Bu raporda aşağıda yer alan başlıklar halinde COVID-19 ile ilgili en son veriler paylaşılmaktadır:

• Küresel Epidemiyolojik Durum
• Hastaneye ve yoğun bakım ünitelerine yatışlar
• SARS-CoV-2’nin önemli varyantları ve izlem altındaki varyantları
• DSÖ Bölgelerine Göre Genel Durum

KÜRESEL EPİDEMİYOLOJİK DURUM

9 Temmuz 2023 tarihi itibarıyla veriler

Küresel olarak, son 28 günde (12 Haziran - 9 Temmuz 2023) 794.000'den fazla yeni COVID-19 vakası ve 4.800'den fazla ölüm bildirilmiştir (Şekil 1, Tablo 1). Beş DSÖ bölgesi hem vaka hem de ölüm sayısında düşüş bildirirken, Afrika Bölgesi nispeten düşük bir taban çizgisinden de olsa vakalarda düşüş, ancak ölümlerde artış bildirmiştir. 9 Temmuz 2023 itibariyle, dünya çapında 767 milyondan fazla doğrulanmış vaka ve 6,9 milyondan fazla ölüm bildirilmiştir.

Bildirilen vakalar, dünya çapında test ve raporlamadaki azalma nedeniyle enfeksiyon oranlarını doğru bir şekilde temsil etmemektedir. Bu 28 günlük süre boyunca, ülke ve bölgelerin %57'si (234 ülkeden 133'ü) en az bir vaka bildirmiş olup  bu oran 2022'nin ortasından bu yana düşmektedir. Ek olarak, önceki haftalara ait veriler, bildirilen COVID-19 vakalarındaki ve ülkeler tarafından yapılan ölümlerdeki geriye dönük değişiklikleri içerecek şekilde sürekli olarak güncellenmektedir. Dolayısıyla bu raporda sunulan veriler eksiktir ve bu sınırlamalar ışığında yorumlanmalıdır.

Bazı ülkeler, yeni bildirilen vakalardaki artışlar ve daha da önemlisi hastaneye yatış ve ölümlerdeki artışlar dahil olmak üzere yüksek COVID 19 yükleri bildirmektedir - ikincisi, testlerdeki azalma göz önüne alındığında daha güvenilir göstergeler olarak kabul edilmektedir.

28 günlük bir aralık kullanarak epidemiyolojik eğilimlerdeki değişiklikleri sunuyoruz. Ayrıştırılmış verilere, tam veri setinin indirilebileceği DSÖ COVID-19web portalından  erişilebilir. SARS-CoV-2 PCR pozitifliği yüzdesine ilişkin küresel ve ulusal veriler, Küresel İnfluenza Programı tarafından sağlanan DSÖ'nün entegre web portalında mevcuttur.

 

Şekil 1.  9 Temmuz 2023 (A) itibarıyla ve son 6 dönem için (23 Ocak-9 Temmuz 2023 (B)) DSÖ Bölgesi tarafından bildirilen COVID-19 vakaları ve 28 günlük aralıklarla küresel ölümler **

 

** Ek 1: Veri, tablo ve şekil notlarına bakınız.

Bölgesel düzeyde, 28 günlük bir süre içinde yeni bildirilen vaka sayısı altı DSÖ bölgesinin tamamında azalmıştır: Doğu Akdeniz Bölgesi (%-77), Güneydoğu Asya Bölgesi (%-67), Avrupa Bölgesi (%-65), Amerika Bölgesi (%-45), Batı Pasifik Bölgesi (%-36) ve Afrika Bölgesi (%-31). 28 günlük bir süre içinde yeni bildirilen ölümlerin sayısı beş bölgede azalmıştır: Afrika Bölgesi'nde ölümler artarken (+%43) Avrupa Bölgesi (%-67), Doğu Akdeniz Bölgesi (%-60), Güneydoğu Asya Bölgesi (%-57), Batı Pasifik Bölgesi (%-23) ve Amerika Bölgesi’nde (%-19) azalmıştır.

Ülke düzeyinde, en yüksek 28 günlük yeni vaka sayıları Güney Kore (372.557 yeni vaka; -%22), Avustralya (62.748 yeni vaka; -%59), Brezilya(56.744 yeni vaka; -%50), Yeni Zelanda (38.949 yeni vaka; +%12) ve Singapur’dan (28.333 yeni vaka; -%59) rapor edilmiştir. En yüksek 28 günlük ölüm sayıları Brezilya (868 yeni ölüm; -%26), Avustralya (566 yeni ölüm; +%16), Rusya Federasyonu (423 yeni ölüm; -%18), Peru (410 yeni ölüm; +%48) ve İtalya’dan (251 yeni ölüm; -%53) bildirilmiştir.

 

Tablo 1. 9 Temmuz 2023 itibarıyla DSÖ Bölgesi tarafından yeni bildirilen ve kümülatif doğrulanmış COVID 19 vakaları ve ölüm vakaları**

* Önceki yedi gün ile karşılaştırıldığında son yedi gün içinde yeni teyit edilen vaka/ölüm sayısındaki ve önceki 28 gün ile karşılaştırıldığında son 28 gündeki değişim yüzdesi.            

** Bkz. Ek 1: Veri, tablo ve şekil notları

 

COVID-19 ile ilgili en son veriler ve bilgiler için lütfen aşağıdaki adresleri ziyaret ediniz:

• DSÖ COVID-19 Web Portalı
• DSÖ COVID-19 Aylık Operasyonel Güncelleme ve Geçmişe Dönük Haftalık Epidemiyolojik Güncelleme
• DSÖ COVID-19 ayrıntılı sürveynas veri portalı
• DSÖ COVID-19 politika özetleri

Şekil 2.  9 Temmuz 2023 tarihi itibariyle önceki 28 günlük döneme kıyasla son 28 gün içinde doğrulanmış COVID-19 vakalarındaki yüzdelik değişim**

** Ek 1, veri, tablo ve şekil notlarına bakınız 

 

Şekil 3. 9 Temmuz 2023 tarihi itibarıyla önceki 28 günlük döneme kıyasla son 28 gün içinde doğrulanmış COVID-19 ölüm vakalarındaki yüzdelik değişim**

 

** Ek 1, veri, tablo ve şekil notlarına bakınız.

Hastaneye ve yoğun bakım ünitesine yatışları

Küresel düzeyde, analiz edilen 28 günlük dönemde (5 Haziran - 2 Temmuz 2023), toplam 46.077 hastaneye yeni yatış ve 1.063 yoğun bakım ünitesine (YBÜ) yeni yatış bildirilmiştir (Şekil 4). Bu, önceki 28 güne (8 Mayıs 2023 - 4 Haziran 2023) kıyasla hastaneye yatışlarda ve YBÜ yatışlarında sırasıyla %47 ve %66'lık bir düşüşü temsil etmektedir. Sunulan hastaneye yatış verileri başlangıç niteliğindedir ve yeni veriler kullanıma sunuldukça değişebilir. Ayrıca, hastaneye yatış verileri raporlama gecikmelerine tabidir. Bu veriler muhtemelen hem rastlantısal SARS-CoV-2 enfeksiyonu vakalarıyla hem de COVID-19 hastalığı nedeniyle hastaneye yatışları kapsamaktadır.

Küresel olarak, son 28 gün içinde 38 (%16) ülke DSÖ'ye en az bir kez  hastaneye yeni yatışlarla ilgili veri bildiriminde bulunmuştur (Şekil 5). Avrupa Bölgesi,  hastaneye              vyatışlarla ilgili veri bildiren ülkeler arasında en yüksek orana sahiptir (20 ülke; %33), bunu Güneydoğu Asya Bölgesi (iki ülke; %20), Doğu Akdeniz Bölgesi (üç ülke; %14), Amerika Bölgesi (yedi ülke; %13), Batı Pasifik Bölgesi (üç ülke; %9) ve Afrika Bölgesi (üç ülke; %6) takip etmektedir. Dönem için sürekli olarak hastaneye yeni yatışları bildiren ülkelerin oranı %8 olmuştur (19 ülke) (Tablo 2).

Sürekli olarak hastaneye yeni yatışları bildiren 19 ülke arasında, iki ülke (%11) son 28 gün içinde önceki 28 günlük döneme kıyasla %20 veya daha fazla artış kaydetmiştir: Malta (103'e karşı 69; +%49) ve Bangladeş ( 236'ya karşı 194; +%22). En yüksek hastaneye yeni  yatış sayısı Amerika Birleşik Devletleri (24 916'ya karşı 32 407; -%23), Ukrayna (4689'a karşı 7115; -%34) ve İspanya'dan (2180'e karşı 5065; -%57) rapor edilmiştir.

Altı DSÖ bölgesinin tamamında, son 28 gün içinde toplam 27 (%12) ülke DSÖ'ye en az bir kez YBÜ yeni kabulleri hakkında veri bildiriminde bulunmuştur (Şekil 5). Avrupa Bölgesi, yoğun bakım ünitesi yeni kabulleri hakkında veri bildiren en yüksek ülke oranına sahiptir (16 ülke; %26), bunu Batı Pasifik Bölgesi (beş ülke; %14), Güney Doğu Asya Bölgesi (bir ülke; %10), takip etmektedir. Doğu Akdeniz Bölgesi (iki ülke; %9) ve Amerika Bölgesi (üç ülke; %5). Afrika Bölgesi, dönem boyunca yoğun bakım yatışlarını bildirmedi. Dönem için tutarlı bir şekilde  YBÜ yeni kabulü bildiren ülkelerin oranı %6 olmuştur (15 ülke) (Tablo 2).

Sürekli olarak yoğun bakım ünitesi yeni kabullerini bildiren 15 ülke arasında, hiçbir ülke son 28 gün içinde önceki 28 günlük döneme göre %20 veya daha fazla artış göstermemiştir. En yüksek yoğun bakım ünitesi yeni kabul sayıları Avustralya (210'a karşı 364; -%42), Ukrayna (137'ye karşı 204; -%33) ve İspanya'dan (99'a karşı 219; -%55) bildirilmiştir.

(i)Hastaneye yatış verilerinin raporlanmasındaki gecikmeler nedeniyle, analiz dönemi geçen haftayı kapsamaz.

(ii) Burada kullanıldığı şekliyle "sürekli olarak", art arda sekiz hafta boyunca (raporlama ve karşılaştırma dönemi için) yeni hastaneye yatışlar ve yoğun bakım ünitesi kabulleri için veri sunan ülkeleri ifade eder.

 

Tablo 2. 28 günlük değişimle DSÖ Bölgesine Göre  Hastaneye Yatış ve Yoğun Bakım Ünitesi Yeni Kabulleri: 29 Mayıs 2023 – 25 Haziran 2023 ile 1 Mayıs 2023 – 28 Mayıs 2023 tariklerinin karşılaştırılması

 

DSÖ Bölgesi	Son ve bir önceki 28 günlük dönemde sürekli olarak bildirim yapan ülkelerden rapor edilen hastaneye yeni yatışlar			Son ve bir önceki 28 günlük dönemde sürekli olarak bildirim yapan ülkelerden rapor edilen YBÜ’ye yeni yatışlar
	Ülke sayıları * (Yüzde)	Hastaneye yeni yatışlar	Yüzdelik değişim	Ülke sayıları * (Yüzde)	YBÜ’ye yeni yatışlar	Yüzdelik değişim
Afrika	1/50 (4%)	43	-19%	0/50 (<1%)	N/A**	N/A
Amerika	2/56 (4%)	25590	-26%	1/56 (2%)	20	+11%
Doğu Akdeniz	0/22 (<1%)	N/A	N/A	0/22 (<1%)	N/A	N/D
Avrupa	12/61 (20%)	11041	-54%	9/61 (15%)	346	-58%
Güneydoğu Asya	2/10 (20%)	1117	-80%	1/10 (10%)	81	-67%
Batı Pasifik	2/35 (6%)	1198	-67%	4/35 (11%)	230	-45%
Küresel	19/234 (8%)	38989	-41%	15/234 (6%)	677	-55%

 

* İki dönemi karşılaştırabilmek için sadece her iki dönemde de (son ve önceki 28 gün) sürekli olarak  bildirim yapan ülkeler tabloya dahil edilmiştir.

 

** N/A ve N/D sırasıyla mevcut olmadığını ve tanımlanamaz olduğunu temsil eder

 

Şekil 4. 9 Temmuz 2023 itibarıyla DSÖ'ye haftalık olarak bildirilen COVID-19 vakaları, ölümler, hastaneye ve yoğun bakım ünitesine yatışlar

Not: Son haftalar raporlama gecikmelerine tabidir ve düşüş eğilimi olarak yorumlanmamalıdır. Grafiğe dahil edilen vakalar yalnızca sırasıyla hastaneye yatış veya yoğun bakım ünitesine yatış bildiren ülkelerdendir.

Kaynak: DSÖ Ayrıntılı Sürveyans Web portalı

 

Şekil 5. Hastaneye ve yoğun bakım ünitesine yeni yatışlarını bildiren ülkelerin haftalık oranı: Epidemiyolojik 1. hafta 2020 - 26. hafta 2023

 

Not: Son haftalar raporlama gecikmelerine tabidir ve düşüş eğilimi olarak yorumlanmamalıdır.

 

İzlem altında olan ve önemli  SARS-CoV-2 varyantları

Coğrafi yayılımı ve prevelansı

Küresel olarak, 12 Haziran - 9 Temmuz 2023 (28 gün) tarihleri arasında, GISAID aracılığıyla 11.226 SARS-CoV-2 dizisi paylaşılmıştır. DSÖ şu anda aşağıdakiler dahil birkaç SARS-CoV-2 varyantını izlemektedir:

• Önemli varyantların ikisi (VOI'ler); XBB.1.5 ve XBB.1.16.

• İzleme altındaki altı varyant (VUM'lar) ve bunların soyları; BA.2.75, CH.1.1, XBB, XBB.1.9.1, XBB.1.9.2 ve XBB.2.3.

Ortaya çıkışından bu yana küresel olarak 115 ülke XBB.1.5'in tespit edildiğini bildirmiştir. Özellikle, yaygınlığı giderek azalmaktadır. Epidemiyolojik 25. haftada (19 - 25 Haziran 2023), XBB.1.5, 21. haftadaki (22 - 28 Mayıs 2023) %26,8'e kıyasla sekansların %19,8'ini oluşturmuştur.

XBB.1.16, 91 ülkeden rapor edilmiştir. 25. haftada, XBB.1.16, 21. haftadaki %18.5'ten bir artışla, dizilerin %22.1'ini oluşturmuştur. Prevelansı, 25. haftadaki XBB.1.5'inkini geçmiştir. XBB.1.5, XBB.1.16 prevelansında önemli bir artış yaşarken, XBB.1.5 prevelansının yüksek olduğu ülkeler, XBB.1.16'nın dolaşımının düşük seviyelerde olduğunu bildirmiştir.

Tablo 3, VOI'leri ve VUM'ları ve 21. haftadan 25. haftaya kadar prevelanslarını bildiren ülkelerin sayısını göstermektedir. Son beş haftalık dönemde, artan eğilimler gösteren VOI ve VUM'lar turuncu renkle vurgulanmıştır, kalanlar ise turuncu renkle vurgulanmıştır. Durağan olanlar mavi renkle ve azalan trende sahip olanlar yeşil renkle vurgulanmaktadır.

VUM'lar arasında XBB, XBB.1.9.2 ve XBB.2.3 son haftalarda artan eğilimler göstermiştir. Genel olarak, diğer VUM'lar aynı raporlama döneminde azalan veya sabit eğilimler göstermektedir.

Tablo 2. 2023 yılının 21. haftasından 25. haftasına kadarki dönemde SARS-CoV-2 VOI ve VUM'lerin haftalık prevalansı

* Tablonun herhangi bir yerinde ayrı ayrı belirtilenler dışında, altsoyları içerir. Örneğin XBB*, XBB.1.5, XBB.1.9.1, XBB.1.9.2, XBB.1.16 ve XBB.2.3'ü içermez.

+ Diğerleri, VOI, VUM'lar, BA.1*, BA.2*, BA.3*, BA.4*, BA.5* hariç diğer dolaşımdaki altsoylardır.

§ Varyantların ortaya çıkışından bu yana bildirilen ülkelerin ve dizilerin sayılarını göstermektedir.

Ek kaynaklar:

 

• Tracking SARS-CoV-2 Variants

• WHO statement on updated tracking system on SARS-CoV-2 variants of concern and variants of interest

• WHO XBB.1.5 Updated Risk Assessment, 20 June 2023

• WHO XBB.1.16 Updated Risk Assessment, 5 June 2023

 

DSÖ BÖLGELERİNE GÖRE DURUM

 Epidemiyolojik Hafta ( 5 Haziran – 2 Temmuz 2023)

Afrika Bölgesi

Afrika Bölgesi, önceki 28 günlük döneme göre %31 düşüşle 4900'ün üzerinde yeni vaka bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 50 ülkeden altısı (%12) yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmiş olup oransal olarak en yüksek artış Senegal (sekize bir yeni vaka; +%700), Malavi (108'e karşı 24) gözlendi. yeni vakalar; +%350) ve Kenya’da (474'e karşı 238 yeni vaka; +%99) gözlemlenmiştir. En yüksek yeni vaka sayıları Zambiya (1964 yeni vaka; 100.000'de 10.7 yeni vaka; +%85), Mauritius (724 yeni vaka; 100.000'de 56.9 yeni vaka; -%78) ve Kenya'dan (474 yeni vaka; 100 000'de <1 yeni vaka; +%99) rapor edillmiştir.

Bölge'de 28 günlük yeni ölüm sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %43 artarak 20 yeni ölüm bildirilmiştir. En yüksek yeni ölüm sayıları Zimbabve (14 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%180), Zambiya (dört yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; önceki 28 günde hiç ölüm bildirilmedi) ve Kenya’dan (bir yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; önceki 28 günlük dönemde ölüm bildirilmedi) rapor edilmiştir.

DSÖ Afrika Bölge Ofisi: https://www.afro.who.int/health-topics/coronavirus-covid-19

 

Amerika Bölgesi

Amerika Bölgesi, önceki 28 günlük döneme göre %45 düşüşle 107.000'den fazla yeni vaka bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 56 ülkenin 15'i (%27) yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmiş olup en yüksek orantılı artışlar Curaçao (66'ya karşı beş yeni vaka; +%1220), Saint Martin (21'e karşı üç yeni vaka; +%600) ve Martinik’te (379'a karşılık 75 yeni vaka; +%405) gözlemlenmiştir. En yüksek yeni vaka sayıları Brezilya (56.744 yeni vaka; 100.000'de 26.7 yeni vaka; -%50), Guatemala (9421 yeni vaka; 100.000'de 52.6 yeni vaka; +%93) ve Kanada'dan (7532 yeni vaka; 100.000'de 20.0 yeni vaka; -%49) rapor edilmiştir.

Bölge'de 28 günlük yeni ölüm sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %19 azalarak 1850 yeni ölüm bildirilmiştir. En yüksek yeni ölüm sayıları Brezilya (868 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%26), Peru (410 yeni ölüm; 100.000'de 1.2 yeni ölüm; +%48) ve Kanada'dan (208 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%51) rapor edilmiştir.

 

DSÖ Amerika Bölge Ofisi: https://www.paho.org/en/topics/coronavirus-infections/coronavirus-disease-covid-19-pandemic

 

Doğu Akdeniz Bölgesi

Doğu Akdeniz Bölgesi, önceki 28 günlük döneme göre %77 düşüşle 2600'ün üzerinde yeni vaka bildirdi. Hiçbir ülke, önceki 28 günlük döneme kıyasla yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmedi. En yüksek yeni vaka sayıları Afganistan'dan bildirildi (1080 yeni vaka; 100.000'de 2.8 yeni vaka; -%71), İran İslam Cumhuriyeti (661 yeni vaka; 100.000'de <1 yeni vaka; -%50), ve Katar (479 yeni vaka; 100.000'de 16.6 yeni vaka; -%84).

Bölge'de 28 günlük yeni ölüm sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %60 azalarak 45 yeni ölüm bildirildi. En yüksek yeni ölüm sayıları İran İslam Cumhuriyeti'nden (28 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%59), Afganistan'dan (11 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%8) bildirildi. ve Lübnan (altı yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%62).

DSÖ Doğu Akdeniz Bölge Ofisi: http://www.emro.who.int/health-topics/corona-virus/index.html

 

Avrupa Bölgesi

Avrupa Bölgesi, bir önceki 28 günlük döneme göre %65 düşüşle yaklaşık 118.000 yeni vaka bildirmiştir. Hiçbir ülke, önceki 28 günlük döneme kıyasla yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmemiştir. En yüksek yeni vaka sayıları Rusya Federasyonu (21.230 yeni vaka; 100.000'de 14.5 yeni vaka; -%52), İtalya (19.233 yeni vaka; 100.000'de 32.2 yeni vaka; -%61) ve Fransa’dan (19 182 yeni vaka; 100.000'de 29.5 yeni vaka; -%76) rapor edilmiştir.

Bölge'de 28 günlük yeni ölüm sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %67 azalarak 1531 yeni ölüm bildirilmiştir. En yüksek yeni ölüm sayıları Rusya Federasyonu (423 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%18), İtalya (251 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%53) ve Fransa’dan (129 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%74) rapor edilmiştir.

DSÖ Avrupa Bölge Ofisi: https://www.euro.who.int/en/health-topics/health-emergencies/coronavirus-covid-19.

 

Güneydoğu Asya Bölgesi

Güneydoğu Asya Bölgesi, önceki 28 günlük döneme göre %67 düşüşle 13.000'den fazla yeni vaka bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 10 ülkeden ikisi (%20) yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmiştir: Butan (11'e karşı dört yeni vaka; +%175) ve Bangladeş (2691'e karşı 1992 yeni vaka; +%35) . En yüksek yeni vaka sayıları Tayland (5863 yeni vaka; 100.000'de 8,4 yeni vaka; -%49), Bangladeş (2691 yeni vaka; 100.000'de 1,6 yeni vaka; +%35) ve Endonezya'dan (2008 yeni vaka; 100 000'de <1 yeni vaka; -%84) rapor edilmiştir.

Bölge'de 28 günlük yeni ölüm sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %57 azalarak 259 yeni ölüm bildirilmiştir. En yüksek yeni ölüm sayıları Tayland (164 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%33), Endonezya (58 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%73) ve Hindistan'dan ( 22 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%82) rapor edilmiştir.

DSÖ Güney Doğu Asya Bölge Ofisi: https://www.who.int/southeastasia/outbreaks-and-emergencies/novel-coronavirus-2019.

 

Batı Pasifik Bölgesi

Batı Pasifik Bölgesi, önceki 28 günlük döneme göre %36 düşüşle 548.000'den fazla yeni vaka bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 35 ülkeden biri (%3) yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmiştir: Kiribati (45'e karşı 12 yeni vaka; +%275). En yüksek yeni vaka sayıları Güney Kore (372.557 yeni vaka; 100.000'de 726.7 yeni vaka; -%22), Avustralya (62.748 yeni vaka; 100.000'de 246.1 yeni vaka; -%59) ve Yeni Zelanda’dan (38.949 yeni vaka; 100.000'de 807.7 yeni vaka; +%12) rapor edilmiştir.

Bölge'de 28 günlük yeni ölüm sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %23 azalarak 1162 yeni ölüm bildirilmiştir. En yüksek yeni ölüm sayıları Avustralya (566 yeni ölüm; 100.000'de 2,2 yeni ölüm; +%16), Güney Kore (178 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%37) ve Moğolistan’dan (148 yeni ölüm; 100.000'de 4,5 yeni ölüm; önceki 28 günlük dönemde ölüm bildirilmedi) rapor edilmiştir.

 

DSÖ Batı Pasifik Bölge Ofisi: https://www.who.int/westernpacific/emergencies/covid-19

 

Ek 1. Veri, tablo ve şekil notları

Sunulan veriler, ülkelerden/bölgelerden DSÖ'ye bildirilen, büyük ölçüde DSÖ vaka tanımlarına ve sürveyans klavuzuna dayanan resmi laboratuvar onaylı COVID-19 vaka ve ölümlerine dayanmaktadır. Doğruluk ve güvenilirliği sağlamak için adımlar atılırken, tüm veriler sürekli doğrulama ve değişikliğe tabidir; ve bu verileri yorumlarken, gerçek vaka ve ölüm oranı insidansının olduğundan düşük tahmin edilmesi ve bu verileri küresel düzeyde yansıtmada değişken gecikmeler gibi, sunulan sayıları etkileyen birkaç faktör nedeniyle dikkatli olunmalıdır. Vaka tespiti, dahil etme kriterleri, test stratejileri, raporlama uygulamaları ve veri kesme ve gecikme süreleri ülkeler/bölgeler arasında farklılık göstermektedir. Az sayıda ülke/bölge, şüpheli ve laboratuvar onaylı vakaları birlikte rapor etmektedir. DSÖ, ulusal halk sağlığı yetkilileri ve diğer kaynaklar tarafından yayınlanan bilgi ürünleri arasında farklılıklar olması beklenmektedir.

epi-data-support@who.int adresine e-posta gönderilerek yapılan geçmiş veri düzenlemesinin bir kaydı talep edilebilmektedir. Talep ederken lütfen ilgilendiğiniz ülke (ler)i, süreyi ve talep / kullanım amacını belirtiniz. Önceki durum raporları düzenlenmeyecektir; en güncel veriler için https://covid19.who.int/ adresine bakınız. Ülkeler, bölgeler ve alanlar ve DSÖ Bölgeleri (önceki sayılarda rapor edilmiştir) tarafından son yedi gün içinde bildirilen doğrulanmış COVID-19 vakaları ve ölümleri  “https://covid19.who.int/table” adresinde mevcuttur.

Ülkeler', benzer statüdeki ülkeleri, bölgeleri, alanları veya diğer yargı yetkilerini ifade edebilmektedir. Kullanılan isimler ve bu yayındaki materyalin sunumu, DSÖ tarafından herhangi bir ülkenin, bölgenin, şehrin veya otoritenin yasal statüsü, yetkileri veya hudutlarının sınırlandırılması ile ilgili herhangi bir fikrin ifade edildiği anlamına gelmemektedir. Haritalardaki noktalı ve kesik çizgiler, henüz tam olarak anlaşmaya varılamayan yaklaşık sınır çizgilerini temsil etmektedir. Ülkeler, bölgeler ve alanlar, DSÖ yönetim bölgesi altında düzenlenmiştir. Belirli şirketlerin veya üreticilerin ürünlerinden bahsedilmesi, DSÖ tarafından onaylandığını veya söz konusu https://www.who.int/publications/m/item/weekly-epidemiological-update-on-covid-19---14-september-2022benzer nitelikteki diğer ürünlerin yerine önerildiğini ima etmemektedir. Hatalar ve eksiklikler hariç olmak üzere, tescilli ürünlerin isimleri, baş harfleri büyük olacak şekilde ayırt edilmektedir.

Kuzey Kore’deki COVID-19 salgınına ilişkin güncellemeler, laboratuvar tarafından doğrulanmış COVID 19 vakalarının sayısı bildirilmediğinden bu rapora dahil edilmemiştir.

 

Ek 2.  SARS-CoV-2 varyantlarının değerlendirilmesi ve sınıflandırılması

DSÖ, ulusal makamlar, kurumlar ve araştırmacılarla işbirliği içinde, SARSCoV-2 varyantlarının bulaşmayı veya hastalık özelliklerini değiştirip değiştirmediğini veya hastalığın yayılmasını kontrol etmek için uygulanan aşıların, terapötiklerin, teşhislerin veya halk sağlığı ve sosyal önlemlerin (PHSM) etkinliğini etkileyip etkilemediğini rutin olarak değerlendirmektedir. Potansiyel endişe verici varyantları (VOC'ler), önemli varyantları (VOI'ler) veya izleme altındaki varyantları (VUM'ler), küresel halk sağlığına yönelik risk temelinde düzenli olarak değerlendirilir.

Varyantların sınıflandırmaları, dolaşımdaki varyantların sürekli gelişimini ve bunların değişen epidemiyolojisini yansıtmak için gerektiğinde revize edilecektir. Varyant sınıflandırması için kriterler ve şu anda dolaşımda olan ve daha önce dolaşımda olan VOC'ler, VOI'ler ve VUM'ların listeleri, DSÖ SARS-CoV-2 varyantlarını İzleme web sitesinde mevcuttur. Ulusal makamlar başka varyantları belirlemeyi seçebilir ve yeni ortaya çıkan varyantları ve bunların etkilerini araştırmak ve raporlamak için şiddetle teşvik edilir.

DSÖ, yaygınlık ve viral özelliklerdeki değişiklikleri izlemek için VOC'lerin soyundan gelenler de dahil olmak üzere SARS-CoV-2 varyantlarını izlemeye devam etmektedir. Omicron soyundan gelen soyların dolaşımını açıklayan mevcut eğilimler, COVID-19 sürveyans sistemlerinin sınırlamaları dikkate alınarak yorumlanmalıdır. Bunlar, ülkeler arasındaki dizileme kapasitesi ve örnekleme stratejilerindeki farklılıkları, örnekleme stratejilerinde zaman içinde meydana gelen değişiklikleri, ülkeler tarafından yürütülen testlerde ve paylaşılan dizilerdeki azalmaları ve dizi verilerinin GISAID'e yüklenmesindeki gecikmeleri içermektedir. (1)

 

Kaynaklar:

 

1. Chen Z, Azman AS, Chen X, et al. Global landscape of SARS-CoV-2 genomic surveillance and data sharing. Nature genetics. 2022;54(4). doi:10.1038/s41588-022-01033-y