4 Eylül 2024

Özet olarak durum

19 Ağustos 2024 tarihinde, Uluslararası Sağlık Tüzüğü (UST) için Vietnam Ulusal Odak Noktası (NFP), Lao Demokratik Halk Cumhuriyeti sınırındaki Vietnam'ın kuzeyindeki dağlık bir il olan Son La ilinde domuz kökenli influenza A(H1N1) varyant (v) virüsü ile enfekte olduğu laboratuvarca doğrulanmış bir insan vakasını Dünya Sağlık Örgütü'ne (WHO) bildirmiştir. Bu, Vietnam'da influenza A(H1N1)v virüsünün neden olduğu bildirilen ilk insan enfeksiyonudur. Virüse maruz kalınan kaynak şu anda bilinmemektedir. Uluslararası Sağlık Tüzüğü (UST) 2005'e göre, yeni bir influenza A virüsü alt tipinin neden olduğu bir insan enfeksiyonu, yüksek halk sağlığı etkisi potansiyeli olan ve DSÖ'ye bildirilmesi gereken bir olaydır. Mevcut bilgilere dayanarak DSÖ, bu virüsün genel nüfusa yönelik mevcut riskini düşük olarak değerlendirmektedir. DSÖ, insan (veya hayvan) sağlığını etkileyebilecek dolaşımdaki influenza virüsleriyle ilişkili virolojik, epidemiyolojik ve klinik değişiklikleri tespit etmek için küresel sürveyansın ve risk değerlendirmesi için zamanında virüs bilgilerinin paylaşımının önemini vurgulamaya devam etmektedir.

Durumun Tanımı

19 Ağustos 2024 tarihinde Vietnam UST NFP, domuz kaynaklı influenza A(H1N1)v virüsü ile laboratuvarca doğrulanmış bir insan enfeksiyonunu DSÖ'ye bildirmiştir. Hasta, Lao Demokratik Halk Cumhuriyeti sınırındaki Vietnam'ın kuzey dağlık bir eyaleti olan Son La eyaletinden, altta yatan tıbbi sorunları olan 70 yaşında bir kadındır.

Hasta Hung Yen eyaletindeki köyünde bir ay geçirdikten bir hafta sonra ateş, halsizlik ve iştahsızlık geliştirmiştir. 1 Haziran 2024 tarihinde, semptomların devam etmesi nedeniyle bir bölge hastanesine yatırılmış ve altta yatan tıbbi durumlarına ek olarak pnömoni teşhisi konulmuştur. Aynı gün Ulusal Tropikal Hastalıklar Hastanesi'ne (NHTD) nakledilmiş ve burada altı gün boyunca tedavi görmüş ancak 11 Haziran'da ölmüştür. 

5 Haziran'da alınan bir numune, 18 Haziran'da influenza A virüsünü doğrulayan ters transkripsiyon-polimeraz zincir reaksiyonu (RT-PCR) ile test edilmiş, ancak alt tipleme belirlenememiştir. 1 Ağustos'ta genomik sekanslama influenza A(H1N1)v virüsünü tanımlamış, bu da 5 Ağustos'ta Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri'ndeki (US CDC) influenza için DSÖ İşbirliği Merkezi (WHO CC) tarafından teyit edilmiştir. Virüsün daha ileri karakterizasyonu devam etmektedir. 

Epidemiyolojik incelemeler, hastanın yalnız yaşadığını ve Son La eyaletindeki hastalığı sırasında birkaç köylü ve bakıcıyla sınırlı teması olduğunu ortaya koymuştur. Haziran ayından 11 Ağustos'a kadar, vakanın sağlık çalışanları da dahil olmak üzere temaslıları arasında solunum semptomları veya hastanın yaşadığı Son La'daki toplulukta salgınlar bildirilmemiştir. Vakanın Son La'daki ikametgahının çevresinde domuzlar da dahil olmak üzere çiftlik hayvanları arasında herhangi bir hastalık salgını görülmemiştir. Vakanın Hung Yen eyaletindeki ana köyünden resmi veya gayri resmi bir rapor gelmemiştir. Raporlama sırasında, virüse maruz kalma kaynağı bilinmemektedir.

Hastalığın Epidemiyolojisi

İnfluenza A (H1) virüsleri dünyanın birçok bölgesinde domuz popülasyonlarında dolaşmakta ve hastalığa neden olmaktadır. Birçok alt tipten A(H1N1), A(H1N2) ve A(H3N2), domuzlardaki influenza A virüslerinin başlıca alt tipleridir ve genellikle domuzlara doğrudan maruz kaldıktan sonra veya kontamine ortamlar yoluyla dolaylı olarak insanları zaman zaman enfekte ederler. Normalde domuzlarda dolaşan bir influenza virüsü bir insanda tespit edildiğinde, buna “varyant influenza virüsü” denir. Varyant virüslerle insan enfeksiyonları hafif klinik hastalıkla sonuçlanma eğilimindedir, ancak bazı vakalar daha şiddetli hastalıkla hastaneye kaldırılmış ve bazıları ölümcül olmuştur.

Domuz influenza A virüslerinin aktif gözetim sonuçlarına göre, 2010 yılından bu yana Vietnam'daki domuzlarda domuz influenza virüsleri tespit edilmiştir. Ancak bu, Vietnam'da tespit edilen ilk insan influenza A(H1N1)v enfeksiyonudur. 

Halk Sağlığı Yanıtı

Vietnam halk sağlığı sektörü aşağıdaki müdahale eylemlerini gerçekleştirmiştir: 

Ulusal yetkililer, özellikle alt ulusal düzeyde, gözetimin, insan-hayvan sağlığı koordinasyonunun ve salgın soruşturmasının artırılması çağrısında bulunmuştur.

Son La İl Hastalık Kontrol Merkezi (PCDC), daha fazla araştırma ve temaslı takibi için yerel halk sağlığı ve hayvan sağlığı yetkilileriyle işbirliği yapmaktadır. 

Son La PCDC, 11 Ağustos'ta geriye dönük vaka incelemesi, önleme ve kontrol faaliyetlerine ilişkin resmi bir rapor ile birlikte yerel sağlık ve hayvan sağlığı yetkililerine tavsiyelerini sunmuştur.

DSÖ Risk Değerlendirmesi

Domuz kaynaklı influenza virüsleri ile insan enfeksiyonları son yıllarda birçok ülkeden bildirilmiştir. İnfluenza A(H1N1)v virüsü enfeksiyonlu insan vakalarının çoğu, enfekte domuzlarla doğrudan temas veya kontamine ortamlar yoluyla dolaylı olarak domuz influenza virüslerine maruz kalma sonucu ortaya çıkmaktadır. Bununla birlikte, hastalığın başlangıcından önceki haftalarda domuzlara maruz kalmanın belirgin bir kaynağı olmaksızın birkaç vaka bildirilmiştir. Bu virüsler dünya çapında domuz popülasyonlarında tespit edilmeye devam ettiğinden, enfekte domuzlarla doğrudan veya dolaylı teması takiben daha fazla insan vakası beklenebilir.

Varyant influenza virüslerinin sınırlı, sürekli olmayan insandan insana bulaşması tanımlanmıştır, ancak devam eden toplum bulaşması hiçbir zaman tespit edilmemiştir. Mevcut kanıtlar, bu virüslerin insanlar arasında sürekli bulaşma kapasitesine sahip olmadığını göstermektedir. Şu ana kadar elde edilen bilgilere göre, bu vakayla ilişkili A(H1N1)v virüsleriyle başka bir insan enfeksiyonu vakası tespit edilmemiştir.

Mevcut bilgilere dayanarak DSÖ, bu virüsün genel nüfus için oluşturduğu mevcut riski düşük olarak değerlendirmektedir. Daha fazla virüs karakterizasyonu devam etmektedir. Daha fazla epidemiyolojik veya virolojik bilgi elde edilmesi halinde risk değerlendirmesi gözden geçirilecektir.

DSÖ tavsiyeleri

Sürveyans:

• Bu vaka DSÖ'nün halk sağlığı önlemleri ve mevsimsel influenza sürveyansına ilişkin mevcut tavsiyelerini değiştirmemektedir.
• DSÖ, insan-hayvan arayüzündeki influenza virüslerinin mevcut durumuyla ilgili olarak giriş noktalarında özel yolcu taraması veya kısıtlamalar önermemektedir.
• İnfluenza virüslerinin sürekli gelişen doğası nedeniyle DSÖ, insan (veya hayvan) sağlığını etkileyebilecek dolaşımdaki influenza virüsleriyle ilişkili virolojik, epidemiyolojik ve klinik değişiklikleri tespit etmek için küresel sürveyansın ve risk değerlendirmesi için zamanında virüs paylaşımının önemini vurgulamaya devam etmektedir. 

Bildirim ve soruşturma:

• Yeni bir influenza alt tipinin neden olduğu tüm insan enfeksiyonları Uluslararası Sağlık Tüzüğü (UST) kapsamında bildirilebilir niteliktedir ve UST'ye (2005) Taraf Devletlerin, pandemiye neden olma potansiyeline sahip bir influenza A virüsünün neden olduğu laboratuvar tarafından doğrulanmış yeni bir insan enfeksiyonu vakasını derhal DSÖ'ye bildirmeleri gerekmektedir. Hastalık kanıtı gerekli değildir.
• Bir varyant virüs de dahil olmak üzere pandemik potansiyele sahip yeni bir influenza virüsünün neden olduğu doğrulanmış veya şüphelenilen bir insan enfeksiyonu durumunda, hayvan maruziyeti ve seyahat öyküsü de dahil olmak üzere kapsamlı bir epidemiyolojik araştırma yapılmalıdır. Temaslı takibi başlatılmalıdır. Epidemiyolojik araştırma, yeni virüsün kişiden kişiye bulaştığına işaret edebilecek olağandışı solunumla ilgili olayların erken tespitini içermelidir. Vakadan toplanan klinik numuneler test edilmeli ve daha ileri karakterizasyon için bir DSÖ İşbirliği Merkezine gönderilmelidir.

Seyahat ve ticaret:

• DSÖ, mevcut bilgilere dayanarak Vietnam için herhangi bir seyahat ve/veya ticaret kısıtlaması önermemektedir.
• Hayvanlara dokunmadan önce ve sonra ellerin sabunla düzenli olarak yıkanması ve hasta hayvanlarla temastan kaçınılması gibi uygun hijyen önlemlerine uyulmalıdır.

Seyahat edenler için önleme tedbirleri:

• Hayvan gribi salgını olduğu bilinen ülkelere seyahat edenler çiftliklerden, canlı hayvan pazarlarındaki hayvanlarla temastan, hayvanların kesilebileceği alanlara girmekten veya hayvan dışkısı veya diğer dışkılarla kirlenmiş gibi görünen yüzeylerle temastan kaçınmalıdır. Yolcular ayrıca ellerini sık sık su ve sabunla yıkamalıdır. Seyahat edenler iyi gıda güvenliği ve iyi gıda hijyeni uygulamalarını takip etmelidir.
• Domuzları enfekte eden influenza virüsleri insan influenza virüslerinden farklıdır. Zoonotik influenza enfeksiyonu için insanlarda kullanılmak üzere ruhsatlandırılmış bir aşı bulunmamaktadır. Bununla birlikte, DSÖ tarafından koordine edilen yeni zoonotik influenza için influenza aday aşı virüslerinin geliştirilmesi, influenza pandemisine hazırlık için genel küresel stratejinin önemli bir bileşeni olmaya devam etmektedir. İnsan influenza virüslerine karşı aşıların genellikle insanları normalde domuzlarda dolaşan influenza virüsleri ile enfeksiyondan koruması beklenmemektedir. Bununla birlikte DSÖ, dolaşımdaki influenza virüsleri ile enfeksiyondan kaynaklanan ciddi hastalıklardan kaçınmak için mevsimsel influenza aşılamasını önermektedir.

Ayrıntılı bilgi için aşağıdaki bağlantılara bakınız:

• Influenza virus infections. World Health Organization (2018).
• Widdowson M, Bresee J, Jernigan D (2017). The Global Threat of Animal Influenza Viruses of Zoonotic Concern: Then and Now. 
• World Health Organization. Global Influenza Programme (Current technical information including monthly risk assessments at the Human-Animal Interface)  
•  World Health Organization. Case definitions for diseases requiring notification under the IHR (2005).
•  World Health Organization. IHR (2005).
• World Health Organization . WHO Manual for the laboratory diagnosis and virological surveillance of influenza (2011).
• World Health Organization. Terms of Reference for National Influenza Centers of the Global Influenza Surveillance and Response System.  
• World Health Organization. Public health resource pack for countries experiencing outbreaks of influenza in animals: revised guidance.
•  World Health Organization. Protocol to investigate non-seasonal influenza and other emerging acute respiratory diseases.
• World Organization for Animal Health. Swine influenza.
• OFFLU (FAO, WOAH) Swine influenza.
• European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) (2022). Zoonotic influenza Annual Epidemiological report for 2022.
• European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) (2022).  
• European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC). Factsheet on swine influenza in humans and pigs.
• Takemae NHarada M, Nguyen PT, Nguyen T, et al (2016). Influenza A Viruses of Swine (IAV-S) in Vietnam from 2010 to 2015: Multiple Introductions of A(H1N1) pdm09 Viruses into the Pig Population and Diversifying Genetic Constellations of Enzootic IAV-S. J Virol 91:10.1128/jvi.01490-16.
• Cheung J, Bui A, Younas S, Edwards KM, Nguyen H, Pham N, et al (2023). Long-Term Epidemiology and Evolution of Swine Influenza Viruses, Vietnam. Emerg Infect Dis. 2023;29(7):1397-1406.