19 Nisan 2024

Özet olarak durum

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Uluslararası Sağlık Tüzüğü (UST) Ulusal Odak Noktası (UON) tarafından 9 Nisan 2024 tarihinde Vietnam'da influenza A(H9N2) virüsü ile enfekte olmuş bir insan vakası hakkında bilgilendirilmiştir. Altta yatan hastalıkları olan ve durumu ağır olan hasta 21 Mart 2024 tarihinde yoğun bakıma kabul edilmiştir. Solunum numunesi 21 Mart'ta alınmış ve Gerçek Zamanlı Polimeraz Zincir Reaksiyonu (PCR) ile influenza için pozitif test edilmiştir. Sonrasında, virüs alt tiplemesi 8 Nisan'da avian influenza A(H9N2)'yi doğrulamıştır. Vaka incelemesi somucunda, vakanın evinin önünde her gün kümes hayvanı ticaretinin yapıldığı bir kümes hayvanı pazarının yakınında yaşadığını tespit edilmiştir. 15 Nisan itibariyle vakanın temaslıları arasında solunum semptomları gösteren yeni vaka bildirimi ya da vakanın ikamet ettiği toplumda salgın görülmemiştir. Bu, Vietnam'da bildirilen kuş gribi A(H9N2) virüsü ile ilk insan enfeksiyonudur. UST'ye (2005) göre, yeni bir influenza A virüsü alt tipinin neden olduğu bir insan enfeksiyonu, yüksek halk sağlığı etkisi potansiyeli olan ve DSÖ'ye bildirilmesi gereken bir olaydır. Mevcut bilgilere dayanarak DSÖ, bu virüsün genel nüfus için oluşturduğu riski düşük olarak değerlendirmektedir.

Durumun Tanımı

9 Nisan 2024 tarihinde, Vietnam UST NFP, bir insanda avian influenza A(H9N2) virüsü enfeksiyonu görüldüğünü DSÖ'ye bildirmiştir.

Hasta, Tien Giang Eyaleti, Vietnam'dan 37 yaşında bir erkek olup altta yatan rahatsızlıkları bulunmaktadır. Hastada 10 Mart 2024 tarihinde ateş gelişmiş ve 16 Mart tarihinde hastaneye kabul edilmiştir. Bilateral plevral efüzyonlu ağır pnömoni tanısının ardından 21 Mart'ta yoğun bakım ünitesine (YBÜ) nakledilmiş ve oseltamivir ve antibiyotiklerle tedavi görmüştür. 15 Nisan itibariyle hastanın durumu hâlâ ciddiyetini korumakta olup yoğun bakım altına alınmıştır.

Hasta ağır viral pnömoni sürveyansı (SVP) aracılığıyla tespit edilmiştir. Nazofarengeal sürüntü 21 Mart'ta toplanmış ve test sonucu 22 Mart'ta benzer H9 suşu gen segmentlerine sahip pozitif avian influenza A'yı ortaya çıkarmıştır. 1 Nisan'da Ho Chi Minh Şehrindeki Pasteur Enstitüsü (PI HCMC) PCR testi gerçekleştirmiş ve avian influenza A(H9) virüsünün varlığını doğrulamıştır. Ardından, 8 Nisan'da virüs alt tiplemesi avian influenza A(H9N2)'yi doğrulamıştır.

Vaka incelemesinde hastanın evinin önünde her gün kümes hayvanı ticaretinin yapıldığı bir kümes hayvanı pazarının yakınında yaşadığı tespit edilmiştir. Hastanın evinin yakınında ölü ya da hasta kümes hayvanları olduğuna ya da hastanın evinden ya da komşu evlerden hasta, ölü ya da pişmemiş kümes hayvanı ürünleri tüketildiğine dair herhangi bir rapor bulunmamaktadır. Ancak influenza A(H9N2) kanatlı hayvanlarda yüksek derecede patojenik değildir. 2 Nisan'da, aynı komün içindeki iki canlı kuş ticareti noktasından yedi kümes hayvanı numunesi toplanmıştır. Örneklerden biri A(H5N1) pozitif; diğerleri A(H5N1), A(H5N6), A(H5N8), A(H7N9) ve A(H9) avian influenza negatif çıkmıştır. 4 Nisan'da hastanın evindeki iki kazdan alınan numuneler A(H5) ve A(H9) için negatif çıkmıştır.

Söz konusu vakanın on beş yakın temaslısından evde kendi sağlık durumlarını takip etmeleri istenmiştir. 15 Nisan itibariyle, vakanın temaslıları arasında solunum semptomları gösteren yeni vaka bildirilmemiş veya vakanın ikamet ettiği toplumda salgın görülmemiştir.

Bu, Vietnam'da bildirilen kuş gribi A(H9N2) ile ilk insan enfeksiyonudur.

Epidemiyoloji

İnfluenza virüslerinin doğal rezervuarı yabani su kuşlarıdır, ancak bazı influenza virüsleri insanlar da dahil olmak üzere kümes hayvanlarını ve memelileri enfekte edebilir. İnsanlardaki enfeksiyonlar öncelikle enfekte hayvanlarla veya kontamine ortamlarla doğrudan temas yoluyla edinilmiştir. Avian influenza virüsü enfeksiyonları insanlarda hafif üst solunum yolu enfeksiyonundan daha ciddi hastalıklara kadar değişen hastalıklara neden olabilir ve ölümcül olabilir. Konjonktivit, gastrointestinal semptomlar, ensefalit ve ensefalopati de bildirilmiştir.

İnfluenza ile insan enfeksiyonunu teşhis etmek için laboratuvar testleri gereklidir. DSÖ, RT-PCR gibi moleküler yöntemler kullanarak zoonotik influenzanın tespiti için teknik rehberlik protokollerini periyodik olarak güncellemektedir. Kanıtlar, bazı antiviral ilaçların, özellikle nöraminidaz inhibitörlerinin (oseltamivir, zanamivir), viral replikasyon süresini azaltabileceğini ve bazı vakalarda prognozu iyileştirebileceğini göstermektedir.

Bugüne kadar, küresel olarak 2015 yılından bu yana DSÖ'ye iki ölüm dahil olmak üzere 99 insanda kuş gribi A(H9N2) enfeksiyonu vakası bildirilmiştir.

Halk Sağlığı Müdahalesi

Vietnam hükümeti aşağıdaki halk sağlığı müdahale eylemlerini gerçekleştirmiştir:

• PI HCMC ve Ho Chi Minh Şehri Hastalık Kontrol Merkezi (HCDC), Tien Giang İl CDC ile işbirliği içinde, hastanın ikametgahı ve şüpheli maruziyet alanlarının araştırılması, temaslı takibi ve dezenfeksiyonunu gerçekleştirmiştir.
• Yerel halk sağlığı ve hayvan sağlığı sektörleri, insanlarda ve kümes hayvanlarında potansiyel ek vakaların ve/veya kuş gribi A(H9N2) salgınlarının ya da diğer türlerin olası tespiti için daha fazla araştırma, temaslı takibi ve test için işbirliği yapmıştır.
• Sağlık Bakanlığı 5 Nisan'da vaka hakkında ayrıntılı bilgi içeren bir basın açıklaması yayınlamış ve proaktif hastalık önleme ve kontrol tedbirlerine ilişkin halk sağlığı mesajları vermiştir.

DSÖ Risk Değerlendirmesi

Kuş gribi A(H9N2) virüsleri ile enfeksiyona yakalanan insan vakalarının çoğu, enfekte kümes hayvanları veya kontamine ortamlarla temas yoluyla virüse maruz kalmaktadır. İnsan enfeksiyonu hafif klinik hastalıkla sonuçlanma eğilimindedir. Virüs kanatlı popülasyonlarında tespit edilmeye devam ettiğinden başka insan vakaları da beklenebilir. Herhangi bir vaka kümesi rapor edilmemiştir.

Şu anda mevcut epidemiyolojik ve virolojik kanıtlar, bu virüsün insanlar arasında bulaşmayı sürdürme yeteneği kazanmadığını göstermektedir. Dolayısıyla, insandan insana yayılma olasılığı düşüktür. Etkilenen bölgelerden enfekte bireylerin uluslararası seyahat etmesi durumunda, enfeksiyonları seyahat sırasında veya varıştan sonra başka bir ülkede tespit edilebilir. Böyle bir durumda, bu virüs insanlar arasında kolayca bulaşma yeteneği kazanmadığından, toplum düzeyinde daha fazla yayılma olasılığı düşük olarak değerlendirilmektedir.

DSÖ Tavsiyeleri

Bu vaka, DSÖ'nün halk sağlığı önlemleri ve influenza sürveyansına ilişkin mevcut tavsiyelerini değiştirmemektedir. Her insan enfeksiyonunun kapsamlı bir şekilde araştırılması esastır.

Halk, canlı hayvan pazarları/çiftlikleri ve canlı kümes hayvanları gibi yüksek riskli ortamlarla veya kümes hayvanı dışkılarıyla kirlenmiş olabilecek yüzeylerle temastan kaçınmalıdır. Sık sık yıkama veya alkollü el dezenfektanı kullanımı ile el hijyeni tavsiye edilmektedir. DSÖ, seyahat edenler için herhangi bir özel farklı önlem önermemektedir.

Yeni bir influenza virüsü alt tipinin neden olduğu tüm insan enfeksiyonları UST (2005) kapsamında bildirilebilir. UST'ye (2005) Taraf Devletlerin, pandemiye neden olma potansiyeline sahip bir influenza A virüsünün neden olduğu laboratuvar tarafından doğrulanmış herhangi bir yeni insan enfeksiyonu vakasını derhal DSÖ'ye bildirmeleri gerekmektedir.

DSÖ, bu olayla ilgili mevcut bilgilere dayanarak herhangi bir seyahat veya ticaret kısıtlaması uygulanmamasını tavsiye etmektedir.

Ayrıntılı bilgi için aşağıdaki bağlantılara bakınız:

• HQ Global influenza programme, human-animal interface:  https://www.who.int/teams/global-influenza-programme/avian-influenza
• WHO Monthly Risk Assessment Summary:  Influenza at the human-animal interface:  https://www.who.int/teams/global-influenza-programme/avian-influenza/monthly-risk-assessment-summary
• WPRO Avian Influenza Weekly Update: https://www.who.int/westernpacific/emergencies/surveillance/avian-influenza
• Protocol to investigate non-seasonal influenza and other emerging acute respiratory diseases: https://www.who.int/publications-detail-redirect/WHO-WHE-IHM-GIP-2018.2
• Maintaining surveillance of influenza and monitoring SARS-CoV-2 – adapting Global Influenza surveillance and Response System (GISRS) and sentinel systems during the COVID-19 pandemic: https://www.who.int/publications/i/item/maintaining-surveillance-of-influenza-and-monitoring-sars-cov-2-adapting-global-influenza-surveillance-and-response-system-(gisrs)-and-sentinel-systems-during-the-covid-19-pandemic
• Case definitions for the four diseases requiring notification in all circumstances under the International Health Regulations (2005):   https://www.who.int/publications/m/item/case-definitions-for-the-four-diseases-requiring-notification-to-who-in-all-circumstances-under-the-ihr-(2005)
• Case information of influenza A (H9) in Tien Giang Province. The Department of Preventive Medicine, Ministry of Health, Viet Nam: https://vncdc.gov.vn/thong-tin-ve-truong-hop-mac-cum-ah9-tai-tien-giang-nd17502.html