Bu raporda aşağıda yer alan başlıklar halinde COVID-19 ile ilgili en son veriler paylaşılmaktadır:

• Küresel Epidemiyolojik Durum
• Hastaneye ve yoğun bakım ünitelerine yatışlar
• İzlem altındaki SARS-CoV-2’nin önemli varyantları
• DSÖ Bölgelerine Göre Genel Durum
• Aylık Operasyonel Güncellemenin Özeti

KÜRESEL EPİDEMİYOLOJİK DURUM

11 Haziran 2023 tarihi itibarıyla veriler

Küresel olarak, son 28 günde (15 Mayıs - 11 Haziran 2023) yaklaşık 1,5 milyon yeni vaka ve 7300 ölüm bildirilmiştir (Şekil 1, Tablo 1). Bölgesel düzeyde, altı DSÖ bölgesinin tamamı vaka ve ölümlerde düşüş bildirmiş olup 11 Haziran 2023 itibariyle, dünya çapında 767 milyondan fazla doğrulanmış vaka ve 6,9 milyondan fazla ölüm bildirilmiştir.

Bildirilen vakalar, testlerdeki azalmalar ve küresel olarak raporlamada devam eden azalmalar nedeniyle enfeksiyon oranlarının doğru bir şekilde temsil etnenektedir. Bu 28 günlük dönemde, ülke ve bölgelerin yalnızca %59'u (234 vakadan 139'u) vaka bildirmiştir ki bu oran, 2022'nin ortasından bu yana sürekli olarak düşmektedir. Ek olarak, önceki haftalara ait veriler, bildirilen COVID19 vakalarındaki ve ülkeler tarafından yapılan ölümlerdeki geriye dönük değişiklikleri içerecek şekilde sürekli olarak güncellenmektedir. Dolayısıyla bu raporda sunulan veriler eksiktir ve bu sınırlamalar ışığında yorumlanmalıdır.

Bazı ülkeler, yeni bildirilen vakalardaki artışlar ve daha da önemlisi hastaneye yatış ve ölümlerdeki artışlar dahil olmak üzere yüksek COVID-19 yükleri bildirmeye devam etmektedir – hastaneye yatış ve ölümlerdeki artışlar,  testlerdeki azalma göz önüne alındığında daha güvenilir göstergeler olarak kabul edilmektedir.

DSÖ olarak 28 günlük bir zaman aralığı kullanarak epidemiyolojik eğilimlerdeki değişiklikleri sunmaktayız. Ayrıştırılmış verilere, tam veri setinin indirilebileceği DSÖ COVID-19 web portalından erişilebilir.

 

Şekil 1.  11 Haziran 2023 itibarıyla DSÖ Bölgesi tarafından bildirilen COVID-19 vakaları ve 28 günlük aralıklarla küresel ölümler**

 

** Ek 1: Veri, tablo ve şekil notlarına bakınız.

Bölgesel düzeyde, yeni bildirilen 28 günlük vaka sayısı tüm DSÖ bölgelerinde azalmıştır: Güneydoğu Asya Bölgesi (%-81), Amerika Bölgesi (%-69), Doğu Akdeniz Bölgesi (%-67) , Avrupa Bölgesi (%-47), Afrika Bölgesi (%-30) ve Batı Pasifik Bölgesi (%-19). Yeni bildirilen 28 günlük ölümlerin sayısı altı bölgenin tamamında azalmıştır: Doğu Akdeniz Bölgesi (%-77), Amerika Bölgesi (%-76), Avrupa Bölgesi (%-56), Afrika Bölgesi (- %55), Güneydoğu Asya Bölgesi (%-51) ve Batı Pasifik Bölgesi (%-41).

Ülke düzeyinde, en yüksek 28 günlük yeni vaka sayıları Güney Kore (475 577 yeni vaka; +%14), Avustralya (150 877 yeni vaka; +%25), Brezilya (113 995 yeni vaka -%26), Fransa (80.644 yeni vaka; -%46) ve Singapur’dan (59.914 yeni vaka; -%40) rapor edilmiştir. En yüksek 28 günlük yeni ölüm vakası sayıları Brezilya (1175 yeni ölüm; -%10), Rusya Federasyonu (516 yeni ölüm; -%41), İtalya (503 yeni ölüm; -%26), İspanya (499 yeni ölüm; -%21) ve Fransa’dan (497 yeni ölüm; -%47) bildirilmiştir.

 

Tablo 1. 11 Haziran 2023 itibarıyla DSÖ Bölgesi tarafından yeni bildirilen ve kümülatif doğrulanmış COVID 19 vakaları ve ölüm vakaları**

* Önceki yedi gün ile karşılaştırıldığında son yedi gün içinde yeni teyit edilen vaka/ölüm sayısındaki ve önceki 28 gün ile karşılaştırıldığında son 28 gündeki değişim yüzdesi.            

** Bkz. Ek 1: Veri, tablo ve şekil notları

 

COVID-19 ile ilgili en son veriler ve bilgiler için lütfen aşağıdaki adresleri ziyaret ediniz:

• DSÖ COVID-19 Web Portalı
• DSÖ COVID-19 Aylık Operasyonel Güncelleme ve Geçmişe Dönük Haftalık Epidemiyolojik Güncelleme
• DSÖ COVID-19 ayrıntılı sürveynas veri portalı
• DSÖ COVID-19 politika özetleri

Şekil 2.  11 Haziran 2023 tarihi itibariyle önceki 28 günlük döneme kıyasla son 28 gün içinde doğrulanmış COVID-19 vakalarındaki yüzdelik değişim**

** Ek 1, veri, tablo ve şekil notlarına bakınız 

 

Şekil 3. 11 Haziran 2023 tarihi itibarıyla önceki 28 günlük döneme kıyasla son 28 gün içinde doğrulanmış COVID-19 ölüm vakalarındaki yüzdelik değişim**

** Ek 1, veri, tablo ve şekil notlarına bakınız.

Hastaneye  ve yoğun bakım ünitesine yatışları

Küresel düzeyde, son 28 gün içinde (8 Mayıs 2023 - 4 Haziran 2023), toplam 75.189  hastaneye yeni yatış ve 2015 yoğun bakım ünitesine (YBÜ) yeni yatış bildirilmiştir (Şekil 4). Bu, önceki 28 güne (10 Nisan 2023 - 7 Mayıs 2023) kıyasla hem hastaneye yatışlarda hem de YBÜ yatışlarında sırasıyla %36 ve %41'lik bir düşüşü temsil etmektedir. Sunulan hastaneye yatış verileri başlangıç niteliğindedir ve yeni veriler kullanıma sunuldukça değişebilir.

Ayrıca, hastaneye yatış verileri raporlama gecikmelerine tabidir. Bu veriler muhtemelen hem rastlantısal SARS-CoV-2 enfeksiyonu vakalarıyla hem de COVID-19 hastalığına bağlı olarak hastaneye yatışları kapsmaktadır. Küresel olarak, son 28 gün içinde 36 (%15) ülke DSÖ'ye en az bir kez hastaneye yeni yatışlarla ilgili veri bildirmiştir (Şekil 5). Avrupa Bölgesi, hastaneye yeni yatışlar hakkında veri bildiren ülkeler arasında en yüksek orana sahiptir (20 ülke; %33), bunu Güneydoğu Asya Bölgesi (üç ülke; %27), Doğu Akdeniz Bölgesi (üç ülke; %14), Batı Pasifik Bölgesi (üç ülke; %9), Afrika Bölgesi (dört ülke; %8) ve Amerika Bölgesi (üç ülke; %5). Dönem için sürekli olarak (i) yeni hastaneye yatış bildiren ülkelerin oranı %9 olmuştur (22 ülke).

Tutarlı bir şekilde yeni hastaneye yatış bildiren 22 ülke arasında dört (%18) ülke, son 28 gün içinde önceki 28 günlük döneme kıyasla hastaneye yatışlarda %20 veya daha fazla artış kaydetmiştir: Bangladeş (194'e karşı 83; +%134), Afganistan (169'a karşı 81; +%109), Zimbabwe (38'e karşı 19; +%100) ve Malta (69'a karşı 42; +%64). En yüksek hastaneye yeni yatış sayısı Amerika Birleşik Devletleri (32 651'e karşı 44 879; -%27), Ukrayna (7115'e karşı 11 473; -%38) ve Endonezya'dan (5436'ya karşı 8125; -%33) rapor edilmiştir.

Altı DSÖ bölgesinde, son 28 gün içinde toplam 29 (%12) ülke DSÖ'ye en az bir kez YBÜ yeni kabulleri hakkında veri bildirmiştir (Şekil 5). Avrupa Bölgesi, yoğun bakım ünitesi yeni kabulleri hakkında veri bildiren en yüksek ülke oranına sahiptir (18 ülke; %30), ardından Güneydoğu Asya Bölgesi (iki ülke; %18), Batı Pasifik Bölgesi (beş ülke; %14) , Doğu Akdeniz Bölgesi (bir ülke; %5), Amerika Bölgesi (iki ülke; %4) ve Afrika Bölgesi (bir ülke; %2). Dönem için tutarlı bir şekilde YBÜ yeni kabulleri bildiren ülkelerin oranı %7'dir (16 ülke).

Sürekli olarak YBÜ yeni kabullerini bildiren 16 ülke arasında, yalnızca bir ülke (%6) son 28 gün içinde önceki 28 günlük döneme kıyasla YBÜ yeni kabullerinde %20 veya daha fazla artış göstermiştir: Brunei (12'ye karşı 10; +20) %). En yüksek yoğun bakım yeni ünitesi kabul sayıları Fransa (578'e karşı 1107; -%48), Avustralya (329'a karşı 292; %13) ve Endonezya'dan (248'e karşı 346; -%28) rapor edilmiştir.

(i) Burada kullanıldığı şekliyle "sürekli olarak", 28 günlük süreyi oluşturan birbirini takip eden dört hafta boyunca hastaneye yeni yatışlar ve yoğun bakım ünitesi kabulleri için veri sunan ülkeleri ifade eder.

Şekil 4. 4 Haziran 2023 itibarıyla DSÖ'ye haftalık olarak bildirilen COVID-19 vakaları, ölümler, hastaneye ve yoğun bakım ünitesine yatışlar

 

Not: Son haftalar raporlama gecikmelerine tabidir ve düşüş eğilimi olarak yorumlanmamalıdır. Grafiğe dahil edilen vakalar yalnızca sırasıyla hastaneye yatış veya yoğun bakım ünitesine yatış bildiren ülkelerdendir.

Kaynak: DSÖ Ayrıntılı Sürveyans Web portalı

 

Şekil 5. Hastaneye ve yoğun bakım ünitesine yeni yatışlarını bildiren ülkelerin haftalık oranı: Epidemiyolojik 1. hafta 2020 - 22. hafta 2023

Not: Son haftalar raporlama gecikmelerine tabidir ve düşüş eğilimi olarak yorumlanmamalıdır.

 

İzlem altında olan ve önemli  SARS-CoV-2 varyantları

 

Coğrafi yayılımı ve prevelansı

Küresel olarak, 15 Mayıs - 11 Haziran 2023 (28 gün) arasında, GISAID aracılığıyla 15.789 SARS-CoV-2 dizisi paylaşılmıştır. DSÖ şu anda iki önemli varyantı (VOI'ler), XBB.1.5 ve XBB.1.16'nın yanı sıra izleme altındaki yedi varyantı (VUM'ler) ve bunların altsoylarını izlemektedir. VUM'lar BA.2.75, CH.1.1, BQ.1, XBB, XBB.1.9.1, XBB.1.9.2 ve XBB.2.3'tür.

Küresel olarak XBB.1.5, ortaya çıkışından bu yana 116 ülkeden rapor edilmiştir. XBB.1.5 küresel olarak baskın olmaya devam ederken, prevelansı istikrarlı bir şekilde azalmaktadır. Epidemiyolojik 21. haftada (22 - 28 Mayıs 2023), XBB.1.5, 17. haftadaki (24 - 30 Nisan 2023) %43,5'ten düşüşle dizilerin %30'unu oluşturuyormuştur. XBB.1.16, 69 ülkeden rapor edilmiştir. 21. haftada XBB.1.16, 17. haftadaki %10,9'dan artışla dizilerin %18'ini oluşturmuştur.

Tablo 2, VOI'leri ve VUM'ları ve bunların 17. haftadan 21. haftaya kadar olan prevelansını bildiren ülkelerin sayısını göstermektedir. Artan eğilimler gösteren VOI ve VUM'lar turuncu renkle, azalan eğilimler gösterenler ise yeşil renkle vurgulanmıştır. VUM'lar arasında, XBB, XBB.1.9.1, XBB.1.9.2 ve XBB.2.3, son haftalarda artan eğilimler göstermiştir ve XBB.1.9.1, bildirilen VUM dizilerinin neredeyse yarısını oluşturmaktadır. Genel olarak, diğer VUM'lar aynı raporlama döneminde azalan veya sabit eğilimler göstermektedir.

Tablo 2. 2023 yılının 17. haftasından 21. haftasına kadarki dönemde SARS-CoV-2 VOI ve VUM'lerin haftalık prevalansı

* Tablonun herhangi bir yerinde ayrı ayrı belirtilenler dışında, altsoyları içerir. Örneğin XBB*, XBB.1.5, XBB.1.9.1, XBB.1.9.2, XBB.1.16 ve XBB.2.3'ü içermez.

+ Diğerleri, VOI, VUM'lar, BA.1*, BA.2*, BA.3*, BA.4*, BA.5* hariç diğer dolaşımdaki altsoylardır. §Ülkelerin ve dizilerin sayısı, varyantların ortaya çıkışından bu yana bildirilen sayıları göstermektedir.

Ek kaynaklar:

 

• Tracking SARS-CoV-2 Variants

• WHO statement on updated tracking system on SARS-CoV-2 variants of concern and variants of interest

• WHO XBB.1.16 Updated Risk Assessment, 5 June 2023

• WHO XBB.1.5 rapid risk assessment, 24 February 2023

DSÖ BÖLGELERİNE GÖRE DURUM

Epidemiyolojik Hafta ( 15 Mayıs - 11 Haziran 2023)

Afrika Bölgesi

Afrika Bölgesi, önceki 28 günlük döneme göre %30 düşüşle 5800'den fazla yeni vaka bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 50 ülkeden altısı (%12) yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmiştir; en yüksek orantılı artışlar Burundi (205'e karşı 23 yeni vaka; +%791), Botsvana (91'e karşı 15 yeni vakalar; +%507) ve Zambiya’da (1063'e karşı 192 yeni vaka; +%454) gözlemlenmiştir. En yüksek yeni vaka sayıları Mauritius (3252 yeni vaka; 100.000'de 255,7 yeni vaka; -%40), Zambiya (1063 yeni vaka; 100.000'de 5,8 yeni vaka; +%454) ve Zimbabve'den (320 yeni vaka; 100 000'de 2,2 yeni vaka; +%39) rapor edilmiştir.

Bölge'de 28 günlük yeni ölüm sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %55 azaldı ve dokuz yeni ölüm bildirilmiştir. En yüksek yeni ölüm sayıları Zimbabwe (beş yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%17), Mauritius (iki yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%67) ve Fildişi sahilleri'nden (bir yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; önceki 28 günlük dönemde ölüm bildirilmemiştir) rapor edilmiştir.

DSÖ Afrika Bölge Ofisi: https://www.afro.who.int/health-topics/coronavirus-covid-19

 

Amerika Bölgesi

Amerika Bölgesi, önceki 28 günlük döneme göre %69 düşüşle 190.000'den fazla yeni vaka bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 56 ülkeden dokuzu (%16) yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmiş olup en yüksek oransal artışlar Saint Barthelemy (ikiye karşı sekiz yeni vaka; +%300), Dominik Cumhuriyeti ( 493'e karşı 142 yeni vaka; +%247) ve Amerika Birleşik Devletleri Virjin Adaları’nda (188'e karşı 96 yeni vaka; +%96) gözlemlenmiştir. En yüksek yeni vaka sayıları Brezilya (113.995 yeni vaka; 100.000'de 53.6 yeni vaka; -%26), Meksika (19.573 yeni vaka; 100.000'de 15.2 yeni vaka; -%42) ve Porto Riko'dan (17.063 yeni vaka; 100.000'de 596.4 yeni vaka; -%9) rapor edilmiştir.

Bölge'de 28 günlük yeni ölüm sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %76 azalarak 2032 yeni ölüm bildirilmiştir. En yüksek yeni ölüm sayıları Brezilya (1175 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%10), Kanada (347 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%34) ve Peru'dan ( 157 yeni ölüm; 100 000'de <1 yeni ölüm; -%70) rapor edilmiştir.

 

DSÖ Amerika Bölge Ofisi: https://www.paho.org/en/topics/coronavirus-infections/coronavirus-disease-covid-19-pandemic

 

Doğu Akdeniz Bölgesi

Doğu Akdeniz Bölgesi, önceki 28 günlük döneme göre %67 düşüşle 10.000'den fazla yeni vaka bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 22 ülkeden biri (%5) yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmiştir: Libya (11'e karşı dokuz yeni vaka; +%22). En yüksek yeni vaka sayıları Afganistan (3785 yeni vaka; 100.000'de 9.7 yeni vaka; -%38), Katar (3066 yeni vaka; 100.000'de 106.4 yeni vaka; -%50) ve Birleşik Arap Emirliklerinden (1423 yeni vaka; 100.000'de 14.4 yeni vaka; -%71) rapor edilmiştir.

Bölge'de 28 günlük yeni ölüm sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %77 azalarak 113 yeni ölüm bildirilmiştir. En yüksek yeni ölüm sayıları İran (69 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%83), Lübnan (16 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%45) ve Tunus’tan (16 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%60) rapor edilmiştir.

DSÖ Doğu Akdeniz Bölge Ofisi: http://www.emro.who.int/health-topics/corona-virus/index.html

 

Avrupa Bölgesi

Avrupa Bölgesi, önceki 28 günlük döneme göre %47 düşüşle 367.000'den fazla yeni vaka bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 61 ülkeden biri (%2) yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmiştir: İspanya (44.752'ye karşı 31.995 yeni vaka; +%40). En yüksek yeni vaka sayıları Fransa (80.644 yeni vaka; 100.000'de 124 yeni vaka; -%46), Yunanistan (50.833 yeni vaka; 100.000'de 474.3 yeni vaka; önceki 28 günlük dönemle benzer) ) ve İtalya’dan (47.471 yeni vaka; 100.000'de 79.6 yeni vaka; -%45) rapor edilmiştir.

Bölge'de 28 günlük yeni ölüm sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %56 azalarak 3582 yeni ölüm bildirilmiştir. En yüksek yeni ölüm sayıları Rusya Federasyonu'ndan bildirilmiştir (516 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%41), İtalya (503 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%26) ve İspanya’dan (499 yeni ölüm; 100.000'de 1,1 yeni ölüm; -%21) rapor edilmiştir.

DSÖ Avrupa Bölge Ofisi: https://www.euro.who.int/en/health-topics/health-emergencies/coronavirus-covid-19.

 

Güneydoğu Asya Bölgesi

Güneydoğu Asya Bölgesi, önceki 28 günlük döneme göre %81 düşüşle 41.000'den fazla yeni vaka bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 10 ülkeden üçü (%30) yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmiş olup en yüksek orantılı artışlar Bangladeş (1992'ye karşı 362 yeni vaka; +%450), Tayland (11 396'ya karşı 6954 yeni vaka; +%64) ve Sri Lanka’da (231'e karşı 179 yeni vaka; +%29) gözlemlenmiştir. En yüksek yeni vaka sayıları Endonezya (12.783 yeni vaka; 100.000'de 4.7 yeni vaka; -%68), Hindistan (12.114 yeni vaka; 100.000'de <1 yeni vaka; -%93) ve Tayland'dan  (11 396 yeni vaka; 100 000'de 16,3 yeni vaka; +%64) rapor edilmiştir.

Bölge'de 28 günlük yeni ölüm sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %51 azalarak 604 yeni ölüm bildirilmiştir. En yüksek yeni ölüm sayıları Tayland'dan bildirilmiştir (243 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%417), Endonezya (212 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%56) ve Hindistan'dan ( 121 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%82) rapor edilmiştir.

DSÖ Güney Doğu Asya Bölge Ofisi: https://www.who.int/southeastasia/outbreaks-and-emergencies/novel-coronavirus-2019.

 

Batı Pasifik Bölgesi

Batı Pasifik Bölgesi, önceki 28 günlük döneme göre %19 düşüşle 850.000'den fazla yeni vaka bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 35 ülkenin on ikisi (%34) yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmiş olup en yüksek orantılı artışlar Fiji (108'e karşı üç yeni vaka; +%3500), Palau'da (1'e karşı bir yeni vakalar; +%1000) ve Kamboçya’da  (103'e karşı 10 yeni vaka; +%930) gözlemlenmiştir. En yüksek yeni vaka sayıları Güney Kore (475.577 yeni vaka; 100.000'de 927.6 yeni vaka; +%14), Avustralya (150.877 yeni vaka; 100.000'de 591.7 yeni vaka; +%25), ve Singapur’dan (59.914 yeni vaka; 100.000'de 1.024.1 yeni vaka; -%40) rapor edilmiştir.

Bölge'de 28 günlük yeni ölüm sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %41 azalarak 960 yeni ölüm bildirilmiştir. En yüksek yeni ölüm sayıları Güney Kore (286 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%24), Avustralya (243 yeni ölüm; 100.000'de 1.0 yeni ölüm; -%59) ve Çin’den (168 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%6) rapor edilmiştir.

DSÖ Batı Pasifik Bölge Ofisi: https://www.who.int/westernpacific/emergencies/covid-19

 

Aylık Operasyonel Güncellemenin Özeti

Aylık Operasyonel Güncelleme, COVID-19 SPRP 2021 çerçevesine göre devam eden küresel ilerlemeyi güncellemeyi amaçlayan COVID-19 Stratejik Hazırlık ve Yanıt Planı (SPRP) izleme ve değerlendirme ekibi tarafından sağlanan bir rapordur. Bu sayıda, ülke düzeyindeki eylemler ve DSÖ'nün COVID19 ve diğer solunum yolu hastalıkları için ülkelere verdiği destekle ilgili öne çıkanlar arasında aşağıdakiler yer almaktadır:

• İki bölgede ortak bir yaklaşım: Kosta Rika ve Lübnan'da solunum yolu patojeni simülasyon egzersizleri yapmak

• DSÖ, Doğu Malezya'da tüm genom dizilemesini desteklemek için temel ekipman ve eğitim sağlamak

• Amerika'da GISRS solunum yolu hastalığı sürveyansını geliştirmek için influenza ve SARS-CoV-2'nin genetik karakterizasyonu eğitimi

• COVID-19 eylem içi incelemelerinin küresel bir analizi: Bir pandemi sırasında acil duruma hazırlık ve müdahale üzerine düşünme, ayarlama ve iyileştirme, Afrika Bölgesinden örnekler

 

Ek 1. Veri, tablo ve şekil notları

Sunulan veriler, ülkelerden/bölgelerden DSÖ'ye bildirilen, büyük ölçüde DSÖ vaka tanımlarına ve sürveyans klavuzuna dayanan resmi laboratuvar onaylı COVID-19 vaka ve ölümlerine dayanmaktadır. Doğruluk ve güvenilirliği sağlamak için adımlar atılırken, tüm veriler sürekli doğrulama ve değişikliğe tabidir; ve bu verileri yorumlarken, gerçek vaka ve ölüm oranı insidansının olduğundan düşük tahmin edilmesi ve bu verileri küresel düzeyde yansıtmada değişken gecikmeler gibi, sunulan sayıları etkileyen birkaç faktör nedeniyle dikkatli olunmalıdır. Vaka tespiti, dahil etme kriterleri, test stratejileri, raporlama uygulamaları ve veri kesme ve gecikme süreleri ülkeler/bölgeler arasında farklılık göstermektedir. Az sayıda ülke/bölge, şüpheli ve laboratuvar onaylı vakaları birlikte rapor etmektedir. DSÖ, ulusal halk sağlığı yetkilileri ve diğer kaynaklar tarafından yayınlanan bilgi ürünleri arasında farklılıklar olması beklenmektedir.

epi-data-support@who.int adresine e-posta gönderilerek yapılan geçmiş veri düzenlemesinin bir kaydı talep edilebilmektedir. Talep ederken lütfen ilgilendiğiniz ülke (ler)i, süreyi ve talep / kullanım amacını belirtiniz. Önceki durum raporları düzenlenmeyecektir; en güncel veriler için https://covid19.who.int/ adresine bakınız. Ülkeler, bölgeler ve alanlar ve DSÖ Bölgeleri (önceki sayılarda rapor edilmiştir) tarafından son yedi gün içinde bildirilen doğrulanmış COVID-19 vakaları ve ölümleri  “https://covid19.who.int/table” adresinde mevcuttur.

Ülkeler', benzer statüdeki ülkeleri, bölgeleri, alanları veya diğer yargı yetkilerini ifade edebilmektedir. Kullanılan isimler ve bu yayındaki materyalin sunumu, DSÖ tarafından herhangi bir ülkenin, bölgenin, şehrin veya otoritenin yasal statüsü, yetkileri veya hudutlarının sınırlandırılması ile ilgili herhangi bir fikrin ifade edildiği anlamına gelmemektedir. Haritalardaki noktalı ve kesik çizgiler, henüz tam olarak anlaşmaya varılamayan yaklaşık sınır çizgilerini temsil etmektedir. Ülkeler, bölgeler ve alanlar, DSÖ yönetim bölgesi altında düzenlenmiştir. Belirli şirketlerin veya üreticilerin ürünlerinden bahsedilmesi, DSÖ tarafından onaylandığını veya söz konusu https://www.who.int/publications/m/item/weekly-epidemiological-update-on-covid-19---14-september-2022benzer nitelikteki diğer ürünlerin yerine önerildiğini ima etmemektedir. Hatalar ve eksiklikler hariç olmak üzere, tescilli ürünlerin isimleri, baş harfleri büyük olacak şekilde ayırt edilmektedir.

Kuzey Kore’deki COVID-19 salgınına ilişkin güncellemeler, laboratuvar tarafından doğrulanmış COVID 19 vakalarının sayısı bildirilmediğinden bu rapora dahil edilmemiştir.

Ek 2.  SARS-CoV-2 varyantlarının değerlendirilmesi ve sınıflandırılması

DSÖ, ulusal makamlar, kurumlar ve araştırmacılarla işbirliği içinde, SARSCoV-2 varyantlarının bulaşmayı veya hastalık özelliklerini değiştirip değiştirmediğini veya hastalığın yayılmasını kontrol etmek için uygulanan aşıların, terapötiklerin, teşhislerin veya halk sağlığı ve sosyal önlemlerin (PHSM) etkinliğini etkileyip etkilemediğini rutin olarak değerlendirmektedir. Potansiyel endişe verici varyantları (VOC'ler), önemli varyantları (VOI'ler) veya izleme altındaki varyantları (VUM'ler), küresel halk sağlığına yönelik risk temelinde düzenli olarak değerlendirilir.

Varyantların sınıflandırmaları, dolaşımdaki varyantların sürekli gelişimini ve bunların değişen epidemiyolojisini yansıtmak için gerektiğinde revize edilecektir. Varyant sınıflandırması için kriterler ve şu anda dolaşımda olan ve daha önce dolaşımda olan VOC'ler, VOI'ler ve VUM'ların listeleri, DSÖ SARS-CoV-2 varyantlarını İzleme web sitesinde mevcuttur. Ulusal makamlar başka varyantları belirlemeyi seçebilir ve yeni ortaya çıkan varyantları ve bunların etkilerini araştırmak ve raporlamak için şiddetle teşvik edilir.

DSÖ, yaygınlık ve viral özelliklerdeki değişiklikleri izlemek için VOC'lerin soyundan gelenler de dahil olmak üzere SARS-CoV-2 varyantlarını izlemeye devam etmektedir. Omicron soyundan gelen soyların dolaşımını açıklayan mevcut eğilimler, COVID-19 sürveyans sistemlerinin sınırlamaları dikkate alınarak yorumlanmalıdır. Bunlar, ülkeler arasındaki dizileme kapasitesi ve örnekleme stratejilerindeki farklılıkları, örnekleme stratejilerinde zaman içinde meydana gelen değişiklikleri, ülkeler tarafından yürütülen testlerde ve paylaşılan dizilerdeki azalmaları ve dizi verilerinin GISAID'e yüklenmesindeki gecikmeleri içermektedir. (1)

Kaynaklar:

 

1. Chen Z, Azman AS, Chen X, et al. Global landscape of SARS-CoV-2 genomic surveillance and data sharing. Nature genetics. 2022;54(4). doi:10.1038/s41588-022-01033-y