30 Nisan 2024'te yayınlanmış Dış Durum Raporu-32

DSÖ ulusal yetkilileri tarafından 30 Mart 2024 tarihi itibariyle alınan veriler.

Mpox Uzun Süreli Risk Değerlendirmesi (Aralaık 2023 itibariyle) ¹	Laboratuvarca doğrulanmış Vakalar	Ölüm Vakaları	Ülkeler/Bölgeler/Yönetim Bölgeleri
Tarihsel olarak mpox bulaşması olan ülkelerdeki ve komşu ülkelerdeki genel nüfus için risk ORTA DÜZEYDE olarak değerlendirilmektedir	95.226	185	117
Eşcinsel erkekler, biseksüel erkekler, erkeklerle seks yapan diğer erkekler, trans ve cinsiyet çeşitliliği olan kişiler ve seks işçileri için risk ORTA DÜZEYDE olarak değerlendirilmektedir.
Daha önce mevcut salgından etkilenmemiş ülkerde genel nüfus için risk ORTA DÜZEYDE olarak değerlendirilmektedir.
Demokratik Kongo Cumhuriyeti’de genel nüfus için risk YÜKSEK  DÜZEYDE OLARAK  değerlendirilmektedir.

Önemli Olaylar

• Mart 2024'te DSÖ'ye 22 ülkeden toplam 466 yeni laboratuvar onaylı mpox vakası ve üç ölüm vakası bildirilmiş olup, bu da düşük seviyeli bulaşmanın dünya genelinde devam ettiğini göstermektedir. Laboratuvarca doğrulanmış vaka sayısına göre sıralandığında en çok etkilenen bölgeler DSÖ Afrika Bölgesi, Avrupa Bölgesi, Amerika Bölgesi, Batı Pasifik Bölgesi ve Güneydoğu Asya Bölgesi olmuştur.
• DSÖ'ye yapılan sürveyans bildirimleri zaman içinde azaldığından, mevcut küresel raporlanan veriler büyük olasılıkla meydana gelen mpox vakalarının sayısını olduğundan az göstermektedir.
• Afrika Bölgesi'nde, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, bildirilen şüpheli (klinik olarak uyumlu) vakaların ve ölümlerin onda birinden biraz fazlasını temsil eden en yüksek sayıda doğrulanmış mpox vakası bildirmektedir.
• Bu sayıda ayrıca:

1) Salgın ortamlarında mpox aşılarının kullanımına ilişkin DSÖ SAGE tavsiyelerinde yapılan güncellemeler;

2) Maymun çiçeği virüsü (MPXV) için tanısal testlere ilişkin geçici kılavuzda yapılacak güncelleme;

3) On iki ülkenin katıldığı ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin ev sahipliğinde gerçekleştirilen Afrika bölgesinde mpox konulu üst düzey bakanlıklar arası acil durum toplantısından öne çıkan başlıklar;

4) Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ndeki mpox salgını müdahalesine ilişkin güncelleme.

¹ Bu riskler nüfusun ortalama risklerini temsil etmektedir; bireysel riskler bireysel davranışlara, belirli coğrafi konuma, bağışıklık durumuna ve diğer faktörlere bağlı olarak değişecektir.

Epidemiyolojik Güncelleme

Veri kaynağı: 2022-2024 Mpox Salgını – Küresel Eğilimler

1 Ocak 2022'den 31 Mart 2024'e kadar, altı DSÖ Bölgesindeki 117 ülke/bölge/yönetim bölgesinden (bundan sonra 'ülkeler' olarak anılacaktır) DSÖ'ye 185 ölüm dahil olmak üzere toplam 95.226 laboratuvarca doğrulanmış mpox vakası bildirilmiştir (Tablo 1). Mart ayında toplam 466 yeni vaka bildirilmiş olup bu sayı bir önceki ay bildirilen yeni vaka sayısına göre %37'lik bir düşüşü temsil etmektedir. Mart 2024'te en çok vaka Afrika Bölgesi (%39), Avrupa Bölgesi (%26) ve Amerika Bölgesi'nden (%25) bildirilmiştir.

Mart ayında 22 ülke vaka bildirmiş olup, bunlardan 10'u Şubat ayına kıyasla artış bildirmiştir. Laboratuvar tarafından teyit edilen vakalar arasında Kongo Cumhuriyeti (n = 15'e karşı dokuz) Afrika Bölgesi'ndeki en yüksek artışı, Birleşik Krallık (n = 16'ya karşı 10) Avrupa Bölgesi'ndeki en yüksek artışı, Porto Riko (n = 10'a karşı 0) Amerika Bölgesi'ndeki en yüksek artışı ve Viet Nam (n = 22'ye karşı beş) Batı Pasifik Bölgesi'ndeki en yüksek artışı bildirmiştir. Batı Pasifik Bölgesi (n = 32'ye karşı 25) hariç tüm bölgeler Mart 2024'te bir önceki aya kıyasla vaka sayılarında azalma bildirmiştir. Bu belirgin düşüş, azalan raporlama bağlamında meydana gelmiştir ve bu nedenle dikkatle yorumlanmalıdır.

31 Mart 2024 itibariyle, küresel olarak en yüksek kümülatif vaka sayısını bildiren on ülke arasında Amerika Birleşik Devletleri (n = 31 904), Brezilya (n = 10 967), İspanya (n = 7 960), Fransa (n = 4 206), Kolombiya (n = 4 090), Meksika (n = 4 084), Birleşik Krallık (n = 3 908), Almanya (n = 3 830), Peru (n = 3 812) ve Çin (n = 2 034) yer almaktadır. Bu ülkeler birlikte küresel olarak bildirilen vakaların %81'ini oluşturmaktadır.

Tablo 1. 1 Ocak 2022 – 31 Ekim 2023 tarihleri arasında DSÖ Bölgelerince DSÖ'ye bildirilen kümülatif doğrulanmış mpox vakalarının ve ölüm vakalarının sayısı

DSÖ Bölgesi	Toplam doğrulanmış vakalar	Toplam ölüm vakaları	Geçen  ay görülen  vakalar	Vakalardaki aylık değişimin yüzdesi (%)
Amerika	61.–––264	139	118	-53
Avrupa	27.179	10	123	-42
Afrika	2.920	23	181	-22
Batı Pasifik	2.897	10	32	28
Güneydoğu Asya	871	2	12	-54
Doğu Akdeniz	95	1	0	-
Toplam	95.226	185	466	-37

Şekil 1'de gösterilen salgın eğrileri, salgının Avrupa Bölgesi, Amerika Bölgesi, Güneydoğu Asya Bölgesi ve Batı Pasifik'te düşük bir bulaşma seviyesinde devam ettiğini göstermektedir. Afrika bölgesi, son aylarda yükselen bir eğilimle birlikte dalgalı vaka bildirim seviyeleri göstermektedir. Doğu Akdeniz Bölgesi daha önce sporadik vakalar bildirmiş olsa da, Ekim 2023'ten bu yana bölgedeki ülkeler tarafından yeni bir mpox vakası bildirilmemiştir.

Şekil 2, son altı ayda (1 Ekim 2023 - 31 Mart 2024) küresel olarak bildirilen aylık doğrulanmış mpox vaka sayısının 400 ila 1000 vaka arasında (aylık ortalama 685 vaka) dalgalandığını ve en çok vakanın Amerika Bölgesi tarafından bildirildiğini, bunu Avrupa Bölgesi ve Afrika Bölgesi'nin izlediğini göstermektedir.

Şekil 2. Son altı ay için, 1 Ekim - 31 Mart 2024, DSÖ bölgesine göre bildirilen aylık doğrulanmış mpox vakalarının toplam sayısının salgın eğrisi.

 

Diğer önemli epidemiyolojik bulgular:

• 31 Mart 2024 itibariyle, mevcut verilere sahip vakaların %96,4'ü (85 328 / 88 513) erkektir ve ortanca yaşları 34'tür (çeyrekler arası aralık: 29 - 41 yıl). Vakaların yaş ve cinsiyet dağılımı zaman içinde sabit kalmaktadır ve son aylarda, özellikle Afrika Bölgesi dışındaki vakaların çoğunluğu yetişkin erkekler (18 - 44 yaş) arasında görülmektedir.
• Yaş verileri mevcut olan laboratuvarca doğrulanmış vakaların %1,3'ü (1 157 / 90 934) 0 - 17 yaş arasındadır ve bunların 333'ü (%0,4) 0 - 4 yaş arasındadır. 0-17 yaş arası doğrulanmış mpox vakalarının çoğunluğu Amerika Bölgesinden bildirilmiştir (706 / 1 157; %61). Amerika Bölgesindeki 18 yaş altı vakaların genel oranı %1,2 olup küresel olarak gözlemlenen orana benzerdir. Yeni etkilenen ülkelerde, çocuklar salgından en az etkilenen nüfus olmuştur; Demokratik Kongo Cumhuriyeti gibi tarihsel olarak etkilenen ülkelerde ise 15 yaşın altındaki çocuklar bildirilen mpox vakalarının çoğunu temsil etmektedir. Testlere sınırlı erişim nedeniyle, bunlar şüpheli vakalar (yani mpox için ulusal vaka tanımını karşılayan klinik olarak uyumlu vakalar) olarak sınıflandırılmış ve raporun bu bölümüne dahil edilmemiştir.
• Küresel salgında bildirilen tüm bulaşma şekilleri arasında cinsel ilişki en yaygın (18 420 / 22 096; %83,4) bulaşma şeklidir ve bunu kişiden kişiye cinsel olmayan temas izlemektedir. Yeni vakaların %95,7'sinin (692/723) cinsel temas bildirmesiyle bu örüntü son altı ayda da devam etmiştir. Afrika Bölgesinden gelen vakaların çoğu için bulaşma yolları hakkında ayrıntılı bilgi mevcut değildir, bu nedenle bulaşma hakkındaki mevcut bilgiler, virüsün daha çeşitli olduğu ve zoonotik maruziyeti de içerdiği düşünülen bu Bölgedeki yayılımını tam olarak tanımlamamaktadır.
• En az bir semptomun rapor edildiği vakalar arasında (n = 35 997), en yaygın semptom herhangi bir döküntüdür (vakaların %89,8'i), bunu ateş (%58,3) ve sistemik döküntü veya genital döküntü (sırasıyla %54,7 ve %49,6) izlemektedir.
• Bu salgında vakaların semptomatolojisi zaman içinde çok tutarlı olmuştur. Küresel gözetim verilerinde Doğu, Batı ve Orta Afrika'daki ülkelerden klinik sunumla ilgili bilgiler eksik olsa da, diğer bilgi kaynakları buradaki vakalar arasında da döküntünün ana mpox semptomu olduğunu desteklemektedir.
• Bu salgında mevcut bilgilere sahip vakaların yaklaşık yarısının (18 335 / 35 316; %51,9) HIV ile yaşayan kişilerde görüldüğü bildirilmiştir. Bu oran son altı ayda bildirilen vakalar için tutarlıdır (481 / 514; %51,7) ve iki durum arasındaki ortak cinsel maruziyet risk faktörüyle ilişkilidir. Afrika Bölgesi'ndeki çoğu vaka için HIV statüsüne ilişkin bilgi mevcut değildir ve yukarıdaki açıklama bu bölgedeki farklı demografik özelliklere sahip vakaları tam olarak temsil etmeyebilir

Şekil 3. 1 Ocak 2022'den 31 Mart 2024'e kadar DSÖ'ye bildirilen veya DSÖ tarafından resmi kamu kaynaklarından tespit edilen doğrulanmış mpox vakalarının coğrafi dağılımı

Özel Konu – MPox için aşılar ve bağışıklama - politika güncellemesi

DSÖ Bağışıklama Stratejik Uzmanlar Danışma Grubu (SAGE) toplantısı 11-13 Mart 2024 tarihlerinde gerçekleştirilmiştir. Toplantıda aşılar ve bağışıklama ile ilgili geçici mpox tavsiyelerinin güncellenmesi görüşülmüştür.

SAGE, mpox epidemiyolojisine ilişkin en son verileri gözden geçirmiş ve DSÖ'nün diğer tüm bölgelerinde bildirilen vakalar ve ölümler azalırken, özellikle Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde 15 yaşın altındaki çocuklarda bildirilen yüksek morbidite ve mortalite de dahil olmak üzere farklı bir epidemiyoloji ve vaka dağılımına sahip olan Afrika bölgesinde bildirilen vaka ve ölümlerin devam ettiğini kaydetmiştir. SAGE'ye, MVA-BN aşısının maruziyet öncesi aşılamada etkinliğini, ancak maruziyet sonrası aşılamada daha sınırlı etkinliğini gösteren mevcut çiçek aşılarının sistematik incelemelerinden elde edilen veriler sunulmuş ve tüm verilerin çok ülkeli salgın sırasında elde edildiğine dikkat çekilmiştir. Sunulan verilere dayanarak SAGE, salgın ortamlarında Mpoks’u önlemek için aşıların kullanımı ve salgın olmayan ortamlarda yüksek riskli gruplar için önleyici aşılama konusundaki tavsiyelerini güncellemiştir.

Bir salgın bağlamında, yerel risk değerlendirmesi, çeşitli bulaşma şekilleri ve yanıt seçenekleri için en büyük esnekliği sağlamak amacıyla, aşılama için dikkate alınacak popülasyonlar şunları içerebilir: (i) coğrafi olarak tanımlanmış bir bölgede veya toplulukta (örneğin köyler) bulunan ve belgelenmiş maruziyet riski olan yetişkinler ve çocuklar; (ii) birden fazla cinsel teması olan kişiler; (iii) tekrarlanan maruziyet riski olan sağlık çalışanları; ve (iv) Mpox'lu kişilerin bilinen temaslıları.

Bazı Afrika ülkelerinde hastalığın endemik olduğunu, Mpox'un bu ortamlardaki farklı epidemiyolojisini ve aşılamaya erişimdeki eşitsizliği dikkate alan SAGE, Afrika bölgesinde mpox üzerine epidemiyolojik ve aşı araştırmalarını teşvik etmek ve aşılamaya eşit erişimi kolaylaştırmak için acil adımlar atmak üzere güçlü bir eylem çağrısında bulunmuştur.  Araştırma ve sistematik inceleme ve veri toplama da salgın müdahalesine dahil edilmelidir.

MPox için aşı ve bağışıklama konusundaki nihai tavsiyeler Mayıs 2024'te yayınlanacaktır.

Kaynaklar:

1. Güncellenmiş Mpox aşısı tavsiyelerine ilişkin DSÖ SAGE’nin öne çıkan noktaları aşağıdaki bağlantıda mevcuttur:Sage-meeting-highlights_v3-march2024.pdf (who.int)
2. DSÖ Bağışıklama Stratejik Uzmanlar Danışma Grubu'nun (SAGE) Mart 2024 toplantısına yönelik arka plan materyallerine erişmek için aşağıdaki bağlantıdan pdf dosyasını indirin:

DSÖ Bağışıklama Stratejik Uzmanlar Danışma Grubu'nun (SAGE) Mart 2024 toplantısı (who.int)

Özel Konu - Mpox tanı ve laboratuvar güncellemesi

Uzun yıllar boyunca ve özellikle 2012'den bu yana, DSÖ Afrika bölgesinde klad I monkeypox virüsü (MPXV) ile bağlantılı olduğu bildirilen yıllık mpox vaka sayısı artmaktadır (1). Genellikle zoonotik bulaşma ile ilişkili olduğu düşünülen endemik bölgelerdeki salgınlara ek olarak (2), klad I MPXV'ye bağlı mpox'un insandan insana bulaşması da artmaya devam etmiştir. Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde, 2023 yılında bildirilen vakalarda belirgin bir artış olmuştur. İlk kez 2023 yılında, cinsel temasla ilişkili salgınların devam ettiği yerlerde clade I MPXV'nin cinsel yolla bulaştığı da belgelenmiştir (3). Cinsel yolla bulaşma ile bağlantılı salgınlar, madencilik topluluklarındaki seks işçileri arasında, erkeklerle seks yapan erkekler arasındaki vaka kümelerinde ve evlerde heteroseksüel bulaşma yoluyla meydana gelmiştir.

MPXV doğrusal bir DNA genomuna sahiptir ve yaklaşık 200 kb uzunluğundadır. Genom, replikasyon ve birleşme mekanizmasını kodlayan oldukça korunmuş bir merkezi bölgeye sahiptir (4). Buna ek olarak, genom, konakçı aralığı belirleme ve patogenezde rol oynayan genleri içeren ters terminal tekrarları (ITR'ler) içeren daha değişken uçlara sahiptir. Klad I ve klad II için, MPXV genom uçlarındaki daha az korunmuş bölgelerin bazı kısımlarının delesyonları ve duplikasyonları tanımlanmıştır (5-11). Bu delesyonlar MPXV kladına özgü NAAT testleri ile tespit kaybına yol açabilir (6, 8, 12). Bu nedenle, MPXV'nin genomik evriminin ve kullanılan NAAT testlerinin performansı üzerindeki potansiyel etkisinin izlenmesi şiddetle tavsiye edilmektedir.

Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde, Güney Kivu eyaletinde, Kamituga fundalık bölgesinde MPXV klad I'in yeni bir varyantı tanımlanmıştır (12). Bu varyant, kladspesifik moleküler testler için yaygın olarak hedef olarak kullanılan bir genin delesyonunu taşımaktadır. Bu delesyon ulusal referans laboratuvarı, Ulusal Biyomedikal araştırma Enstitüsü (INRB) ve diğer akademik ve halk sağlığı enstitüleri tarafından onaylanmıştır. Ortopoxvirus (OPXV) jenerik PCR testleri korunmuş genleri hedef alırken, klade spesifik PCR testleri hedef almaz. Bu nedenle, genellikle bir salgını veya daha önce salgın olmayan bir bölgede yeni bir vakayı doğrulamak için klade spesifik PCR testlerinin, korunmuş genleri hedefleyen bir OPXV jenerik veya MPXV jenerik PCR ile birleştirilmesi önerilir. INRB tarafından kullanılan teşhis stratejisi, OPXV jenerik PCR'yi takiben endike olduğunda klade spesifik PCR'yi içerir; bu strateji, dolaşımda olduğu ülkede MPXV'nin yeni soyunu tespit edecektir.

DSÖ, tüm ülkelerdeki tanı ve referans laboratuvarlarının yeni türü tespit edebilmeleri için bilgi sağlamak amacıyla, maymun çiçeği virüsü (MPXV) için tanı testlerine ilişkin geçici kılavuzda bir güncelleme yayınlamaktadır. Gözden geçirilmiş kılavuz, MPXV epidemiyolojisi ve viral evrimdeki bu gelişmeleri, tanısal doğrulamadan kaçınabilecek yeni klad I MPXV suşu ile ilgili olarak yansıtacak ve MPXV klad testleri için gen hedefi başarısızlıklarını önlemek için tanı stratejilerine yönelik hususları güncelleyecektir. Yeni geçici kılavuz, 9 Kasım 2023 tarihinde yayınlanan versiyonun yerini alacak ve klinisyenler, laboratuvarlar, sağlık çalışanları, kamu sağlığı görevlileri ve şüpheli, olası veya doğrulanmış mpox hastalarının tanı ve bakımında yer alan diğer paydaşlar için rehberlik sağlayacaktır.

Kaynaklar:

1. World Health Organization. Epidemiology of human monkeypox (mpox) – worldwide, 2018–2021. Weekly Epidemiological Record, 98 (03), 29 - 36. World Health Organization. https://iris.who.int/handle/10665/365630

2. Rimoin AW, Mulembakani PM, Johnston SC, Lloyd Smith JO, Kisalu NK, Kinkela TL, et al. Major increase in human monkeypox incidence 30 years after smallpox vaccination campaigns cease in the Democratic Republic of Congo. Proc Natl Acad Sci U S A. 2010 Sep 14;107(37):16262–7.

3. Kibungu EM, Vakaniaki EH, Kinganda-Lusamaki E, Kalonji-Mukendi T, Pukuta E, Hoff NA, et al. Clade I–Associated Mpox cases associated with sexual contact, the Democratic Republic of the Congo. Emerg Infect Dis [Internet]. 2024 Jan [cited 2023 Dec 18];30(1). Available from: https://wwwnc.cdc.gov/eid/article/30/1/23-1164_article

4. Likos AM, Sammons SA, Olson VA, Frace AM, Li Y, Olsen-Rasmussen M, et al. A tale of two clades: monkeypox viruses. Journal of General Virology. 2005 Oct 1;86(10):2661–72.

5. Kugelman JR, Johnston SC, Mulembakani PM, Kisalu N, Lee MS, Koroleva G, et al. Genomic variability of monkeypox virus among humans, Democratic Republic of the Congo. Emerg Infect Dis. 2014 Feb;20(2):232–9.

6. Garrigues JM, Hemarajata P, Lucero B, Alarcón J, Ransohoff H, Marutani AN, et al. Identification of human monkeypox virus genome deletions that impact diagnostic assays. J Clin Microbiol. 2022 Dec 21;60(12):e0165522.

7. Brinkmann A, Kohl C, Pape K, Bourquain D, Thürmer A, Michel J, et al. Extensive ITR expansion of the 2022 mpox virus genome through gene duplication and gene loss. Virus Genes. 2023 Aug;59(4):532–40.

8. US CDC. Lab Alert: MPXV TNF Receptor Gene Deletion May Lead to False Negative Results with Some MPXV Specific LDTs. 2022 Sep 2; Available from: https://www.cdc.gov/locs/2022/09-02-2022-lab-alertMPXV_TNF_Receptor_Gene_Deletion_May_Lead_False_Negative_Results_Some_MPXV_Specific_LDTs.html#:~:text=CDC%20is%20aware%20 of%20three,receptor%20gene%20deletion%20is%20rare.

9. Schuele L, Boter M, Nieuwenhuijse DF, Götz H, Fanoy E, de Vries H, et al. Circulation, viral diversity and genomic rearrangement in mpox virus in the Netherlands during the 2022 outbreak and beyond. J Med Virol. 2024 Jan;96(1):e29397.

10. Sereewit J, Lieberman NAP, Xie H, Bakhash SAKM, Nunley BE, Chung B, et al. ORF-Interrupting Mutations in Monkeypox Virus Genomes from Washington and Ohio, 2022. Viruses. 2022 Oct 29;14(11):2393.

11. Nakazawa Y, Emerson GL, Carroll DS, Zhao H, Li Y, Reynolds MG, et al. Phylogenetic and ecologic perspectives of a monkeypox outbreak, southern Sudan, 2005. Emerg Infect Dis. 2013 Feb;19(2):237–45.

12. Masirika LM, Udahemuka JC, Schuele L, Ndishimye P, Otani S, Mbiribindi JB, et al. Ongoing mpox outbreak in Kamituga, South Ki vu province, associated with monkeypox virus of a novel Clade I sub-lineage, Democratic Republic of the Congo, 2024. Eurosurveillance [Internet]. 2024 Mar 14 [cited 2024 Apr 29];29(11). Available from: https://www.eurosurveillance.org/content/10.2807/1560-7917.ES.2024.29.11.2400106

Özel Konu - Afrika Bölgesi'nde mpox konulu üst düzey toplantı ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ndeki müdahaleye ilişkin güncelleme

Afrika’da yer alan Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde 11-13 Nisan 2024 tarihleri arasında mpox konusunda üst düzey acil durum toplantısı,

Dünya Sağlık Örgütü, Afrika Hastalık Kontrol Merkezleri ve UNICEF tarafından 11-13 Nisan 2024 tarihlerinde Kinşasa'da Demokratik Kongo Cumhuriyeti Halk Sağlığı, Hijyen ve Önleme Bakanı (MSPHP) ev sahipliğinde mpox konulu bakanlıklar arası bir toplantı düzenlenmiştir. Toplantının hedefleri aşağıda yer almaktadır:

i) Epidemiyoloji, bulaşma ve önleme stratejileri de dahil olmak üzere mpox ile ilgili en son araştırma ve görüşlerin paylaşılması;

ii) Etkilenen ülkeler arasında mevcut yanıt çerçevelerini ve işbirliği mekanizmalarını gözden geçirmek ve geliştirmek;

iii) Aşılama da dahil olmak üzere etkili salgın müdahalesi ve yönetimi için uluslararası sağlık kuruluşları ve bağışçılarla ortaklıkları teşvik etmek ve çabaları koordine etmek; ve

iv) Afrika kıtası genelinde mpox sürveyansı, kontrolü ve önlenmesi için kapsamlı bir eylem planı geliştirmek.

Toplantıya katılan on iki Sağlık Bakanlığı tarafından bir tebliğ onaylanmış ve burada yayınlanmıştır. Bildiri: Afrika'da Mpox'a Karşı Mücadelede Birlik - Üst Düzey Acil Durum Bölgesel Toplantısı - Afrika CDC (belgeler bu sitede İngilizce ve Fransızca olarak mevcuttur). Toplantının sonuçları Temmuz 2024'te Afrika Birliği meclisine rapor edilecektir. On iki sağlık bakanlığı aşağıdaki taahhütlerde bulunmuştur.

Toplu olarak, hükümetlerimiz ve kurumlarımız şunları kararlaştırıyor ve taahhüt ediyoruz:

1. 'Tek Sağlık- One Heatlth' yaklaşımını ve aşağıdakiler de dahil olmak üzere kapsayıcı, toplum merkezli müdahale mekanizmalarını TEŞVİK ETMEK

a. Ülkelerimizdeki müdahale çabalarını güçlendirmek ve onlara hak ettikleri kaynakları ve siyasi taahhüdü vermek;

b. Tüm bağlamlarda mpoksu kontrol altına almak için kritik eylemleri özetleyen ulusal çok sektörlü mpoks planlarının geliştirilmesi ve uygulanması;

c. Diğer bakanlıkları ve ortakları da içeren çok sektörlü koordinasyon ve hesap verebilirlik mekanizmaları oluşturmak;

d. Salgın tespitini ve risk değerlendirmesini iyileştirmek için sürveyans ve laboratuvar teşhis yeteneklerinin oluşturulması ve geliştirilmesi;

e. Cinsel yolla bulaşma da dahil olmak üzere ülkelerimizde mpox'un epidemiyolojisini ve bulaşma dinamiklerini daha iyi anlamak için daha fazla araştırma yapmak.

f. Uygun olduğunda sağlık çalışanlarını ve bakıcıları korumak için özel tedavi ve destek önlemlerine erişim de dahil olmak üzere, mpox için en iyi şekilde entegre edilmiş ve damgalanmayan klinik bakım sağlamak;

g. Çocuklar da dahil olmak üzere etkilenen nüfuslar için aşılar, teşhis ve tedavi yöntemleri de dahil olmak üzere güvenli, etkili ve kaliteli karşı önlemlerin geliştirilmesi ve bunlara eşit erişimin sağlanması için araştırma ve geliştirme ile düzenleyici süreçleri işbirliği yaparak hızlandırmak;

h. Numune naklini kolaylaştırmak için yeni teknolojilerin kullanımına yönelik stratejiler geliştirmek (dronlar vb.);

i. Organize ve yapılandırılmış ulusal laboratuvar ağlarının güçlendirilmesi; biyoizleme, biyogüvenlik ve biyogüvenliğin iyileştirilmesi için daha rasyonel tespit prosedürlerinin geliştirilmesi.

2. Tüm Afrika Birliği Üye Devletleri arasında, özellikle de mpox salgınından etkilenen ülkeler ve diğer komşu ülkeler arasında, mpox'a hazırlık ve yanıt için işbirliği ve işbirliğini kolaylaştırmak için aşağıdakiler de dahil olmak üzere eylemlerde bulununuz:

a. Epidemiyolojik ve laboratuvar sürveyans verilerinin ve diğer ilgili raporların gerçek zamanlı paylaşımı ve dijitalleştirilmesi;

b. MPox hazırlığı ve tanıtında sınır ötesi işbirliği ve koordinasyon;

c. MPox hazırlığı ve kontrolü için gerekli teknik uzmanlık ve diğer kaynakların paylaşılması;

d. Kilit nüfuslar da dahil olmak üzere risk iletişimi ve toplum katılım kampanyaları da dahil olmak üzere Mpox hazırlık ve müdahale faaliyetlerinin ortak sınır ötesi planlanması ve uygulanması;

e. Mpox salgınlarından etkilenen bölgelerde ortaya çıkan sağlık güvenliğine yönelik potansiyel tehditler hakkında bilgi paylaşımı;

f. Uluslararası Sağlık Tüzüğü (2005) uyarınca insanların, hayvanların ve malların ulusal sınırlar arasındaki hareketlerinin izlenmesi;

g. Ortak eğitim, öğrenme değişimleri ve kıyaslama ziyaretlerinin yanı sıra simülasyon egzersizleri de dahil olmak üzere insan kaynaklarının kapasitesinin geliştirilmesi;

h. Halk sağlığı uzmanlarının ve tıbbi personelin mpox yanıtı için hızlı bir şekilde sınır ötesi konuşlandırılması için yasal ve düzenleyici süreçlerin ve lojistik planlamanın geliştirilmesi.

3. Merkez ofisler (Afrika CDC ve WHO), bölgesel işbirliği merkezleri, bölge ofisleri ve ülke ofisleri dahil olmak üzere çeşitli düzeylerde Afrika CDC ve WHO mekanizmaları aracılığıyla teknik desteği KOLAYLAŞTIRMAK.

4. Etkilenen Üye Devletlerin ve bir bütün olarak Kıtanın barış, güvenlik ve refahını korumak amacıyla UST (2005) doğrultusunda ortak çıkarları ilgilendiren hazırlık ve yanıt konularında hızlı bir şekilde bilgi alışverişinde bulunmak;

5. Afrika Mpox Koordinasyon Görev Gücü'nün mpox'tan etkilenen ve risk altındaki Üye Devletler arasında aşağıdaki amaçlarla kurulmasına KARAR VERMİŞTİR:

a. Afrika'da ve ötesinde mpoksun etkisini azaltmak için hazırlık ve yanıt kapasitelerinin güçlendirilmesini kolaylaştırmak;

b. Hızlı salgın yanıtı, etkili sürveyansı, ulusal laboratuvarların kapasite geliştirmesini ve etkilenen topluluklarla etkileşimi güçlendirmek

c. MPox'un önlenmesi, tespiti ve kontrolünü özetleyen ortak bir bölgesel ve ulusal yol haritası geliştirilmesi;

d. Hastalığın daha iyi anlaşılması için bilimsel araştırma ve kanıt sentezine öncelik verilmesi ve hastalığın önlenmesi ve kontrolü için kanıta dayalı karar verme sürecinin desteklenmesi.

6. Afrika Birliği Komisyonu, Afrika CDC ve DSÖ'den mpox koordinasyonu için Afrika Görev Gücü'nün koordinasyonunu ortaklaşa kolaylaştırmalarını TALEP EDİN;

7. Tüm ortakları, her birinin bu toplantıda kendilerine verilen görevleri yerine getirmelerini sağlamak için Afrika Mpox Koordinasyon Görev Gücü ile etkileşime girerek mpox ile mücadelede Üye Devletlere verilen desteği uyumlu hale getirmeye DAVET EDER.

Güncelleme, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde mpox'a müdahale

Demokratik Kongo Cumhuriyeti on yıllardır mpox (maymun çiçeği) vakaları bildirmektedir (1, 2). Bununla birlikte, 2022'den bu yana bildirilen vaka sayısındaki benzeri görülmemiş artış, Halk Sağlığı, Hijyen ve Önleme Bakanı'nın Aralık 2022'de Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde ulusal bir mpox salgını olduğunu resmen ilan etmesine yol açmıştır. Şubat 2023'te Halk Sağlığı Acil Durum Operasyon Merkezi (COUSP), mpox için bir Olay Yönetim Sistemini etkinleştirmiş ve mpox hazırlığı ve müdahalesi için ulusal bir plan geliştirmiştir.

Durum değerlendirmesi

2023'te bildirilen vakalardaki artış (3) göz önüne alındığında, DSÖ ve MSPHP ülkedeki durumu değerlendirmek için ortak bir entegre misyona öncülük etmiş ve bir misyon raporu (4) yayınlamıştır (burada bulunabilir) ve ülke tarafından durum raporlarının yayınlanmasına yol açmıştır (5). Beşinci durum raporuna buradan ulaşabilirsiniz.

Epidemiyolojik önemli noktalar

2023'ün aynı döneminde bildirilen 1814 şüpheli vaka ve 83 ölüme (CFR %4,6) kıyasla, 2024'ün ilk çeyreğinde (Epi haftaları 1-12 2024) 4.538 vaka ve 296 ölüm bildirilmiştir (CFR %6,5). Endemik illerde bildirilen vakalardaki artışa ek olarak, Güney Kivu'da cinsel yolla bulaşmaya bağlı bir salgın devam etmektedir ve vakaların %29'u 20-40 yaş arası seks işçileri arasındadır (6,7). Bu durum, insandan insana bulaşmanın arttığı ve diğer illere ve ülkelere yayılma riskinin yükseldiği yönündeki endişeleri artırmıştır.

Yanıt stratejileri

MSPHP, Mart 2024'te güncellenmiş bir ulusal müdahale planı geliştirmiş olup Afrika'daki mpox ile ilgili Yüksek düzeyli bölgesel toplantıdaki katılımcılara mpox'un ülkede bir halk sağlığı acil durumu olarak kabul edildiğini bildirmiştir.

Sonuç olarak, Sağlık Bakanlığı, teknik ve sağlık ve kalkınma ortaklarının desteğiyle Halk Sağlığı Acil Durum Operasyon Merkezini (COUSP) ve mpox olay yönetim ekibini güçlendirerek acil durum müdahalesini geliştirmiştir. Devam eden çabalar arasında her düzeyde, ortaklar ve paydaşlarla koordinasyonun güçlendirilmesi ve bildirilen vakaların araştırılması ve test edilmesi için kapasitenin artırılmasına yönelik desteğin artırılması yer almaktadır.

MSPHP, özellikle vaka ölüm oranı yüksek olan çocuklar için optimal vaka yönetimi ve yeterli enfeksiyon önleme ve kontrolü için sağlık çalışanlarının eğitiminin ve tıbbi malzeme sağlanmasının sağlanması ihtiyacını vurgulamıştır. Ulusal HIV/AIDS kontrol programıyla yakın işbirliği içinde, ülkenin farklı yerlerinde gelişen epidemiyolojiye uygun olarak mpox salgınlarına müdahale etmek için mpox risk iletişim mesajlarını ve topluluk katılım stratejilerini uyarlamaya yönelik faaliyetler devam etmektedir. Bunlar arasında topluluk desteği, sağlık çalışanlarının eğitimi, medyada yer almanın arttırılması ve iletişim araçlarının yerel dillere uyarlanması yer alacaktır.

MSPHP, ülkedeki mpox salgınları bağlamında mpox aşılarının kullanımına ilgi duyduğunu belirtmiştir. Mart 2024'te, Bağışıklama Konusunda Bağımsız Teknik Danışma Grubu (GTCV), mpox aşısının ulusal bağlamda kullanımına ilişkin önerilerde bulunmuştur. DSÖ ve diğer ortaklar, gerektiğinde aşı değerlendirmesini desteklemek için ulusal düzenleyici otorite Kongo Farmasötik Düzenleme Otoritesi (ACOREP) ile birlikte çalışmaktadır. DSÖ ve diğer ortaklar, mpox aşılarına ilişkin klinik çalışmaların tasarlanması, sistematik veri toplama ile aşılama stratejilerinin geliştirilmesi, bağışlar ve diğer mekanizmalar aracılığıyla mpox aşılarına erişimin koordine edilmesi ve bağışıklığı uygulama acil yanıt hazırlığının güçlendirilmesi konularında MSHPP'ye teknik destek sağlamaya devam etmektedir.

Kaynakça:

1. World Health Organization. Epidemiology of human monkeypox (mpox) – worldwide, 2018–2021. Weekly Epidemiological Record, 98 (03), 29 - 36. World Health Organization. https://iris.who.int/handle/10665/365630

2. Rimoin AW, Mulembakani PM, Johnston SC, Lloyd Smith JO, Kisalu NK, Kinkela TL, et al. Major increase in human monkeypox incidence 30 years after smallpox vaccination campaigns cease in the Democratic Republic of Congo. Proc Natl Acad Sci U S A. 2010 Sep 14;107(37):16262–7.

3. WHO Disease outbreak news. Mpox (monkeypox) - The Democratic Republic of the Congo. 23 November 2024. Mpox (monkeypox) - Democratic Republic of the Congo (who.int)

4. La variole simienne (m onkeypox) en R épublique dém ocratique du Congo: Évaluation de la situation R apport de m ission conjointe (22 novembre – 12 décem bre 2023) . https://reliefweb.int/report/democratic-republic-congo/la-variole-simienne-monkeypoxen-republique-democratique-du-congo-evaluation-de-la-situation-rapport-de-mission-conjointe-22-novembre-12-decembre-2023

5. La variole simienne (monkeypox) en République dém ocratique du Congo: R apport de la S ituation Epidem iologique S itrep Nº005 ( du 18 - 24 m ars 2024) . https://reliefweb.int/report/democratic-republic-congo/la-variole-simienne-monkeypox-en-republiquedemocratique-du-congo-rapport-de-la-situation-epidemiologique-sitrep-no005-du-18-24-mars-2024

6. Kibungu EM, Vakaniaki EH, Kinganda-Lusamaki E, Kalonji-Mukendi T, Pukuta E, Hoff NA, et al. Clade I–Associated Mpox cases associated with sexual contact, the Democratic Republic of the Congo. Emerg Infect Dis [Internet]. 2024 Jan [cited 2023 Dec 18];30(1). Availa ble from: https://wwwnc.cdc.gov/eid/article/30/1/23-1164_article

7. Masirika LM, Udahemuka JC, Schuele L, Ndishimye P, Otani S, Mbiribindi JB, et al. Ongoing mpox outbreak in Kamituga, South Kivu province, associated with monkeypox virus of a novel Clade I sub-lineage, Democratic Republic of the Congo, 2024. Eurosurveillance [Internet]. 2024 Mar 14 [cited 2024 Apr 29];29(11). Available from: https://www.eurosurveillance.org/content/10.2807/1560-7917.ES.2024.29.11.2400106

Teknik rehberlik ve diğer kaynaklar

Stratejik Planlama ve Küresel Destek

Uluslararası Sağlık Tüzüğü Acil Durum Komitesi ve Genel Müdürün Geçici Tavsiyeleri

DSÖ Geçici Teknik Rehberlik

Sürveyans

Veri yönetimi

Risk iletişimi ve topluluk katılımı

EPI - WIN Web Seminerleri ve Güncellemeler

EPI-WIN Güncellemeleri

Laboratuvar ve Tanı

Klinik Yönetim Enfeksiyon Önleme ve Kontrol

One Health (Tek Sağlık) ve Hayvan Sağlığı

Hastalık salgın Haberleri ve Durum Raporları

Eğitim ve Öğretim

Diğer kaynaklar

Ek 1: Veri, tablo ve şekil notları

Sunulan tüm veriler yorumlanırken dikkatli olunmalıdır. DSÖ, ulusal halk sağlığı yetkilileri ve farklı dahil etme kriterleri ve farklı veri kesme zamanları kullanan diğer kaynaklar tarafından yayınlanan bilgi ürünleri arasında farklılıklar beklenmelidir. Doğruluk ve güvenilirliği sağlamak için adımlar atılsa da, tüm veriler sürekli doğrulama ve değişikliğe tabidir.

Vaka tespiti, tanımlar, test stratejileri, raporlama uygulamaları ve gecikme süreleri ülkeler/bölgeler/alanlar arasında farklılık göstermektedir. Bu faktörler, diğerlerinin yanı sıra, gerçek vaka ve ölüm sayılarının değişken bir şekilde düşük tahmin edilmesi ve bu verilerin küresel düzeyde yansıtılmasında değişken gecikmelerle birlikte sunulan sayıları etkilemektedir. Ayrıca, 2022-23 küresel mpox salgınının mevcut aşamasında, vakaların DSÖ'ye bildirilme sıklığı önemli ölçüde azalmıştır, bu nedenle sunulan veriler bazı ülkelerdeki genel epidemiyolojik durumu tam olarak temsil etmeyebilir.

[i]'Ülkeler', benzer statüdeki ülkeleri, bölgeleri, yönetim bölgelerini veya diğer yargı yetkilerini ifade edebilir. Kullanılan tanımlamalar ve bu materyallerin sunumu, DSÖ'nün herhangi bir ülke, bölge veya yönetim bölgesinin veya yetkili makamlarının yasal statüsüne veya hudut veya hudutlarının sınırlandırılmasına ilişkin herhangi bir görüşünün ifadesi anlamına gelmez.

Ek 2: 1 Ocak 2022 ve 31 Mart 2024 tarihleri arasında ve saat 17:00 (CEST) itibariyle DSÖ Bölgelerince ve ülkeler tarafından doğrulanmış mpox vakaları

*Son bir ayda vaka bildirilmeyen ülkeler

#Burada yalnızca doğrulanmış vakalar arasındaki ölümler bildirilmektedir; Şüpheli vakalar arasında mpox nedeniyle bildirilen ölümlerin sayısı bölgesel veya ulusal düzeyde mevcuttur.