12 ağustos 2024'te yayınlanmış Dış Durum Raporu-35

DSÖ ulusal yetkilileri tarafından 30 Haziran 2024 tarihi itibariyle alınan veriler.

 

RAPORLAMA DÖNEMİ: 1 Ocak 2022-30 Haziran 2024
Laboratuvarca doğrulanmış Vakalar	Ölüm Vakaları	Ülkeler/Bölgeler/Yönetim Bölgeleri
99.176	208	116
Mpox Uzun Süreli Risk Değerlendirmesi (Ağustos 2024 itibariyle) ¹ Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin doğusu ve komşu ülkeleri, çoğunlukla yetişkinleri etkiliyor ve ağırlıklı olarak cinsel temas yoluyla yayılıyor (Ib kladına bağlı): YÜKSEK. MPox'un endemik olduğu, çoğunlukla çocukları etkilediği ve birden fazla bulaşma yolu (klad Ia ile bağlantılı) ile yayıldığı Demokratik Kongo Cumhuriyeti bölgeleri: YÜKSEK. Nijerya ve mpox'un endemik olduğu, çocukları ve yetişkinleri etkilediği ve birden fazla bulaşma (klad I ve II ile bağlantılı) yoluyla yayıldığı Batı, Orta ve Doğu Afrika ülkeleri: ORTA. Salgınların çoğunlukla erkeklerle cinsel ilişkiye giren erkekleri etkilediği ve çoğunlukla cinsel temas yoluyla yayıldığı (IIb kladına bağlı) Afrika'daki ve dünyadaki tüm ülkeler: ORTA

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Önemli Olaylar

• Haziran 2024'te (mevcut en son tam aylık hastalık sürveyans verileri), 26 ülkeden WHO'ya toplam 934 yeni laboratuvar onaylı mpox vakası ve dört ölüm bildirildi ve bu da mpox'un dünya çapında devam eden bulaşmasını göstermektedir. Laboratuvar onaylı vaka sayısına göre en çok etkilenen DSÖ bölgeleri, Afrika Bölgesi (567 vaka), Amerika Bölgesi (175 vaka), Avrupa Bölgesi (100 vaka), Batı Pasifik Bölgesi (81 vaka) ve Güneydoğu Asya Bölgesi (11 vaka) olmuştur. Doğu Akdeniz bölgesi Haziran 2024'te vaka bildirmemiştir.
• Ülkelerden DSÖ'ye yapılan bildirimler azaldığından, bildirilen mevcut küresel veriler büyük olasılıkla gerçek mpox vakası sayısını olduğundan az tahmin edilmektedir.
• Afrika Bölgesi içinde, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, raporlama ayında doğrulanmış mpox vakalarının çoğunu (%96) bildirmiştir. Kırsal alanlarda testlere erişimin sınırlı olması nedeniyle, ülkedeki klinik olarak uyumlu (şüpheli olarak bildirilen) vakaların %24'ü 2024'te test edilmiş ve ulusal düzeyde yaklaşık %65'lik bir pozitiflik oranına sahiptir. Bu nedenle, doğrulanmış vaka sayıları gerçekte varolan yükü daha az göstermektedir.
• Bu sayıda ayrıca, 30 Haziran 2024'e kadar küresel gözetim verilerinde henüz yakalanmayan Temmuz - Ağustos 2024 arasında DSÖ Afrika Bölgesi'ndeki mpox'un coğrafi genişlemesine ilişkin bir güncelleme yer almaktadır. Doğu Afrika'daki dört yeni ülke (Burundi, Kenya, Ruanda ve Uganda) ilk mpox vakalarını bildirmiştir. Tüm vakalar Doğu ve Orta Afrika'daki genişleyen salgınla bağlantılıdır ve bu ülkelerden bugüne kadar dizilenen tüm vakalar klad I'dir. Bunun dışında, Fildişi Sahili klad II MPXV ile bağlantılı bir mpox salgını yaşamakta olup Güney Afrika iki doğrulanmış vaka daha bildirmiştir.

¹Bu riskler nüfusun ortalama risklerini temsil etmektedir; bireysel riskler bireysel davranışlara, belirli coğrafi konuma, bağışıklık durumuna ve diğer faktörlere bağlı olarak değişecektir.

Epidemiyolojik Güncelleme

Veri kaynağı: 2022-2024 Mpox (Maymun Çiçek) Salgını – Küresel Eğilimler

1 Ocak 2022'den 30 Haziran 2024'e kadar, altı DSÖ Bölgesindeki 116² ülke/bölge/yönetim bölgesi (bundan sonra 'ülkeler' olarak anılacaktır) DSÖ'ye 208 ölüm dahil olmak üzere toplam 99.176 laboratuvarca doğrulanmış mpox vakası bildirilmiştir (Tablo 1). Haziran 2024'te, önceki aylar için geriye dönük olarak bildirilen bazı vakalar da dahil olmak üzere, Mayıs 2024 için bildirilen yeni vaka sayısıyla karşılaştırılabilir şekilde toplam 934 yeni vaka bildirilmiştir. Üst üste ikinci ay, Haziran 2024'te en çok vaka Afrika Bölgesi'nden (%61) bildirilirken, bunu Amerika Bölgesi (%19) ve Avrupa Bölgesi (%11) takip etmiştir. Afrika Bölgesi, tüm bölgeler için tipik olan raporlamadaki bazı gecikmelere rağmen, Mayıs 2024'e kıyasla Haziran 2024'te vaka sayılarında bir artış bildirmiştir (n = 567'ye karşı 465). Doğu Akdeniz Bölgesi tarafından hiçbir vaka bildirilmemiştir.

DSÖ'ye raporlama azalmaktadır, bu nedenle bildirilen vakalardaki son eğilimler dikkatle yorumlanmalıdır. DSÖ, tüm ülkeleri mpox'un bildirimi zorunlu bir hastalık olduğundan emin olmaları ve hiçbir vaka tespit edilmediğinde ('sıfır raporlama' olarak bilinir) raporlama da dahil olmak üzere mpox vakalarını bildirmeleri konusunda teşvik etmeye devam etmektedir. Bu rapor, raporlama yapmayan ülkeleri vurgulamamaktadır. Bu nedenle, bir ülkeden bildirilen vaka olmamasının, vaka olmamasından ziyade ülkenin raporlama yapmamasından kaynaklanabileceği unutulmamalıdır. Haziran 2024'te, raporlama yapan 26 ülkeden 16'sı (%62) Mayıs 2024'e kıyasla vakalarda artış göstermiştir. Demokratik Kongo Cumhuriyeti Afrika Bölgesi'ndeki en yüksek nispi artışı (n = 543'e karşı 459), İspanya (n = 54'e karşı 38) Avrupa Bölgesi'ndeki en yüksek artışı, Kolombiya (n = 11'e karşı sıfır) Amerika Bölgesi'ndeki en yüksek artışı, Avustralya (n = 64'e karşı 33) Batı Pasifik Bölgesi'ndeki en yüksek artışı bildirmiş ve Güneydoğu Asya Bölgesi'nde hiçbir ülke artış bildirmemiştir.

1 Ocak 2022'den 30 Haziran 2024'e kadar, küresel olarak en yüksek kümülatif doğrulanmış vaka sayısını bildiren on ülke Amerika Birleşik Devletleri (n = 33 191), Brezilya (n = 11 212), İspanya (n = 8.084), Fransa (n = 4.272), Kolombiya (n = 4.249), Meksika (n = 4.124), Birleşik Krallık (n = 3.952), Peru (n = 3.875), Almanya (n = 3.857) ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti'dir (2.999). Bu, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin dünya çapında en yüksek kümülatif vaka sayısını bildiren ilk on ülke arasında ilk kez yer aldığına işaret etmektedir. Bu on ülke birlikte küresel çapta bildirilen vakaların %81'ini oluşturmaktadır.

Tablo 1. 1 Ocak 2022 – 30 Haziran 2024 tarihleri arasında DSÖ Bölgelerince DSÖ'ye bildirilen kümülatif doğrulanmış mpox vakalarının ve ölüm vakalarının sayısı

DSÖ Bölgesi	Toplam doğrulanmış vakalar	Doğrulanmış vakalar içinde görülen toplam ölüm vakaları	Mayıs ayında rapor edilen  yeni vakalar	Haziran ayında rapor edilen  yeni vakalar	Vakalardaki aylık değişimin yüzdesi (%)
Amerika	62.904	141	215	175	-19.0
Avrupa	27.529	10	141	100	-29.0
Afrika	4.232	35	465	567	22.0
Batı Pasifik	3.491	10	120	81	-32.0
Güneydoğu Asya	925	11	22	11	-50.0
Doğu Akdeniz	95	1	0	0	-
Toplam	99.176	208	963	934	-3.0

Lütfen dikkat ediniz: Önceki aylara ait rapor sayısı, Mayıs ayı raporundan bu yana geriye dönük olarak alınan vaka raporlarını içermektedir

²  Raporlama yapılan ülke ve bölgelerin sayısı 117'den 116'ya değişmiştir çünkü Porto Riko'dan gelen vakalar artık Amerika Birleşik Devletleri'nden gelen vakaların bir parçası olarak raporlanmaktadır.

Şekil 1'de gösterilen salgın eğrileri, salgının Amerika Bölgesi, Avrupa Bölgesi, Güneydoğu Asya Bölgesi ve Batı Pasifik'te düşük bir bulaşma seviyesinde devam ettiğini göstermektedir. Öte yandan Afrika Bölgesi, bildirilen laboratuvar onaylı vaka seviyelerinde keskin bir artış göstermektedir.

Şekil 2, son altı ayda (1 Ocak 2024 - 30 Haziran 2024) küresel olarak bildirilen aylık doğrulanmış mpox vaka sayısının 700 ila 1000 vaka arasında (aylık ortalama 866 vaka) dalgalandığını ve en çok vakanın Afrika Bölgesi tarafından bildirildiğini, bunu Amerika Bölgesi ve Avrupa Bölgesi'nin izlediğini göstermektedir. Daha önce de belirtildiği gibi, bazı bölgeler için raporlamadaki olağan gecikme ve küresel veri raporlamasındaki düşüş göz önüne alındığında, raporlanan vaka alanındaki eğilimler dikkatle yorumlanmalıdır. Buna ek olarak, bazı ülkelerde son aylarda gözlemlenen gecikmeli geriye dönük raporlama, genel küresel eğilimi değiştirebilir. Afrika bölgesinde son altı aylık dönemde üst üste ikinci kez daha fazla mpox vakasının teyit edilmesi dikkat çekicidir; bu durum hem bölgede genişleyen salgına ve artan vaka sayısına hem de özellikle Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde vakaların laboratuvarda teyit edilmesine erişimin genişletilmesiyle eşzamanlı ulusal müdahaleye bağlanabilir.

Şekil 2. Son altı ay için, 1 Ocak 2024 - 30 Haziran 2024, DSÖ bölgesine göre bildirilen aylık doğrulanmış mpox vakalarının toplam sayısının salgın eğrisi.

Diğer önemli epidemiyolojik bulgular:

Aşağıda sunulan bilgiler, 01 Ocak 2022 - 30 Haziran 2024 tarihleri arasında küresel mpox hastalığı sürveyans sistemi aracılığıyla Üye Devletler tarafından paylaşılan ayrıntılı vaka bazlı verilere dayanan mpox vakalarının temel epidemiyolojik özelliklerinin bir özetidir:

• Küresel olarak, mevcut verilere sahip doğrulanmış vakaların %96,4'ü (90.410 vakanın 87.189'u) erkektir ve ortanca yaş 34'tür (çeyrekler arası aralık: 29 - 41 yıl). Vakaların yaş ve cinsiyet dağılımı, özellikle Afrika Bölgesi dışında zaman içinde sabit kalmaktadır. 18-44 yaş arası erkekler bu salgından orantısız bir şekilde etkilenmeye devam etmekte ve bildirilen vakaların %79,4'ünü oluşturmaktadır. Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde son dönemde görülen önemli vaka artışına ilişkin henüz vaka bazlı veri paylaşılmamıştır ve yukarıdaki özet bu yeni vakaları yansıtmamaktadır.
• Yaş verisi mevcut olan vakalar arasında %1,3'ü (92.844 vakadan 1.161'i) 0 - 17 yaş aralığındadır ve bunların 334'ü (%0,4) 0 - 4 yaş aralığındadır. 0 - 17 yaş aralığındaki doğrulanmış mpox vakalarının çoğunluğu Amerika Bölgesi'nden bildirilmiştir (1.161 vakadan 709'u; %61). Amerika Bölgesi'nde 18 yaş altı vakaların genel oranı, küresel olarak gözlemlenen orana benzer şekilde %1,1'dir. IIb kladından etkilenen ülkelerde çocuklar en az etkilenenlerdir. Tersine, Kongo Demokratik Cumhuriyeti gibi tarihsel olarak etkilenen ülkelerde, 15 yaş altı çocuklar en çok bildirilen mpox vakalarını temsil etmektedir. Testlere erişimin iyileştirilmesi ancak yine de sınırlı olması nedeniyle, bunlar ülke içinde şüpheli vakalar (yani, araştırma sonucunda mpox için ulusal vaka tanımına uyan klinik olarak uyumlu vakalar) olarak sınıflandırılmakta ve küresel mpox gözetim verilerine veya raporun bu bölümüne dahil edilmemektedir.
• Bulaşma yolları arasında cinsel temas en sık bildirilenidir (22 801 vakanın 19 102'si, %83,8), bunu kişiden kişiye cinsel olmayan temas izlemektedir. Yeni vakaların %95,6'sı (505 vakanın 483'ü) cinsel temas bildirmiş olup bu durum son altı ayda da devam etmiştir. Afrika Bölgesindeki çoğu vaka için bulaşma hakkında ayrıntılı bilgi mevcut değildir; mevcut bilgiler, bu bölgedeki bulaşma şekillerinin, farklı fiziksel veya yakın doğrudan veya dolaylı temas türleri nedeniyle insandan insana bulaşma ve bazı ortamlarda zoonotik maruziyet de dahil olmak üzere daha çeşitli olduğunu göstermektedir.
• En az bir semptomun rapor edildiği vakalar arasında (n = 36 506), en yaygın semptom herhangi bir döküntüdür (vakaların %88,5'i), bunu ateş (%57,9) ve sistemik döküntü veya genital döküntü (sırasıyla %54,8 ve %49,5) takip etmektedir. Küresel salgında vakaların semptomatolojisi zaman içinde çok tutarlı olmuştur. Doğu, Batı ve Orta Afrika'daki ülkelerden klinik sunumla ilgili bilgiler küresel sürveyans verilerinde eksik olsa da, diğer bilgi kaynakları buradaki vakalar arasında da döküntünün ana mpox semptomu olduğunu desteklemektedir. Mukozal (genital dahil) lezyonlar her zaman mpoksun bir özelliği olsa da, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde cinsel temas yoluyla maruz kalan vakalar arasında, bazı bireyler klad I MPXV ile ilişkili daha tipik geniş döküntü yerine sadece genital lezyonlarla başvurmaktadır. 
• HIV durumları hakkında bilgi bulunan vakaların yaklaşık yarısının (35 861 vakanın 18 628'i, %51,9) HIV ile yaşayan kişilerde olduğu bildirilmiştir. Bu oran, son altı ayda bildirilen orana (543 vakanın 237'si; %43,6) yakındır ve iki durum arasındaki ortak cinsel maruziyet risk faktörüyle ilişkilidir. Afrika Bölgesi'ndeki vakaların çoğu için HI statüsüne ilişkin bilgi mevcut değildir ve yukarıdaki açıklama bu bölgedeki farklı demografik özelliklere sahip vakaları tam olarak temsil etmeyebilir.

Şekil 3. 1 Ocak 2022'den 30 Haziran 2024'e kadar DSÖ'ye bildirilen veya DSÖ tarafından resmi kamu kaynaklarından tespit edilen doğrulanmış mpox vakalarının coğrafi dağılımı

Afrika Bölgesinde mpox'un coğrafi yayılımı

Son haftalarda, DSÖ Afrika Bölgesi'nde mpox vakaları ve salgınları bildiren ülke sayısında benzeri görülmemiş bir artış olmuştur. Burundi, Kenya, Ruanda ve Uganda'nın her biri ilk mpox vakalarını bildirmiştir. Her ülkede klad Ib monkeypox virüsünün (MPXV) varlığı doğrulanmıştır. Birkaç vaka için Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin doğu bölgelerine veya yeni etkilenen dört ülkeden birine veya daha fazlasına seyahat de bildirilmiştir. Afrika bölgesindeki diğer ülkeler de yeniden ortaya çıkan salgınlar bildirmektedir. Bu ülkeler arasında, 2022'de çok ülkeli salgının başlamasından bu yana hiçbir vaka bildirmemiş olan ve klad II MPXV'nin yeniden tespit edildiği Fildişi Sahili de yer almaktadır. Bu ülkelerdeki vakaların ayrıntılı bir açıklaması aşağıda verilmiştir.

Doğu Afrika

Burundi

25 Temmuz 2024 tarihinde Burundi Sağlık Bakanlığı, Ulusal Halk Sağlığı Enstitüsü Ulusal Referans Laboratuvarı tarafından üç vakanın teyit edilmesinin ardından bir mpox salgını ilan etmiştir. Bu vakalar 22 Temmuz 2024 tarihinde Kamenge Üniversite Hastanesi ve Kamenge Askeri Hastanesi'nden birer vaka ve Isare Sağlık Bölgesi'nden üçüncü bir vaka olmak üzere tespit edilmiştir. Ateş, eklem ağrısı ve yaygın döküntü gibi semptomlarla başvurmuşlardır. Multidisipliner bir soruşturma sırasında toplanan numuneler 25 Temmuz 2024 tarihinde MPXV için pozitif çıkmıştır. Bunlar Burundi'de tespit edilen ilk doğrulanmış mpox vakalarıdır. O tarihten bu yana Sağlık Bakanlığı olası mpox vakalarına ilişkin çok sayıda uyarı almış ve şüpheli vakaları araştırmıştır. 9 Ağustos 2024 tarihine kadar çeşitli bölgelere dağılmış 61 vaka teyit edilmiştir. Genomik dizileme analizi Ib kladını tanımlamıştır. Raporlama sırasında herhangi bir ölüm vakası belgelenmemiştir.

Kenya

29 Temmuz 2024 tarihinde Sağlık Bakanlığı, Taita Taveta İlçesinde (Kenya-Tanzanya sınırında) bir mpox vakasını doğrulamıştır. Hasta 42 yaşında Kenyalı bir erkek olup 12 Temmuz 2024 tarihinde Uganda'nın Kampala şehrinden Kenya'nın Mombasa şehrine seyahat eden uzun yol kamyon şoförüdür. Teşhis sırasında hasta, Taveta One Stop Sınır Noktası üzerinden Tanzanya üzerinden Ruanda'ya seyahat etmekte olup bu, Kenya'da tespit edilen ilk mpox vakasıdır ve genomik dizileme analizi sonucu Ib kladı tanımlanmıştır. Hastada 8 Ağustos 2024 tarihi itibariyle herhangi bir ölüm vakası rapor edilmemiştir.

Ruanda

24 Temmuz 2024 tarihinde Ruanda, ülkede laboratuvarca doğrulanmış iki mpox vakasını DSÖ'ye bildirmiş ve 27 Temmuz'da Sağlık Bakanlığı bir mpox salgını ilan etmiştir. Vakalar arasında Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ne sık sık seyahat eden 33 yaşında bir kadın tüccar (vaka 1) ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ne yakın zamanda seyahat eden 34 yaşında bir erkek (vaka 2) yer almaktadır. Vaka 1 bir giriş noktasında (PoE), vaka 2 ise bir sağlık tesisinde tespit edilmiştir. Her iki vakanın da durumunun stabil olduğu ve sürekli tıbbi takip altında oldukları bildirilmiştir. Bunlar Ruanda'da tespit edilen ilk doğrulanmış mpox vakalarıdır. 7 Ağustos 2024 itibariyle, ülke tarafından kümülatif olarak dört doğrulanmış mpox vakası bildirilmiş olup herhangi bir ölüm vakası bildirilmemiştir.  Genomik dizileme analizi sonucu Ib kladı tanımlanmıştır.

Uganda

Haziran ayında ve Temmuz 2024 başında Kasese Bölgesi, komşu Demokratik Kongo Cumhuriyeti sınırı boyunca mpox hastalığı için sürveyans faaliyetlerini artırmıştır. Bu, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde bildirilen artan vakalar ışığında yapılmıştır. Bwera Giriş Noktası ve Bwera Hastanesi'ndeki tarayıcıların oryantasyonunun ardından, laboratuvar testleri için numunelerin toplandığı şüpheli vakalar tespit edilmiş ve bunlardan ikisinde clade I MPXV testi pozitif çıkmıştır. Teyit edilen vakalardan biri Demokratik Kongo Cumhuriyeti vatandaşı ile evli 37 yaşında bir kadın, ikincisi ise 22 yaşında Demokratik Kongo Cumhuriyeti vatandaşı bir kadındır. Bunlar Ruanda'da tespit edilen ilk doğrulanmış mpox vakalarıdır.

Yapılan incelemeler, bulaşmanın Uganda dışında gerçekleştiğini ve 2 Ağustos 2024 itibariyle iki vakayla bağlantılı ikincil bir bulaşmanın olmadığını ortaya koymuştur. Aynı tarih itibariyle dokuz temaslı takip altında olup herhangi bir ölüm vakası 8 Ağustos 2024 itibariyle rapor edilmemiştir.

Orta Afrika

Orta Afrika Cumhuriyeti (OAC)

17 Temmuz 2024 tarihinde Sağlık ve Nüfus Bakanlığı, Bangui Pasteur Enstitüsü tarafından ülkenin başkentindeki 7 No'lu Sağlık Bölgesi'nde yer alan Bangui 2 sağlık alanında tespit edilen doğrulanmış mpox vakaları konusunda uyarılmıştır. Böylece 2024 yılında ülkede tespit edilen toplam mpox vakası sayısı 28'e yükselmiştir. Bunu takiben, Orta Afrika Cumhuriyeti (OAC) 26 Temmuz 2024 tarihinde bir mpox salgını ilan etmiştir. 

Batı Afrika

Fildişi Sahili

Temmuz 2024'te Fildişi Sahili ölümcül olmayan iki mpox vakasını doğrulamıştır. İlk vaka, 1 Temmuz 2024 tarihinde Liberya sınırındaki San Pedro bölgesi, Tabou ilçesinde ateş, baş ağrısı ve deri döküntüsü şikayetiyle doktora başvuran 46 yaşında bir hastadır. Mpox, 3 Temmuz 2024 tarihinde Fildişi Sahilleri Pastör Enstitüsü (IPCI) laboratuvarı tarafından ve 14 Temmuz 2024 tarihinde Dakar'daki Institute Pasteur tarafından kalite kontrolü ile doğrulanmıştır. İkinci vaka, Abidjan'daki Koumassi sağlık bölgesinde 14 Temmuz 2024 tarihinde deri döküntüsü ve oral mukozal lezyonlarla başvuran 20 yaşında bir hastadır. Bu ilk iki vaka arasında herhangi bir epidemiyolojik bağlantı tespit edilmemiştir. 2 Ağustos 2024 itibariyle üç sağlık bölgesinde altı mpox vakası teyit edilmiştir: Tabou, Koumassi, YopougonOuest-Songon. Genomik dizileme analizisonucu  klad II MPXV'yi tanımlamıştır. Ülkede daha önce de mpox bildirilmiş, ancak 2022'de çok ülkeli salgının başlamasından bu yana hiçbir vaka bildirilmemiştir.

Güney Afrika

Güney Afrika

Güney Afrika kısa süre önce biri Gauteng eyaletinde, diğeri KwaZulu-Natal eyaletinde olmak üzere teyit edilmiş iki mpox vakası daha bildirerek 8 Mayıs 2024 tarihinden bu yana bildirilen toplam vaka sayısını 24'e çıkarmıştır (Gauteng'de 12, KwaZulu-Natal'da 11 ve Western Cape'de bir vaka). Son vakalar, Güney Afrika'da bildirilen son vakalardan 26 gün sonra rapor edilmiştir. Yakın zamanda tespit edilen bu vakalardan biri Güney Amerika'da Peru'ya uluslararası seyahat öyküsü bildirmiştir. Maruziyetin Peru'da mı yoksa Güney Afrika'da mı gerçekleştiği belirsizdir.

8 Mayıs ve 6 Temmuz tarihleri arasında kaydedilen 22 vakadan 19'u tamamen iyileşmiş, üç vaka ise hayatını kaybetmiştir.

Bu teyit edilmiş salgınlara ek olarak, diğer bazı ülkelerde de şüpheli vakalar araştırılmaktadır.

DSÖ Yanıtı

Bu olaylar, son birkaç hafta içinde bölgede görülen I, Ib ve IIb kladları nedeniyle mpox'tan etkilenen coğrafi alanlarda hızlı bir artışı temsil etmektedir. Bu son gelişmeler ve mpox'un bu genişlemesinin kıta ve daha geniş anlamda dünya için temsil ettiği risk göz önünde bulundurulduğunda:

• DSÖ, küresel mpox çoklu ülke olayını DSÖ Acil Müdahale Çerçevesi uyarınca akut derece 3 acil durum olarak yeniden derecelendirmiş ve DSÖ Üye Devletlerine bir bilgilendirme ilanı yayınlamıştır;
• DSÖ Genel Direktörü'nün 21 Ağustos 2023 tarihinde yayınlanan mpox için Daimi Tavsiyeleri bir yıl daha uzatılmıştır;
• DSÖ Genel Direktörü, mpox aşıları için Acil Kullanım Listesine yönelik süreci başlatmıştır;
• DSÖ Acil Durumlar Fonu'ndan (CFE) Afrika Bölgesi'ndeki yanıtı büyütmek için fonlar serbest bırakılmaktadır;
• Genel Direktör, gelişen mpox durumunun Uluslararası Önemi Haiz Halk Sağlığı Acil Durumu (PHEIC) teşkil edip etmediği konusunda tavsiyede bulunmak üzere Uluslararası Sağlık Tüzüğü (UST) (2005) kapsamında bir Acil Durum Komitesi toplamaktadır.

DSÖ Genel Direktörü, 7 Ağustos 2024 tarihinde düzenlediği basın brifinginde, mpox durumunu ele almış ve DSÖ tarafından alınan kilit, üst düzey eylemleri özetlemiştir. Basın brifingi açıklamasına buradan, kayda ise buradan ulaşabilirsiniz Ulusal düzeyde, DSÖ Üye Devletleri ve ortaklarına sürveyans ve yanıtı güçlendirmeleri ve kaynağı ne olursa olsun erken salgın tespiti ve kontrolünü sağlamaları hatırlatılmaktadır. Tüm ülkelerde ve özellikle Afrika bölgesinde devam eden mpox kaynaklı halk sağlığı tehdidi ışığında DSÖ, ulusal ve yerel sağlık yetkililerini, sağlık çalışanlarını, sivil toplumu ve ortakları, teşhislere erişimi artırmak, klinik bakımı ve aşılara erişimi iyileştirmek, damgalanmadan risk iletişimi ve toplum katılımını sağlamak ve hem yerel hem de küresel olarak mpox'u etkili bir şekilde kontrol altına almak için küresel hazırlık ve yanıt çabalarını güçlendirmek için stratejiler geliştirmek üzere ulusal ve küresel ortaklarla işbirliği yapmaya devam etmeye çağırmaktadır.

DSÖ'nün mpoksun önlenmesi ve kontrolünün geliştirilmesine yönelik Stratejik Çerçevesinde belirtildiği üzere, bu klasik halk sağlığı müdahalelerinin yerel bağlama, risk altındaki gruplara ve yerel bulaşma şekillerine uygun olarak uyarlanmaya devam edilmesi esastır. Ulusal HIV/AIDS kontrol programları, insani yardım aktörleri ve bağışıklama ekipleri ile ortaklığın sürdürülmesi, en fazla risk altında olanlara ulaşmak ve salgın önleme ve müdahale için mpox aşısı uygulamasına hazırlanmak üzere müdahaleyi devam eden müdahalelerle bütünleştirme kapasitesini büyük ölçüde güçlendirecektir.

Anahtar Kaynaklar:

1. Strategic framework for enhancing prevention and control of mpox (2024-2027). May 2024. https://www.who.int/publications/i/item/9789240092907

2. Standing recommendations for mpox issued by the Director-General of the World Health Organization (WHO) in accordance with the International Health Regulations (2005) (IHR), 21 August 2023. https://www.who.int/publications/m/item/standing-recommendations-for-mpoxissued-by-the-director-general-of-the-world-health-organization-(who)-in-accordance-with-theinternational-health-regulations-(2005)-(ihr)

3. WHO monkeypox outbreak toolbox, July 2024. https://www.who.int/docs/defaultsource/documents/emergencies/outbreak-toolkit/monkeypox-toolbox-20112019.pdf

Teknik rehberlik ve diğer kaynaklar

Stratejik Planlama ve Küresel Destek

Uluslararası Sağlık Tüzüğü Acil Durum Komitesi ve Genel Müdürün Geçici Tavsiyeleri

DSÖ Geçici Teknik Rehberlik

Sürveyans

Veri yönetimi

Risk iletişimi ve topluluk katılımı

EPI - WIN Web Seminerleri ve Güncellemeler

EPI-WIN Güncellemeleri

Laboratuvar ve Tanı

Klinik Yönetim Enfeksiyon Önleme ve Kontrol

One Health (Tek Sağlık) ve Hayvan Sağlığı

Hastalık salgın Haberleri ve Durum Raporları

Eğitim ve Öğretim

Diğer kaynaklar

Ek 1: Veri, tablo ve şekil notları

Sunulan tüm veriler yorumlanırken dikkatli olunmalıdır. DSÖ, ulusal halk sağlığı yetkilileri ve farklı dahil etme kriterleri ve farklı veri kesme zamanları kullanan diğer kaynaklar tarafından yayınlanan bilgi ürünleri arasında farklılıklar beklenmelidir. Doğruluk ve güvenilirliği sağlamak için adımlar atılsa da, tüm veriler sürekli doğrulama ve değişikliğe tabidir.

Vaka tespiti, tanımlar, test stratejileri, raporlama uygulamaları ve gecikme süreleri ülkeler/bölgeler/alanlar arasında farklılık göstermektedir. Bu faktörler, diğerlerinin yanı sıra, gerçek vaka ve ölüm sayılarının değişken bir şekilde düşük tahmin edilmesi ve bu verilerin küresel düzeyde yansıtılmasında değişken gecikmelerle birlikte sunulan sayıları etkilemektedir.

Ayrıca, 2022-24 küresel mpox salgınının mevcut aşamasında, vakaların DSÖ'ye bildirilme sıklığı önemli ölçüde azalmıştır, bu nedenle sunulan veriler bazı ülkelerdeki genel epidemiyolojik durumu tam olarak temsil etmeyebilir.

[i] 'Ülkeler', benzer statüdeki ülkeleri, bölgeleri, alanları veya diğer yetki alanlarını ifade edebilir. Kullanılan tanımlamalar ve bu materyallerin sunumu, herhangi bir ülkenin, bölgenin veya alanın veya yetkililerinin yasal statüsü veya sınırlarının veya sınırlarının sınırlandırılması ile ilgili olarak DSÖ'nün herhangi bir görüşünün ifade edildiği anlamına gelmez.

Ek 2: 1 Ocak 2022 ve 30 Haziran 2024 tarihleri arasında ve saat 17:00 (CEST) itibariyle DSÖ Bölgelerince ve ülkeler tarafından doğrulanmış mpox vakaları

*Son bir ayda vaka bildirilmeyen ülkeler

#Burada yalnızca doğrulanmış vakalar arasındaki ölümler bildirilmektedir; Şüpheli vakalar arasında mpox nedeniyle bildirilen ölümlerin sayısı bölgesel veya ulusal düzeyde mevcuttur.