Bu raporda aşağıda yer alan başlıklar halinde COVID-19 ile ilgili en son veriler paylaşılmaktadır:

• Küresel Epidemiyolojik Durum
• Hastaneye ve yoğun bakım ünitelerine yatışlar
• SARS-CoV-2’nin önemli varyantları ve izlem altındaki varyantları
• Omicron ve alt soylarına karşı birincil seri aşılamanın ve destekleyici aşılamanın aşı etkinliği
• DSÖ Bölgelerine Göre Genel Durum

KÜRESEL EPİDEMİYOLOJİK DURUM

2 Temmuz 2023 tarihi itibarıyla veriler

Küresel olarak, son 28 günde (5 Haziran - 2 Temmuz 2023) 885.000'den fazla yeni vaka ve 4.900'den fazla ölüm bildirilmiştir (Şekil 1, Tablo 1). Beş DSÖ bölgesi hem vaka hem de ölüm sayısında düşüş bildirirken, Afrika Bölgesi nispeten düşük bir taban çizgisinden de olsa vakalarda düşüş, ancak ölümlerde artış bildirmiştir. 2 Temmuz 2023 itibariyle, dünya çapında 767 milyondan fazla doğrulanmış vaka ve 6,9 milyondan fazla ölüm bildirilmiştir.

Bildirilen vakalar, küresel olarak test ve raporlamadaki azalma nedeniyle enfeksiyon oranlarını doğru bir şekilde temsil etmemektedir. Bu 28 günlük süre boyunca, ülke ve bölgelerin %56'sı (234'ten 131'i) en az bir vaka bildirmiştir - bu oran 2022'nin ortasından bu yana düşmektedir. Ek olarak, önceki haftalara ait veriler, bildirilen COVID-19 vakalarındaki ve ülkeler tarafından yapılan ölümlerdeki geriye dönük değişiklikleri içerecek şekilde sürekli olarak güncellenmektedir. Dolayısıyla bu raporda sunulan veriler eksiktir ve bu sınırlamalar ışığında yorumlanmalıdır.

Bazı ülkeler, yeni bildirilen vakalardaki artışlar ve daha da önemlisi hastaneye yatış ve ölümlerdeki artışlar dahil olmak üzere yüksek COVID 19 yükleri bildirmektedir - ikincisi, testlerdeki azalma göz önüne alındığında daha güvenilir göstergeler olarak kabul edilmektedir.

28 günlük bir aralık kullanarak epidemiyolojik eğilimlerdeki değişiklikleri sunuyoruz. Ayrıştırılmış verilere, tam veri setinin indirilebileceği DSÖ COVID-19 panosundan erişilebilir. SARS-CoV-2 PCR pozitifliği yüzdesine ilişkin küresel ve ulusal veriler, Küresel İnfluenza Programı tarafından sağlanan DSÖ'nün entegre web portalında mevcuttur.

 

Şekil 1.  2 Temmuz 2023 itibarıyla ve son 6 dönem için (16 Ocak-2 Temmuz 2023) DSÖ Bölgesi tarafından bildirilen COVID-19 vakaları ve 28 günlük aralıklarla küresel ölümler **

 

** Ek 1: Veri, tablo ve şekil notlarına bakınız.

Bölgesel düzeyde, yeni bildirilen 28 günlük vaka sayısı altı DSÖ bölgesinin tamamında azalmıştır: Doğu Akdeniz Bölgesi (%-74), Güneydoğu Asya Bölgesi (%-69), Amerika Bölgesi (- %62), Avrupa Bölgesi (%-62), Batı Pasifik Bölgesi (%-36) ve Afrika Bölgesi (%-35). Yeni bildirilen 28 günlük ölümlerin sayısı beş bölgede azalmıştır: Afrika Bölgesi'nde ölümler artarken (+%17)Avrupa Bölgesi (%-64), Amerika Bölgesi (%-60), Doğu Akdeniz Bölgesi (%-58), Güneydoğu Asya Bölgesi (%-55) ve Batı Pasifik Bölgesi’nde (%-41) azalmıştır.

Ülke düzeyinde, en yüksek 28 günlük yeni vaka sayıları Güney Kore (383.767 yeni vaka; -%18), Avustralya (85.167 yeni vaka; -%44), Brezilya (70.163 yeni vaka; -%38), Singapur (32.562 yeni vaka; -%61) ve Rusya Federasyonu’ndan (30.049 yeni vaka; -%40) rapor edilmiştir. En yüksek yeni 28 günlük ölüm sayıları Brezilya (1057 yeni ölüm; -%2), Rusya Federasyonu (506 yeni ölüm; -%5), İtalya (317 yeni ölüm; -%46), Peru (250 yeni ölüm; -%58) ve Avustralya’dan (241 yeni ölüm; -%58) bildirilmiştir.

 

Tablo 1. 2 Temmuz 2023 itibarıyla DSÖ Bölgesi tarafından yeni bildirilen ve kümülatif doğrulanmış COVID 19 vakaları ve ölüm vakaları**

* Önceki yedi gün ile karşılaştırıldığında son yedi gün içinde yeni teyit edilen vaka/ölüm sayısındaki ve önceki 28 gün ile karşılaştırıldığında son 28 gündeki değişim yüzdesi.            

** Bkz. Ek 1: Veri, tablo ve şekil notları

 

COVID-19 ile ilgili en son veriler ve bilgiler için lütfen aşağıdaki adresleri ziyaret ediniz:

• DSÖ COVID-19 Web Portalı
• DSÖ COVID-19 Aylık Operasyonel Güncelleme ve Geçmişe Dönük Haftalık Epidemiyolojik Güncelleme
• DSÖ COVID-19 ayrıntılı sürveynas veri portalı
• DSÖ COVID-19 politika özetleri

Şekil 2.  2 Temmuz 2023 tarihi itibariyle önceki 28 günlük döneme kıyasla son 28 gün içinde doğrulanmış COVID-19 vakalarındaki yüzdelik değişim**

** Ek 1, veri, tablo ve şekil notlarına bakınız 

 

Şekil 3. 2 Temmuz 2023 tarihi itibarıyla önceki 28 günlük döneme kıyasla son 28 gün içinde doğrulanmış COVID-19 ölüm vakalarındaki yüzdelik değişim**

 

** Ek 1, veri, tablo ve şekil notlarına bakınız.

Hastaneye  ve yoğun bakım ünitesine yatışları

Küresel düzeyde, analiz edilen en son 28 günlük dönemde (i) (29 Mayıs 2023 - 25 Haziran 2023), toplam 50.985 hastaneye yeni yatış ve 1.463 yoğun bakım ünitesine (YBÜ) yeni yatış bildirilmiştir (Şekil 4) . Bu, önceki 28 güne (1 - 28 Mayıs 2023) kıyasla hastaneye yatışlarda ve YBÜ yatışlarında sırasıyla %46 ve %59'luk bir düşüşü temsil ediyor. Sunulan hastaneye yatış verileri başlangıç niteliğindedir ve yeni veriler kullanıma sunuldukça değişebilir. Bu veriler muhtemelen hem rastlantısal SARS-CoV-2 enfeksiyonu vakalarıyla hem de COVID-19 hastalığına bağlı olarak hastaneye yatışları kapsamaktadır. Ayrıca, hastaneye yatış verileri raporlama gecikmelerine tabidir ve son haftalarda hem verilerin eksiksizliğinde hem de güncelliğinde düşüşler gözlemlemekteyiz.

Küresel olarak, analiz edilen en son 28 günlük dönemde, 41 (%18) ülke DSÖ'ye en az bir kez hastaneye yeni yatışlarla ilgili veri bildiriminde bulunmuştur (Şekil 5). Avrupa Bölgesi, hastaneye yeni yatışlarla ilgili veri bildiren ülkeler arasında en yüksek orana sahip olup (20 ülke; %33), bunu Güneydoğu Asya Bölgesi (iki ülke; %20), Doğu Akdeniz Bölgesi (dört ülke; %18), Amerika Bölgesi (sekiz ülke; %14), Batı Pasifik Bölgesi (üç ülke; %9) ve Afrika Bölgesi (dört ülke; %8) izlemektedir. Dönem için sürekli olarak hastaneye yeni yatışları bildiren ülkelerin oranı %8’dir (19 ülke) (Tablo 2).

Sürekli olarak hastaneye yeni yatışları bildiren 19 ülke arasında, iki ülke (%11) mevcut raporlama döneminde önceki 28 günlük döneme kıyasla hastaneye yatışlarda %20 veya daha fazla artış kaydetmiştir: Bangladeş (276'ya karşı 138; +%100) ve Malta (93'e karşı 52; +%79). En yüksek hastaneye yeni yatış sayısı Amerika Birleşik Devletleri (25 933'e karşı 34 678; -%25), Ukrayna (5126'ya karşı 7829; -%35) ve İtalya'dan (2318'e karşı 7733; -%70) rapor edilmiştir.

Altı DSÖ bölgesinin tamamında, mevcut 28 günlük raporlama döneminde, 29 (%12) ülke DSÖ'ye en az bir kez yeni YBÜ kabullerine ilişkin veri bildirmiştir (Şekil 5). Avrupa Bölgesi, yeni yoğun bakım ünitesi kabulleri hakkında veri bildiren en yüksek ülke oranına sahip olup (17 ülke; %28), bunu Batı Pasifik Bölgesi (beş ülke; %14), Güneydoğu Asya Bölgesi (bir ülke; %10), Doğu Akdeniz Bölgesi (iki ülke; %9) ve Amerika Bölgesi (dört ülke; %7) takip etmektedir. Afrika Bölgesi'nden hiçbir ülke, 28 günlük süre boyunca yeni yoğun bakım ünitesi kabullerine ilişkin veri sunmamıştır. Dönem için sürekli bir şekilde YBÜ yeni kabulleri bildiren ülkelerin oranı %7'dir (16 ülke) (Tablo 2).

Tutarlı bir şekilde yoğun bakım ünitesine yeni kabul bildiren 16 ülke arasında, iki ülke (%13) yoğun bakım ünitesine yeni kabullerde önceki 28 günlük döneme kıyasla %20 veya daha fazla artış göstermiştir: Litvanya (15'e karşı sekiz; +%88) ve Meksika ( 23'e karşı 13; +%77). En yüksek yoğun bakım ünitesi yeni kabul sayıları Avustralya (265'e karşı 340; -%22), Ukrayna (152'ye karşı 245; -%38) ve Endonezya'dan (110'a karşı 239; -%67) rapor edilmiştir.

(i)Hastaneye yatış verilerinin raporlanmasındaki gecikmeler nedeniyle, analiz dönemi geçen haftayı kapsamaz.

(ii)Burada kullanıldığı şekliyle "sürekli olarak", 28 günlük süreyi oluşturan birbirini takip eden dört hafta boyunca hastaneye yeni yatışlar ve yoğun bakım ünitesi kabulleri için veri sunan ülkeleri ifade eder.

Tablo 2. 28 günlük değişimle DSÖ Bölgesine Göre  Hastaneye Yatış ve Yoğun Bakım Ünitesi Yeni Kabulleri: 29 Mayıs 2023 – 25 Haziran 2023 ile 1 Mayıs 2023 – 28 Mayıs 2023 tariklerinin karşılaştırılması

 

DSÖ Bölgesi	Son ve bir önceki 28 günlük dönemde sürekli olarak bildirim yapan ülkelerden rapor edilen hastaneye yeni yatışlar			Son ve bir önceki 28 günlük dönemde sürekli olarak bildirim yapan ülkelerden rapor edilen YBÜ’ye yeni yatışlar
	Ülke sayıları * (Yüzde)	Hastaneye yeni yatışlar	Yüzdelik değişim	Ülke sayıları * (Yüzde)	YBÜ’ye yeni yatışlar	Yüzdelik değişim
Afrika	1/50 (4%)	34	-19%	0/50 (<%)	N/A	N/A
Amerika	2/56 (4%)	26665	-26%	1/56 (2%)	232	+77%
Doğu Akdeniz	1/22 (5%)	31	-18%	1/22 (5%)	3	N/D
Avrupa	11/61 (18%)	11288	-49%	9/61 (15%)	331	-56%
Güneydoğu Asya	2/10 (20%)	1673	-78%	1/10 (10%)	110	-67%
Batı Pasifik	2/35 (6%)	1594	-58%	4/35 (11%)	288	-29%
Küresel	19/234 (8%)	41280	-41%	16/234 (7%)	755	-50%

 

* İki dönemi karşılaştırabilmek için sadece her iki dönemde de (son ve önceki 28 gün) sürekli olarak  bildirim yapan ülkeler tabloya dahil edilmiştir.

 

** N/A ve N/D sırasıyla mevcut olmadığını ve tanımlanamaz olduğunu temsil eder

 

Şekil 4. 25 Haziran 2023 itibarıyla DSÖ'ye haftalık olarak bildirilen COVID-19 vakaları, ölümler, hastaneye ve yoğun bakım ünitesine yatışlar

Not: Son haftalar raporlama gecikmelerine tabidir ve düşüş eğilimi olarak yorumlanmamalıdır. Grafiğe dahil edilen vakalar yalnızca sırasıyla hastaneye yatış veya yoğun bakım ünitesine yatış bildiren ülkelerdendir.

Kaynak: DSÖ Ayrıntılı Sürveyans Web portalı

 

Şekil 5. Hastaneye ve yoğun bakım ünitesine yeni yatışlarını bildiren ülkelerin haftalık oranı: Epidemiyolojik 1. hafta 2020 - 25. hafta 2023

Not: Son haftalar raporlama gecikmelerine tabidir ve düşüş eğilimi olarak yorumlanmamalıdır.

 

İzlem altında olan ve önemli  SARS-CoV-2 varyantları

Coğrafi yayılımı ve prevelansı

Küresel olarak, 5 Haziran'dan 2 Temmuz 2023'e (28 gün) kadar, 13 018 SARS-CoV-2 dizisi GISAID aracılığıyla paylaşılmıştır. DSÖ şu anda iki ilgilenilen değişkeni (VOI'ler), XBB.1.5 ve XBB.1.16 ve izleme altındaki altı değişkeni (VUM'ler) ve bunların soyundan gelenleri takip etmektedir: BA.2.75, CH.1.1, XBB, XBB.1.9.1, XBB .1.9.2 ve XBB.2.3.

15 Mayıs ve 11 Haziran 2023 (28 gün) arasında 71 ülke, 18 Haziran 2023 itibarıyla toplam 115 ülke olmak üzere XBB.1.5 dizilerini bildirmiştir (Şekil 6A, Tablo 3). Aynı 28 günlük dönemde, 64 ülke XBB.1.16 dizilerini bildirerek kümülatif toplamı 91 ülkeye yükseltmiştir (Şekil 6B, Tablo 3). XBB.1.5'in yaygınlığı azalmış olup küresel olarak baskın varyant olarak XBB.1.16’nın yerini almıştır. Epidemiyolojik 24. haftada (12 - 18 Haziran 2023), XBB.1.5, 20. haftadaki (15 - 21 Mayıs 2023) %30,1'den düşüşle dizilerin %16,3'ünü oluşturmuştur. Aynı raporlama döneminde XBB.1.16'nın yaygınlığı artmış ve 20. haftadaki %18.1'e kıyasla 24. haftadaki dizilerin %21.2'sini oluşturmuştur.

Tablo 3 ortaya çıktıklarından bu yana VOI'leri ve VUM'ları bildiren ülkelerin sayısını ve bunların 20. haftadan 24. haftaya kadarki yaygınlıklarını göstermektedir. VUM'ler arasında XBB, XBB.1.9.2 ve XBB.2.3 artan eğilimler göstermiş olup diğer VUM'lar azalan eğilimler göstermektedir. Artan eğilimler sergileyen VOI ve VUM'lar turuncu renkle vurgulanırken, azalan eğilimler gösterenler yeşil renkle vurgulanmaktadır.

SARS-CoV-2 varyant trendleri, DSÖ bölgeleri ve ülkeleri arasında farklılık göstermektedir. Bazı ülkeler, VOI'ler ve bazı VUM'lar tarafından yönlendirilen vakalarda son zamanlarda bir artış görmüştür. Bazı durumlarda, vakalardaki artışa, önceki dalgalara göre daha düşük olmasına rağmen, hastaneye yatış ve ölümlerdeki artış eşlik etmiştir. Varyant dolaşım dinamiklerinde gözlenen heterojenliğin yanı sıra daha düşük morbidite ve mortalite oranı, kısmen aşılama ve önceki SARS-CoV-2 enfeksiyonlarından kaynaklanan popülasyon bağışıklığına bağlanabilir. 20 ila 24. haftalar boyunca, Amerika Bölgesi'nde XBB.1.5 baskın olmuş olup (dizilerin %40'ı), XBB.1.16 ise Avrupa Bölgesi, Güneydoğu Asya Bölgesi ve Batı Pasifik Bölgesi'nde baskın olmuştur (%31, 28 Sırasıyla sekansların %'si ve %17'si). Afrika Bölgesi ve Doğu Akdeniz Bölgesi, raporlama döneminde toplu olarak 20'den az sekans sunmuştur (Şekil 7).

SARS-CoV-2 dizilerinin sayısı ve yüzdesindeki küresel eğilimler, Şekil 8'de gösterilmektedir. Küresel olarak test etme ve dizilemedeki düşüş eğilimleriyle birlikte, düşük ve temsili olmayan SARS-CoV-2 genomik sürveyans seviyeleri, SARS-CoV-2 varyant tablosunu yeterince değerlendirmede zorluklar oluşturmaktadır.

 

Tablo 2. 2023 yılının 20. haftasından 24. haftasına kadarki dönemde SARS-CoV-2 VOI ve VUM'lerin haftalık prevalansı

* Tablonun herhangi bir yerinde ayrı ayrı belirtilenler dışında, altsoyları içerir. Örneğin XBB*, XBB.1.5, XBB.1.9.1, XBB.1.9.2, XBB.1.16 ve XBB.2.3'ü içermez.

+ Diğerleri, VOI, VUM'lar, BA.1*, BA.2*, BA.3*, BA.4*, BA.5* hariç diğer dolaşımdaki altsoylardır.

§ Varyantların ortaya çıkışından bu yana bildirilen ülkelerin ve dizilerin sayılarını göstermektedir.

Şekil 6. XBB.1.5 (A) ve XBB.1.16 (B) ilgili varyantlarının 15 Mayıs - 11 Haziran 2023* arası 28 günlük küresel yaygınlığı*+

Şekil 7. 2023'ün epidemiyolojik 20 ila 24. Haftaları arasında DSÖ bölgesine göre ilk üç SARS-CoV-2 varyantı (VOI olmayan/VUM'lar dahil) *

Şekil 8. 1 Ocak - 18 Haziran 2023 tarihleri arasında SARS-CoV-2 dizilerinin sayısı ve yüzdesi

Şekil 8. Tablo A, Ocak 2023'ten bu yana dolaşımdaki tüm varyantların sayısını ve  TAblo B'nin yüzdesini göstermektedir. Omicron kardeş soyları ve ek izleme altındaki Omicron VOC soyundan gelen ek soylar gösterilmektedir. BA.1*, BA.2*, BA.3*, BA.4* ve BA.5*, şu anda dolaşımda olan tüm varyantlar hariç BA.1, BA.2, BA.3, BA.4 ve BA.5 havuzlanmış soylarını kapsamaktadır. Atanmamış kategorisi, bir PANGO soy adı için bekleyen soyları içerirken Diğer kategorisi, atanmış ancak göstergede listelenmeyen soyları içerir. Kaynak: 1 Ocak 2023'ten 18 Haziran 2023'e kadar GISAID'den alınan SARS-CoV-2 dizisi verileri ve meta verileri.

Ek kaynaklar:

• Tracking SARS-CoV-2 Variants

• WHO statement on updated tracking system on SARS-CoV-2 variants of concern and variants of interest

• WHO XBB.1.5 Updated Risk Assessment, 20 June 2023

• WHO XBB.1.16 Updated Risk Assessment, 5 June 2023

 

Omicron ve alt soylarına karşı birincil seri aşılamanın ve destekleyici aşılamanın aşı etkinliği

Aşı Etkinliği

Omicron varyantlarına karşı COVID-19 aşılarının etkinliğine ilişkin bilgileri görüntüleyen Orman çizimleri, View hub.org'da mevcuttur ve düzenli olarak güncellenmektedir (en son 3 Temmuz 2023'te güncellenir). Tüm veriler, COVID-19 aşı etkinliği (VE) çalışmalarının (burada açıklanan yöntemler) devam eden sistematik incelemesinin bir parçası olarak toplanmaktadır. COVID-19 VE sonuçları, verilerin mevcut olduğu aşağıdaki grafiklerde özetlenmiştir:

• Tüm aşılar için birincil serinin VE'si ve aşıya göre ilk takviye dozu

• İlgili çeşitli alt popülasyonlar için VE

• İkinci rapel dozun mutlak ve bağıl VE'si (göreceli VE'yi yorumlama hakkında daha fazla bilgi için, 29 Haziran 2022 tarihli Haftalık Epidemiyolojik Güncelleme'deki göreli VE'ye özel vurguya bakın)

• Aşılar için VE'nin zaman içindeki süresi

• Birinci, ikinci veya üçüncü rapel doz olarak verilen bivalan aşıların mutlak VE'si

Yakın tarihli bir rapor, Omicron alt değişkeni BA.4/BA.5'e karşı VE'nin BA.1'e kıyasla daha düşük olabileceğini düşündürmektedir, ancak bu bulgu hem BA.4/BA.5'e karşı daha zayıf aşı performansından hem de VE çalışmalarının yürütülmesine ilişkin metodolojik faktörlerden kaynaklanıyor olabilir. XBB/XBB.1.5'e karşı VE'nin kanıtı hala sınırlıdır. Singapur'da yapılan bir araştırma, daha önce enfekte olmuş çocuklar arasında yeniden enfeksiyona karşı birincil Comirnaty serisinin (Pfizer BioNTech) mutlak VE'sinin BA.4/BA.5'e kıyasla XBB'ye karşı biraz azaldığını ortaya çıkarmıştır. Bu azalma, 12-17 yaş arasındaki ilk takviye Comirnaty dozu için daha büyük olmuştur: XBB'ye bağlı enfeksiyona karşı mutlak VE, BA.4/BA.5'e karşı %47.9 ve %85.7 olmuştur. Ancak, son dozdan sonraki maksimum takip süresinin XBB döneminde BA.4/BA.5 döneminden daha uzun olduğuna dikkat etmek önemlidir; bu nedenle daha fazla azalma, BA.4/BA.5'e kıyasla XBB'ye karşı azalan VE'yi kısmen açıklayabilir Amerika Birleşik Devletleri'nden başka bir çalışma, iki ila dört doz monovalan mRNA aşısı olan bireylere kıyasla birinci, ikinci veya üçüncü rapel doz olarak verilen bivalan soy/Omicron BA.4/BA.5 mRNA aşısının nispi VE'sini değerlendirmiştir ve XBB.1.5 nedeniyle semptomatik hastalığa karşı bağıl VE'nin BA.5'inkine benzer olduğunu tespit etmiştir. XBB'nin dolaşımdaki baskın varyant olduğu bir dönemde Katar'da yürütülen üçüncü bir çalışma, birinci, ikinci veya üçüncü takviye dozu olarak iki değerlikli bir soy/Omicron BA.1 mRNA aşısı alan kişilerin XBB enfeksiyonuna karşı henüz iki değerlikli bir takviye aşısı olmamış, ancak daha önce iki ila dört doz tek değerlikli mRNA aşısı almış kişilere göreceli olarak daha iyi korunduğunu tespit etmişlerdir.

Nötralizasyon

Nötralize edici antikor çalışmaları, yeni ve gelişmekte olan VOC'lere ve bunların alt varyantlarına karşı aşı performansına ilişkin erken bilgiler sağlayabilir. COVID-19 aşılarının çeşitli Omicron alt varyantlarını nötralize etme kapasitesi hakkında daha fazla bilgi için lütfen Omicron BA.1, BA.2, BA.3 ve BA.4/BA.5'e karşı monovalan aşılama sonrası nötralizasyon tepkilerinin sistematik bir incelemesine bakınız. Ek olarak, nötralizasyon çalışmalarının canlı bir sistematik incelemesinin sonuçlarını gösteren nötralizasyon grafikleri, VIEW hub.org'da (son güncelleme 3 Temmuz 2023) düzenli olarak güncellenir ve BQ.1 ve XBB gibi daha yeni alt varyantlar hakkında bilgi içermektedir.

Son olarak, monovalan ve bivalan mRNA aşılarını karşılaştıran nötralizasyon tepkilerinin bir özeti de VIEW hub.org'da mevcuttur ve bu da bivalan aşıların daha yeni Omicron alt varyantlarına karşı monovalan aşılara göre geliştirilmiş performansının ön kanıtını sunmaktadır.

DSÖ BÖLGELERİNE GÖRE DURUM

 Epidemiyolojik Hafta ( 5 Haziran – 2 Temmuz 2023)

Afrika Bölgesi

Afrika Bölgesi, önceki 28 günlük döneme göre %35 düşüşle 5100'ün üzerinde yeni vaka bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 50 ülkeden beşi (%10) yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmiş olup oransal olarak en yüksek artış Malavi (86'ya karşı 15 yeni vaka; +%473), Burundi (352'ye karşı 96 yeni vaka; +%267) ve Senegal’de (altıya karşı iki yeni vaka; +%200) gözlemlenmiştir. En yüksek yeni vaka sayıları Zambiya (1964 yeni vaka; 100.000'de 10.7 yeni vaka; +%71), Mauritius (1240 yeni vaka; 100.000'de 97.5 yeni vaka; -%71) ve Kenya'dan (474 yeni vaka; 100 000'de <1 yeni vaka; +%99) rapor edilmiştir.

Bölge'de 28 günlük yeni ölüm sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre 17 artarak 21 yeni ölüm bildirilmiştir. En yüksek yeni ölüm sayıları Zimbabwe (12 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%71), Zambiya (dört yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; önceki 28 günde ölüm bildirilmedi) dönem) ve Kamerun’dan (iki yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; önceki 28 günlük dönemde ölüm bildirilmedi) rapor edilmiştir.

 

DSÖ Afrika Bölge Ofisi: https://www.afro.who.int/health-topics/coronavirus-covid-19

 

Amerika Bölgesi

Amerika Bölgesi, önceki 28 günlük döneme göre %62 düşüşle 113.000'den fazla yeni vaka bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 56 ülkenin on ikisi (%21) yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmiş olup en yüksek oransal artış Dominik Cumhuriyeti (1242'ye karşı 73 yeni vaka; +%1601), Saint Martin ( 21'e karşı üç yeni vaka; +%600) ve Martinik’te (379'a karşı 75 yeni vaka; +%405) gözlemlenmiştir. En yüksek yeni vaka sayıları Brezilya (70.163 yeni vaka; 100.000'de 33.0 yeni vaka; -%38), Meksika (7.680 yeni vaka; 100.000'de 6.0 yeni vaka; -%69) ve Kanada'dan (6774 yeni vaka; 100 000'de 17,9 yeni vaka; -%58) bildirilmiştir.

Bölge'de 28 günlük yeni ölüm sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %60 azalarak 1767 yeni ölüm bildirilmiştir. En yüksek yeni ölüm sayıları Brezilya (1057 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%2), Peru (250 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%58) ve Kanada'dan ( 128 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%71) rapor edilmiştir.

 

DSÖ Amerika Bölge Ofisi: https://www.paho.org/en/topics/coronavirus-infections/coronavirus-disease-covid-19-pandemic

 

Doğu Akdeniz Bölgesi

Doğu Akdeniz Bölgesi, önceki 28 günlük döneme göre %74 düşüşle 4100'ün üzerinde yeni vaka bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 22 ülkeden biri (%5) yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış rapor etmiştir: Lübnan (996'ya karşı 429 yeni vaka; +%132). En yüksek yeni vaka sayıları Afganistan (1285 yeni vaka; 100.000'de 3,3 yeni vaka; -%75), Lübnan (996 yeni vaka; 100.000'de 14.6 yeni vaka; +%132) ve Katar'dan (944 yeni vaka; 100.000'de 32.8 yeni vaka; -%77) bildirilmiştir.

Bölge'de 28 günlük yeni ölüm sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %58 azalarak 64 yeni ölüm bildirilmiştir. En yüksek yeni ölüm sayıları İran (30 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%71), Lübnan (22 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%175) ve Afganistan’dan (dokuz yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%59) rapor edilmiştir.

DSÖ Doğu Akdeniz Bölge Ofisi: http://www.emro.who.int/health-topics/corona-virus/index.html

 

Avrupa Bölgesi

Avrupa Bölgesi, önceki 28 günlük döneme göre %62 düşüşle 149.000'den fazla yeni vaka bildirmiştir. Herhangi bir ülke, önceki 28 günlük döneme kıyasla yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmemiştir. En yüksek yeni vaka sayıları Rusya Federasyon (30.049 yeni vaka; 100.000'de 20.6 yeni vaka; -%40), Fransa (26.705 yeni vaka; 100.000'de 41.1 yeni vaka; -%70) ve İtalya’dan (25 006 yeni vaka; 100 000'de 41,9 yeni vaka; -%56) rapor edilmiştir.

Bölge'de 28 günlük yeni ölüm sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %64 azalarak 1872 yeni ölüm bildirilmiştir. En yüksek yeni ölüm sayıları Rusya Federasyonu (506 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%5), İtalya (317 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%46) ve Fransa’dan (173 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%69) rapor edilmiştir.

DSÖ Avrupa Bölge Ofisi: https://www.euro.who.int/en/health-topics/health-emergencies/coronavirus-covid-19.

 

Güneydoğu Asya Bölgesi

Güneydoğu Asya Bölgesi, önceki 28 günlük döneme göre %69 düşüşle 18.000'den fazla yeni vaka bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 10 ülkeden biri (%10), yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmiştir: Bangladeş (3063'e karşı 1301 yeni vaka; +%135). En yüksek yeni vaka sayıları Tayland (7379 yeni vaka; 100.000'de 10.6 yeni vaka; -%33), Endonezya (3.550 yeni vaka; 1.3 yeni vaka; 1.3 yeni vaka; -%83) ve Bangladeş'ten (3.063 yeni vakalar; 100 000'de 1,9 yeni vaka; +%135) rapor edilmiştir.

Bölge'de 28 günlük yeni ölüm sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %55 azalarak 342 yeni ölüm bildirilmiştir. En yüksek yeni ölüm sayıları Tayland (208 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%6), Endonezya (89 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%73) ve Hindistan'dan ( 27 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%86) rapor edilmiştir.

DSÖ Güney Doğu Asya Bölge Ofisi: https://www.who.int/southeastasia/outbreaks-and-emergencies/novel-coronavirus-2019.

 

Batı Pasifik Bölgesi

Batı Pasifik Bölgesi, önceki 28 günlük döneme göre %36 düşüşle 595.000'den fazla yeni vaka bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 35 ülkeden dördü (%11) yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmi olup en yüksek orantılı artışlar Kiribati (44'e karşı 12 yeni vaka; +%267), Tonga (ikiye karşı bir yeni vaka; +%100) ve Kamboçya’da (115'e karşı 68 yeni vaka; +%69) gözlemlenmiştir. En yüksek yeni vaka sayıları Güney Kore (383.767 yeni vaka; 100.000'de 748.5 yeni vaka; -%18), Avustralya (85.167 yeni vaka; 100.000'de 334.0 yeni vaka; -%44), ve Singapur’dan (32.562 yeni vaka; 100.000'de 556.6 yeni vaka; -%61) rapor edilmiştir.

Bölge'de 28 günlük yeni ölüm sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %41 azalarak 846 yeni ölüm bildirilmiştir. En yüksek yeni ölüm sayıları Avustralya (241 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%58), Çin (229 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%4) ve Güney Kore’den (190 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%35) rapor edilmiştir.

DSÖ Batı Pasifik Bölge Ofisi: https://www.who.int/westernpacific/emergencies/covid-19

 

Ek 1. Veri, tablo ve şekil notları

Sunulan veriler, ülkelerden/bölgelerden DSÖ'ye bildirilen, büyük ölçüde DSÖ vaka tanımlarına ve sürveyans klavuzuna dayanan resmi laboratuvar onaylı COVID-19 vaka ve ölümlerine dayanmaktadır. Doğruluk ve güvenilirliği sağlamak için adımlar atılırken, tüm veriler sürekli doğrulama ve değişikliğe tabidir; ve bu verileri yorumlarken, gerçek vaka ve ölüm oranı insidansının olduğundan düşük tahmin edilmesi ve bu verileri küresel düzeyde yansıtmada değişken gecikmeler gibi, sunulan sayıları etkileyen birkaç faktör nedeniyle dikkatli olunmalıdır. Vaka tespiti, dahil etme kriterleri, test stratejileri, raporlama uygulamaları ve veri kesme ve gecikme süreleri ülkeler/bölgeler arasında farklılık göstermektedir. Az sayıda ülke/bölge, şüpheli ve laboratuvar onaylı vakaları birlikte rapor etmektedir. DSÖ, ulusal halk sağlığı yetkilileri ve diğer kaynaklar tarafından yayınlanan bilgi ürünleri arasında farklılıklar olması beklenmektedir.

epi-data-support@who.int adresine e-posta gönderilerek yapılan geçmiş veri düzenlemesinin bir kaydı talep edilebilmektedir. Talep ederken lütfen ilgilendiğiniz ülke (ler)i, süreyi ve talep / kullanım amacını belirtiniz. Önceki durum raporları düzenlenmeyecektir; en güncel veriler için https://covid19.who.int/ adresine bakınız. Ülkeler, bölgeler ve alanlar ve DSÖ Bölgeleri (önceki sayılarda rapor edilmiştir) tarafından son yedi gün içinde bildirilen doğrulanmış COVID-19 vakaları ve ölümleri  “https://covid19.who.int/table” adresinde mevcuttur.

Ülkeler', benzer statüdeki ülkeleri, bölgeleri, alanları veya diğer yargı yetkilerini ifade edebilmektedir. Kullanılan isimler ve bu yayındaki materyalin sunumu, DSÖ tarafından herhangi bir ülkenin, bölgenin, şehrin veya otoritenin yasal statüsü, yetkileri veya hudutlarının sınırlandırılması ile ilgili herhangi bir fikrin ifade edildiği anlamına gelmemektedir. Haritalardaki noktalı ve kesik çizgiler, henüz tam olarak anlaşmaya varılamayan yaklaşık sınır çizgilerini temsil etmektedir. Ülkeler, bölgeler ve alanlar, DSÖ yönetim bölgesi altında düzenlenmiştir. Belirli şirketlerin veya üreticilerin ürünlerinden bahsedilmesi, DSÖ tarafından onaylandığını veya söz konusu https://www.who.int/publications/m/item/weekly-epidemiological-update-on-covid-19---14-september-2022benzer nitelikteki diğer ürünlerin yerine önerildiğini ima etmemektedir. Hatalar ve eksiklikler hariç olmak üzere, tescilli ürünlerin isimleri, baş harfleri büyük olacak şekilde ayırt edilmektedir.

Kuzey Kore’deki COVID-19 salgınına ilişkin güncellemeler, laboratuvar tarafından doğrulanmış COVID 19 vakalarının sayısı bildirilmediğinden bu rapora dahil edilmemiştir.

 

Ek 2.  SARS-CoV-2 varyantlarının değerlendirilmesi ve sınıflandırılması

DSÖ, ulusal makamlar, kurumlar ve araştırmacılarla işbirliği içinde, SARSCoV-2 varyantlarının bulaşmayı veya hastalık özelliklerini değiştirip değiştirmediğini veya hastalığın yayılmasını kontrol etmek için uygulanan aşıların, terapötiklerin, teşhislerin veya halk sağlığı ve sosyal önlemlerin (PHSM) etkinliğini etkileyip etkilemediğini rutin olarak değerlendirmektedir. Potansiyel endişe verici varyantları (VOC'ler), önemli varyantları (VOI'ler) veya izleme altındaki varyantları (VUM'ler), küresel halk sağlığına yönelik risk temelinde düzenli olarak değerlendirilir.

Varyantların sınıflandırmaları, dolaşımdaki varyantların sürekli gelişimini ve bunların değişen epidemiyolojisini yansıtmak için gerektiğinde revize edilecektir. Varyant sınıflandırması için kriterler ve şu anda dolaşımda olan ve daha önce dolaşımda olan VOC'ler, VOI'ler ve VUM'ların listeleri, DSÖ SARS-CoV-2 varyantlarını İzleme web sitesinde mevcuttur. Ulusal makamlar başka varyantları belirlemeyi seçebilir ve yeni ortaya çıkan varyantları ve bunların etkilerini araştırmak ve raporlamak için şiddetle teşvik edilir.

DSÖ, yaygınlık ve viral özelliklerdeki değişiklikleri izlemek için VOC'lerin soyundan gelenler de dahil olmak üzere SARS-CoV-2 varyantlarını izlemeye devam etmektedir. Omicron soyundan gelen soyların dolaşımını açıklayan mevcut eğilimler, COVID-19 sürveyans sistemlerinin sınırlamaları dikkate alınarak yorumlanmalıdır. Bunlar, ülkeler arasındaki dizileme kapasitesi ve örnekleme stratejilerindeki farklılıkları, örnekleme stratejilerinde zaman içinde meydana gelen değişiklikleri, ülkeler tarafından yürütülen testlerde ve paylaşılan dizilerdeki azalmaları ve dizi verilerinin GISAID'e yüklenmesindeki gecikmeleri içermektedir. (1)

 

Kaynaklar:

1. Chen Z, Azman AS, Chen X, et al. Global landscape of SARS-CoV-2 genomic surveillance and data sharing. Nature genetics. 2022;54(4). doi:10.1038/s41588-022-01033-y