi seçebilir ve yeni ortaya çıkan varyantları ve bunların etkilerini araştırmak ve raporlamak için şiddetle teşvik edilir.

DSÖ, yaygınlık ve viral özelliklerdeki değişiklikleri izlemek için VOC'lerin soyundan gelenler de dahil olmak üzere SARS-CoV-2 varyantlarını izlemeye devam etmektedir. Omicron soyundan gelen soyların dolaşımını açıklayan mevcut eğilimler, COVID-19 sürveyans sistemlerinin sınırlamaları dikkate alınarak yorumlanmalıdır. Bunlar, ülkeler arasındaki dizileme kapasitesi ve örnekleme stratejilerindeki farklılıkları, örnekleme stratejilerinde zaman içinde meydana gelen değişiklikleri, ülkeler tarafından yürütülen testlerde ve paylaşılan dizilerdeki azalmaları ve dizi verilerinin GISAID'e yüklenmesindeki gecikmeleri içermektedir. (1)

Kaynaklar:

 

1. Chen Z, Azman AS, Chen X, et al. Global landscape of SARS-CoV-2 genomic surveillance and data sharing. Nature genetics. 2022;54(4). doi:10.1038/s41588-022-01033-y