11 Ağustos 2023

Özet olarak durum

Amerika Birleşik Devletleri Uluslararası Sağlık Tüzüğü (UST) Ulusal Odak Noktası, 4 Ağustos 2023'te PAHO/WHO'ya Michigan Eyaletinde tanımlanan yeni bir influenza A(H1N2) varyant virüsü ile bir insan enfeksiyonu hakkında bilgi vermiştir. Söz konusu vaka, 2 Ağustos'ta Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerinde (CDC) Ters Transkripsiyon Polimeraz Zincir Reaksiyonu tarafından doğrulanmıştır.

Vaka hastaneye kaldırılmamış olup iyileşmektedir. Yerel halk sağlığı yetkilileri tarafından yapılan araştırmalar, hastanın bir tarım fuarında domuzlara maruz kaldığını tespit etmiştir.

Vakalar için gelişmiş sürveyans da dahil olmak üzere ek halk sağlığı yanıt çabaları devam etmektedir. Halk sağlığı üzerindeki potansiyel etki göz önüne alındığında, bu virüslerle insan enfeksiyonlarının yakından izlenmesi gerekir. Bu olayda, insandan insana sürekli bulaşma olduğuna dair rapor edilmiş bir kanıt olmayıp hastalık hafif bir şekilde seyretmiş ve toplumda başka bir grip varyantı virüs bulaşması tespit edilmemiştir.

Vakanın tanımlanması

Amerika Birleşik Devletleri UST Ulusal Odak Noktası, 4 Ağustos 2023'te PAHO/WHO'ya, Michigan Eyaletinde tanımlanan ve ABD CDC tarafından onaylanan yeni bir influenza A(H1N2) varyant virüsü ile insan enfeksiyonu vakası hakkında bilgi vermiştir.

Rapora göre, vaka 29 Temmuz 2023'te solunum yolu rahatsızlığı gelişen Michigan Eyaleti'nde ikamet eden, ek hastalığı olmayan 18 yaşından küçük. Vaka ateş, öksürük, boğaz ağrısı, kas ağrıları, baş ağrısı, halsizlik, nefes darlığı, ishal, mide bulantısı, baş dönmesi ve uyuşukluk şikayetleri ile başvurmuştur. 29 Temmuz'da, vaka bir acil serviste tıbbi yardım talebinde bulunmuş ve 30 Temmuz'da bir üst solunum yolu örneği alınmıştır. Örnek, aynı gün influenza A virüsü için pozitif olarak test edilmiştir. 1 Ağustos'ta hasta influenza antiviral tedavisi (Oseltamivir) almıştır.

31 Temmuz'da, numune Michigan Sağlık ve İnsan Hizmetleri Departmanında (MDHHS) test edilmiş ve RT-PCR sonuçları, influenza A virüsü için pozitifti ancak (H1) pdm09 veya (H3) alt tiplerini temsil eden güncel insan influenza virüsleri için teşhis testleri ile reaktiviteden yoksun kalmıştır. Numune daha sonra ileri testler için ABD CDC'ye gönderilmiş ve 2 Ağustos'ta teslim alınmıştır. Aynı gün, numunenin RT-PCR analizi bir influenza A(H1N2) varyantı (v) virüsü göstermiştir. Virüs izole edilmiş olup genetik dizilemeyi içeren müteakip analizler devam etmektedir.

Vaka hastaneye kaldırılmamıştır. Yerel halk sağlığı yetkilileri tarafından yapılan soruşturma, hastalığın başlamasından önceki 10 gün içinde, 23 ve 29 Temmuz tarihleri arasında gerçekleşen bir tarım fuarında hastanın domuzlara maruz kaldığını tespit etmiştir. Ek araştırma, hastanın yakın temaslarında veya hane halkı temaslarında solunum yolu hastalığı tanısı konan olmamıştır. Bu tarım fuarıyla ilgili yeni vaka tespit edilmemiştir. Bu vakayla ilişkili influenza A(H1N2)v virüsünün kişiden kişiye bulaştığı tespit edilmemiştir. 10 Ağustos 2023 itibarıyla A(H1N2)v virüsü ile başka insan enfeksiyonu vakası tespit edilmemiştir.

Bu, bu yıl Amerika Birleşik Devletleri'nde tanımlanan ilk influenza A(H1N2)v virüsü enfeksiyonudur. 2005 yılından bu yana, Amerika Birleşik Devletleri'nde bildirilen 37 (influenza A (H1N2)v virüsü ile insan enfeksiyonu) dahil olmak üzere 512 influenza A varyantı virüs enfeksiyonu (tüm alt tipler) olmuştur.

Hastalığın epidemiyolojisi:

Domuz gribi A(H1N2) virüsleri dünyanın birçok bölgesinde domuz popülasyonlarında dolaşımdadır. Normalde domuzlarda dolaşımda görülen İnfluenza A virüsleri, insanlardan izole edildiğinde “varyant” influenza virüsleri olarak adlandırılır.(1) İnsan enfeksiyonları genellikle domuzlara veya kontamine ortamlara doğrudan veya dolaylı olarak maruz kalmaktan kaynaklanır. İnsan popülasyonunda dünya çapında dolaşan mevsimsel grip virüsleri ile normalde domuzlarda dolaşan grip virüsleri arasında önemli antijenik ve genetik farklılıklar olabilir. Virüsteki ve/veya insanlara bulaşmasındaki değişiklikleri erkenden belirlemek için yakın izleme gereklidir.(2)

İnsanları enfekte eden mevsimsel olmayan veya zoonotik influenza virüsleri, hafif konjunktivitten şiddetli pnömoniye ve hatta ölüme kadar çeşitli hastalıklara neden olabilir; genellikle, zoonotik influenzanın bu insan enfeksiyonları, enfekte hayvanlarla veya kontamine ortamlarla doğrudan temas yoluyla gerçekleşmektedir. 2005'ten bu yana, Amerika Birleşik Devletleri'nde bu da dahil olmak üzere influenza A(H1N2)v virüsü ile 37 insan enfeksiyonu bildirilmiştir.

Halk sağlığı müdahalesi

Yerel yetkililer tarafından yönetilen halk sağlığı yanıtı çabaları arasında vakalar için gelişmiş sürveyans yer almıştır. İlçe sağlık departmanı, ek hastalıkları tespit etmek için fuar katılımcılarına ve ailelerine ulaşarak aktif vaka bulma çalışması yürütmüştür. Ayrıca yerel sağlayıcılara, fuara katılan veya yakın zamanda domuzla teması olan kişilerde solunum yolu hastalığına dikkat etmeleri konusunda bilgi verilmiştir.

DSÖ risk değerlendirmesi

Domuz gribi A virüsleri, dünyanın birçok bölgesinde domuz popülasyonlarında dolaşmaktadır. Coğrafi konuma bağlı olarak, bu virüslerin genetik özellikleri farklılık gösterir. Normalde domuzlarda dolaşan (ancak insanlarda olmayan) bir influenza A virüsü bir kişide tespit edildiğinde buna “varyant influenza virüsü” denir. Çoğu insan vakası, enfekte domuz veya kontamine ortamlarla temas yoluyla domuz gribi A virüslerine maruz kalmanın sonucudur. Bu virüsler dünyadaki domuz popülasyonlarında tespit edilmeye devam edildiğinden, daha fazla insan vakası görülmesi beklenebilir.

UST'ye göre, yeni bir influenza A virüs alt tipinin neden olduğu bir insan enfeksiyonu, halk sağlığı üzerinde yüksek etki potansiyeline sahip bir olaydır. Yeni bir influenza A virüsünün, (1) virüsün insanları enfekte etme ve etkili bir şekilde bulaştırma kapasitesini göstermesi ve (2) halihazırda dolaşımda olan mevsimsel insan influenza virüslerinden (yani, A/ hemaglutinin (HA) geni (veya proteini) bunların mutasyona uğramış bir formu olmayacak şekilde insan popülasyonunda geniş çapta dolaşan H1 veya A/H3); ve (3) popülasyonun buna karşı çok az bağışıklığı vardır veya hiç yoktur.

Bugüne kadar, Amerika Birleşik Devletleri'nde influenza A(H3N2), A(H1N1) ve A(H1N2) varyant virüslerinin neden olduğu yalnızca sporadik insan enfeksiyonları rapor edilmiş olup insandan insana sürekli bulaşma olduğuna dair bir kanıt yoktur. İnfluenza varyant virüsleri ile insan enfeksiyonları, bazı vakalar daha şiddetli hastalık nedeniyle hastaneye yatırılmış olsa da, hafif klinik hastalıkla sonuçlanma eğilimindedir. Halk sağlığı üzerindeki potansiyel etki göz önüne alındığında, bu virüslerle insan enfeksiyonlarının yakından izlenmesi gerekir. Bu olayda, insandan insana sürekli bulaşma olduğuna dair rapor edilmiş bir kanıt bulunmamış olup hastalık hafif seyretmiş ve toplumda başka bir grip varyantı virüs bulaşması tespit edilmemiştir.

Varyant influenza A virüslerinin bazı sınırlı, sürekli olmayan insandan insana bulaşması olmuştur, ancak toplum içinde devam eden bulaşma tespit edilmemiştir. Mevcut kanıtlar, bu virüslerin insanlar arasında sürekli bulaşma yeteneği kazanmadığını göstermektedir. Gerekirse risk değerlendirmesi, daha fazla epidemiyolojik veya virolojik bilgi elde edildiğinde gözden geçirilecektir.

Domuzları enfekte eden influenza A virüsleri, insan influenza A virüslerinden farklıdır. Şu anda, insanlarda kullanım için lisanslanmış bir Influenza A(H1N2)v enfeksiyonu aşısı yoktur. Bu nedenle, insan grip virüslerine karşı grip aşılarının genellikle insanları normalde domuzlarda dolaşımda olan grip virüslerinden koruması beklenmez.

DSÖ’nün tavsiyesi

Bu vaka, DSÖ'nün halk sağlığı önlemleri ve mevsimsel grip sürveyansına ilişkin mevcut tavsiyelerini değiştirmez.

DSÖ, insan-hayvan arayüzündeki influenza virüslerinin mevcut durumu ile ilgili olarak giriş noktalarında özel gezgin/yolcu taraması veya kısıtlamalar önermemektedir. Bu influenza virüslerinden etkilenen ülkelerden hayvanların ve ilgili ürünlerin güvenli ticaretine ilişkin tavsiyeler için WOAH kılavuzuna bakınız.

Halk, vahşi hayvanlar da dahil olmak üzere bilinmeyen nedenlerle hasta veya ölü hayvanlarla temastan kaçınmalı ve ölü yabani kuşları ve memelileri bildirmeli veya yerel yaban hayatı veya veterinerlik yetkilileriyle iletişime geçerek bunların kaldırılmasını talep etmelidir.

DSÖ, bilinen hayvan gribi salgınlarının olduğu ülkelere seyahat edenlerin çiftliklerden, canlı hayvan pazarlarında hayvanlarla temastan, hayvanların kesilebileceği alanlara girmeden veya hayvan dışkısı ile kontamine olmuş gibi görünen herhangi bir yüzeyle temastan kaçınmasını tavsiye etmektedir. Gezginler ayrıca ellerini sık sık sabun ve suyla yıkamalıdır. Tüm bireyler iyi gıda güvenliği ve hijyen uygulamalarını takip etmelidir.

İnfluenza virüslerinin sürekli gelişen doğası nedeniyle, DSÖ insan (veya hayvan) sağlığını ve risk değerlendirmesi için zamanında virüs paylaşımını etkileyebilecek dolaşımdaki influenza virüsleriyle ilişkili virolojik, epidemiyolojik ve klinik değişiklikleri tespit etmek için küresel sürveyansın önemini vurgulamaya devam etmektedir. Hayvanlarda ve insanlarda enfeksiyonları tespit etmek için etkilenen ve komşu bölgelerde sürekli teyakkuz gereklidir. Hayvan ve insan sağlığı sektörleri arasındaki işbirliği esastır. Hayvanlarda influenza virüsü dolaşımının boyutu net olmadığından, epidemiyolojik ve virolojik sürveyans ve şüpheli insan vakalarının takibi sistematik olarak devam etmelidir. Mevsimsel olmayan grip ve ortaya çıkan diğer akut solunum yolu hastalıklarının araştırılmasına ilişkin kılavuz, burada DSÖ web sitesinde yayınlanmıştır.

Pandemik potansiyele sahip yeni influenza virüslerinin ortaya çıkmasına karşı uyanık olunmalıdır. DSÖ, SARS-CoV-2 ve influenza virüslerinin ortak dolaşımı bağlamında entegre sürveyans için pratik bir kılavuz geliştirmiştir. Kılavuza buradan ulaşabilirsiniz.

İnfluenza virüsünün yeni bir alt tipinin neden olduğu tüm insan enfeksiyonları, Uluslararası Sağlık Tüzüğü (UST, 2005) kapsamında bildirimi zorunludur. UST'ye (2005) Taraf Devletlerin, bir pandemiye neden olma potansiyeline sahip bir influenza A virüsünün neden olduğu, yakın zamanda laboratuvar tarafından doğrulanmış herhangi bir insan enfeksiyonu vakasını DSÖ'ye bildirmeleri gerekmektedir. Söz konusu durumu bildirmek için hastalık kanıtına ihtiyaç yoktur.

Hayvanlardan veya insanlardan alınan bu influenza virüslerinin, uygun hayvan veya insan sağlığı influenza referans laboratuvarlarında tam olarak karakterize edilmesi kritik öneme sahiptir. DSÖ'nün Pandemik Grip Hazırlık (PIP) Çerçevesi kapsamında, Üye Devletlerin Pandemi Potansiyeli Olan Grip Virüslerini (IVPP) DSÖ tarafından koordine edilen bir halk sağlığı laboratuvar ağı olan Küresel Grip Gözetleme ve Yanıt Sistemi (GISRS) ile düzenli ve zamanında paylaşmaları beklenmektedir.  Virüsler, halk sağlığı laboratuvarları tarafından pandemik grip riskini değerlendirmek ve ilgili aşı virüslerini geliştirmek için kullanılır.

Ayrıntılı bilgi için aşağıdaki bağlantılara bakınız:

• Influenza (Seasonal) factsheet: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/influenza-(seasonal)
• PAHO/WHO. Influenza at the Human-Animal Interface: PAHO Recommendations to Strengthen Intersectoral Work for Surveillance, Early Detection, and Investigation, 9 July 2020. Available at: https://iris.paho.org/handle/10665.2/52563    
• PAHO/WHO. Strengthening the intersectoral work for Influenza at the Human Animal Interface in the Region of the Americas: Technical Questions and Answers. May 2023 available at: https://www.paho.org/en/documents/strengthening-intersectoral-work-influenza-human-animal-interface-region-americas
• Current technical information including monthly risk assessments at the Human-Animal Interface can be found at the WHO website: https://www.who.int/teams/global-influenza-programme/avian-influenza
• US CDC. Variant Influenza Viruses in humans are available at: Variant Influenza Viruses in Humans | CDC  and http://gis.cdc.gov/grasp/fluview/Novel_Influenza.html
• WHO. Influenza virus infections in humans October 2018. Available at: https://cdn.who.int/media/docs/default-source/influenza/influenza_virus_infections_humans_oct_18.pdf?sfvrsn=2b7c6f35_5&download=true
• Manual for the laboratory diagnosis and virological surveillance of influenza (2011). Available at: https://apps.who.int/iris/handle/10665/44518
• Terms of Reference for National Influenza Centers of the Global Influenza Surveillance and Response System. Available at: https://cdn.who.int/media/docs/default-source/influenza/national-influenza-centers-files/nic_tor_en.pdf?sfvrsn=93513e78_30
• Protocol to investigate non-seasonal influenza and other emerging acute respiratory diseases. Available at: https://apps.who.int/iris/handle/10665/275657OIE. Swine influenza. Available at: https://www.oie.int/en/animal-health-in-the-world/animal-diseases/Swine-influenza/(link is external)
• Centers for Disease Control and Prevention, National Center for Immunization and Respiratory Diseases (NCIRD). CDC Reports Two Human Infections with Swine Flu Viruses. Available at:  https://www.cdc.gov/flu/swineflu/spotlights/two-human-infection-swine-flu.htm

[1] Standardization of terminology for the influenza virus variants infecting humans: Update. Available at: https://cdn.who.int/media/docs/default-source/influenza/global-influenza-surveillance-and-response-system/nomenclature/standardization_of_terminology_influenza_virus_variants_update.pdf

[2] Case definitions for the four diseases requiring notification in all circumstances under the International Health Regulations (2005). Available at: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/241283/WER8407_52-56.PDF