BREZİLYA’DA İNFLUENZA A(H1N1) VARYANT VİRÜSÜ
Brezilya, 7 Haziran 2023'te , Parana'nın iç eyaletinde domuz kökenli influenza A(H1N1) varyantı (v) virüsü ile doğrulanmış ölümcül bir insan vakası bildirmiştir.
16 Haziran 2023
Özet olarak durum
Brezilya, 7 Haziran 2023'te Dünya Sağlık Örgütü'ne (WHO), Parana'nın iç eyaletinde domuz kökenli influenza A(H1N1) varyantı (v) virüsü ile laboratuvarca doğrulanmış ölümcül bir insan vakası bildirmiştir.
Brezilya da dahil olmak üzere daha önce sporadik insan influenza A(H1N1)v vakaları bildirilmiştir. Uluslararası Sağlık Düzenlemeleri (UST) 2005'e göre, yeni bir influenza A virüs alt tipinin neden olduğu bir insan enfeksiyonu, halk sağlığı üzerinde yüksek etki potansiyeline sahip bir olay olup DSÖ'ye bildirilmesi zorunludur.
Şu anda mevcut olan bilgilere dayanarak, DSÖ bunu sporadik bir vaka olarak görmektedir ve bu olayın kişiden kişiye bulaştığına dair bir kanıt yoktur. İnsanlar arasında toplum düzeyinde yayılma ve/veya uluslararası hastalığın insanlar aracılığıyla yayılma olasılığı düşüktür.
Vakanın tanımlanması
7 Haziran 2023'te Brezilya UST Ulusal Odak Noktası (NFP), Rio de Janeiro’da bulunan Oswaldo Cruz Vakfı’nın Ulusal Grip Merkezi (NIC) tarafından tespit edilen domuz kaynaklı influenza A(H1N1)v virüsünün neden olduğu ölümcül bir insan enfeksiyonunu DSÖ'ye bildirmiştir.
Hasta, bir domuz çiftliğinin yakınında yaşayan, altta yatan tıbbi sorunları olan 42 yaşında bir kadın olup kendisinde 1 Mayıs 2023'te ateş, baş ağrısı, boğaz ağrısı ve karın ağrısı görülmesi üzerine 3 Mayıs'ta ciddi bir akut solunum yolu enfeksiyonu ile hastaneye kaldırılmıştır. 4 Mayıs'ta yoğun bakıma kaldırılan hasta 5 Mayıs'ta ölmüştür.
Devam eden araştırmalar, hastanın domuzlarla doğrudan teması olmadığını, ancak yakın temaslarından ikisinin domuz çiftliğinde çalıştığını bildirmiştir. Söz konusu iki temaslıda, solunum hastalığı görülmemiş olup influenza için yapılan testler negatif çıkmıştır. Bugüne kadar, bu vakayla ilişkili insandan insana bulaşma tespit edilmemiştir.
Hastanede yatışı sırasında, düzenli solunum virüsü sürveyans faaliyetlerinin bir parçası olarak grip ve SARS-CoV-2 testi için hastadan nazofaringeal sürüntü örneği alınmıştır. Parana Eyaleti Merkezi Halk Sağlığı Laboratuvarında gerçekleştirilen Gerçek Zamanlı Polimeraz Zincir Reaksiyonu (RT-PCR) sonucu alınan örneğin influenza A/H1 virüsü alt türü olduğu tespit edilmiştir. Söz konusu örnek, RT-PCR ile bir domuz gribi A virüsü belirteci için pozitif olarak test edilmiştir.
Söz konusu örnek, tamamlayıcı analizlerin ve genomik sıralamanın yapıldığı Rio de Janeiro'daki Oswaldo Cruz Vakfı'nın Ulusal Grip Merkezi – NIC’ye gönderilmiştir. 25 Mayıs'ta NIC'de alınan numunelerin, 30 Mayıs'ta sekans analizi ile bir influenza A(H1N1)v virüsü olduğu doğrulanmıştır. Geri kazanılan genom, daha önce 2022'de Parana'nın Toledo eyaletinde tespit edilen diğer Influenza A(H1N1)v virüslerinin hemaglutinin (HA) ile yüksek bir özdeşliğe (%99) sahip olduğu görülmüştür. Söz konusu genom 2015 yılında Brezilya'da domuzlardan toplanan virüslerin sayısı HA ile %96 özdeşliğe sahiptir.
8 Haziran'da Brezilya Sağlık Bakanlığı'nın (SB) UST kapsamında DSÖ'ye bildirimde bulunmasının ardından, NIC hastanın numunelerini ileri karakterizasyon için Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerindeki (ABD CDC) DSÖ İşbirliği Merkezine gönderme sürecini başlatmıştır.
Hastalığın epidemiyolojisi
İnfluenza A(H1) virüsleri, dünyanın birçok bölgesinde domuz popülasyonlarında enzootiktir. Normalde domuzlarda dolaşan bir influenza virüsü bir kişide tespit edildiğinde buna “varyant influenza virüsü” denir. H1N1, H1N2 ve H3N2, domuzlarda domuz influenza A virüslerinin ana alt tipleridir ve genellikle domuzlara veya kontamine ortamlara doğrudan veya dolaylı olarak maruz kaldıktan sonra ara sıra insanları enfekte eder.
Varyant virüslerle insan enfeksiyonları, bazı vakalar daha şiddetli hastalıkla hastaneye kaldırılmış ve bazıları ölümcül olmasına rağmen, hafif klinik hastalıkla sonuçlanma eğilimindedir.
Bugüne kadar Brezilya'da influenza A(H1N1)v ve A(H1N2)v virüslerinin neden olduğu sporadik insan enfeksiyonları bildirilmiştir ve insandan insana sürekli bulaşma olduğuna dair bir kanıt yoktur.
Bu, 2023'te Brezilya'da bildirilen influenza A(H1N1)v virüsünün neden olduğu ilk insan enfeksiyonu ve Parana eyaletinde bildirilen üçüncü insan enfeksiyonudur (ilki 2021'de ve ikincisi 2022'de tespit edilmiştir).
Halk sağlığı müdahalesi
Yerel ve ulusal sağlık yetkilileri aşağıdaki halk sağlığı önlemlerini uygulamıştır:
- İleri epidemiyolojik araştırma yapmak ve aile, toplum ve sağlık tesislerinde temaslıların takibini yapmak.
- Çevredeki belediyelerde (aynı sağlık bölgesi içinde) grip benzeri hastalık (ILI) ve şiddetli akut solunum yolu enfeksiyonlarının (SARI), özellikle grip virüsü sürveyansının izlenmesi, bölgedeki solunum virüslerinin davranışını ve eğilimlerini analiz etmeye çalışır.
- Risk altındaki gruplarda mevsimsel grip için aşılama kampanyasını güçlendirmek.
DSÖ risk değerlendirmesi
Söz konusu vaka, şu anda mevcut bilgilere dayalı olarak sporadik bir vakadır ve daha fazla yayılma tespit edilmemiştir.
Varyant influenza virüslerinin sınırlı, sürekli olmayan insandan insana bulaşması tanımlanmıştır ancak devam eden topluluk bulaşması tanımlanmamıştır. Mevcut kanıtlar, bu virüslerin insanlar arasında sürekli bulaşma yeteneği kazanmadığını göstermektedir.
Influenza A(H1N1)v enfeksiyonu için şu anda insanlarda kullanım için lisanslanmış bir aşı yoktur. İnsan grip virüslerine karşı mevsimsel grip aşılarının genellikle insanları normalde domuzlarda dolaşan grip virüslerinden koruması beklenmez ancak hem insan hem de varyant grip virüsleri ile hastalanma olasılığını azaltabilirler.
DSÖ, söz konusu olayın insanlar arasında uluslararası hastalık yayılma riskini ve/veya insanlar arasında topluluk düzeyinde yayılma riskini düşük olarak değerlendirmektedir. Hali hazırda ulusal makamlar tarafından yürütülmekte olan soruşturmalar sonucunda risk seviyesi değiştirilecektir.
DSÖ’nün tavsiyesi
Gözetim:
- Bu vaka, DSÖ'nün halk sağlığı önlemleri ve mevsimsel grip sürveyansına ilişkin mevcut tavsiyelerini değiştirmez.
- İnfluenza virüslerinin sürekli gelişen doğası nedeniyle, DSÖ, insan (veya hayvan) sağlığını etkileyebilecek dolaşımdaki influenza virüsleriyle ilişkili virolojik, epidemiyolojik ve klinik değişiklikleri tespit etmek için küresel sürveyansın önemini ve risk değerlendirmesi için zamanında virüs paylaşımını vurgulamaya devam etmektedir.
- Hayvanlarda ve insanlarda enfeksiyonları tespit etmek için etkilenen ve komşu bölgelerde sürekli teyakkuzda bulunmak zorunludur. Hayvan ve insan sağlığı sektörleri arasındaki işbirliği esastır. Hayvanlarda dolaşan influenza virüslerinin kapsamı net olmadığından, epidemiyolojik ve virolojik sürveyans ve şüpheli insan vakalarının takibi sistematik olarak devam etmelidir. Mevsimsel olmayan grip ve diğer ortaya çıkan akut solunum yolu hastalıklarının araştırılmasına ilişkin kılavuz, DSÖ web sitesinde mevcuttur.
- Pandemik potansiyele sahip yeni influenza virüslerinin ortaya çıkmasına karşı uyanık olunmalıdır. DSÖ, SARS-CoV-2 ve influenza virüslerinin ortak dolaşımı bağlamında entegre sürveyans için pratik bir kılavuz geliştirmiştir.
- Hayvanlardan veya insanlardan alınan grip virüslerinin, uygun hayvan veya insan sağlığı grip referans laboratuvarlarında tam olarak karakterize edilmesi çok önemlidir. DSÖ'nün Pandemi İnfluenza Hazırlık (PIP) Çerçevesi kapsamında, Üye Devletlerin Küresel İnfluenza Sürveyans ve Yanıt Sistemi (GISRS) ile pandemi potansiyeli olan influenza virüslerini düzenli ve zamanında paylaşmaları beklenmektedir.
Bildirim ve soruşturma:
- Yeni bir influenza alt tipinin neden olduğu tüm insan enfeksiyonları, UST kapsamında bildirimi zorunlu olup UST'ye Taraf Devletlerin, bir influenza A virüsünün neden olduğu pandemiye yol açabilecek laboratuvar tarafından doğrulanmış herhangi bir insan enfeksiyonu vakasını DSÖ'ye derhal bildirmeleri gerekmektedir. Söz konusu bildirim için hastalık kanıtı gerekli değildir.
- Varyant bir virüs de dahil olmak üzere pandemik potansiyele sahip yeni bir influenza virüsünün neden olduğu doğrulanmış veya şüphelenilen bir insan enfeksiyonu durumunda, hayvanlara maruz kalma, seyahat ve temas izleme geçmişine ilişkin kapsamlı bir epidemiyolojik araştırma yapılmalıdır. Epidemiyolojik araştırma, yeni virüsün kişiden kişiye bulaştığını gösterebilecek olağandışı solunum olaylarının erken tanımlanmasını kapsamalıdır. Olayın meydana geldiği zaman ve yerden toplanan klinik numuneler test edilmeli ve daha fazla karakterizasyon için bir DSÖ İşbirliği Merkezine gönderilmelidir.
Seyahat ve ticaret:
- DSÖ, bu olayla ilgili mevcut bilgilere dayanarak Brezilya için herhangi bir seyahat ve/veya ticaret kısıtlaması önermemektedir.
Yolcular için önleme tedbirleri:
- DSÖ, bilinen hayvan gribi salgınlarının olduğu ülkelere seyahat edenlerin çiftliklerden, canlı hayvan pazarlarında hayvanlarla temastan, hayvanların kesilebileceği alanlara girmekten veya hayvan dışkısı ile kontamine olmuş gibi görünen herhangi bir yüzeyle temastan kaçınmasını tavsiye etmektedir. Gezginler ayrıca ellerini sık sık sabun ve suyla yıkamalıdır. Tüm bireyler iyi gıda güvenliği ve hijyen uygulamalarını takip etmelidir.
- DSÖ, insan-hayvan arayüzündeki influenza virüslerinin mevcut durumu ile ilgili olarak giriş noktalarında özel gezgin taraması veya kısıtlamalar önermemektedir.
Ayrıntılı bilgi için aşağıdaki bağlantılara bakınız:
- PAHO/WHO. Influenza at the Human-Animal Interface: PAHO Recommendations to Strengthen Intersectoral Work for Surveillance, Early Detection, and Investigation, 9 July 2020
- PAHO/WHO. Strengthening the intersectoral work for Influenza at the Human Animal Interface in the Region of the Americas: Technical Questions and Answers. May 2023
- WHO. Global Influenza Programme
- WHO. Influenza virus infections in humans. October 2018
- Case definitions for diseases requiring notification under the IHR (2005)
- International Health Regulations (2005) – Third edition
- World Health Organization. (2011). Manual for the laboratory diagnosis and virological surveillance of influenza. World Health Organization. https://apps.who.int/iris/handle/10665/44518
- Terms of Reference for National Influenza Centers of the Global Influenza Surveillance and Response System. https://cdn.who.int/media/docs/default-source/influenza/national-influenza-centers-files/nic_tor_en.pdf?sfvrsn=93513e78_30
- World Health Organization. (2018). Protocol to investigate non-seasonal influenza and other emerging acute respiratory diseases. World Health Organization. https://apps.who.int/iris/handle/10665/275657. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO
- World Organization for Health Animal (OIE). Swine influenza