SUUDİ ARABİSTAN’DA ORTA DOĞU SOLUNUM YOLU SENDROMU KORONAVİRÜSÜ (MERS-CoV)

02 Ekim 2024 Çarşamba

Suudi Arabistan (KSA) Sağlık Bakanlığı 5 Eylül 2024'te insanda görülen bir Orta Doğu solunum yolu sendromu koronavirüsü (MERS-CoV) vakasını Dünya Sağlık Örgütü-DSÖ’ye bildirmiştir.

2 Ekim  2024

Özet Olarak durum

Suudi Arabistan (KSA) Sağlık Bakanlığı 5 Eylül 2024'te insanda görülen bir Orta Doğu solunum yolu sendromu koronavirüsü (MERS-CoV) vakasını Dünya Sağlık Örgütü-DSÖ’ye bildirmiştir. Söz konusu vaka, altta yatan sağlık sorunları olan 50-55 yaşları arasında, KSA'nın Doğu Bölgesi'nden bir erkektir. Develerle temas öyküsü olmayıp sağlık çalışanı değildir. Yakın temaslılarının takibi tamamlanmış ve ikincil vaka tespit edilmemiştir. Yıl başından bu yana, KSA'dan dört ölüm de dahil olmak üzere beş vaka bildirilmiştir. Söz konusu vakanın bildirilmesi, hem küresel hem de bölgesel düzeyde orta düzey olarak değerlendirilen DSÖ'nün genel risk değerlendirmesini değiştirmemektedir.

Durumun Tanımı

5 Eylül 2024'te Suudi Arabistan (KSA) Sağlık Bakanlığı (MoH), Dünya Sağlık Örgütü-DSÖ’ye bir Orta Doğu solunum yolu sendromu koronavirüsü (MERS-CoV) vakasının görüldüğünü bildirmiştir.

KSA'nın Doğu Bölgesi'nde ikamet eden 50-55 yaşlarındaki bir erkek olan vakada, 28 Ağustos 2024'te ateş, öksürük, nefes darlığı ve çarpıntı görülmüştür. 31 Ağustos'ta kalp hastası olarak yerel bir hastaneye kaldırılmış olup 1 Eylül'de bir sağlık kompleksine transfer edilmiştir. Oradan, tıbbi tavsiyeye aykırı olarak aynı gün kendi isteği üzerine taburcu edilmiştir.

1 Eylül'de alınan ve Ulusal Halk Sağlığı Laboratuvarı'nda şiddetli akut solunum yolu hastalığı (SARI) sentinel gözetiminin bir parçası olarak test edilen bir nazofaringeal sürüntü, Gerçek Zamanlı Polimeraz Zincir Reaksiyonu (RT-PCR) yoluyla 4 Eylül'de MERS-CoV için yapılan testler pozitif sonuçlanmıştır. Söz konusu hasta hastaneden taburcu edildikten sonra ve MERS-CoV'yi doğrulayan laboratuvar sonuçlarını almadan önce 2 Eylül'de Pakistan'a gitmiştir.

Hasta, birkaç eşlik eden hastalığı olan sağlık çalışanı olmayan bir kişidir. Saha araştırmasının ardından develerle etkileşime dair bir kanıt bulunamamıştır. KSA'da, vakayla teması olan bir hane halkı üyesi, 23 sağlık çalışanı ve iki hasta için takip tamamlanmış olup ikincil vaka bildirilmemiştir. KSA'da listelenen yakın temaslılar arasında biri 4 Eylül'de Suudi Arabistan'dan Güney Asya'ya seyahat etmiştir. Temaslı tarama ve takibi başlatmak için uçuş detayları ve kişisel bilgiler alınmış olup bu yüksek riskli temasla bağlantılı olarak ikincil vaka tespit edilmemiştir. KSA'nın Uluslararası Sağlık Tüzüğü (IHR) Ulusal Odak Noktası'nın (NFP) Pakistan IHR NFP'ye hastanın seyahati ve pozitif MERS-CoV sonuçlarıyla ilgili 5 Eylül 2024 tarihli bildiriminin ardından hasta Pakistan'da bulunmuş ve sağlık yetkilileri hastayı sıkı izolasyon ve mevcut komorbiditelerin yönetimi için bir kamu hastanesine nakletme çalışmalarına başlamıştır.

Vaka ve yakın temaslıların tekrarlanan örnekleri de dahil olmak üzere toplam 41 nazofaringeal örnek toplanmış ve Pakistan Ulusal Sağlık Enstitüsü/Ulusal Referans Laboratuvarı'nda test edilmiştir. Hasta düşük viral yüke sahip olsa da pozitif test sonucu alırken, tüm temaslıların testi negatif çıkmıştır. Aile üyeleri ve sağlık çalışanları da dahil olmak üzere yakın temaslılar 14 gün boyunca yakından izlenmiş olup ikincil vaka tespit edilmemiştir.

Hasta, MERS-CoV için negatif test sonucu aldıktan sonra 13 Eylül'de taburcu edilmiş  ve oral ilaç tedavisine devam etmesi ve beş gün sonra bir takip randevusuna gelmesi talimatı verilmiştir. Bu takip 19 Eylül'de başarıyla tamamlanmış olup hastanın tamamen iyileştiği doğrulanmıştır.

Suudi Arabistan'da yılbaşından bu yana dört ölüm de dahil olmak üzere toplam beş vaka bildirilmiş olup son Hastalık Salgını Haberinin 8 Mayıs 2024'te yayınlanmasından bu yana bildirilen ilk vakadır.

Hastalığın Epidemiyolojisi

Orta Doğu solunum sendromu (MERS), MERS-CoV'un neden olduğu viral bir solunum yolu enfeksiyonudur. MERS'li hastaların yaklaşık %36'sı ölmüştür, ancak bu gerçek ölüm oranının abartılı bir tahmini olabilir, çünkü hafif MERS-CoV vakaları mevcut sürveyans sistemleri tarafından gözden kaçırılabilir ve vaka ölüm oranı (CFR) yalnızca laboratuvar tarafından doğrulanmış vakalara göre hesaplanır.

İnsanlar MERS-CoV ile virüsün doğal konağı ve zoonotik kaynağı olan tek hörgüçlü develerle doğrudan veya dolaylı temas sonucu enfekte olmaktadır. MERS-CoV'un insanlar arasında bulaşabildiği kanıtlanmıştır. Şimdiye kadar, insandan insana sürekli olmayan bulaşma yakın temaslılar arasında ve sağlık hizmetleri ortamlarında meydana gelmiştir. Sağlık hizmetleri ortamları dışında bugüne kadar insandan insana bulaşma sınırlı olmuştur.

MERS hastalığı, hiçbir belirti göstermemeyenden (asemptomatik) veya hafif solunum semptomlarından, şiddetli akut solunum hastalığı ve ölüme kadar değişmektedir. MERS hastalığının tipik belirtileri ateş, öksürük ve nefes darlığıdır. Pnömoni yaygın bir bulgudur, ancak her zaman mevcut değildir. İshal de dahil olmak üzere gastrointestinal semptomlar da bildirilmiştir. Şiddetli hastalık, mekanik ventilasyon ve yoğun bakım ünitesinde destek gerektiren solunum yetmezliğine neden olabilir. Virüsün yaşlılarda, bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde ve böbrek hastalığı, kanser, kronik akciğer hastalığı ve diyabet gibi komorbiditeleri veya kronik hastalıkları olanlarda daha ciddi hastalığa neden olduğu görülmektedir.

DSÖ'ye bildirilen MERS-CoV vakalarının sayısı, devam eden COVID-19 pandemisinin başlangıcından bu yana önemli ölçüde azalmıştır. Başlangıçta bu, muhtemelen COVID-19'a yönelik epidemiyolojik sürveyans faaliyetlerine öncelik verilmesinin bir sonucu olmuştur. Her iki hastalığın benzer klinik tablosu, MERS-CoV vakalarının test edilmesinde ve tespitinde azalmaya neden olabilir. O tarihten bu yana Suudi Arabistan Sağlık Bakanlığı, influenza, Respiratory Syncytial Virüsü (RSV) ve SARS-CoV-2 (COVID-19'dan sorumludur) için negatif test sonuçlarının ardından 2023'ün ikinci çeyreğinden itibaren MERS-CoV'u sentinel sürveyans test algoritmalarına dahil ederek MERS-CoV'un daha iyi tespiti için test kapasitelerini iyileştirmeye çalışmaktadır. Ayrıca SARS-CoV-2 bulaşmasını azaltmak için alınan önlemler (ör. maske takma, el hijyeni, fiziksel mesafe, kapalı alanların havalandırmasının iyileştirilmesi, solunum görgü kuralları, evde kalma talimatları, hareket kabiliyetinin azaltılması) fırsatları da muhtemelen azaltmıştır. MERS-CoV'un insandan insana iletilmesi için. SARS-CoV-2 enfeksiyonu veya aşısından kaynaklanan potansiyel çapraz koruma ve MERS-CoV enfeksiyonunda veya hastalık şiddetinde herhangi bir azalma veya bunun tersi varsayılmıştır ancak daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.

MERS-CoV'ye özgü çeşitli aşılar ve tedaviler geliştirme aşamasında olmasına rağmen şu anda herhangi bir aşı veya spesifik tedavi mevcut değildir. Tedavi destekleyicidir ve hastanın klinik durumuna ve semptomlarına dayanır.

Halk Sağlığı Yanıtı

KSA ve Pakistan Sağlık Bakanlığı, 14 günlük kuluçka dönemi boyunca günlük izleme ve yüksek riskli temaslılar için laboratuvar testleri ile aktif temaslı takibi uygulamıştır. Solunum yolu semptomları olan hastaların erken tespitini sağlamak için hastanelerde solunum yolu hastalıkları için triyaj uygulanmıştır.

Ayrıca, vakaların erken tespitini sağlamak için Pakistan'da tüm sağlık ve bakım çalışanları için vaka tanımı konusunda kapsamlı yenileme eğitimi başlamıştır. Eş zamanlı olarak, enfeksiyon önleme ve kontrol (IPC) standartlarının uygulanmasına ve MERS-CoV ile ilgili bulaşmaya dayalı önlemlere odaklanan eğitim oturumları hali hazırda devam etmekte olup el dezenfektanları ve kişisel koruyucu ekipman (PPE) gibi IPC malzemelerinin temin edilmektedir. Ayrıca, etkilenen bireylerin tüm aile üyeleri için sağlık farkındalığı oturumları düzenlenmiştir.

DSÖ, MERS-CoV çalışmaları ve araştırmalarında Üye Devletlere destek olmak için güncellenmiş MERS-CoV Birlik Çalışma protokollerini başlatmaktadır.

DSÖ Risk Değerlendirmesi

Suudi Arabistan'da (KSA) ilk MERS-CoV raporunun 2012'de yayınlanmasından bu yana, tüm altı DSÖ bölgesini kapsayan 27 ülkede insan enfeksiyonları bildirilmiştir. MERS-CoV vakalarının çoğunluğu (2205; %84), bu yeni bildirilen vaka da dahil olmak üzere KSA'da bildirilmiştir.

Bu vakanın bildirimi genel risk değerlendirmesini değiştirmemektedir. Bildirilen yeni vakanın, KSA içinde yerel olarak MERS-CoV enfeksiyonu kaptığına inanılmaktadır. Ancak, bireyin Pakistan'ı ziyaret etmesi ve yüksek riskli bir temaslının 14 günlük takip süresi içinde Güney Asya'ya seyahat etmesi nedeniyle uluslararası bulaşma potansiyeli artmıştır. Her iki birey de olay meydana gelmeden ve vakanın test sonuçları alınıp yayılmadan önce seyahatlerini ayarlamıştır.

DSÖ, MERS-CoV'un develerde dolaştığı Orta Doğu ve/veya diğer ülkelerden ek MERS-CoV enfeksiyonu vakaları bildirilmesini beklemektedir. Ek olarak, develerle veya bunların ürünleriyle (örneğin çiğ deve sütü tüketimi) temas yoluyla veya bir sağlık hizmeti ortamında virüse maruz kalan kişiler tarafından vakalar diğer ülkelere ihraç edilmeye devam edecektir. MERS-CoV'nin insandan insana bulaşması, özellikle hastalığa aşina olmayan ülkelerde enfeksiyonun belirlenmesinde gecikmeler olması, şüpheli vakaların yavaş sınıflandırılması ve standart enfeksiyon önleme ve kontrol önlemlerinin uygulanmasında gecikmeler olması durumunda meydana gelebilir.

DSÖ epidemiyolojik durumu izlemekte olup mevcut en son bilgilere dayanarak risk değerlendirmeleri yapmaktadır.

DSÖ Tavsiyesi

Mevcut durum ve mevcut bilgilere dayanarak, WHO, MERS-CoV dahil olmak üzere akut solunum yolu enfeksiyonları için tüm Üye Devletler tarafından güçlü gözetimin test algoritmasına dahil edilmesinin önemini yeniden vurgulamaktadır ve olağandışı kalıpları dikkatlice incelemek gerekmektedir.

MERS-CoV'nin sağlık bakım ortamlarında insandan insana bulaşması, MERS-CoV enfeksiyonunun belirti ve semptomlarının tanınmasında gecikmeler, şüpheli vakaların izolasyonunda gecikmeler ve Enfeksiyon Önleme ve Kontrol (IPC) önlemlerinin uygulanmasında gecikmelerle ilişkilendirilmiştir. IPC önlemleri, MERS-CoV'nin sağlık bakım tesislerindeki kişiler arasında olası yayılmasını önlemek için kritik öneme sahiptir. Sağlık ve bakım çalışanları, sağlık bakım ortamlarındaki her etkileşimde tüm hastalara standart önlemleri tutarlı bir şekilde uygulamalıdır. Akut solunum yolu enfeksiyonu semptomları olan hastalara bakım sağlanırken standart önlemlere damlacık önlemleri eklenmelidir; olası veya doğrulanmış MERS-CoV enfeksiyonu vakalarına bakım yapılırken temas önlemleri ve göz koruması eklenmelidir; aerosol üreten prosedürler uygulanırken veya aerosol üreten prosedürlerin yürütüldüğü ortamlarda havadan bulaşma önlemleri uygulanmalıdır. Erken teşhis, vaka yönetimi ve vakaların izolasyonu, temaslıların karantinası, sağlık bakım ortamlarında uygun enfeksiyon önleme ve kontrol önlemleri (aşırı kalabalığın önlenmesi dahil) ve halk sağlığı bilinci MERS-CoV'un insandan insana bulaşmasını önleyebilir.

MERS-CoV, diyabet, böbrek yetmezliği, kronik akciğer hastalığı ve bağışıklık sistemi zayıflamış kişiler gibi altta yatan sağlık sorunları olan kişilerde daha şiddetli hastalığa neden oluyor gibi görünmektedir. Bu nedenle, bu altta yatan tıbbi sorunları olan kişiler virüsün dolaşabileceği çiftlikleri, pazarları veya ahır alanlarını ziyaret ederken hayvanlarla, özellikle develerle yakın temastan kaçınmalıdır. Hayvanlara dokunmadan önce ve sonra sabun ve suyla düzenli el yıkama veya alkol bazlı el dezenfektanı ile el hijyeni gibi genel hijyen önlemlerine uyulmalıdır. Hasta hayvanlarla temastan kaçınılmalıdır.

Gıda hijyeni uygulamalarına uyulmalıdır. İnsanlar çiğ deve sütü veya deve idrarı içmekten veya düzgün şekilde pişirilmemiş et yemekten kaçınmalıdır.

DSÖ bu olayla ilgili olarak giriş noktalarında özel tarama yapılmasını önermemektedir ve şu anda herhangi bir seyahat veya ticaret kısıtlamasının uygulanmasını önermemektedir.

 

Ayrıntılı bilgi için aşağıdaki bağlantılara bakınız:

Etiketler:
Mers – CoV Hastalığı


Habere Dahil Ülkeler:
SUUDİ ARABİSTAN

Kaynak: https://www.who.int/emergencies/disease-outbreak-news/item/2024-DON536