BİRDEN FAZLA ÜLKEDE GÖRÜLEN KOLERA SALGINI
Kasım 2024'te, dört DSÖ bölgesindeki 21 ülke, bölge ve yönetim bölgesinden toplam 58.749 yeni kolera vakası ve akut sulu ishal bildirilmiş olup Ekim ayına göre %2'lik bir düşüş kaydedilmiştir.
18 Aralık 2024'te yayınlanmış Dış Durum Raporu-21
Vakalar:
733.956 Ocak 2024’den itibaren |
|
Ölümler:
5.162 Ocak 2024’den itibaren |
|
Etkilenmiş Ülkeler: 33 |
|
Risk altındaki Popülasyon: 1 Milyar |
|
Küresel risk:
Çok yüksek |
Bu baskıda yer alanlar:
• Önemli Olaylar
• Küresel Epidemiyolojik Güncelleme
• DSÖ Bölgelerinde Önemli Olaylar
• Seçilen Alt Bölgelere ve Ülkelere Odaklanmak
• Operasyonel Güncellemeler
• Temel Zorluklar
• Atılacak Adımlar
Önemli Olaylar
24 Kasım 2024 itibariyle veriler
- Kasım 2024'te (44’üncü ila 47’nci epidemiyolojik haftalar), dört DSÖ bölgesindeki 21 ülke, bölge ve yönetim bölgesinden (bundan sonra ülkeler olarak anılacaktır) toplam 58.749 yeni kolera vakası ve akut sulu ishal (AWD) bildirilmiş olup Ekim ayına göre %2'lik bir düşüş kaydedilmiştir. Doğu Akdeniz Bölgesi en fazla vakanın görüldüğü bölge olurken, onu Afrika Bölgesi, Güney Doğu Asya Bölgesi ve Amerika Bölgesi takip etmiştir. Ayrıca, bir önceki aya göre %9'luk bir artışla küresel çapta 538 kolera bağlantılı ölüm vakası rapor edilmiştir.
- Kasım 2024'te bildirilen vaka ve ölüm sayısı, 2023'ün aynı ayına kıyasla sırasıyla %37 ve %27 daha yüksektir. Bu yılki artış büyük ölçüde Yemen'den gelen güncellenmiş verilerden kaynaklanmakta olup, Yemen'in Uluslararası Tanınmış Hükümetinin kontrolü dışındaki bölgelerden gelen daha ayrıntılı bilgileri hesaba katmak için ayarlamalar yapılmıştır. Yemen'de geriye dönük olarak 1 Ocak - 24 Kasım 2024 tarihleri arasında ülke genelinde toplam 245.776 vaka ve buna bağlı 861 ölüm rapor edilmiştir.
- Çatışma, kitlesel yerinden edilme, doğal afetler ve iklim değişikliği gibi faktörler, özellikle zayıf altyapı ve sınırlı sağlık hizmeti erişiminin tedaviyi geciktirdiği kırsal ve selden etkilenen bölgelerde salgınları yoğunlaştırmıştır. Bu sınır ötesi dinamikler, kolera salgınlarını giderek daha karmaşık ve kontrol edilmesi daha zor hale getirmiştir.
- Son rapordan bu yana Kamerun, Mozambik, Uganda ve Zimbabve'de yeni kolera salgınları rapor edilmiştir. 2024'te etkilenen ülke sayısı değişmeyerek 33 olarak kalmıştır.
- 1 Ocak - 24 Kasım 2024 tarihleri arasında DSÖ'nün beş bölgesindeki 33 ülkeden toplam 733.956 kolera vakası ve 5.162 ölüm bildirilmiş olup en yüksek rakamlar Doğu Akdeniz Bölgesi'nde kaydedilmiş, bunu Afrika Bölgesi, Güneydoğu Asya Bölgesi, Amerika Bölgesi ve Avrupa Bölgesi izlemiştir. Bu süre zarfında Batı Pasifik Bölgesi'nde herhangi bir salgın rapor edilmemiştir.
- Kasım ayında, Oral Kolera Aşısı (OCV) üretimi, bu yıl tanıtılan ve ön yeterlilik alan yeni formülasyonlar ve üretim yöntemleri sayesinde 2013'ten bu yana en yüksek seviyesine ulaşmıştır.[1] Bu artış, Ekim ayındaki 600.000 doza kıyasla Kasım ayında ortalama stokun 3,5 milyon doza yükselmesini ve etkili salgın müdahalesi için her zaman acil durum stoku için gerekli olan beş milyon doza yaklaşmasını sağladı. Ancak artan üretim, artan küresel talebi karşılayamamıştır. Bu süregelen eksiklik, kolera salgınlarını kontrol altına alma ve hastalığın yayılmasına anında müdahale etme çabalarını engellemeye devam etmektedir.
(1) DSÖ, kolera için yeni oral basitleştirilmiş aşıyı ön yeterliliğe tabi tuttu: Available at: https://www.who.int/news/item/18-04-2024-who-prequalifiesnew-oral-simplified-vaccine-for-cholera#
Küresel epidemiyolojik güncelleme
Kasım 2024'te (44’üncü ila 47’nci epidemiyolojik haftalar), dört DSÖ bölgesindeki 21 ülkeden toplam 58.749 yeni kolera ve AWD vakası bildirilmiş olup Ekim ayına göre %2'lik bir düşüş göstermiştir. Doğu Akdeniz Bölgesi (48.056 vaka; dört ülke) en yüksek vaka sayısını bildirirken, bunu Afrika Bölgesi (10.144 vaka; 14 ülke), Güneydoğu Asya Bölgesi (449 vaka; iki ülke) ve Amerika Bölgesi (100 vaka; bir ülke) izlemiştir. Aynı dönemde kolera ve AWD vakaları arasında 538 ölüm kaydedilmiş olup, bu sayı bir önceki aya kıyasla %8'lik bir artışa işaret etmektedir. En yüksek ölüm sayısı Doğu Akdeniz Bölgesi'nde (344 ölüm; üç ülke) kaydedilirken, bunu Afrika Bölgesi (190 ölüm; 12 ülke) ve Amerika Bölgesi (dört ölüm; bir ülke) izlemiştir. Güneydoğu Asya bölgesinde herhangi bir ölüm vakası rapor edilmemiştir.
1 Ocak - 24 Kasım 2024 tarihleri arasında DSÖ'nün beş bölgesinde toplam 733.956 kolera ve AWD vakası ve 5.162 ölüm bildirilmiştir. Bildirilen vaka sayısının en yüksek olduğu bölge Doğu Akdeniz Bölgesi (554.434 vaka; sekiz ülke) olurken, bunu Afrika Bölgesi (150.156 vaka; 18 ülke), Güneydoğu Asya Bölgesi (18 589 vaka; beş ülke), Amerika Bölgesi (10 556 vaka; bir ülke) ve Avrupa Bölgesi (221 vaka; bir ülke) izlemiştir. Bu dönemde Afrika Bölgesi (2.853 ölüm), Doğu Akdeniz Bölgesi (2.093 ölüm), Amerika Bölgesi (162 ölüm), Güneydoğu Asya Bölgesi (52 ölüm) ve Avrupa Bölgesi'nde (iki ölüm) kolera ve AWD vakaları arasında ölümler bildirilmiştir. Özellikle, Batı Pasifik Bölgesi herhangi bir kolera salgını bildirmemiştir.
Burada sunulan veriler, potansiyel eksik raporlama ve raporlama gecikmeleri nedeniyle ihtiyatlı bir şekilde yorumlanmalıdır. Bu durum raporların güncelliğini etkileyebilir ve sonuç olarak sunulan rakamlar gerçek kolera yükünü doğru bir şekilde temsil etmeyebilir. Sürveyans sistemlerinin, vaka tanımlarının ve laboratuvar kapasitelerinin ülkeler arasında çeşitlilik göstermesi, kolera vakaları ve ölümlerine ilişkin istatistiklerin doğrudan karşılaştırılabilir olmadığı anlamına gelmektedir. Ayrıca, kolera için küresel vaka ölüm oranı (CFR), sürveyans metodolojilerindeki farklılıklardan büyük ölçüde etkilendiği için ihtiyatlı bir incelemeyi gerektirmektedir. Bu belgede 'kolera vakaları' terimi, belirli ülkeler için aksi belirtilmedikçe, hem şüpheli hem de doğrulanmış vakaları kapsamaktadır. Bu raporda yer alan veriler, daha doğru bilgiler elde edildikçe geriye dönük olası düzeltmelere tabidir. En güncel veriler için lütfen DSÖ'nün Küresel Kolera ve Akut Sulu İshal-AWD Web Portalına bakınız.
Şekil 1. 1 Ocak 2024 – 24 Kasım 2024 tarihleri arasında bildirilen kolera ve akut sulu ishal (AWD) vakaları
Tablo 1. 24 Kasım 2024 itibariyle DSÖ bölgelerinden bildirilen kolera vakaları ve ölümleri
* Sunulan vaka ve ölüm sayıları, vaka tanımları, raporlama sistemleri ve genel olarak eksik raporlamadaki farklılıklar nedeniyle doğrudan karşılaştırılabilir değildir. Tüm veriler, veri mevcudiyeti ve erişilebilirliği nedeniyle doğrulamaya ve değişikliğe tabidir. İlgili rakamlar ve sayılar, daha fazla bilgi elde edildikçe güncellenecektir. Tablo 1'deki veriler şüpheli, hızlı tanı testi (RDT) pozitif ve kültürle doğrulanmış kolera vakalarını içermektedir.
** Afganistan,ve Myanmar Akut Sulu İshal-AWD vakaları rapor etmektedir.
*** Şüpheli kolera ve AWD vakalarının sayısı, Ulusal Sağlık Enstitüsü tarafından yayınlanan mevcut Halk Sağlığı Bültenine dayanarak dahil edilmiştir.
§ 1 – 24 Kasım 2024 tarihleri arasında kolera vakası bildirmemiş ülkeler.
¥ Yemen’den rapor edilen bütün şüpheli kolera ve AWD vakalarını içermektedir.
# Hindistan'dan bildirilen toplam 10.615 vaka arasında 481vaka doğrulanmıştır.
DSÖ Bölgelerinde Önemli Olaylar
Afrika Bölgesi
Kasım 2024'te Afrika Bölgesi, Ekim ayına kıyasla %19'luk bir artışla 14 ülkede 10.144 yeni kolera ve AWD vakası bildirmiştir. Bu dönemde en fazla vaka Tanzanya (2695), Gana (2.233) ve Nijerya'da (2.039) görülmüştür. Ayrıca, kolera ve AWD vakaları arasında 190 ölüm gerçekleşmiş olup, bu sayı bir önceki aya göre %20 artış göstermiştir. En yüksek sayıda ölüm Nijerya (99), Kongo Demokratik Cumhuriyeti (20) ve Tanzanya’dan (19) bildirilmiştir. 1 Ocak - 24 Kasım 2024 tarihleri arasında Afrika Bölgesi'ndeki 18 ülkede toplam 150.156 kolera ve AWD vakası rapor edilmiştir. En fazla vaka Kongo Demokratik Cumhuriyeti (28.804), Etiyopya (26.718) ve Zambiya'dan (20.219) bildirilmiştir. Aynı dönemde 17 ülkeden 2853 ölüm vakası bildirilmiş olup en yüksek rakamlar Nijerya (702), Zambiya (637) ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde (409) kaydedilmiştir.
Doğu Akdeniz Bölgesi
Kasım 2024'te Doğu Akdeniz Bölgesi'nde dört ülkede 48.056 yeni kolera ve AWD vakası bildirilmiş olup Ekim ayına kıyasla %3'lük bir düşüş kaydedilmiştir. Bu dönemde Yemen (21. 082), Sudan (13.199), Afganistan (10.246) ve Pakistan'dan (3.529) vakalar bildirilmiştir. Ayrıca, kolera ve AWD vakaları arasında 344 ölüm gerçekleşmiş olup, bu rakam bir önceki aya göre %6'lık bir artışa işaret etmektedir. Ölümler Sudan (266), Yemen (71) ve Afganistan'dan (7) bildirilmiştir.
1 Ocak - 24 Kasım 2024 tarihleri arasında Doğu Akdeniz Bölgesi'ndeki sekiz ülkede toplam 554.434 kolera ve AWD vakası bildirilmiştir. Vakalar Yemen (245 776), Afganistan (165.629) ve Pakistan'dan (72.832) bildirilmiştir. Aynı dönemde beş ülkeden 2.093 ölüm bildirilmiştir: Sudan (1.009), Yemen (861), Somali (138), Afganistan (84) ve Irak (1).
Avrupa Bölgesi
Kasım 2024'te Avrupa Bölgesi yeni kolera vakası veya ölüm bildirmemiştir. 1 Ocak - 24 Kasım 2024 tarihleri arasında bölgede, tamamı Fransa'nın Mayotte Departmanından olmak üzere, biri ölüm olmak üzere toplam 221 vaka kaydedilmiştir.
Amerika Bölgesi
1 Ocak - 24 Kasım 2024 tarihleri arasında Haiti'de 10.556 kolera vakası ve 162 ölüm belgelenmiştir. Daha ayrıntılı bilgi için lütfen Pan Amerikan Sağlık Örgütü'nün Haiti’de Koleranın Yeniden Canlanıyor Web Portalına bakınız.
Güneydoğu Asya Bölgesi
Kasım 2024'te Güneydoğu Asya Bölgesi iki ülkede 449 yeni kolera vakası bildirerek bir önceki ay bildirilen vaka sayılarına kıyasla %66'lık bir düşüş kaydetmiştir. Bu dönemde Myanmar (333) ve Bangladeş'ten (116) vakalar bildirilmiştir. Bu dönemde herhangi bir ölüm vakası rapor edilmemiştir.
1 Ocak - 24 Kasım 2024 tarihleri arasında Güney Doğu Asya Bölgesi'ndeki beş ülkede toplam 18.589 kolera ve AWD vakası bildirilmiştir. Bu dönemde Hindistan (10.615) ve Myanmar'dan (7.498) vakalar bildirilmiştir,
Bangladeş (376), Nepal (95) ve Tayland (5). Aynı dönemde Hindistan'dan 52 ölüm vakası bildirilmiştir.
Batı Pasifik Bölgesi
1 Ocak - 24 Kasım 2024 tarihleri arasında Batı Pasifik Bölgesi'nde yeni kolera vakası veya ölüm bildirilmemiştir.
Şekil 2. 1 Ocak – 24 Kasım Eylül 2024 tarihleri arasında Küresel olarak (A) ve DSÖ Bölgesine (B) göre haftalara göre kolera vakaları (2)
(2) Yemen'in Uluslararası Tanınan Hükümeti tarafından kontrol edilen alanların dışındaki bölgelerden daha ayrıntılı verilerin elde edilmesinin ardından Yemen için 200.000'den fazla ek vaka geriye dönük olarak dahil edilmiştir
Seçilmiş alt bölgelere ve ülkelere odaklanma
Demokratik Kongo Cumhuriyeti
1 Ocak 2024 ile 24 Kasım 2024 tarihleri arasında Demokratik Kongo Cumhuriyeti %1,4 CFR ile toplam 28.804 vaka ve 409 ölüm bildirmiştir. Kasım 2024'te Kongo Demokratik Cumhuriyeti 1.783 yeni kolera vakası ve buna bağlı 20 ölüm vakası bildirmiş olup CFR %1,1'dir; bu da bir önceki aya kıyasla vakalarda %3 ve ölümlerde %33'lük bir azalmaya işaret etmektedir. Kümülatif olarak 26 vilayetten 16'sı koleradan etkilenmiş olup en fazla vaka Kuzey Kivu (%58), Haut Katanga (%14) ve Güney Kivu'da (%12) bildirilmiştir.
Şekil 3. Demokratik Kongo Cumhuriyeti: 24 Kasım 2024 itibariyle illere göre 100.000 nüfus başına görülen kolera vakalarının coğrafi dağılımı (Solda). Haftalık vaka, ölüm ve CFR eğilimleri (Sağda)
Sudan
1 Ocak ve 24 Kasım 2024 tarihleri arasında Sudan, %2,6'lık bir CFR ile toplam 38.903 vaka ve 1.009 ölüm bildirmiştir. Kasım ayında ülkede 13.199 yeni vaka ve 266 ölüm kaydedilmiş olup CFR %2'dir - Ekim ayına kıyasla vakalarda %32, ölümlerde ise %4'lük bir artışa işaret etmektedir. Temmuz 2024'te vaka ve ölümlerdeki mevcut artışın başlangıcından bu yana, Sudan'ın 18 eyaletinden 11'i etkilenmiş olup, vakaların yarısından fazlası Gezira (%22), Gedaref (%20) ve Kassala (%18) eyaletlerinden bildirilmiştir.
Şekil 4. Sudan: Son 28 günde, 25 Temmuz - 24 Kasım 2024 tarihleri arasında, 100.000 nüfus başına düşen kolera vakalarının eyaletlere göre coğrafi dağılımı (Solda). Kolera vakalarının raporlama tarihine göre dağılımı (sağda).
Güney Sudan
Güney Sudan'da, Ekim 2024'te Yukarı Nil eyaletindeki sınır kasabası Renk'te mültecileri, geri dönenleri ve yerel toplulukları etkileyen yeni bir kolera salgını görüldüğü doğrulanmış ve ilan edilmiştir. 1 Ocak - 24 Kasım 2024 tarihleri arasında ülkede 697 vaka ve yedi ölüm bildirilmiştir (CFR: %1). Bunlardan 646 yeni kolera vakası ve yedi ölümün tamamı sadece Kasım ayında meydana gelmiş olup bir önceki aya göre önemli bir artış göstermiştir.
Şekil 5. Güney Sudan Güney Sudan: 24 Kasım 2024 itibariyle kolera vakalarının dağılımı (Solda) ve günlük vaka eğilimi (Sağda)
Tanzanya Birleşik Cumhuriyeti
1 Ocak - 24 Kasım 2024 tarihleri arasında Tanzanya’da toplam 10.061 vaka ve 134 ölüm bildirmiştir (CFR: %1,3). Sadece Kasım ayında 2.695 yeni vaka ve 19 ölüm kaydedilmiştir (CFR: %0,7); bu da Ekim ayına kıyasla vakalarda %120 ve ölümlerde %27'lik bir artışı yansıtmaktadır. Kümülatif olarak, bu yıl 23 bölgede salgınlar rapor edilmiş olup, Simiyu en yüksek vaka sayısını (3.352; %33) bildirmiştir.
Şekil 6. Tanzanya: 24 Kasım 2024 itibariyle eyalete göre 100.000 nüfus başına kolera vakalarının coğrafi dağılımı (Solda) ve haftalık vaka eğilimi (Sağda)
Yemen
Mart 2024'ten bu yana Yemen'de kolera ve AWD vakalarının sayısı ve bunlara bağlı ölümler istikrarlı bir şekilde artmış ve Temmuz ayı ortalarında haftalık vaka sayısı 10.000'in üzerine çıkmıştır. 1 Ocak ve 24 Kasım 2024 tarihleri arasında toplam 245.776 vaka ve 861 ölüm bildirilmiş olup CFR %0,4'tür. Bu baskıdaki vaka ve ölüm sayılarındaki artış, Yemen'in Uluslararası Tanınmış Hükümeti tarafından kontrol edilen alanların dışındaki bölgelerden daha ayrıntılı bilgiler elde edildikçe yapılan geriye dönük düzeltmelerden kaynaklanmaktadır ve dikkatli bir şekilde yorumlanmalıdır.
Kasım 2024'te Yemen 21.082 yeni vaka ve 71 ölüm (CFR: %0,3) bildirerek Ekim ayına kıyasla vaka sayısında %9, ölüm sayısında ise %20 artış kaydetmiştir. Devam eden kontrol altına alma çabalarına rağmen, sel, şiddetli yağışlar ve güvenlik durumu nedeniyle zorluklar devam etmektedir.
Şekil 7 Yemen: 24 Kasım 2024 itibariyle kolera vakalarının coğrafi dağılımı (Solda) ve haftalık vaka eğilimi (Sağda)
Şekil 8. 24 Kasım 2024 itibariyle Güneydoğu Afrika’da Ağustos ve Kasım 2024 tarihleri arasında, Güney Doğu Afrika'da 100.000'de görülen atak oranı (aylık şüpheli ve doğrulanmış kolera vakaları)
Şekil 9. 24 Kasım 2024 itibarıyla Batı Orta Afrika’da Ağustos ve Kasım 2024 tarihleri arasında 100.000'de görülen atak oranı (aylık şüpheli ve doğrulanmış kolera vakaları)
Operasyonel Güncellemeler
DSÖ, aşağıdaki kolera salgını yanıt faaliyetlerinde Üye Devletleri desteklemek için küresel, bölgesel ve ülke düzeyinde ortaklarla birlikte çalışmaktadır:
Koordinasyon
- Eşgüdümlü çabaları sağlamak ve kolera yanıtına ilişkin en son operasyonel güncellemeleri paylaşmak için GOARN ve SBP ağlarına düzenli brifingler verilmiştir.
- Ülkelerin ihtiyaçlarına yanıt olarak ve ortakların desteğiyle, uzmanlar Küresel Salgın Uyarı ve Yanıtı Ağı (GOARN), Bekleme Ortakları (SBP) ve Acil Tıp Ekipleri (EMT) aracılığıyla görevlendirilmiştir.
- 24 Kasım itibariyle GOARN aracılığıyla Komor Adaları, Haiti, Kenya, Lübnan, Malavi, Mozambik, Sudan, Zambiya ve Yemen'e Sağlık Operasyonları, Vaka Yönetimi, Sosyal Antropoloji, Epidemiyoloji/Sürveyans ve Ortak Koordinasyonu gibi alanlarda kolera yanıtını desteklemek üzere 20 uzman gönderilmiştir.
- Ayrıca, uzaktan küresel WASH desteği de dahil olmak üzere Bilgi Yönetimi, Ortak/Küme Koordinasyonu, PRSEAH, IPC/WASH, RCCE ve Operasyon Desteği ve Lojistik (OSL) gibi alanlarda kolera yanıtını desteklemek için Destekleyici Ortaklar aracılığıyla dokuz ülkeye (Kamerun, Komorlar, Etiyopya, Haiti, Malavi, Myanmar, Mozambik, Türkiye ve Zambiya) 22 uzman (3 ila 6 ay süreyle) konuşlandırılmıştır.
- DSÖ, bu yanıt için Destekleyici Ortakların, özellikle de Norveç Mülteci Örgütü'nün desteğini takdir etmektedir.
Halk Sağlığı Sürveyansı
- Kolera Kontrolü Küresel Görev Gücü (GTFCC), kolera için halk sağlığı sürveyansına ilişkin gözden geçirilmiş kılavuzu ve beraberindeki araçları yayınlamıştır. Bu materyal Arapça, İngilizce, Fransızca ve Portekizce dillerinde mevcuttur.
- Ülkeler, GTFCC'nin kolera için halk sağlığı sürveyansına ilişkin gözden geçirilmiş kılavuzunda belirlenen standartları karşılamaya yönelik kolera sürveyans sistemlerini/stratejilerini güçlendirmek için öncelikli faaliyetleri belirlemek amacıyla kolera sürveyansını değerlendirmek için GTFCC yöntemini kullanarak kolera sürveyans sistemlerini ve stratejilerini periyodik olarak kendi kendilerine değerlendirmeye teşvik edilmektedir.
- Bölgesel ve küresel düzeyde kolera raporlaması için standart veri ve meta veri setlerine ilişkin GTFCC teknik tavsiyeleri teşvik edilmektedir. Bölgesel ve küresel düzeyde kolera raporlaması için bir şablon mevcuttur.
- Veri yönetimi ve analizi konusunda ülkelere ve bölgelere duruma göre destek sağlanmaktadır.
- Kolera sürveyansını güçlendirmek için ülkeler, bölgeler ve ortaklarla koordinasyon çalışmaları devam etmektedir.
- Çok Sektörlü Müdahaleler için Öncelikli Alanların (PAMIs) belirlenmesi, kontrol stratejilerinin etkisini en üst düzeye çıkarmayı ve kaynakları en çok etkilenen alanlara yönlendirmeyi mümkün kılar. Kolera kontrolü için PAMI'lerin belirlenmesine yönelik GTFCC kılavuzu yaygınlaştırılmakta ve tanıtılmaktadır (İngilizce, Arapça, Fransızca ve Portekizce). Bu kılavuz, kolera kontrolüne yönelik Ulusal Kolera Planının geliştirilmesi veya revizyonunda koleradan etkilenen ülkeler için sürveyans verilerinin kullanımını en üst düzeye çıkarmayı amaçlamaktadır.
Laboratuvar
- Salgın yanıtını desteklemek amacıyla Sudan'da 22 laboratuvar teşhis uzmanına kolera teşhisinin temelleri konusunda bir eğitici eğitimi oturumu düzenlenmiştir. Ayrıca, 12 sağlık çalışanı kolera numunesi toplama ve hızlı tanı testlerinin (RDT) kullanımı konusunda eğitim almıştır. Bu eğitmenler tarafından daha sonra verilen kademeli eğitim, eğitimli sağlık çalışanı havuzunu 60'a çıkarmıştır.
- Salgın izleme de dahil olmak üzere kolera sürveyansı için Gavi'ye uygun ülkelere kolera Hızlı tanı Kitleri-RDT'lerinin tedariki için Gavi ile işbirliği devam etmektedir. Ülkelerden 22 Ocak 2025 tarihine kadar alınan başvurular, bağımsız inceleme komitesi tarafından bir sonraki inceleme turunda değerlendirilecektir.
- GTFCC, kolera test laboratuvarları için laboratuvar sürveyansı, çevresel sürveyans, numune toplama ve şartlandırma, hızlı tanı testlerinin kullanımı, laboratuvar doğrulama ve antimikrobiyal duyarlılık testi ve raporlama ile ilgili kılavuz ve araçlar yayınlamıştır. Mevcut tüm kılavuzlara hızlı başvuru kılavuzu aracılığıyla erişilebilir ve belgeler İngilizce, Fransızca ve bazı durumlarda Portekizce olarak mevcuttur.
- Salgınlar sırasında test stratejilerinin belirlenmesi ve uygulanması için ülkelere teknik destek sağlanmaktadır.
- Ülkeler için laboratuvar güçlendirme planlarının geliştirilmesinde destek ve yardım, vaka bazında sağlanmaktadır.
- Akut ve aktif salgınların görüldüğü ülkelerde laboratuvar teşhis tedarik ihtiyaçlarının belirlenmesi ve laboratuvar malzemelerinin konuşlandırılması için destek sağlanmaktadır. Kilit ülkelerde hazırlık ve hazırlık için malzemelerin hazır bulundurulması da devam etmektedir.
Aşılama
- Küresel stok miktarı Kasım ayında ortalama 3,5 milyon OCV dozu olarak gerçekleşmiş olup, bu rakam salgınlara müdahale için her zaman hazır bulundurulması gereken beş milyon dozluk acil durum hedefine kıyasla oldukça düşüktür.
- 2024'te 15 ülkeden yirmi sekiz yeni talep alınmıştır: Bangladeş, Komorlar, Etiyopya (3), Gana (2), Kenya, Mozambik (2), Myanmar (2), Nijer (2), Nijerya, Somali, Güney Sudan (3), Sudan (6), Yemen, Zambiya ve Zimbabve toplamda 47,7 milyon doz talep etmektedir. Aşı Temini Uluslararası Koordinasyon Grubu (ICG) tarafından 26'sı onaylanmış, biri onaylanmamış, biri de iptal edilmiştir.
- 2024 yılının başından bu yana 10 ülke (Komorlar, Etiyopya (4), Gana (1), Mozambik (2), Myanmar, Nijer, Nijerya, Somali, Güney Sudan, Sudan (5), Zambiya (2) ve Zimbabve (2)) kolera salgınlarına yanıt olarak toplam 31 milyon kişiyi hedef alan 23 reaktif aşılama kampanyası gerçekleştirmiştir. Mevcut salgın bağlamı ve sınırlı aşı bulunabilirliği göz önüne alındığında, bu reaktif kampanyalarda yalnızca tek doz aşılama kursları onaylanmış ve kullanılmıştır.
- Kasım ayı, küresel stokun oluşturulduğu 2013 yılından bu yana en yüksek aylık OCV üretimine işaret ederek, bu yılın başlarında yeni bir aşı formülasyonu ve üretim yönteminin piyasaya sürülmesi ve ön yeterliliğinin alınmasının ardından tedarikçi ve ortakların çabalarını yansıtmaktadır.
- Bu çabalara rağmen, OCV dozlarının sınırlı tedariki, önleyici aşılama kampanyaları yürütme kapasitesini önemli ölçüde engellemeye devam etmektedir. Bu kısıtlı küresel stok, hem reaktif hem de önleyici aşılama ihtiyaçlarını etkin bir şekilde karşılamak için üretimi artırmaya ve stratejik stok yönetimini iyileştirmeye yönelik acil ihtiyacı vurgulamaktadır.
Vaka yönetimi, Enfeksiyon Önleme ve Kontrol (IPC) & Su, Sanitasyon ve Hijyen (WASH)
- Tanzanya ve Güney Sudan'a kolera bağlamında bir su kalitesi izleme planı oluşturmaları için teknik destek sağlanmıştır. Ülke ofisleri için açık bir teknik rehberlik bulunmadığından, bu faaliyeti kolaylaştırmak ve saha ekiplerini desteklemek için iki sayfalık bir belge geliştirilmektedir.
- Kolera salgınları sırasında WASH faaliyet raporlamasını kolaylaştırmak için bir şablon geliştirilmektedir. Bu şablon, Ülke Ofislerindeki WASH odak noktalarının çalışmalarını basitleştirirken, Bölge Ofislerinin ve Genel Merkezin eksiklikleri ve başarıları daha iyi tespit etmesini sağlamayı amaçlamaktadır.
- Stand-By (Destekleyici) Ortakları ve INITIATE² platformu ile işbirliği devam etmekte olup, yapıların kurulmasına yönelik mevcut Ebola/Marburg saha eğitimine bir kolera modülü eklenmesi için görüşmeler sürmektedir. Teklif, yılda üç ila dört kez sunulan iki günlük bir modül içermektedir. Buna paralel olarak, sahaya çıkan personele yönelik çevrimiçi bir kolera WASH/IPC eğitimi için bir teklif geliştirilmektedir.
Risk iletişimi ve toplum katılımı (RCCE)
- Etkilenen bölgeler ve ülkeler için RCCE desteğinin koordinasyonu, bölgesel koordinasyon mekanizmaları ve Kolera kaynaklarının mevcut olduğu Toplu Hizmet ortaklığı aracılığıyla devam etmektedir.
- RCCE teknik ve destek desteği, ülke ihtiyaçları ve taleplerine göre devam etmektedir.
- Kolera için bir RCCE hazırlık ve müdahale araç kiti tamamlanma aşamasındadır -. Bu araç setinin amacı, RCCE odak noktalarına ve uygulayıcılarına, kolera riski altındaki toplulukları bilgilendirmek, katılımlarını sağlamak ve güçlendirmek için çalışmalarını güçlendirecek bir dizi araç sağlamaktır.
Operasyon Destek ve Lojistik (OSL)
- Koleraya yanıt malzemeleri Nijerya, Etiyopya, Myanmar, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Güney Sudan ve Sudan gibi ciddi salgınların yaşandığı ülkelere hava ve deniz yoluyla sevk edilmektedir. Ayrıca, Mozambik'te yanıt için sevkiyatlar devam ederken, AFRO bölgesindeki ülkelere hizmet veren Dakar ve Nairobi'de merkez ikmali düzenli olarak devam etmektedir.
- Geçmiş siparişleri ve mevcut boru hattını etkin bir şekilde takip etmek için yeni araçlar geliştirilmiştir.
- Kolera modülleri ve toptan malzemelerin mevcut stok durumu hem tedarikçi hem de DSÖ Merkezi düzeyinde tatmin edicidir. Stokları rotasyona tabi tutmak ve malzemelerin son kullanma tarihlerinin geçmesini önlemek için sürekli çaba sarf edilmektedir.
- Stoklama hazırlıklarına yardımcı olmak için merkezlere ve ülkelere teknik destek sağlanmaktadır.
- Kolera müdahalesinde yer alan diğer ortaklarla koordinasyon devam etmektedir.
- DSÖ tarafından tedarik edilen kolera kitleri ve toplu ürünler kullanılarak uygulanan tedaviler, yılın başından bu yana dünya çapındaki vaka yükünün potansiyel olarak %50'sinden fazlasını oluşturmuştur.
Hazırlık ve Hazır Olmak
- Zambiya ve Güney Afrika için taslak Çok Sektörlü Müdahaleler için Öncelikli Alanlar (PAMI) raporları GTFCC PAMI İnceleme Komitesine sunulmak üzere gözden geçirilmiştir.
- Ruanda'da sağlanan destekle Hazırlık ve Takip Göstergesi (PAMI) tanımlaması yapılmıştır.
- Önleyici OCV kampanyaları için Çok Yıllı Eylem Planı, devam eden destekle sonuçlandırılmaktadır.
- Planlar güncellenmiş ve Chido Kasırgası beklentisiyle Malavi ve Mozambik için öngörülen kolera tedarik ihtiyaçları ölçülmüştür.
- Koleraya hazırlık ve hazırlıklı olma değerlendirme aracı son haline getirilmektedir.
Temel zorluklar
Koleranın yüksek derecede bulaşıcı doğası, doğal afetler ve iklimsel etkilerle birleştiğinde, kontrol altına alma çabalarını önemli ölçüde engellemektedir.
- Koleranın son derece bulaşıcı doğası, doğal tehlikeler ve iklimsel etkilerden kaynaklanan felaketlerle birleştiğinde, kontrol altına alma çabalarını önemli ölçüde engellemektedir.
- Yetersiz WASH altyapısı ve güvenilir veri eksikliği, etkilenen bölgelerde kolera bulaşmasını tetiklemeye devam etmektedir.
- Önleyici aşılamanın uygulanmasını engelleyen ve kampanyaların yalnızca en çok etkilenen bölgelerde uygulanmasına izin veren yetersiz OCV stokları, savunmasız nüfusları sürekli bulaşmaya maruz bırakmaktadır.
- Kırılgan, çatışma ve şiddet görülen (FCV) bölgelerde veya sosyal huzursuzluk yaşanan alanlarda bakımın önündeki engeller, etkilenen nüfusun tedavi ve önleme hizmetlerine erişimini zorlaştırmaktadır.
- Siyasi ve ekonomik zorluklar nedeniyle sınırlı kapasite ve geciken verilerle gözetim ve raporlama boşlukları, zamanında müdahaleyi engellemektedir.
- Gözenekli sınırlar, yetersiz gözetim ve düşük toplum bilinci nedeniyle artan sınır ötesi bulaşma riski.
- Hükümetler, STK'lar ve uluslararası kuruluşlar arasındaki koordinasyonun yetersiz olması, yanıt çabalarının genel etkinliğini etkilemektedir.
- Acil durumlarda görevlendirilmek üzere yeterli sayıda deneyimli personelin bulunmaması nedeniyle yaşanan personel sıkıntısı, yanıt çabalarını daha da karmaşık hale getirmektedir.
- Ülkelerin eş zamanlı büyük ölçekli kolera salgınları ve diğer acil durumlarla karşı karşıya kalması nedeniyle ulusal müdahale kapasitelerinin tükenmesi ve kaynakların zorlanması.
- Uluslararası toplum ve üye devletlerin önleme, hazırlık ve salgın yönetimi için yeterli kaynak ayırarak kolera müdahalesine öncelik vermesi gerektiğinden, finansman ve kaynak açıkları.
Atılacak Adımlar
Yukarıda tanımlanan zorlukları ele almak için DSÖ, UNICEF, IFRC ve ortaklar birlikte çalışmaya devam edecektir.
- Kolera senaryo planlaması ve tahminleri, küresel, bölgesel ve ulusal düzeylerde şiddetli iklim olaylarının etkisi göz önünde bulundurularak güncellenmeye devam edecektir.
- DSÖ, koleraya hazırlık ve müdahale için yatırım yapılmasını savunmaya devam edecek, sürdürülebilir çözümler için uzun vadeli yatırımın gerekli olduğunu, ancak vakalardaki mevcut artışa hızlı acil yanıt için acil yatırıma ihtiyaç duyulduğunu vurgulayacaktır. Bu yatırımları kolaylaştırmak için bağışçılara brifingler verilecek ve yuvarlak masa toplantıları düzenlenecektir.
- DSÖ ve UNICEF, ortaklarla işbirliği içinde, aşılar da dahil olmak üzere temel kolera malzemelerinin tedarikini düzenlemeye devam edecek ve ihtiyaçların önceliklendirilmesine dayalı olarak kullanılabilirliği sağlayacaktır.
- DSÖ, GTFCC gibi ortaklarla birlikte, kısıtlı bir ortamda önleme ve yanıt faaliyetlerini mümkün kılmak için Sağlık Bakanlıklarını ve uygulayıcı ortakları en son bilgi ve kaynaklarla destekleyecektir.
- Ülke düzeyinde müdahale planlamasının iyileştirilmesi, verimliliğin artırılmasına ve daha etkili kolera müdahalelerinin sağlanmasına yardımcı olacaktır.
- Veri paylaşabilecek, sürveyans sistemlerini uyumlu hale getirebilecek ve hareket kabiliyeti yüksek nüfuslara hizmet etmek için ortak müdahaleler uygulayabilecek koordinasyon yapıları kurularak sınır ötesi koordinasyonun iyileştirilmesine öncelik verilecektir.
Ek 1. Veri, tablo ve şekillere ait notlar
Sunulan tüm veriler yorumlanırken dikkatli olunmalıdır. DSÖ, ulusal halk sağlığı yetkilileri ve farklı dahil etme kriterleri ve farklı veri kesme süreleri kullanan diğer kaynaklar tarafından yayınlanan bilgi ürünleri arasında farklılıklar olması beklenebilir. Doğruluk ve güvenilirliği sağlamak için adımlar atılırken, tüm veriler sürekli doğrulamaya ve değişikliğe tabidir. Vaka tespiti, tanımlar, test stratejileri, raporlama uygulaması ve gecikme süreleri ülkeler/bölgeler/yönetim bölgeleri arasında farklılık göstermektedir. Diğerlerinin yanı sıra bu faktörler, gerçek vaka ve ölüm sayılarının değişken eksik tahmin edilmesi ve bu verilerin küresel düzeyde yansıtılmasındaki değişken gecikmelerle sunulan sayıları etkilemektedir.
"Ülkeler", benzer statüdeki ülkeleri, bölgeleri, yönetim bölgelerini veya diğer yargıları ifade edebilir. Kullanılan gösterimler ve bu materyallerin sunumu, herhangi bir ülkenin, bölgenin veya alanın veya yetkililerinin yasal statüsü veya sınırlarının veya hudutlarının sınırlandırılmasına ilişkin olarak DSÖ adına herhangi bir görüş ifade ettiği anlamına gelmez. Haritalardaki noktalı ve kesikli çizgiler, henüz tam olarak anlaşılamamış olabilecek yaklaşık sınır çizgilerini temsil eder. Ülkeler, bölgeler ve yönetim bölgeleri, DSÖ idaresi altında düzenlenmiştir. Belirli şirketlerden veya belirli üreticilerin ürünlerinden bahsedilmesi, bunların DSÖ tarafından bahsi geçmeyen benzer nitelikteki diğer ürünlere tercih edilerek onaylandığı veya önerildiği anlamına gelmez. Hatalar ve eksiklikler dışında, tescilli ürünlerin adları büyük harflerle ayırt edilir.
Teknik rehberlik ve diğer kaynaklar
• Ending Cholera, A Global Roadmap To 2030
• Global cholera strategic preparedness, readiness, and response plan 2023/24
• WHO’s Call for urgent and collective action to fight cholera
• Disease outbreak news Cholera – Democratic Republic of the Congo
• Disease outbreak news Cholera – Haiti
• Disease outbreak news Cholera – Malawi
• Disease outbreak news Cholera - Mozambique
• Disease outbreak news Cholera-Global situation
• Global Task Force on Cholera Control (GTFCC)
• GTFCC fixed ORP interim guidance and planning
• Public health surveillance for cholera, Guidance document, 2024
• AFRO Weekly outbreaks and emergency bulletin