14 Ağustos 2023'te yayınlanmış Dış Durum Raporu-27

 

DSÖ ulusal yetkilileri tarafından 9 Ağustos 2023 tarihine ve saat 17:00’a (CEST) kadar alınan veriler

 

Risk Değerlendirmesi	Laboratuvarca doğrulanmış Vakalar	Ölüm Vakaları	Ülkeler/Bölgeler/Yönetim Bölgeleri
Küresel  Risk - Orta	89.308	152	113
DSÖ Bölgesel Risk Afrika Bölgesi, Doğu Akdeniz Bölgesi, Avrupa Bölgesi ve Amerika Bögesi - Orta
Güneydoğu Asya Bölgesi  ve Batı Pasifik Bölgesi – Düşük

 

Önemli Olaylar

• Son Durum Raporunun 14 Temmuz 2023'te yayınlanmasının ardından 9 Ağustos 2023'e kadar DSÖ, yeni doğrulanmış 1020 mpox vakası ve üç yeni ölüm bildirilmiştir.
• Maymun çiçeği virüsünün (MPXV) bulaşması, vakaların ana epidemiyolojik ve klinik özelliklerinin sabit kalmasıyla birlikte, vaka bildiren ülkelerin çoğunda düşük seviyede devam etmektedir. 9 Ağustos 2023 itibariyle, etkilenen 113 ülkeden 15'i son 21 gün içinde DSÖ'ye yeni vakalar bildirmiştir.
• Batı Pasifik Bölgesi'nde, Çin'de sürekli topluluk bulaşması nedeniyle vakalarda önemli bir artış gözlemlenmiştir.
• Bu durum raporunda, hastane ortamlarında sağlık ve bakım çalışanları arasında mpox enfeksiyonuna özel bir odaklanmanın yanı sıra bu çalışanlara mpox bulaşmasını azaltmak ve kontrol etmek için önerilen enfeksiyon önleme ve kontrol (IPC) önlemleri yer almaktadır.
• Bir sonraki DSÖ mpox durum raporu, Eylül 2023'ün ikinci haftasında yayınlanacaktır.

Epidemiyolojik Güncelleme

Veri kaynağı: DSÖ birden fazla ülkede görülen mpox Salgını – Küresel Eğilimler

1 Ocak 2022'den 9 Ağustos 2023'e kadar, altı DSÖ Bölgesinin tamamında 113 ülke/bölge/yönetim bölgeden (bundan böyle 'ülkeler' olarak anılacaktır) DSÖ'ye 152 ölüm dahil kümülatif toplam 89.308 laboratuvar tarafından doğrulanmış mpox vakası bildirilmiştir ( Tablo 1). 14 Temmuz 2023'te yayınlanan son durum raporundan bu yana ve 9 Ağustos 2023'e kadar toplam 1020 yeni vaka (toplam vakalarda %1,2 artış) ve üç yeni ölüm bildirilmiştir. Yeni bir ülke olan Trinidad ve Tobago, ilk üç mpox vakasını bildirmiştir. Son iki haftada Batı Pasifik, Avrupa ve Amerika bölgelerinde bildirilen vakalarda artış olmuştur (Tablo 1).

Bildirilen haftalık yeni vaka sayısı, 30’uncu haftaya (24 Temmuz - 30 Temmuz 2023) (n = 90 vaka) kıyasla 31’inci haftada (31 Temmuz - 06 Ağustos 2023) (n = 37 vaka) dünya çapında %58,9 azalmıştır. Özellikle, Çin'de 491 yeni vaka içeren Temmuz ayı toplu raporu bu hafta bildirilmiş ve halihazırda epidemiyolojik eğilim analizine yansıtılmamıştır.

Son üç haftada (17 Temmuz - 8 Ağustos 2023) (n=158 / 293; %77,2) vakaların çoğunu Batı Pasifik Bölgesi rapor etmiştir.

28 Haziran - 8 Ağustos 2023 tarihleri arasında sekiz ülke, son üç haftada (19 Temmuz - 8 Ağustos 2023) üç hafta öncesine (28 Haziran - 18 Temmuz 2023) kıyasla vakalarda artış bildirmiştir; Çin (n=140'a karşı) . n= 59; %140 ve Portekiz (n = 37 - n = 12; %201) vakalarda en yüksek göreli artışı bildirmektedir.

9 Ağustos 2023 itibariyle, etkilenen 113 ülkenin 15'inde (her biri Amerika, Avrupa ve Batı Pasifik Bölgelerinden beşer olmak üzere) son 21 gün içinde, yani maksimum hastalık kuluçka süresi içinde yeni vakalar bildirilmiştir. Bu ülkelerden bazıları, mpox'un toplum içinde bulaşmasını sürdürmeye devam ederken, diğerleri yalnızca sporadik vakaları bildirmektedir. 27 Temmuz'dan 9 Ağustos 2023'e kadar, tümü Amerika Birleşik Devletleri'nden olmak üzere toplam üç ölüm bildirilmiştir.

9 Ağustos 2023 itibariyle, küresel olarak en yüksek kümülatif vaka sayısını bildiren on ülke Amerika Birleşik Devletleri (n = 30 446), Brezilya (n = 10 967), İspanya (n = 7560), Fransa (n = 4150), Kolombiya (n = 4090), Meksika (n = 4045), Peru (n = 3812), Birleşik Krallık (n = 3771), Almanya (n = 3694) ve Kanada (n = 1496) olmuştur. Bu ülkelerin tamamı küresel olarak bildirilen vakaların %82,9'unu oluşturmaktadır.

Tablo 1. 1 Ocak 2022 – 9 Ağustos 2023 tarihleri arasında saat 17:00 (CEST) itibariyle DSÖ Bölgelerince DSÖ'ye bildirilen kümülatif doğrulanmış mpox vakalarının ve ölüm vakalarının sayısı

DSÖ Bölgesi	Toplam doğrulanmış vakalar	Toplam ölüm vakaları	Geçen            3 haftada görülen  vakalar ¹	Vakalardaki 3 haftalık değişimin yüzdesi (%)
Amerika	59.738	123	98	%11
Avrupa	25.989	7	37	%48
Afrika	1.902	20	0	-
Batı Pasifik	1.442	0	158	%72
Doğu Akdeniz	147	1	0	-
Güneydoğu Asya	90	1	0	-
Toplam	89.308	152	293	%-11

(1) En son tamamlanan üç uluslararası standart hafta kullanılarak (Pazartesi-Pazar)

Şekil 1'de gösterilen salgın eğrileri, salgının Avrupa Bölgesi, Amerika ve Batı Pasifik'te devam ettiğini göstermektedir. Bulaşmanın daha sürekli olduğu Afrika Bölgesinde, haftalık bildirilen vaka sayısı dalgalanma göstermekle birlikte net bir eğilim göstermemektedir.

9 Ağustos'ta DSÖ'ye Çin CDC tarafından 1-31 Temmuz 2023 dönemini kapsayan 491 yeni vaka bildirilmiştir. Bu vakalar toplam vaka sayısına dahildir; ancak belirli haftalara atanamadıkları için Tablo 1'deki son üç haftanın vakalarında, Şekil 1'deki bölgesel epidemiyolojik eğrilerde veya Şekil 2'deki son 12 haftanın salgın eğrisinde yer almamaktadırlar.

Şekil 1. 1 Ocak 2022’den 6 Ağustos 2023 saat 17:00’a (CEST) kadar DSÖ bölgelerine göre haftalık toplanan doğrulanmış mpox vakalarının epidemiyolojik eğrisi

*Bu rakam, Pazar günleri sona eren epidemiyolojik haftalar için toplu haftalık verileri gösterir. Mevcut haftaya ilişkin veriler bir sonraki durum raporunda sunulacaktır.

Y eksenlerinin farklı ölçeklerine dikkat ediniz.

Şekil 2, son 12 haftada (15 Mayıs 2023 - 6 Ağustos 2023) küresel olarak bildirilen haftalık mpox vakalarının sayısının 50 ila 150 vaka arasında dalgalandığını ve çoğu vakanın Afrika Bölgesi, Amerika Bölgesi, Amerika Birleşik Devletleri ve Batı Pasifik Bölgesi tarafından rapor edildiğini göstermektedir.

Şekil 2. 15 Mayıs 2023 - 6 Ağustos 2023 arasındaki son 12 raporlama haftası için DSÖ bölgesine göre toplu vaka sayısının salgın eğrisi.

Diğer önemli epidemiyolojik bulgular:

• 9 Ağustos 2023 itibariyle, verileri mevcut olan vakaların %96,3'ü (78 580 / 81 640) erkek olup yaş ortalaması 34'tür (çeyrekler arası aralık: 29-41 yaş). Vakaların yaş ve cinsiyet dağılımları sabit kalmaktadır.
• Yaş verileri mevcut olan vakaların %1'i (1122 / 84 104), 0-4 yaş arası 330 (%0,4) dahil olmak üzere 0-17 yaş arasındadır. 18 yaşından küçük vakaların çoğunluğu Amerika Bölgesi'nden bildirilmiştir (693 / 1122; %61,8). Amerika Bölgesi'ndeki çocuk vakalarının genel oranı, küresel olarak gözlemlenen orana benzer şekilde %1,2 olarak (693 / 57 067) görülmüştür.
• Salgının başlangıcından bu yana bildirilen tüm bulaşma yolları arasında, cinsel ilişki sırasında cilt ve mukozal temas en çok rapor edileni olmuş olup bildirilen bulaşma olaylarının 20.209’unun 16.587'sinde (%82,1) görülmüştür, söz konusu vakaları son 12 haftada da gözlemlenen kişiden kişiye cinsel olmayan yolla temas izlemiştir. DSÖ Afrika Bölgesindeki çoğu vaka için bulaşma yoluna ilişkin ayrıntılı bilgi mevcut değildir, bu nedenle bulaşmaya ilişkin mevcut bilgiler, virüsün bölgedeki yayılmasını tam olarak tanımlamayabilir.
• Bilginin mevcut olduğu durumlarda, en çok bildirilen maruz kalma ortamı, bildirilen 6.096’nın (%66,0) 4.024'ünün (%66,0) dahil olduğu cinsel temas içeren bir parti ortamıdır.Son 12 hafta içinde, bildirilen maruz kalma ortamı olan 48 vakadan en yaygın olanı, ayrıntılı açıklama yapılmayan diğeri olup, ardından cinsel temasın olduğu bir parti ortamı, ev, iş yeri, cinsel temas içeren ve cinsel temas içermeyen  büyük bir etkinlik gelmiştir .
• En az bir semptomun bildirildiği vakalar arasında (n = 34 860), en yaygın semptom herhangi bir döküntü olup (vakaların %90,1'i), ardından ateş (%55,2) ve sistemik döküntü veya genital döküntü (%54,0 ve sırasıyla %47,6) gelmektedir. Vakaların semptomatolojisi, bu salgından yeni etkilenen ülkelerde zaman içinde tutarlı olmuştur.
• Bu salgında bilgileri mevcut vakaların yaklaşık yarısının (16 682 / 32 104; %52) HIV ile yaşayan kişiler olduğu bildirilmiştir. Bu oran son 12 haftada bildirilen vakalarda daha düşüktür (75 / 3827; %29).
• Temmuz 2023 ayı için Çin tarafından önemli sayıda vaka bildirilmiştir. DSÖ ile paylaşılan bilgilere göre, Çin'deki vakaların temel demografik özellikleri küresel salgınınkine benzerdir. İlgili tüm bireyler, öncelikle erkeklerle seks yapan erkeklerden oluşan yetişkin erkeklerdir. Yaygın klinik tabloda, belgelenmiş herhangi bir ciddi vaka veya ölüm olmaksızın ateş, döküntü ve lenfadenopati gibi semptomlar yer almaktadır. Bildirilen söz konusu vakalar, sınıf IIb MPXV olarak tanımlanmıştır.

Şekil 2. 1 Ocak 2022  ile 9 Ağustos  2023 tarihleri arasında ve saat 17:00 (CEST) itibariyle resmi kamu kaynaklarından DSÖ'ye bildirilen veya DSÖ tarafından tanımlanan doğrulanmış mpox vakalarının coğrafi dağılımı

Özel Konu : MPox'un Sağlık ve Bakım çalışanına bulaşmasını azaltmak ve kontrol etmek için önerilen enfeksiyon önlenmesi ve kontrol (IPC) tedbirleri

Sağlık ve Bakım çalışanları (sağlık çalışanları), hastalığı olan hastaları teşhis ederken, tedavi ederken ve desteklerken hastalarla yakın etkileşim kurarak mpox'un önlenmesinde ve kontrolünde çok önemli bir rol oynar. Temel katkıları göz önüne alındığında, sağlık ve güvenliklerinin izlenmesine ve korunmasına öncelik verilmesi önemlidir.

Küresel salgın sırasında sağlık çalışanları arasında mpox'a mesleki maruz kalma

1 Ocak 2022'den 9 Ağustos 2023'e kadar olan küresel mpox sürveyans verileri, bilgileri mevcut vakaların %4,8'inin (1305 / 28 668) sağlık çalışanı olduğunu göstermiştir. Bulaşma ayrıntılarının mevcut olduğu kişiler arasında cinsel temas baskın yol (%66; 236 / 356) olup ardından cinsel olmayan kişiden kişiye temas (% 19, 67 / 356), sağlık hizmetiyle ilişkili enfeksiyon (% 8, 30/356), fomit veya dolaylı temas (%4, 14/356), diğer tanımlanmamış temas (%2, 6/356) ve hayvanlarla temas (%1, 3/356) gelmektedir. Sürveyans verilerinin ayrıntılı vaka araştırma bilgileri içermediğine dikkat etmek önemlidir, bu nedenle mesleki edinilmiş enfeksiyonlar doğru bir şekilde ölçülemez.

MPox'a mesleki maruz kalma, mpox olduğundan şüphelenilen veya teyit edilen bir kişiyle enfeksiyöz lezyonlara, kana, vücut sıvılarına, salgılara veya non-intakt cilt, perkütan veya mukokütanöz maruziyet dahil olmak üzere bir işçinin görevlerinden (1) kaynaklanan veya bununla ilgili olabilecek numune toplama çubuğu veya yüzeyleriyle doğrudan temas korunmasız temas veya kontamine ekipmana korumasız maruz kalma olarak tanımlanır.

Mesleki maruziyet, bir sağlık çalışanının bir hastaya bakım sağladığı herhangi bir ortamda meydana gelebilir; buna hastane ortamları, ayakta tedavi klinikleri, topluca biraraya gelinen ortamlar ve hasta evleri dahildir.

Literatürde bildirilen az sayıda mesleki edinilmiş enfeksiyon vakasına dayanarak, mpox'un bu bağlamda sağlık çalışanlarına bulaşmasının ağırlıklı olarak, özellikle örnek toplama sırasında kesici delici alet yaralanmaları (bkz. Tablo 1) (2-6) ve Maymun çiçeği virüsü ile kontamine olmuş yüzeyler veya malzemeler yoluyla meydana geldiği kaydedilmiştir.

7,8 Kesici delici alet yaralanmalarını içeren vakaların çoğunda, ilk lezyon etkilenen sağlık çalışanının parmağında virüs bulaştığı varsayılan yerle çakışarak ortaya çıkmıştır. (9)

Mpox'un bulaştığı yolları anlamak ve yüksek enfeksiyon riski taşıyan belirli maruz kalma türlerini belirlemek, mpox'un hem sağlık hizmetleri ortamlarında hem de topluca biraraya gelinen ortamlarda yayılmasını önlemede önemlidir. Sağlık çalışanlarının mesleki maruziyet yoluyla mpox edinme riski, IPC önlemlerine iyi bir şekilde uyulduğu zaman düşük kabul edilir. Bu önlemler arasında kesici-delici aletlerin güvenli bir şekilde taşınması ve atılması ile kişisel koruyucu ekipmanın (KKD) uygun kullanımı yer alır; bu, kontamine KKD ile mukozal zarlara dokunmaktan kaçınmayı içerir (10-12).

Tablo 1: Mesleki maruziyetleri olan sağlık ve bakım çalışanları arasındaki mpox vakalarının özelliklerine ilişkin yayınlanmış makalelerden elde edilen bulgulara örnekler.

	Fransa⁴	Brezilya³	Portekiz⁶	ABD⁵	Brezilya⁷	Brezilya⁷	ABD⁸	Güney Kore ²
Maruziyet
Türü	İğne batması	İğne batması	İğne batması	İğne batması	Fomitler	Fomitler	Diğer	İğne batması
Bölgesi	Sağ başparmak	Başparmak	Sol başparmak	işaret parmağı	Sol yüzük parmağı	Önkol	Sol orta parmak	Sol işaret parmağı
PCR Sonuçları
Vezikül	Pozitif	Pozitif	Pozitif	Pozitif	Pozitif	Pozitif	Pozitif	Pozitif
Orofarinks	Negatif	Pozitif	Negatif	N/A	N/A	N/A	N/A	Negatif
Kan	Negatif	Pozitif	Negatif	N/A	N/A	N/A	N/A	Negatif
Yayılmış	Hayır	Evet	Evet	Hayır	Evet	Evet	Evet	Hayır
Aşılama	MVA-BN, <3h	Hayır	Hayır	MVA-BN, <15 h	Hayır	Hayır	Hayır	MVA-BN, <20 h
Semptomlar
Deri lezyonları	Evet	Evet	Evet	Evet	Evet	Evet	Evet	Evet
Büyümüş Lenf  Düğümleri	Hayır	Evet	Evet	Hayır	Hayır	Evet	Evet	Hayır
Diğer	Yaradan drenaj	Ateş	Ateş, üşüme, Miyalji	Hayır	Hiperemi	Ateş	Ateş, öksürü, boğaz ağrısı	Miyalji

 

Sağlık ve cemiyet ortamlarında mpox bulaşmasını önlemek ve kontrol altına alamak için önerilen IPC önlemleri:

Üye Devletlerin, sağlık kurumlarını, mpox'u olan veya olduğu doğrulanan kişilere bakarken sağlık ve bakım çalışanlarını korumak için IPC önlemlerine uymaları konusunda desteklemesi önemlidir. İnsandan insana bulaşmayı durdurmaya yönelik daha geniş bir küresel stratejinin ayrılmaz bir parçası olarak, Durum Raporu#26, 13'te açıklandığı gibi, ülkelerin bu halk sağlığı endişesini ele almak için ulusal ve yerel IPC programlarını güçlendirmeleri çok önemlidir.

DSÖ, sağlık ve topluluk ortamlarında mpox bulaşmasını önlemek ve kontrol etmek için aşağıdaki IPC önlemlerini önermektedir:

1. 1. Ulusal düzeydeki tüm sağlık tesislerinin tamamen uyumlu olduğundan ve IPC programları için minimum gerekliliklere bağlı olduğundan emin olun. Bu gereksinimler, ulusal düzeyde ve tesis düzeyinde uygulanması gereken IPC standartları olarak oluşturulmuştur. Standartlar, IPC programları için DSÖ temel bileşenlerine dayalı olarak hastalara, sağlık çalışanlarına ve ziyaretçilere minimum koruma ve güvenlik sağlar. Ayrıntılı bilgi için enfeksiyon önleme ve kontrol programları için minimum gereklilikler14'e ve ulusal düzeyde enfeksiyon önleme ve kontrol programları için minimum gereklilikler için DSÖ değerlendirme aracına bakınız. (15)
2. 2. DSÖ Çerçevesinde ve Sağlık Bakım Tesisi düzeyinde Salgın, Hazırlık, Hazır Olma ve Yanıt, Enfeksiyon Önleme ve Kontrolü Araç Seti'nde belirtildiği gibi, sağlık tesislerinin mpox vakalarındaki dalgalanmalara karşı operasyonel hazırlığı sürdürmesini sağlayın. (16) Buna, kapasite artışına uyum sağlamak için kaynak tahsisinin sağlanması, bir acil durum planının oluşturulması ve uygun şekilde simülasyon tatbikatlarının veya eylem sonrası incelemelerin uygulanması dahildir.

 

1. 3. Şüphelenilen veya doğrulanan mpox'u yönetmek için sağlık kuruluşlarında en son enfeksiyon önleme ve kontrol kılavuzuna sıkı sıkıya bağlı kalınız. Buna şunlar dahildir: 1) uygun hasta izolasyonunun sağlanmasını ve vaka yönetimi için sağlık tesislerinde yeterli yatak kapasitesinin muhafaza edilmesini içeren hem mühendislik hem de idari kontrollerin uygulanması; 2) el hijyeni için DSÖ 5 adım uyarınca el hijyeni gerçekleştirmek; 3) önerilen prosedürler doğrultusunda temizlik ve dezenfeksiyon protokollerine bağlı kalmak; 4) sağlık çalışanlarının hasta bakımı sırasında kişisel koruyucu ekipmanların (PPE) kullanımı ve imhası ile uyumlu olmasını sağlamak; ve 5) sağlık çalışanlarının mpox hastalarına güvenli bir şekilde nasıl bakım yapılacağına ilişkin uygun IPC eğitimini başarıyla tamamlamasını sağlamak. Şüpheli veya doğrulanmış mpox vakalarını yönetmek için gerekli olan IPC önlemlerine ilişkin ayrıntılı yönergeler için, WHO Clinical Management and enfeksiyon Prevention and Control for Monkeypox: Interim Rapid Response Guide, 10 Haziran 2022.10'a bakınız.

 

1. 4. DSÖ Maymun çiçeği için klinik yönetim ve enfeksiyon önleme ve kontrol: Geçici hızlı müdahale kılavuzunda belirtildiği gibi, sağlık çalışanlarının mpox olduğundan şüphelenilen veya doğrulanan hastalara evde bakım sağlarken kapsamlı bir evde değerlendirme yapmasını sağlayınız. Ev değerlendirmesi, potansiyel enfeksiyon risklerinin tanımlanmasını ve bulaşma riskini azaltmak için IPC önlemlerinin proaktif olarak uygulanmasını içermelidir.

 

1. 5. Sağlık çalışanlarının güvenliği için gerekli olan IPC malzemelerini ve ekipmanını yeterli miktarda bulundurunuz. Bu, tümü sağlık ve bakım çalışanlarını korumayı amaçlayan kesici alet kutuları, temizlik ve dezenfeksiyon malzemeleri ve önlükler, eldivenler, göz koruması, tıbbi maskeler ve solunum cihazları gibi KKD gibi hükümleri içerir.

 

1. 6. Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) maymun çiçeği için aşılar ve bağışıklama için geçici kılavuzunda belirtildiği gibi, daha yüksek enfeksiyon veya şiddetli mpox hastalığı riski taşıyan sağlık ve bakım çalışanları arasında aşı alımını iyileştirmek için iş sağlığı hizmetleriyle işbirliği yapınız. (17)

Deri ve mukozal lezyonlardan mpox klinik örnekleri nasıl güvenli bir şekilde toplanır?

Teşhis amacıyla klinik numune toplama sürecinde meydana gelen kesici delici aletlerle ilgili yaralanmalar, sağlık çalışanlarına MPXV bulaşmasının baskın bir nedeni olarak ortaya çıkmıştır. Örnek toplama ve işleme süreci boyunca IPC protokollerine sıkı sıkıya bağlı kalmak, sağlık çalışanlarının MPXV'ye maruz kalma ve mpox kapma potansiyel riskini azaltmak için çok önemlidir.

Sağlık çalışanları, mpox örneği toplamayla ilgili yönergeler ve tavsiyeler konusunda eğitim almalıdır. Bu eğitim, klinik örneklerin uygun şekilde toplanmasını, keskin aletlerin güvenli bir şekilde kullanılmasını ve uygun şekilde atılmasını, temizlik ve dezenfeksiyon protokollerine uyulmasını ve KKD'nin doğru kullanımı ve sınırlamalarının anlaşılmasını içermelidir.

Örnek toplarken, sağlık çalışanları, hastanın ortamına girmeden önce uygun KKD'nin giyildiğinden ve çıkarken KKD'nin çıkarılıp atıldığından emin olarak kapsamlı bir risk değerlendirmesi yapmalıdır. Kesici aletlerle ilgili yaralanmalarla ilişkili tehlikeleri en aza indirmek için, numunelerin lezyonlardan kuvvetli bir şekilde temizlenerek alınması tercih edilir (yani lezyonların üzerini bir iğne veya başka bir keskin nesne kullanarak çıkarmak yerine bir pamuklu çubukla). Daha fazla rehberlik için lütfen DSÖ'nün maymun çiçeği virüsü için Laboratuar testleri için geçici rehberine (18) bakınız.

Mevcut ve uygunsa, sağlık çalışanları aşı olmayı mpox'a karşı ek koruma olarak düşünebilir. DSÖ, tekrarlanan maruz kalma riski taşıyan sağlık çalışanları gibi yüksek maruz kalma riski taşıyan bireyler için Birincil koruyucu (maruz kalma öncesi) aşılamayı ve ideal olarak ilk maruziyetten sonraki dört gün içinde (ve üzeri) vakaların temaslıları için Temas Sonrası önleyici aşılamayı (PEPV) önermektedir ( ve semptomların yokluğunda 14 güne kadar). (17)

Lütfen maymun çiçeği için DSÖ Aşıları ve bağışıklama: geçici kılavuz, 16 Kasım 2022'ye bakınız.

Referanslar:

Teknik rehberlik ve diğer kaynaklar

Stratejik Planlama ve Küresel Destek

• World Health Organization. (2023). Epidemiology of human monkeypox (mpox) – worldwide, 2018–2021 . Weekly Epidemiological Record , 98 (03), 29 - 36. World Health Organization . https://apps.who.int/iris/handle/10665/365630

• Lewis RF, Kuppalli K, Hoxha A, Doherty MC; WHO mpox response incident management team. Emergency committee recommendations on mpox - what's next? Bull World Health Organ. 2023 May 1;101(5):300-300A. doi: 10.2471/BLT.23.290134. PMID: 37131950; PMCID: PMC10140684. WHO factsheet on monkeypox, 18 April 2022. https://www.who.int/news-room/factsheets/detail/monkeypox

• WHO commentary on the naming of mpox disease and monkeypox virus clades has been published in the Lancet Infectious Diseases. 6 February 2023. New nomenclature for mpox (monkeypox) and monkeypox virus clades

• WHO recommends new name for monkeypox disease-28 November 2022 https://www.who.int/news/item/28-11-2022-whorecommends-new-name-for-monkeypox-disease

• Monkeypox Strategic Preparedness, Readiness and Response Plan (SPRP) Operational planning guidelines – 2 November 2022 https://www.who.int/publications/m/item/monkeypox-strategic-preparedness--readiness--and-response--operational-planningguidelines

• WHO Emergency Appeal: Monkeypox - July 2022 – June 2023, 13 October 2022 https://www.who.int/publications/m/item/whoemergency-appeal--monkeypox---july-2022---june-2023

• Monkeypox Strategic Preparedness, Readiness, and Response Plan (SPRP)- 5 October 2022, https://www.who.int/publications/m/item/monkeypox-strategic-preparedness--readiness--and-response-plan-(sprp)

• Invited comment. Why the monkeypox outbreak constitutes a public health emergency of international concern. Ghebreyesus TA. BMJ 2022;378:o1978. 09 August 2022. https://www.bmj.com/content/378/bmj.o1978

Uluslararası Sağlık Tüzüğü Acil Durum Komitesi ve Genel Müdürün Geçici Tavsiyeleri

WHO Fifth meeting of the International Health Regulations (2005) (IHR) Emergency Committee regarding the multi-country outbreak of mpox (monkeypox), 10 May 2023. https://www.who.int/news/item/11-05-2023-fifth-meeting-of-the-international-healthregulations-(2005)-(ihr)-emergency-committee-on-the-multi-country-outbreak-of-monkeypox-(mpox)

• WHO fourth meeting of the International Health Regulations (2005) (IHR) Emergency Committee regarding the multi-country outbreak of monkeypox, 15 February 2023. https://www.who.int/news/item/15-02-2023-fourth-meeting-of-the-internationalhealth-regulations-(2005)-(ihr)-emergency-committee-on-the-multi-country-outbreak-of-monkeypox-(mpox)

• WHO Third meeting of the International Health Regulations (2005) (IHR) Emergency Committee regarding the multi-country outbreak of monkeypox, 1 November 2022. https://www.who.int/news/item/01-11-2022-third-meeting-of-the-international-healthregulations-(2005)-(ihr)-emergency-committee-regarding-the-multi-country-outbreak-of-monkeypox

• WHO Second meeting of the International Health Regulations (2005) (IHR) Emergency Committee regarding the multi-country outbreak of monkeypox, 23 July 2022. https://www.who.int/news/item/23-07-2022-second-meeting-of-the-international-healthregulations-(2005)-(ihr)-emergency-committee-regarding-the-multi-country-outbreak-of-monkeypox

• WHO Director-General's statement at the press conference following IHR Emergency Committee regarding the multi-country outbreak of monkeypox, 23 July 2022. https://www.who.int/director-general/speeches/detail/who-director-general-s-statement-onthe-press-conference-following-IHR-emergency-committee-regarding-the-multi--country-outbreak-of-monkeypox--23-july-2022

DSÖ Geçici Teknik Rehberlik

WHO Vaccines and immunization for monkeypox: Interim guidance, 16 November 2022. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/364527/WHO-MPX-Immunization-2022.3-eng.pdf

• Clinical management and infection prevention and control for monkeypox: Interim rapid response guidance, 10 June 2022. https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MPX-Clinical-and-IPC-2022.1

• Emergency use of unproven clinical interventions outside clinical trials: ethical considerations: https://www.who.int/publicationsdetail-redirect/9789240041745

• WHO Technical brief (interim) and priority actions: enhancing readiness for monkeypox in WHO South-East Asia Region, 7 July 2022. https://cdn.who.int/media/docs/default-source/searo/whe/monkeypox/searo-mpx-tbrief22.pdf

Sürveyans

•Surveillance, case investigation and contact tracing for mpox (monkeypox): interim guidance, 22 December 2022. https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MPX-Surveillance-2022.4

• WHO Global clinical data platform for monkeypox case report form (CRF), 21 July 2022, https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MPX-Clinical_CRF-2022.3

• Technical Guidelines for Integrated Disease Surveillance and Response in the African Region:Third edition: https://www.afro.who.int/publications/technical-guidelines-integrated-disease-surveillance-and-response-african-region-third

Veri yönetimi

• Monkeypox Case and contact investigation form (CIF) and minimum dataset Case reporting form (CRF). 19 August 2022. https://www.who.int/publications/m/item/monkeypox-minimum-dataset-case-reporting-form-(crf)
• The WHO Global Clinical Platform for monkeypox, 14 June 2022. https://www.who.int/tools/global-clinicalplatform/monkeypox
• WHO Go.Data: Managing complex data in outbreaks. https://www.who.int/tools/godata

Risk iletişimi,  topluluk katılımı ve Halk Sağlığı Tavsiyesi

Risk communication and community engagement (RCCE) for monkeypox outbreaks: Interim guidance, 24 June 2022. https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MPX-RCCE-2022.1

• Interim advice for public health authorities on summer events during the monkeypox outbreak in Europe, 2022. 14 June 2022. https://www.who.int/europe/publications/m/item/interim-advice-for-public-health-authorities--on-summer-events-duringthe-monkeypox--outbreak-in-europe--2022

• Interim advice on Risk Communication and Community Engagement during the monkeypox outbreak in Europe, 2022. Joint report by WHO Regional office for Europe/ECDC, 2 June 2022. https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0009/539046/ECDC-WHOinterim-advice-RCCE-Monkeypox-2-06-2022 eng.pdfhttps://www.who.int/publications/m/item/public-health-advice-on-mpox- (monkeypox)-and-sex-on-premises-venues-and-events

• Public health advice on mpox and congregate settings: settings in which people live, stay or work in proximity, 20 March 2023: https://www.who.int/publications/m/item/public-health-advice-on-mpox-and-congregate-settings--settings-in-which-people-live-- stay-or-work-in-proximity

• Public health advice for gay, bisexual and other men who have sex with men and mpox. Version 3. 9 March 2023: https://www.who.int/publications/m/item/monkeypox-public-health-advice-for-men-who-have-sex-with-men

• Public health advice on mpox and sex-on-premises venues and events 01 March 2023:

• Public health advice for sex workers on monkeypox. 30 September 2022. https://www.who.int/publications/m/item/public-healthadvice-for-sex-workers-on-monkeypox • Risk communication and community engagement public health advice on understanding, preventing and addressing stigma and discrimination to monkeypox. 1 September 2022. https://www.who.int/publications/m/item/communications-and-communityengagement-interim-guidance-on-using-inclusive-language-in-understanding--preventing-and-addressing-stigma-and-discriminationrelated-to-monkeypox

• Public health advice for gatherings during the current monkeypox outbreak, 28 June 2022: https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MPX-Gatherings-2022.1

 • Mpox Q&A on mpox testing for health workers and individuals. 2 March 2023: https://www.who.int/news-room/questions-andanswers/item/testing-for-mpox--health-workers & https://www.who.int/news-room/questions-and-answers/item/testing-for-mpox- -individuals-and-communities

 • Monkeypox Q&A, 31 August 2022. https://www.who.int/news-room/questions-and-answers/item/monkeypox

• Infographic on getting tested for mpox 27 February 2023: https://www.who.int/multi-media/details/getting-tested-for-mpox--whatyou-need-to-know

• Mpox infographics: https://who.canto.global/v/UNNOPG0353/folder/K677K?viewIndex=0

EPI - WIN Web Seminerleri ve Güncellemeler

• The recordings of the previous EPI-WIN Webinars related to current monkeypox outbreak: o WHO EPI-WIN webinar: Global mpox strategy for elimination and control: open consultation (28 June)” https://www.who.int/news-room/events/detail/2023/06/28/default-calendar/who-epi-win-webinar-global-mpox-strategyfor-elimination-and-control-open-consultation

o WHO EPI-WIN webinar: Changing perspectives of the mpox outbreak (22 February 2023): https://www.who.int/newsroom/events/detail/2023/02/22/default-calendar/who-epi-win-webinar-changing-perspectives-of-the-mpox-outbreak

o EPI-WIN webinar: How is Monkeypox spreading? What we know so far (27 July 2022): https://www.who.int/newsroom/events/detail/2022/07/27/default-calendar/WHO-EPI-WIN-webinar-how-is-monkeypox-spreading

o EPI-WIN webinar: Monkeypox outbreak and mass gatherings (24 June 2022) : https://www.who.int/newsroom/events/detail/2022/06/24/default-calendar/WHO-EPI-WIN-webinar-monkeypox-and-mass-gathering

• WHO monkeypox technical briefing for the transport and tourism sector, 5 October 2022: https://www.who.int/newsroom/events/detail/2022/10/05/default-calendar/technical-briefing-on-monkeypox-for-transport-and-tourism-sector

• Managing stigma and discrimination in health-care settings in public health emergencies such as monkeypox (22 Sept 2022)

• How is monkeypox spreading? What do we know so far (27 July 2022)

• Monkeypox outbreak and mass gatherings (24 June 2022)

• WHO Monkeypox outbreak: update and advice for health workers, 26 May 2022. https://www.who.int/docs/defaultsource/coronaviruse/risk-comms-updates/update_monkeypox-.pdf?sfvrsn=99baeb03_1

EPI-WIN Güncellemeleri

• Update 79: Monkeypox outbreak update: Situation - transmission – countermeasures
• Update 78: Monkeypox and mass gatherings
• Update 77: Monkeypox outbreak, update and advice for health workers

Laboratuvar ve Tanı

• Monkeypox: experts give virus variants new names, 12 August 2022. https://www.who.int/news/item/12-08-2022-monkeypox-- experts-give-virus-variants-new-names
• WHO Laboratory testing for the monkeypox virus: Interim guidance, 23 May 2022. https://apps.who.int/iris/handle/10665/354488
• WHO Guidance on regulations for the transport of infectious substances 2021-2023, 25 February 2021. https://www.who.int/publications/i/item/9789240019720
•  Genomic epidemiology of monkeypox virus. https://nextstrain.org/monkeypox?c=country

Klinik Yönetim ve Enfeksiyon Kontrol ve Korunma Önlemleri

•Clinical management and infection prevention and control for monkeypox: Interim rapid response guidance, 10 June 2022. https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MPX-Clinical-and-IPC-2022.1

• Atlas of mpox lesions: a tool for clinical researchers.

• mhGAP intervention guide - version 2.0. Geneva: World Health Organization; 2019.

• mhGAP training manuals for the mhGAP intervention guide for mental, neurological, and substance use disorders in non-specialized health settings. Geneva: World Health Organization; 2017. https://apps.who.int/iris/handle/10665/250239

One Health (Tek Sağlık) ve Hayvan Sağlığı

• WOAH Risk Guidance on Reducing Spillback of Mpox (Monkeypox) virus from Humans to Wildlife, Pet Animals and other Animals
• WOAH Website and FAQs on Monkeypox in animals

Hastalık Salgın Haberleri ve durum raporları

• Monkeypox outbreak 2022: https://www.who.int/emergencies/situations/monkeypox-oubreak-2022
• Multi-country outbreak of mpox, External situation report #26- 14 July 2023: https://www.who.int/publications/m/item/multicountry-outbreak-of-mpox--external-situation-report--26---14-july-2023
• Multi-country outbreak of mpox, External situation report #25- 24 June 2023: https://www.who.int/publications/m/item/multicountry-outbreak-of-mpox--external-situation-report--25---24-june-2023
• Multi-country outbreak of mpox, External situation report #24- 10 June 2023: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-mpox--external-situation-report--24---10-june-2023
• Multi-country outbreak of mpox, External situation report #23- 26 May 2023: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-mpox--external-situation-report--23---26-may-2023
• Multi-country outbreak of mpox, External situation report #22- 11 May 2023: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-mpox--external-situation-report--22---11-may-2023
• Multi-country outbreak of mpox, External situation report #21- 27 April 2023: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-mpox--external-situation-report-21---27-april-2023
• Multi-country outbreak of mpox, External situation report #20- 13 April 2023: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-mpox--external-situation-report--20--13-april-2023
• Monkeypox outbreak 2022: https://www.who.int/emergencies/situations/monkeypox-oubreak-2022
• Multi-country outbreak of mpox, External situation report #19- 30 March 2023: https://www.who.int/publications/m/item/multicountry-outbreak-of-mpox--external-situation-report--19---30-march-2023
• Multi-country outbreak of mpox, External situation report #18- 16 March 2023: https://www.who.int/publications/m/item/multicountry-outbreak-of-mpox--external-situation-report--18---16-march-2023
• Multi-country outbreak of mpox, External situation report #17- 2 March 2023: https://www.who.int/publications/m/item/multicountry-outbreak-of-mpox--external-situation-report---17---2-march-2023
• Multi-country outbreak of mpox, External situation report #16- 16 February 2023: https://www.who.int/publications/m/item/multicountry-outbreak-of-mpox--external-situation-report--16---16-february-2023
• Multi-country outbreak of mpox, External situation report #15- 2 February 2023: https://www.who.int/publications/m/item/multicountry-outbreak-of-mpox--external-situation-report-15--2-february-2023
• Multi-country outbreak of mpox, External situation report #14- 19 January 2023: https://www.who.int/publications/m/item/multicountry-outbreak-of-mpox--external-situation-report-14--19-january-2023
• Multi-country outbreak of mpox, External situation report #13- 5 January 2023: https://www.who.int/publications/m/item/multicountry-outbreak-of-mpox--external-situation-report--13---5-january-2023
• Multi-country outbreak of mpox, External situation report #12- 14 December 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multicountry-outbreak-of-mpox--external-situation-report-12--14-december-2022
• Multi-country outbreak of mpox, External situation report #11- 1 December 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-mpox--external-situation-report--11---1- december-2022
• Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #10- 16 November 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--10---16- november-2022
• Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #9- 2 November 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--9---2-november-2022
• Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #8- 19 October 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--8---19-october-2022
• Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #7- 5 October 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--7---5-october-2022
• Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #6- 21 September 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--6---21-september2022
• Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #5- 7 September 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--5---7-september-2022
• Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #4- 24 August https://www.who.int/publications/m/item/multicountry-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--4---24-august-2022
• Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #3 - 10 August 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--3---10-august-2022
• WHO Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #2 – 25 July 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--2---25-july-2022
• WHO Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #1 - 6 July 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--1---6-july-2022
• WHO disease outbreak news: Monkeypox, all items related to multi-country outbreak: https://www.who.int/emergencies/emergency-events/item/2022-e000121
• WHO disease outbreak news: Monkeypox, all previous items including endemic countries and traveler-associated outbreaks: https://www.who.int/emergencies/emergency-events/item/monkeypox

Eğitim ve öğretim

• WHO monkeypox outbreak toolbox, June 2022. https://www.who.int/emergencies/outbreak-toolkit/disease-outbreaktoolboxes/monkeypox-outbreak-toolbox
• WHO factsheet on monkeypox, 19 May 2022. http://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/monkeypox
• Health topics – Monkeypox: https://www.who.int/health-topics/monkeypox
• Open WHO. Online training module. Monkeypox: Introduction. 2020
  • English: https://openwho.org/courses/monkeypox-introduction
  • Français: https://openwho.org/courses/variole-du-singe-introduction
• Open WHO. Extended training. Monkeypox epidemiology, preparedness and response. 2021.
  • English: https://openwho.org/courses/monkeypox-intermediate;
  • Français: https://openwho.org/courses/variole-du-singe-intermediaire

Diğer kaynaklar

• WHO AFRO Weekly Bulletin on Outbreaks and Other Emergencies, all previous items: https://www.afro.who.int/healthtopics/disease-outbreaks/outbreaks-and-other-emergencies-updates
• WHO 5 moments for hand hygiene. https://www.who.int/campaigns/world-hand-hygiene-day
• WHO One Health. https://www.who.int/health-topics/one-health
• World Organisation for Animal Health, founded as OIE: Monkeypox. https://www.woah.org/en/disease/monkeypox/
• Joint WHO Regional Office for Europe - European Centre for Disease Prevention and Control, Monkeypox surveillance bulletin Situation reports (who.int)
• Joint WHO Regional Office for Europe - European Centre for Disease Prevention and Control, Monkeypox Resource toolkit to support national authorities and event organizers in their planning and coordination of mass and large gathering events. https://www.who.int/europe/tools-and-toolkits/monkeypox-resource-toolkit-for-planning-and-coordination-of-mass-and-largegathering-events/
• WHO. Monkeypox & mass gatherings. Recommendations for mass gatherings during a monkeypox outbreak. https://cdn.who.int/media/docs/default-source/epi-win/update78_monkeypox-massgatherings.pdf?sfvrsn=dfc9ee5a_1&download=true
• WHO European Region Interim advice for public health authorities on summer events during the monkeypox outbreak in Europe, 2022 https://www.who.int/europe/publications/m/item/interim-advice-for-public-health-authorities--on-summer-events-duringthe-monkeypox--outbreak-in-europe--2022
• Weekly epidemiological record (WER) no.11, 16 March 2018, Emergence of monkeypox in West Africa and Central Africa 1970-2017. http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/260497/WER9311.pdf;jsessionid=7AB72F28D04CFE6CE24996192FC478FF?sequen ce=1 Jezek Z., Fenner F.: Human Monkeypox. Monogr Virol. Basel, Karger, 1988, vol 17, pp 1-5. doi: 10.1159/isbn.978-3-318-04039-5
• Clinical management and infection prevention and control for monkeypox: Interim rapid response guidance, 10 June 2022. https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MPX-Clinical-and-IPC-2022.1
• Monkeypox in the Region of the Americas - Risk assessment. https://www.paho.org/en/documents/monkeypox-region-americasrisk-assessment

Ek 1: Veri, tablo ve şekil notları

Sunulan tüm veriler yorumlanırken dikkatli olunmalıdır. DSÖ, ulusal halk sağlığı yetkilileri ve farklı veri ekleme kriterleri ve farklı veri kesme süreleri kullanan diğer kaynaklar tarafından yayınlanan bilgi ürünleri arasında farklılıklar olması beklenmektedir. Doğruluğu ve güvenilirliği sağlamak için adımlar atılırken, tüm veriler sürekli doğrulamaya ve değişikliğe tabidir. Vaka tespiti, tanımlar, test stratejileri, raporlama uygulaması ve gecikme süreleri ülkeler/bölgeler/yönetim bölgeleri arasında farklılık göstermektedir. Diğerlerinin yanı sıra bu faktörler, gerçek vaka ve ölüm sayılarının değişken olarak eksik tahmin edilmesi ve bu verilerin küresel düzeyde yansıtılmasında değişken gecikmeler ile sunulan sayıları etkilemektedir.

[i]'Ülkeler', benzer statüdeki ülkeleri, bölgeleri, yönetim bölgelerini veya diğer yargı yetkilerini ifade edebilir. Kullanılan tanımlamalar ve bu materyallerin sunumu, DSÖ'nün herhangi bir ülke, bölge veya yönetim bölgesinin veya yetkili makamlarının yasal statüsüne veya hudut veya hudutlarının sınırlandırılmasına ilişkin herhangi bir görüşünün ifadesi anlamına gelmez.

Ek 2: 1 Ocak 2022 ve 9 Ağustos 2023 tarihleri arasında ve saat 17:00 (CEST) itibariyle DSÖ Bölgelerince ve ülkeler tarafından doğrulanmış mpox vakaları

*21 günden uzun süredir vaka bildirilmeyen ülkeler

#Burada yalnızca doğrulanmış vakalar arasındaki ölümler bildirilmektedir; Şüpheli vakalar arasında mpox nedeniyle bildirilen ölümlerin sayısı bölgesel veya ulusal düzeyde mevcuttur.