Özet olarak durum

Meksika'daki ulusal yetkililer tarafından yapılan ileri araştırma ve bilgi paylaşımının ardından, bu, 5 Haziran 2024 tarihinde yayınlanan kuş gribi A (H5N2) kaynaklı insan enfeksiyonuna ilişkin Hastalık Salgını Haberleri (DON) için bir güncellemedir. Bağlantı (https://www.who.int/emergencies/disease-outbreak-news/item/2024-DON520) Daha önce bildirildiği üzere, 23 Mayıs 2024 tarihinde Meksika Uluslararası Sağlık Tüzüğü (UST) Ulusal Odak Noktası (UON), altta yatan ek hastalıkları olan ve daha sonra hayatını kaybeden bir hastada kuş gribi A(H5N2) virüsü ile teyit edilmiş bir insan enfeksiyonu vakasını PAHO/DSÖ'ye bildirmiştir. Bu vaka influenza A(H5N2) virüsü ile enfekte olduğu laboratuvarca teyit edilmiş küresel çapta bildirilen ilk insan vakası ve Meksika'da bildirilen ilk kuş A(H5) virüsü enfeksiyonudur. Bu vakada virüse maruz kalınan kaynak şu anda bilinmemekle birlikte, Meksika'daki kümes hayvanlarında A(H5N2) virüsleri bildirilmiş ve genetik analiz bu virüsün Meksika'nın Texcoco Eyaletindeki kuşlarda 2024 yılında elde edilen suşla %99 oranında benzerlik gösterdiğini tespit etmiştir. Meksikalı yetkililer DSÖ'ye yaptıkları güncellemede, ulusal multidisipliner bir uzman grubunun ölümle ilgili bir inceleme yaptığını ve 6 Haziran'da hastanın avian influenza A (H5N2) pozitif olmasına rağmen eşlik eden hastalıkları nedeniyle öldüğünü belirlediğini bildirmiştir. Mevcut bilgilere dayanarak DSÖ'nün risk değerlendirmesi değişmemiştir: bu virüsün genel nüfus için oluşturduğu mevcut risk düşüktür. Yerel hayvan popülasyonlarında tespit edilen A(H5N2) virüslerine ilişkin bilgiler de dahil olmak üzere daha fazla epidemiyolojik veya virolojik bilginin elde edilmesi halinde risk değerlendirmesi gözden geçirilecektir.

Durumun Tanımı

Bir önceki Hastalık salgınları Haberleri-DON'da özetlendiği üzere, 23 Mayıs 2024 tarihinde Meksika UST UON, 24 Nisan 2024 tarihinde Mexico City'de hastaneye kaldırılan 59 yaşındaki bir Meksika Eyaleti sakininde tespit edilen kuş gribi A(H5N2) virüsü ile teyit edilmiş bir insan enfeksiyonu vakasını PAHO/DSÖ'ye bildirmiştir. Vakanın kümes hayvanlarına veya diğer hayvanlara maruz kalma öyküsü bilinmemektedir. Söz konusu vakanın eşlik eden birden fazla tıbbi rahatsızlığı olduğu belirlenmiştir. Yakınları, akut semptomların başlamasından önce başka nedenlerle üç hafta boyunca yatalak olduğunu bildirmiştir. 22 Mayıs'ta numunenin dizilimi influenza alt tipinin A(H5N2) olduğunu doğrulamıştır. Genetik analiz, bu virüsün 2024 yılında Meksika'nın Texcoco Eyaletindeki kuşlardan elde edilen düşük patojeniteli (kuşlarda) avian influenza A/chicken/Texcoco, México/CPA-01654/2024 (H5N2) suşu ile %99 oranında benzerlik gösterdiğini tespit etmiştir. Ayrıntılı genomik veriler Tüm Grip Verilerinin Paylaşılmasına İlişkin Küresel Girişime (GISAID) yüklenmiştir.

Ölüm nedenini araştırmak üzere ulusal multidisipliner bir uzman grubu oluşturulmuştur. Bu grupta enfeksiyon hastalıkları uzmanları, pnömonologlar, mikrobiyologlar ve yoğun bakım uzmanları yer almıştır. Ulusal multidisipliner ekip, hastanın klinik geçmişini ve kayıtlarını inceledikten sonra 6 Haziran'da, hastanın kuş gribi A(H5N2) virüsü ile laboratuvarca doğrulanmış bir enfeksiyonu olmasına rağmen, 14 yılı aşkın süredir kronik böbrek hastalığı, tip 2 diyabet ve sistemik arteriyel hipertansiyon gibi eşlik eden hastalıklarının komplikasyonları nedeniyle öldüğü sonucuna varmıştır.

Epidemiyolojik soruşturma sırasında başka vaka bildirilmemiştir. Adamın öldüğü hastanede tespit edilen ve izlenen 17 temaslı ve ikametgahının yakınındaki 12 ek temaslı test edilmiş ve sonuçlar influenza virüsleri için negatif çıkmıştır. Bu kişilerden alınan numuneler, influenza A(H5N2) enfeksiyonu doğrulanan hastada akut hastalığın başlamasından bir ay sonra alınmıştır. Serolojik numunelerin sonuçları beklenmektedir.

Mart 2024'te, vakanın ikamet ettiği Meksika Eyaleti'ne sınır olan Michoacan eyaletindeki bir bahçede yer alan kümes hayvanı çiftliğinde yüksek patojeniteli bir kuş gribi A(H5N2) salgını tespit edilmiştir (patojenitenin insanlardaki değil kuşlardaki etkiye atıfta bulunduğuna dikkat edin).

Buna ek olarak, Mart 2024'te Meksika Eyaleti Texcoco'daki kümes hayvanlarında düşük patojeniteli avian influenza (LPAI) A(H5N2) salgını ve Nisan ayında aynı eyaletteki Temascalapa belediyesinde ikinci bir LPAI A(H5N2) salgını tespit edilmiştir (1).

Düşük patojeniteli avian influenza H5N2 virüslerinin Meksika'da sürekli dolaşımını ve diğer birkaç ülkeye yayılmasını tanımlayan bir çalışma 2022 yılında yayınlanmıştır (2).

Hastalığın Epidemiyolojisi

Hayvan influenza virüsleri normalde hayvanlarda dolaşır ancak insanları da enfekte edebilir. İnsanlardaki enfeksiyonlar öncelikle enfekte hayvanlarla veya kontamine ortamlarla doğrudan temas yoluyla edinilmiştir. Orijinal konağa bağlı olarak, influenza A virüsleri kuş gribi, domuz gribi veya diğer hayvan influenza virüsleri olarak sınıflandırılabilir.

Avian influenza virüsü enfeksiyonları insanlarda hafif ila şiddetli üst solunum yolu enfeksiyonlarına neden olabilir ve ölümcül olabilir. Konjonktivit, gastrointestinal semptomlar, ensefalit ve ensefalopati de bildirilmiştir.

İnfluenza ile insan enfeksiyonunu teşhis etmek için laboratuvar testleri gereklidir. DSÖ, RT-PCR gibi moleküler yöntemler kullanarak zoonotik influenzanın tespiti için teknik rehberlik protokollerini periyodik olarak güncellemektedir. Kanıtlar, bazı antiviral ilaçların, özellikle nöraminidaz inhibitörlerinin (oseltamivir, zanamivir), viral replikasyon süresini azaltabileceğini ve bazı vakalar için hayatta kalma olasılığını artırabileceğini göstermektedir.

Halk Sağlığı Yanıtı

Yerel ve ulusal sağlık yetkilileri aşağıdaki halk sağlığı tedbirlerini uyguladıklarını bildirmişlerdir:

• Enfeksiyon kaynağına ilişkin devam eden bir soruşturma yürütülmektedir.
• Ölüm nedenini belirlemek için çok disiplinli bir uzmanlar grubu oluşturulmuştur. Bu grup Sağlık Bakanlığı’ndan profesyonellerden oluşmaktadır: Ulusal Önleyici Programlar ve Hastalık Kontrol Merkezi'nin (CENAPRECE) Ulusal Sağlık Enstitüleri ve Yüksek Özel Hastaneler Koordinasyon Komisyonu  (CCINSHAE); Sağlık Bilgi Genel Müdürlüğü (DGIS), Epidemiyoloji Genel Müdürlüğü (DGE-InDRE) ve Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü (DGPS); Milli Savunma Bakanlığı (SEDENA); Meksika Donanması Bakanlığı (SEMAR); ve Meksika Sosyal Güvenlik Enstitüsü.
• Çok sektörlü bir yaklaşımla ulusal soruşturmalar ve eylemlerle ilgili güncellemelerin yanı sıra halka yönelik genel bilgi ve tavsiyeleri içeren resmi basın bültenleri yayınlamıştır.

Aşağıdaki eylemler daha önce rapor edilmişti

• Vaka ve temaslıların epidemiyolojik araştırması.
• Hasta ile temas öyküsü olan sağlık çalışanlarının izlenmesi.
• Bölgedeki solunum sendromları ve virüslerinin davranış ve eğilimlerini analiz etmek için komşu belediyelerde (aynı sağlık bölgesi içinde) influenza benzeri solunum yolu hastalığı (ILI) ve şiddetli akut solunum yolu hastalığının (SARI) izlenmesi ve sürveyansı.
• Mexico City ve Meksika Eyaleti sağlık hizmetleri tarafından pnömoni ve bronkopnömoni, akut solunum yolu enfeksiyonları ve konjonktivit eğilimlerinin analizi.
• Vakanın ikamet ettiği belediyede, Meksika Eyaleti'nde ve çevre bölgelerde bulaşma zincirlerinin ve risk faktörlerinin belirlenmesi.
• Hayvan-insan arayüzünde bir salgın veya zoonotik influenza olayına hazırlık, önleme ve müdahale için Ulusal Kılavuz hakkında eğitim.
• Düşük patojenik avian influenza A(H5N2) salgını geçmişi olan bölgelerde ve vakanın ikamet ettiği yerin yakınındaki kümes hayvanları ve yabani kuşlarda sürveyans faaliyetlerini güçlendirmek için hayvan ve çevre sağlığı yetkilileriyle iletişim kurulmuştur.

PAHO/DSÖ aşağıdaki tedbirleri uygulamıştır:

• DSÖ İşbirliği Merkezleri ve stratejik ortaklarla birlikte insan-hayvan arayüzünde rutin ve olay sürveyansının güçlendirilmesi.
• Bilgi transferi, eğitim ve teknik destek yoluyla zoonotik hastalıkların tespiti için moleküler tanı kapasitesinin geliştirilmesi ve son zamanlarda kuş gribi A(H5N1) üzerinde durulması
• İnsan ve hayvan örneklerinin ek karakterizasyon ve/veya aşı bileşimi analizi için DSÖ ile işbirliği yapan merkezlere hızlı bir şekilde gönderilmesi için ulusal kapasitenin güçlendirilmesi.
• Zoonotik virüsler için bulaşıcılık ve ciddiyet açısından düzenli risk değerlendirmesi.
• İnsan-hayvan arayüzünde influenza sürveyansı ve yanıtı ile ilgili kılavuzların güncellenmesi.
• Zoonotik influenza salgınları yaşayan ülkelerden alınan derslerin ve yanıt deneyimlerinin gözden geçirilmesi.
• İnsan-hayvan arayüzündeki olaylar için risk iletişim kapasitelerinin teknik olarak güçlendirilmesi.
• Zoonotik influenza tedavisi, enfeksiyon önleme ve kontrolü (IPC) ve sağlık hizmetlerinin yeniden düzenlenmesi konularında klinik yönetim eğitimi.
• IPC teknik yönleri de dahil olmak üzere hayvan karkası işleme eğitimi.
• PAHO, insan-hayvan ara yüzünde sürveyans, erken tespit ve araştırma konularında sektörler arası çalışmaları güçlendirmek için tavsiyeler yayınlamıştır.

DSÖ Risk Değerlendirmesi

DSÖ risk değerlendirmesi değişmemiştir. Bu vaka, influenza A(H5N2) virüsü ile enfekte olduğu laboratuvarca doğrulanmış ilk insan vakası olup Meksika'da bildirilen ilk A(H5) virüsü enfeksiyonudur. Vakanın altta yatan birden fazla hastalığı vardı ve maruziyet kaynağı kesin olarak belirlenmemiş olsa da Meksika'daki yetkililer tarafından yapılan genetik analiz, bu virüsün 2024 yılında Meksika'nın Texcoco Eyaletindeki kuşlarda elde edilen suşla %99 oranında benzerlik gösterdiğini tespit etmiştir.

Kuş gribi virüsleri kümes hayvanlarında dolaşıma girdiğinde, enfekte kümes hayvanlarına veya kontamine ortamlara maruz kalma nedeniyle enfeksiyon riski ve küçük insan vakaları kümeleri vardır. Bu nedenle, sporadik insan vakaları beklenmedik değildir.  A(H5N1), A(H5N6) ve A(H5N8) virüsleri de dahil olmak üzere diğer H5 alt tipleri ile insanlarda enfeksiyon vakaları daha önce bildirilmiştir. Şu ana kadar elde edilen epidemiyolojik ve virolojik kanıtlar, önceki olaylardan kaynaklanan A(H5) virüslerinin insanlar arasında bulaşmayı sürdürme yeteneği kazanmadığını, dolayısıyla insandan insana sürekli yayılma riskinin düşük olarak değerlendirildiğini göstermektedir. Şu ana kadar elde edilen bilgilere göre, bu vakayla ilişkili başka bir A(H5N2) enfeksiyonu vakası tespit edilmemiştir.

İnsanlarda influenza A(H5) virüsü enfeksiyonunu önlemeye yönelik spesifik bir aşı bulunmamaktadır. Pandemiye hazırlık amacıyla insanlarda A(H5) enfeksiyonunu önlemeye yönelik aday aşılar geliştirilmiştir. Epidemiyolojik durumun yakından analizi, en son virüslerin (insan ve kuşlarda) daha fazla karakterizasyonu ve serolojik araştırmalar, ilgili riskleri değerlendirmek ve risk yönetimi önlemlerini zamanında ayarlamak için kritik öneme sahiptir. 

Mevcut bilgilere dayanarak DSÖ, bu virüsün genel nüfus için oluşturduğu mevcut riski düşük olarak değerlendirmektedir. Gerekirse, yerel hayvan popülasyonlarında tespit edilen A(H5N2) virüsleri hakkında bilgiler de dahil olmak üzere daha fazla epidemiyolojik veya virolojik bilginin mevcut olması durumunda risk değerlendirmesi gözden geçirilecektir.

DSÖ Tavsiyeleri

Bu vaka, DSÖ'nün halk sağlığı önlemleri ve influenza sürveyansına ilişkin mevcut tavsiyelerini değiştirmemektedir.

İnfluenza virüslerinin sürekli gelişen doğası nedeniyle DSÖ, insan ve hayvan sağlığını etkileyebilecek yeni ortaya çıkan veya dolaşımda olan influenza virüsleriyle ilişkili virolojik, epidemiyolojik ve klinik değişiklikleri tespit etmek ve izlemek için küresel sürveyansın ve risk değerlendirmesi için zamanında virüs paylaşımının önemini vurgulamaya devam etmektedir.

Evcil kümes hayvanlarında, yabani kuşlarda veya diğer hayvanlarda bilinen bir influenza A virüsü salgınına insanlar maruz kaldığında veya böyle bir virüsle enfeksiyon geçirdiği tespit edilen bir insan vakası olduğunda, potansiyel olarak maruz kalan insan popülasyonlarında gelişmiş sürveyans gerekli hale gelir. Geliştirilmiş sürveyans, nüfusun doktora başvurma davranışını dikkate almalıdır. Yerel ARI/ILI/ SARI sistemlerinde gelişmiş sürveyans, hastanelerde ve mesleki olarak daha yüksek maruziyet riski altında olabilecek gruplarda aktif tarama ve geleneksel şifacılar, özel pratisyenler ve özel teşhis laboratuvarları gibi diğer kaynakların dahil edilmesi de dahil olmak üzere bir dizi aktif ve pasif sağlık hizmeti ve/veya toplum temelli yaklaşım içerebilir.

Kuş gribi virüsü de dahil olmak üzere pandemik potansiyele sahip yeni bir influenza A virüsünün neden olduğu doğrulanmış veya şüphelenilen bir insan enfeksiyonu durumunda, temaslı takibi ile birlikte hayvanlara maruz kalma ve/veya seyahat öyküsünün kapsamlı bir epidemiyolojik araştırması (doğrulayıcı laboratuvar sonuçları beklenirken bile) yapılmalıdır. Epidemiyolojik araştırma, yeni virüsün kişiden kişiye bulaştığına işaret edebilecek olağandışı olayların erken tespitini içermelidir. Şüpheli insan vakalarından toplanan klinik örnekler test edilmeli ve daha ileri karakterizasyon için bir DSÖ İşbirliği Merkezine gönderilmelidir.

Bilinen hayvan gribi salgınlarının görüldüğü ülkelere seyahat edenler çiftliklerden, canlı hayvan pazarlarındaki hayvanlarla temastan, hayvanların kesilebileceği alanlara girmekten veya hayvan dışkısıyla kirlenmiş olabilecek yüzeylerle temastan kaçınmalıdır. Seyahat edenler ayrıca ellerini sık sık su ve sabunla yıkamalıdır. Seyahat edenler iyi gıda güvenliği ve iyi gıda hijyeni uygulamalarını takip etmelidir. Etkilenen bölgelerden enfekte bireylerin uluslararası seyahat etmesi durumunda, enfeksiyonları seyahat sırasında veya varıştan sonra başka bir ülkede tespit edilebilir. Böyle bir durumda, bu virüs insanlar arasında kolayca bulaşma yeteneği kazanmadığı için toplum düzeyinde daha fazla yayılma olasılığı düşük olarak değerlendirilmektedir.

Yeni bir influenza A virüsü alt tipinin neden olduğu tüm insan enfeksiyonları UST kapsamında bildirime tabidir ve düzenlemelere Taraf Devletlerin, pandemiye neden olma potansiyeline sahip bir influenza A virüsünün neden olduğu yakın tarihli bir insan enfeksiyonunun laboratuvar tarafından doğrulanmış herhangi bir vakasını derhal DSÖ'ye bildirmeleri gerekmektedir. Bu rapor için hastalık kanıtı gerekli değildir.

DSÖ, insan-hayvan arayüzündeki influenza virüslerinin mevcut durumuyla ilgili olarak giriş noktalarında özel yolcu taraması veya kısıtlamalar önermemektedir.

Ayrıntılı bilgi için aşağıdaki bağlantılara bakınız:

• Pan American Health Organization / World Health Organization. Influenza at the Human-Animal Interface: PAHO Recommendations to Strengthen Intersectoral Work for Surveillance, Early Detection, and Investigation, 9 July 2020. Available from:  https://iris.paho.org/handle/10665.2/52563  (link is external)

• Pan American Health Organization / World Health Organization. Samples from patients suspected of Influenza A/H5 LABORATORY TESTING ALGORITHM. Available from: https://www.paho.org/en/documents/samples-patients-suspected-influenza-ah5-laboratory-testing-algorithm(link is external)

• Pan American Health Organization / World Health Organization. Technical note: Laboratory Diagnosis of Human Infection with Influenza A/H5. Available from: https://www.paho.org/en/documents/technical-note-laboratory-diagnosis-human-infection-influenza-ah5(link is external)

• Current technical information including monthly risk assessments at the Human-Animal Interface. Available from:  https://www.who.int/teams/global-influenza-programme/avian-influenza/monthly-risk-assessment-summary

• Joint FAO/WHO/WOAH preliminary assessment of recent influenza A(H5N1) viruses. Available from: https://www.who.int/publications/m/item/joint-fao-who-woah-preliminary-assessment-of-recent-influenza-a(h5n1)-viruses

• US CDC. Influenza Type A Viruses. Available from:  https://www.cdc.gov/flu/avianflu/influenza-a-virus-subtypes.htm#highly-pathogenic(link is external)

• WHO. International Health Regulations (2005). Available from: https://www.who.int/publications/i/item/9789241580410

• WHO. Manual for the laboratory diagnosis and virological surveillance of influenza (2011). Available from:   https://www.who.int/publications/i/item/manual-for-the-laboratory-diagnosis-and-virological-surveillance-of-influenza

• Terms of Reference for National Influenza Centers of the Global Influenza Surveillance and Response System. Available from:  https://www.who.int/initiatives/global-influenza-surveillance-and-response-system/national-influenza-centres

• Pan American Health Organization / World Health Organization. Epidemiological Update Outbreaks of avian influenza caused by influenza A(H5N1) in the Region of the Americas - 20 March 2024. Washington, DC: PAHO/WHO; 2024. Available from: https://www.paho.org/en/documents/epidemiological-update-outbreaks-avian-influenza-caused-influenza-ah5n1-region-americas-1(link is external)  

• Pan American Health Organization / World Health Organization. Risk Assessment for public health related to outbreaks caused by Highly Pathogenic Avian Influenza (HPAI) A(H5N1), clade 2.3.4.4b, in animal species in the Region of the Americas - 20 September 2023. Washington, D.C.: PAHO/WHO; 2023.Available from: https://www.paho.org/en/documents/risk-assessment-public-health-related-outbreaks-caused-highly-pathogenic-avian-influenza(link is external)

• Pan American Health Organization / World Health Organization. Strengthening the intersectoral work for Influenza at the Human Animal Interface in the Region of the Americas: Technical Questions and Answers. Washington, D.C.: PAHO/WHO; 2023. Available from: https://www.paho.org/en/documents/strengthening-intersectoral-work-influenza-human-animal-interface-region-americas(link is external)

• Pan American Health Organization / World Health Organization. Report of the Regional Consultation for the Strengthening of Intersectoral Work in the Human-Animal Interface of Influenza. Washington, DC: PAHO/WHO; 2023. Available from: https://www.paho.org/en/documents/report-regional-consultation-strengthening-intersectoral-work-human-animal-interface(link is external)  

• Pan American Health Organization / World Health Organization. Call to action to establish the Intersectoral Commission for the Prevention and Control of Zoonotic Influenza in the Americas. Available from: https://www.paho.org/en/news/26-3-2024-call-action-establish-intersectoral-commission-prevention-and-control-zoonotic(link is external)  

• WHO. Mosaic Respiratory Surveillance Framework (2023). Available from: https://www.who.int/initiatives/mosaic-respiratory-surveillance-framework/

• Influenza, SARS-CoV-2, RSV and other respiratory viruses: https://www.paho.org/en/topics/influenza-sars-cov-2-rsv-and-other-respiratory-viruses

• Secretaria de Salud de México. Secretaría de Salud informa que no existe riesgo para la población ante detección de primer caso humano de influenza aviar A (H5N2). Ciudad de México;2024.  Available in Spanish from : https://www.gob.mx/salud/prensa/secretaria-de-salud-informa-que-no-existe-riesgo-para-la-poblacion-ante-deteccion-de-primer-caso-humano-de-influenza-aviar-a-h5n2

• Secretaria de Salud de México. Confirman primer caso humano de influenza aviar A H5N2 en México. Ciudad de México;2024.  Available in Spanish from: https://www.gob.mx/senasica/articulos/confirman-primer-caso-humano-de-influenza-aviar-a-h5n2-en-mexico?idiom=es  

     Kaynaklar:

1. 1. World Organization for Animal Health. Mexico- Influenza A viruses of high pathogenicity (Inf. with) (non-poultry including wild birds) (2017-) - Immediate notification. Paris: WOAH; 2024 [cited 23 May 2024]. Available from: https://wahis.woah.org/#/in-review/5616?fromPage=event-dashboard-url(link is external) 
   2. Youk S, Leyson CM, Parris DJ, Kariithi HM, Suarez DL, Pantin-Jackwood MJ. Phylogenetic analysis, molecular changes, and adaptation to chickens of Mexican lineage H5N2 low-pathogenic avian influenza viruses from 1994 to 2019. Transbound Emerg Dis. 2022 Sep;69(5):e1445-e1459. doi: 10.1111/tbed.14476. Epub 2022 Mar 4. PMID: 35150205; PMCID: PMC9365891.