25 Kasım 2023'te yayınlanmış Dış Durum Raporu-30

 

DSÖ ulusal yetkilileri tarafından 31 Ekim 2023 tarihine ve saat 17:00’a (CEST) kadar alınan veriler

 

Mpox UzunSüreli Risk Değerlendirmesi ¹	Laboratuvarca doğrulanmış Vakalar	Ölüm Vakaları	Ülkeler/Bölgeler/Yönetim Bölgeleri
Tarihsel olarak mpox bulaşması olan ülkelerdeki ve komşu ülkelerdeki genel nüfus için risk orta düzeyde olarak değerlendirilmektedir	91.788	167	116
Eşcinsel erkekler, biseksüel erkekler, erkeklerle seks yapan diğer erkekler, trans ve cinsiyet çeşitliliği olan kişiler ve seks işçileri için risk orta düzeyde olarak değerlendirilmektedir.
Mevcut salgından önce etkilenmemiş ülkelerdeki genel nüfus için risk düşük olarak değerlendirilmektedir.

Önemli Olaylar

• MPox sürveyans raporlama sıklığı haftalıktan aylığa geçmiştir; bu nedenle, bu Durum Raporunun raporlama dönemi ile çeşitli göstergeler ve karşılaştırmalar düzenlenmiş olup veriler dikkatle yorumlanmalıdır.
• Ekim 2023'te dünya genelinde 29 ülkeden toplam 668 yeni laboratuvar onaylı vaka bildirilmiştir. Vaka sayısına göre sıralandığında en çok etkilenen bölgeler Batı Pasifik ve Avrupa bölgeleri olmuştur. Güneydoğu Asya Bölgesi ve Amerika Bölgesi eşit sayıda vaka ile bu bölgeleri takip etmektedir. Afrika Bölgesi'nden laboratuvarca doğrulanmış sekiz vaka ve Doğu Akdeniz Bölgesi'nden bir vaka bildirilmiştir.
• Küresel sürveyans yoluyla bildirilen verilere dayanarak, salgın Avrupa Bölgesi ve Amerika Bölgesi'nde düşük bir bulaşma seviyesinde devam ederken, Batı Pasifik ve Güneydoğu Asya bölgelerinde daha fazla bulaşma gözlenmektedir.
• DSÖ, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde devam eden ve gelişen mpox epidemiyolojisini özetleyen bir Hastalık Salgını Haberleri yayınlamıştır. Bu özet, 1 Ocak 2023'ten bu yana ülkede 12.569 şüpheli (yani klinik olarak teşhis edilmiş) vakanın ve bunlar arasında 581 ölümün (vaka ölüm oranı % 4.6) bildirildiğini vurgulamaktadır. Türk I MPXV'nin cinsel yolla bulaşmasıyla ilgili yeni tespit edilen salgınlar da rapor edilmiştir. Ülkede Sağlık Bakanlığı ve Dünya Sağlık Örgütü'nün ortak bir misyonu devam etmektedir.

¹ Bu riskler nüfusun ortalama risklerini temsil etmektedir; bireysel riskler bireysel davranışlara, belirli coğrafi konuma, bağışıklık durumuna ve diğer faktörlere bağlı olarak değişecektir.

Epidemiyolojik Güncelleme

Veri kaynağı: DSÖ birden fazla ülkede görülen mpox Salgını – Küresel Eğilimler

1 Ocak 2022'den 31 Ekim 2023'e kadar, altı DSÖ Bölgesindeki 116 ülke/bölge/yönetim bölgesi (bundan sonra 'ülkeler' olarak anılacaktır) DSÖ'ye 167 ölüm dahil olmak üzere laboratuvarca doğrulanmış toplam 91.788 mpox vakası bildirilmiştir (Tablo 1). Ekim ayında toplam 668 yeni vaka bildirilmiş olup, bu sayı bir önceki ay bildirilen yeni vaka sayısına göre %23'lük bir düşüşe işaret etmektedir. Geçen ay en çok vaka Batı Pasifik Bölgesi (%30) ve Avrupa Bölgesi'nden (%25) bildirilmiştir. Doğu Akdeniz Bölgesi, yeni raporlama yapan bir ülkeden üç vaka bildirmiştir.

Geçen ay (1-31 Ekim) 29 ülke vaka bildirmiş olup, 13'ü bir önceki aya (1-30 Eylül) kıyasla artış bildirmiştir. Almanya, Avrupa Bölgesi'nde vakalarda en yüksek nispi artışı bildirmiştir (n = 49'a karşı n = 14). Vietnam, Batı Pasifik Bölgesi'nde vakalarda en yüksek nispi artışı (n = 40'a karşı n = 2) rapor etmiştir. Çin geçen ay yeni vaka sayısında %61'lik bir düşüş bildirmiş olup (n = 141 vs n = 365) Batı Pasifik Bölgesindeki yüksek vaka sayılarını etkilemeye devam etmektedir (Tablo 1). Afrika Bölgesi'nde bildirilen vakalarda bir düşüş gözlenmiş olmakla birlikte bu kısmen düzensiz raporlamadan kaynaklanmaktadır (örneğin, Temmuz 2023'ten bu yana mpox sürveyans verileri yayınlanmamıştır).

31 Ekim 2023 itibariyle, küresel olarak en yüksek kümülatif vaka sayısını bildiren on ülke Amerika Birleşik Devletleri (n = 30 771), Brezilya (n = 10 967), İspanya (n = 7647), Fransa (n = 4161), Kolombiya (n = 4090), Meksika (n = 4065), Birleşik Krallık (n = 3820), Peru (n = 3812), Almanya (n = 3757) ve Çin'dir (n =1935). Söz konusu ülkeler birlikte küresel olarak bildirilen vakaların %81,7'sini oluşturmaktadır.

Tablo 1. 1 Ocak 2022 – 31 Ekim 2023 tarihleri arasında DSÖ Bölgelerince DSÖ'ye bildirilen kümülatif doğrulanmış mpox vakalarının ve ölüm vakalarının sayısı

DSÖ Bölgesi	Toplam doğrulanmış vakalar	Toplam ölüm vakaları	Geçen  ay görülen  vakalar	Vakalardaki aylık değişimin yüzdesi (%)
Amerika	60.092	134	146	+85
Avrupa	26.395	7	164	-28
Batı Pasifik	2.586	1	201	-49
Afrika	1.981	22	8	-50
Güneydoğu Asya	639	2	146	-2
Doğu Akdeniz	95	1	3	+200
Toplam	91.788	167	668	-22.8

 

Şekil 1'de gösterilen salgın eğrileri, salgının Avrupa Bölgesi ve Amerika Bölgesi'nde düşük bir bulaşma düzeyinde devam ettiğini, Batı Pasifik ve Güneydoğu Asya bölgelerinde ise daha fazla bulaşma gözlendiğini göstermektedir. Doğu Akdeniz Bölgesi sporadik mpox vakaları bildirmektedir.

 

Şekil 1. 1 Ocak 2022’den 31 Ekim 2023 tarihine kadar DSÖ bölgelerine göre haftalık toplanan doğrulanmış mpox vakalarının epidemiyolojik eğrisi

*Şekil 1, ayın son gününde biten toplu aylık verileri göstermektedir. Y eksenlerinin farklı ölçeklerine dikkat ediniz.

Şekil 2, son altı ayda (1 Mayıs 2023 - 31 Ekim 2023) küresel olarak bildirilen aylık laboratuvar onaylı mpox vaka sayısının 400 ila 1000 vaka arasında dalgalandığını ve en çok vakanın Batı Pasifik Bölgesi tarafından bildirildiğini, bunu Amerika, Güneydoğu Asya ve Avrupa'nın izlediğini göstermektedir.

Şekil 2. Son altı aya ait (1 Mayıs - 31 Ekim 2023) DSÖ bölgesine göre aylık toplam mpox vaka sayısının salgın eğrisi

 

Diğer önemli epidemiyolojik bulgular:

• 31 Ekim 2023 itibariyle, mevcut verilere sahip vakaların %96,3'ü (81.854 / 84.974) erkek olup yaş ortalaması 34'tür (çeyrekler arası aralık: 29 - 41 yıl) Vakaların yaş ve cinsiyet dağılımları sabit kalmıştır.
• Yaşlarıyla ilgili verileri mevcut olan vakaların %1,3'ü (1144 / 88 092) 0-17 yaş arasındadır ve bunların 333'ü (%0,4) 0-4 yaş arasındadır. 0-17 yaş arası vakaların çoğunluğu Amerika Bölgesinden bildirilmiştir (702 / 1149; %61). Amerika Bölgesindeki 18 yaş altı vakaların genel oranı %1,2 olup küresel olarak gözlemlenen oranla benzerlik göstermektedir.
• Küresel salgında bildirilen tüm bulaşma şekilleri arasında cinsel temas en yaygın olanıdır ve bildirilen tüm bulaşma olaylarının 21.409'unun 17.757'sini (%82,9) oluşturmakta, bunu kişiden kişiye cinsel olmayan temas izlemektedir; bu model son altı ayda da devam etmiş ve yeni vakaların %96,7'si (1258 / 1301) cinsel temas bildirmiştir. Ekim 2023'ten itibaren, maruziyet ortamı verileri artık küresel olarak toplanmamaktadır.
• DSÖ Afrika Bölgesindeki çoğu vaka için bulaşma yolları hakkında ayrıntılı bilgi mevcut değildir, bu nedenle bulaşma ile ilgili mevcut bilgiler virüsün bu bölgedeki yayılımını tam olarak tanımlamayabilir.
• En az bir semptomun rapor edildiği vakalar arasında (n = 36 567), en yaygın semptom vakaların %89,9'unda rapor edilen herhangi bir döküntüdür, bunu ateş (%58,4) ve sistemik döküntü veya genital döküntü (sırasıyla %54,3 ve %50,1) takip etmektedir. Bu salgında vakaların semptomatolojisi zaman içinde çok tutarlılık göstermiştir.  Sürveyans verilerinde Batı ve Orta Afrika'daki ülkelerden klinik sunumla ilgili bilgiler eksiktir.
• Bu salgında mevcut bilgilere sahip vakaların yaklaşık yarısının (17.968 / 34.487; %52,1) HIV ile yaşayan kişilerde olduğu bildirilmiştir. Bu oran son altı ay içinde bildirilen vakalar için tutarlıdır (1267 / 2345; 54%).

 

Özel Konu – Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde mpox hastalığının epidemiyolojik durumu

 

DSÖ, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde devam eden ve gelişen mpox epidemiyolojisini özetleyen bir Hastalık Salgını Haberi yayınlamıştır. Bu özet, 1 Ocak 2023'ten bu yana ülkede 12.569'dan fazla şüpheli (klinik olarak teşhis edilmiş) vakanın yanı sıra Tür I MPXV'nin cinsel yolla bulaşmasıyla ilgili yeni bildirilen salgınları vurgulamaktadır. Durumu değerlendirmek üzere Sağlık Bakanlığı ve Dünya Sağlık Örgütü'nün ortak bir misyonu ülkede faaliyetlerini sürdürmektedir. Entegre multi-disipliner misyon, farklı epidemiyolojik özellikler gösteren dört ili ziyaret edecektir.

Özet olarak durum

Mpox, Batı, Orta ve Doğu Afrika'nın yoğun ormanlık bölgelerinde, özellikle de Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin kuzey ve orta bölgelerinde endemik olmaya devam etmektedir. Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin 26 ilinden 11'i mpox için endemik olarak tanımlanmıştır, ancak son yıllarda mpox bildiren illerin sayısı artmaktadır ve Kasım 2023 itibariyle 22 il olmuştur.

 

MPXV'nin bilinen iki Türü vardır: daha önce Kongo Havzası Türü olarak bilinen Tür I; ve daha önce Batı Afrika Türü olarak adlandırılan Tür II; Tür II'nin ayrıca iki alt türleri vardır: Tür IIa ve Tür IIb. Demokratik Kongo Cumhuriyeti bugüne kadar küresel salgın sırasında Tür IIb MPXV ile bağlantılı mpox vakaları bildirmemiştir; ülkede sadece Tür I MPXV tespit edilmiştir. Nisan 2023'ten önce, Tür I MPXV'nin cinsel yolla bulaştığına dair resmi olarak belgelenmiş hiçbir vaka küresel olarak kaydedilmemiştir. Bu raporda yer alan bilinen ilk cinsel yolla bulaşma vakası, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ne yaptığı bir ziyaret sırasında Kwango eyaletinde Tür I testi pozitif çıkan bir Belçika vatandaşına aittir. Daha sonra, bu vakanın Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ndeki cinsel temaslıları da yakın ilişkili viral sekanslarla Tür I MPXV için pozitif testler yapmıştır.

1 Ocak - 12 Kasım 2023 tarihleri arasında, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ndeki 26 ilin 22'sinden (%85) 156 sağlık bölgesinde 581 ölüm (vaka ölüm oranı: %4,6) dahil olmak üzere toplam 12.569 şüpheli mpox vakası bildirilmiştir. Bu, Kinşasa, Lualaba ve Güney Kivu dahil olmak üzere daha önce mpox bildirilmemiş coğrafi bölgelerdeki yeni vakalarla birlikte şimdiye kadar bildirilen en yüksek yıllık vaka sayısıdır. Şüpheli vakalardan 1.106'sı ters transkriptaz-polimeraz zincir reaksiyonu (RT-PCR) ile test edilmiş ve 714'ü MPXV için pozitif sonuçlanmıştır (pozitiflik oranı %65).

Bu, bildirilen Tür I MPXV enfeksiyonunun cinsel yolla bulaşmayla bağlantılı olduğu ilk salgındır. Ülkedeki bir başka salgın da seks işçileri arasında birden fazla mpox vakası ile rapor edilmektedir. Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde, yakın temas yoluyla insandan insana mpox bulaşması 1970'lerden bu yana, çoğunlukla zoonotik bulaşmayı takiben küçük ev veya topluluk salgınlarında bildirilmiştir. Bununla birlikte, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde MPXV Tür I bulaşmasının dinamikleri iyi anlaşılmamıştır. 2023 yılında.

Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde 2023 yılında bildirilen vakaların sadece %9'unun, uzak bölgelerde tanı testlerine erişimin sınırlı olması nedeniyle laboratuvar tarafından teyit edildiğini belirtmek önemlidir. Bildirilen şüpheli vaka sayıları, ülkede kullanılan spesifik vaka tanımlarını ve sağlık çalışanlarının iyi bilinen bir hastalıkla ilgili deneyimlerini yansıtmakta ve özellikle bilinen endemik bölgelerde yüksek ortalama test pozitifliği oranlarına yol açmaktadır. Cinsel yolla bulaşmanın bu yeni özellikleri, ulusal ve uluslararası düzeyde hareket halinde olan kilit bir nüfusta salgının ülkede hızla yayılmaya devam etmesine ilişkin ek endişeler doğurmaktadır.

Hastalık Salgını Haberlerine aşağıdaki bağlantılardan erişebilirsiniz.

• Mpox (monkeypox)-Democratic Republic of the Congo, 23 November 2023

• Variole simienne-République Démocratique du Congo, 23 novembre 2023

• Monkeypox- Democratic Republic of the Congo, 1 October 2020

Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde 1970 yılından bu yana görülen mpox vaka raporları hakkında daha fazla bilgiye aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz:

• Dünya Sağlık Örgütü. (2023). İnsan maymun çiçeği (mpox) epidemiyolojisi - dünya çapında, 2018-2021.

•Weekly Epidemiological Record, 98 (03), 29 - 36. World Health Organization.

 

 

Şekil 2. 1 Ocak 2022  ile 31 Ekim  2023 tarihleri arasında resmi kamu kaynaklarından DSÖ'ye bildirilen veya DSÖ tarafından tanımlanan doğrulanmış mpox vakalarının coğrafi dağılımı

Teknik rehberlik ve diğer kaynaklar

Stratejik Planlama ve Küresel Destek

 

Uluslararası Sağlık Tüzüğü Acil Durum Komitesi ve Genel Müdürün Geçici Tavsiyeleri

 

 

DSÖ Geçici Teknik Rehberlik

 

 

Sürveyans

Veri yönetimi

 

Risk iletişimi ve topluluk katılımı

 

 

EPI - WIN Web Seminerleri ve Güncellemeler

EPI-WIN Güncellemeleri

Laboratuvar ve Tanı

Klinik Yönetim Enfeksiyon Önleme ve Kontrol

 

One Health (Tek Sağlık) ve Hayvan Sağlığı

 

Hastalık salgın Haberleri ve Durum Raporları

 

 

 

Eğitim ve Öğretim

 

Diğer kaynaklar

Ek 1: Veri, tablo ve şekil notları

Sunulan tüm veriler yorumlanırken dikkatli olunmalıdır. DSÖ, ulusal halk sağlığı yetkilileri ve farklı dahil etme kriterleri ve farklı veri kesme zamanları kullanan diğer kaynaklar tarafından yayınlanan bilgi ürünleri arasında farklılıklar beklenmelidir. Doğruluk ve güvenilirliği sağlamak için adımlar atılsa da, tüm veriler sürekli doğrulama ve değişikliğe tabidir.

Vaka tespiti, tanımlar, test stratejileri, raporlama uygulamaları ve gecikme süreleri ülkeler/bölgeler/alanlar arasında farklılık göstermektedir. Bu faktörler, diğerlerinin yanı sıra, gerçek vaka ve ölüm sayılarının değişken bir şekilde düşük tahmin edilmesi ve bu verilerin küresel düzeyde yansıtılmasında değişken gecikmelerle birlikte sunulan sayıları etkilemektedir. Ayrıca, 2022-23 küresel mpox salgınının mevcut aşamasında, vakaların DSÖ'ye bildirilme sıklığı önemli ölçüde azalmıştır, bu nedenle sunulan veriler bazı ülkelerdeki genel epidemiyolojik durumu tam olarak temsil etmeyebilir.

 [i]'Ülkeler', benzer statüdeki ülkeleri, bölgeleri, yönetim bölgelerini veya diğer yargı yetkilerini ifade edebilir. Kullanılan tanımlamalar ve bu materyallerin sunumu, DSÖ'nün herhangi bir ülke, bölge veya yönetim bölgesinin veya yetkili makamlarının yasal statüsüne veya hudut veya hudutlarının sınırlandırılmasına ilişkin herhangi bir görüşünün ifadesi anlamına gelmez.

Ek 2: 1 Ocak 2022 ve 31 Ekim 2023 tarihleri arasında ve saat 17:00 (CEST) itibariyle DSÖ Bölgelerince ve ülkeler tarafından doğrulanmış mpox vakaları

• Son bir ayda vaka bildirilmeyen ülkeler

 

#Burada yalnızca doğrulanmış vakalar arasındaki ölümler bildirilmektedir; Şüpheli vakalar arasında mpox nedeniyle bildirilen ölümlerin sayısı bölgesel veya ulusal düzeyde mevcuttur.