UGANDA’DA SUDAN VİRÜSÜ HASTALIĞI
Uganda'da Sudan virüsü hastalığı (SVD) salgınının görüldüğü 30 Ocak 2025 tarihinde ilan edilmesinden bu yana ve 5 Mart 2025 tarihi itibariyle, dört ölüm (ikisi doğrulanmış ve ikisi olası) dahil olmak üzere toplam 14 vaka (12 doğrulanmış vaka ve iki olası vaka dahil) bildirilmiştir.
8 Mart 2025
Durumun Özeti
Uganda'da Sudan virüsü hastalığı (SVD) salgınının görüldüğü 30 Ocak 2025 tarihinde ilan edilmesinden bu yana ve 5 Mart 2025 tarihi itibariyle, dört ölüm (ikisi doğrulanmış ve ikisi olası) dahil olmak üzere toplam 14 vaka (12 doğrulanmış vaka ve iki olası vaka dahil) bildirilmiştir. 1 Mart 2025 tarihinde Sağlık Bakanlığı onuncu vakayı doğrulayan bir basın açıklaması yapmıştır. Hasta, 23 Şubat 2025 tarihinde Mulago hastanesine başvuran ve burada hayatını kaybeden 5 yaşından küçük bir çocuk olmuştur. 5 Mart itibariyle, bu vakayla bağlantılı olduğu teyit edilen iki vaka ve iki muhtemel ölüm vakası daha bildirilmiştir. Bu vakaların her ikisi de şu anda tedavi tesislerine kabul edilmektedir. Teyit edilmiş sekiz vaka başkent Kampala ve Mbale'deki tedavi merkezlerinde tedavi görmüş ve 18 Şubat 2025 tarihinde taburcu edilmiştir. 5 Mart 2025 itibariyle 192 yeni temaslı tespit edilmiş olup Kampala, Ntoroko ve Wakiso'da takip altındadır. SVD'nin önlenmesi ve tedavisine yönelik ruhsatlı aşı ve terapötiklerin yokluğunda, potansiyel ciddi halk sağlığı etkisi riski yüksektir.
Durumun Tanımlanması
Bu olayla ilgili 21 Şubat 2025 tarihinde yayınlanan ikinci hastalık salgını haberinden bu yana, Uganda'da laboratuvar tarafından doğrulanmış üç ek vaka ve iki olası SVD ölümü bildirilmiştir. 5 Mart 2025 itibariyle, 12 doğrulanmış ve iki olası vaka, bunların arasında dört ölüm (ikisi doğrulanmış, ikisi olası) bildirilmiş olup vaka ölüm oranı (CFR) %29'dur. En son teyit edilen vakaların epidemiyolojik olarak iki olası vaka ile bağlantılı olduğu bildirilmiştir. Teyit edilen vakaların yaş aralığı 1,5 ila 55 olup ortalama yaş 27'dir ve toplam vakaların %55'ini erkekler oluşturmaktadır. Vakalar ülkede Jinja, Kampala, Kyegegwe, Mbale, Ntoroko ve Wakiso olmak üzere altı bölgeden bildirilmiştir (Şekil 1).
1 Mart 2025 tarihinde Sağlık Bakanlığı yeni bir vakanın teyit edildiğine dair bir basın açıklaması yayınlamıştır. Vaka, Mulago Hastanesi'nde şüpheli vaka tanımına uyan belirti ve semptomlarla başvuran 5 yaş altı bir çocuktu. Bir laboratuvar örneği alınmış ve 26 Şubat'ta PCR ile çocukta SVD olduğu doğrulanmıştır. Yapılan incelemelerin ardından bu vakayla bağlantılı iki muhtemel ölüm vakası rapor edilmiştir. Bunlar arasında 22 Ocak'ta semptomların başladığı sırada hamile olan ve 6 Şubat'ta ölen çocuğun annesi de yer almaktadır. Yeni doğan çocuğu ise 12 Şubat'ta ölmüştür. Üç ölüm vakasının gözetim altında bir defin işlemi gerçekleştirilmemiştir.
3 Mart'ta 10. vakanın temaslısı olan yetişkin bir kadın olan 11. vaka ve 4 Mart'ta olası vakanın (10. vakanın annesi) temaslısı olan yetişkin bir kadın olan 12. vaka teyit edilmiştir. Bu vakaların her ikisi de şu anda tedavi tesislerine kabul edilmektedir.
Salgının başlangıcından bu yana sekiz vaka iyileşmiş ve taburcu edilmiştir.
Şekil 1: 30 Ocak - 5 Mart 2025 tarihleri arasında Uganda'dan bildirilen doğrulanmış ve olası Sudan virüsü hastalığı vakalarının dağılımı
Şekil 2: 5 Mart 2025 itibariyle veriler bildirilen doğrulanmış SVD vakalarının semptom başlangıç tarihine göre epidemiyolojik eğrisi (n=12)
5 Mart itibariyle, yeni vakaların çevresinde 192 yeni temaslı ve 21 günlük takip süresini tamamlamış 299 önceden listelenmiş temaslı bulunmaktadır.
Toplumdan ve sağlık tesislerinden bildirilen SVD alarm seviyeleri düşüktür ve bunu iyileştirmek için çabalar devam etmektedir. Salgının ilanından bu yana mortalite sürveyansı da başlatılmış olup Jinja, Kampala, Mbale, Ntoroko ve Wakiso bölgelerinde devam edecektir.
Salgının kaynağını bulmak için geriye dönük epidemiyolojik ve laboratuvar incelemeleri devam ederken, vaka hareketleriyle bağlantılı toplum ve sağlık tesisleri içinde ve çevresinde aktif vaka arama çalışmaları yoğunlaştırılmıştır.
Epidemiyoloji
Sudan virüs hastalığı, Ebola virüs hastalığı ile aynı aileye ait viral bir hemorajik ateş hastalığıdır. Sudan virüsünden (SUDV) kaynaklanır. Yüksek vaka ölüm oranına sahip ciddi bir hastalıktır. Tipik olarak spesifik olmayan semptomlar/işaretler (örn. karın ağrısı, anoreksi, yorgunluk, halsizlik, miyalji, boğaz ağrısı) ile akut ateş başlangıcı ile karakterizedir ve genellikle birkaç gün sonra bulantı, kusma, ishal ve bazen değişken bir döküntü izler. Hıçkırık ortaya çıkabilir. Şiddetli hastalıkta hemorajik belirtiler (örn. ponksiyon yerlerinden kanama, ekimozlar, peteşiler, viseral efüzyonlar), ensefalopati, şok/hipotansiyon, çoklu organ yetmezliği, enfekte hamile kadınlarda spontan abortus görülebilir. İyileşen bireylerde uzun süreli sekeller (örn. artralji, nörobilişsel işlev bozukluğu, bazen katarakt oluşumunu takip eden üveit) görülebilir ve bağışıklık açısından ayrıcalıklı kompartmanlarda (örn. Merkezi Sinir Sistemi-MSS, gözler, testisler) klinik ve subklinik kalıcı enfeksiyon oluşabilir. Kişiden kişiye bulaşma kan, diğer vücut sıvıları, organlar veya kontamine yüzey ve materyallerle doğrudan temas yoluyla gerçekleşir ve risk klinik belirtilerin başlangıcında başlar ve hastalığın şiddetiyle artar. Aile üyeleri, sağlık hizmeti sağlayıcıları ve ölen kişiyle doğrudan teması olan cenaze törenlerine katılanlar özellikle risk altındadır. Kuluçka süresi 2 ila 21 gün arasında değişmekle birlikte tipik olarak 7-11 gündür.
Halk Sağlığı Yanıtı
Sağlık makamları, aşağıdakiler dahil ancak bunlarla sınırlı olmamak üzere halk sağlığı tedbirlerini uygulamaktadır:
Koordinasyon:
- Sağlık Bakanlığı (SB), Olay Yönetim Ekibi de dahil olmak üzere ulusal ve alt ulusal düzeylerdeki koordinasyon yapılarını etkinleştirmiş ve etkilenen bölgelere Hızlı Yanıt Ekipleri göndermiştir. Bölgesel Acil Durum Operasyon Merkezleri Fort Portal, Ntoroko, Kampala ve Mbale bölgelerinde aktif hale getirilmiştir.
- Ülke bir Ulusal Yanıt Planı geliştirmiştir (Şubat-Nisan 2025). Müdahale planı, mevcut müdahale önceliklerini yansıtacak şekilde güncellenmiş ve önceki salgınlardan çıkarılan dersler üzerine inşa edilmiştir. Plan, temel asgari faaliyet paketlerini riske göre ilçeler arasında dağıtmaktadır.
Sürveyans ve sözleşme takibi:
- Sağlık Bakanlığı, DSÖ ve ortaklarının desteğiyle, ülkenin her yerinden gelen ve vaka tanımına uyan ihbarları tespit etmek ve doğrulamak için ücretsiz numaralara sahip bir ihbar masasının kurulması da dahil olmak üzere ihbar yönetimi yürütmektedir. 30 Ocak'tan bu yana ülkenin dört bir yanından 1300'den fazla sinyal bildirilmiş ve 112 uyarı şüpheli vaka olarak doğrulanmıştır.
- Sağlık Bakanlığı, ortakların desteğiyle, bulaşma zincirlerini belirlemek ve durdurmak için tüm doğrulanmış ve olası vakalar etrafında ayrıntılı vaka incelemeleri yapmak üzere ekipler tahsis etmiştir.
- Sağlık Bakanlığı, vakaların temaslı listesini yapmak ve temaslıların günlük takibini gerçekleştirmek için ekipler tahsis etmiştir.
- Salgının ilan edilmesinin ardından Sağlık Bakanlığı, DSÖ'nün desteğiyle ölüm gözetimini başlatmıştır. Etkilenen ilçelerde bulunan topluluklarda ve sağlık tesislerinde 770'in üzerinde travma dışı ölüm test edilmiş ve bir test pozitif çıkmıştır (vaka 10).
- Sağlık Bakanlığı şüpheli vakaların bildirimi için bir yardım hattı kurmuştur.
- Sağlık Bakanlığı, Entebbe Uluslararası Havalimanı da dahil olmak üzere Uganda'nın 13 yüksek hacimli giriş noktasında (POE) yolcular arasında SVD belirti ve semptomlarının çıkış taramasını yürütmektedir
Vaka Yönetimi:
- Sağlık Bakanlığı, DSÖ ve ortaklarının desteğiyle Jinja, Kampala, Mbale ve şimdi de Fort Portal'da doğrulanmış vakaların optimize destekleyici bakım aldığı dört belirlenmiş izolasyon ve tedavi birimi kurmuştur. Terapötik klinik deneyler yürütmek için planlar devam etmektedir.
- Hastalıktan kurtulan hastalar, destek ve bakım için hayatta kalan bakım programına dahil edilmektedir.
- Sağlık Bakanlığı, tüm sıcak noktalardaki tüm şüpheli ve doğrulanmış vakalara bakım sağlamak için yeterli kapasiteyi sağlamak üzere vaka yönetimi stratejisini genişletmiştir.
Laboratuvar:
- Sağlık Bakanlığı ve ortaklar laboratuvar kapasitelerini güçlendirmiş ve laboratuvar sonuçlarının geri dönüş süresini kısaltmak için Mbale'ye bir mobil laboratuvar konuşlandırmıştır.
- Sağlık Bakanlığı, teyit edilen ilk vakanın numunesi üzerinde tam genom dizilimi gerçekleştirmiştir ve bulgular, salgının büyük olasılıkla bir yayılma olayının sonucu olduğunu göstermektedir. Daha sonra teyit edilen vakaların numuneleri üzerinde de dizileme yapılmıştır.
Enfeksiyon önleme ve kontrol:
- Sağlık Bakanlığı Enfeksiyon Önleme ve Kontrol-IPC müdahale koordinasyon mekanizmasını etkinleştirmiştir.
- Sağlık Bakanlığı, teyit edilmiş vakaların geçtiği alanların temizlenmesi ve dezenfekte edilmesini içeren vakaların etrafındaki IPC halkasını etkinleştirmiştir.
- Sağlık Bakanlığı resmi basın açıklamasında, şüpheli vakaların tespitini güçlendirmek ve uygun enfeksiyon, önleme ve kontrol tedbirlerini uygulamak için sağlık çalışanlarına, bölge liderlerine ve halka tavsiyelerde bulunmuştur.
- Sağlık Bakanlığı, şüpheli vakaların daha iyi tespit edilebilmesi için özellikle sağlık tesislerinde tarama, izolasyon ve bildirimi iyileştirmek amacıyla ortakların da desteğiyle IPC faaliyetlerini artırmakta ve güçlendirmektedir.
- Sağlık Bakanlığı, sağlık çalışanlarını Ebola salgını müdahalesi bağlamında IPC önlemleri konusunda yönlendirmektedir.
Risk iletişimi ve toplum katılımı (RCCE)
- RCCE ekibinin diğer yanıt ayakları için topluluklara erişimi kolaylaştırdığı entegre bir topluluk katılımı yaklaşımı benimsenmiştir. Bu, güven oluşturmaya ve temaslı takibini, vaka incelemesini, sürveyansı, izolasyon birimlerine yönlendirmeyi ve psikososyal destek sağlamayı geliştirmeye yardımcı olur.
- Antropolojik araştırma, toplumun endişelerini, risk davranışlarını belirlemek, toplulukların tereddütlerini azaltmak ve sütunlar arasında kanıta dayalı kararları geliştirmek için kullanılır.
- Koruyucu ve sağlık arayışı davranışlarını teşvik etmek için halk sağlığı mesajlarının geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması, güven oluşturmak ve psikososyal destek sağlamak için toplum katılımı.
Araştırma ve geliştirme
- Araştırma öncelikleri: Filoviridae Ailesi için İşbirliğine Dayalı Açık Araştırma Konsorsiyumu (CORC), genel olarak Sudan ebolavirüsü ve özel olarak bu salgınla ilgili araştırma önceliklerini belirlemek ve müzakere etmek için iki küresel istişare düzenlemiştir. Her iki istişareye de dünyanın dört bir yanından 200'ün üzerinde bilim insanı katılmıştır.
- Halka aşılama denemesi: Salgının 30 Ocak'ta teyit edilmesinin ardından, Uganda Makerere Üniversitesi ve Virüs Araştırma Enstitüsü'nden (UVRI) araştırmacılar, DSÖ'nün desteğiyle aşı denemesini başlatmak için hızla harekete geçmiştir. Deneme, salgından sadece dört gün sonra başlatılmış olup, bir yandan titiz etik ve düzenleyici standartlar korunurken diğer yandan müdahalenin aciliyetini yansıtmaktadır. Deneme, koruyucu bir bariyer oluşturmak ve bulaşma zincirlerini kırmaya yardımcı olmak için doğrulanmış vakaların birincil ve ikincil temaslılarının aşılandığı halka aşılama modelini takip etmektedir.
Protokollerin ve araştırma önceliklerinin geliştirilmesi MARVAC Konsorsiyumu ve Filoviridae Ailesi için İşbirlikçi Açık Araştırma Konsorsiyumu (CORC) aracılığıyla gerçekleştirilmiş, Avrupa Birliği (AB) Sağlık Acil Durum Hazırlık ve Yanıt (HERA) ve Kanada Uluslararası Kalkınma Araştırma Merkezi (IDRC) salgınlar arası hazırlık aşamasında bu önemli deneme protokollerinin geliştirilmesini desteklemiştir
DSÖ'nün yanı sıra AB HERA ve IDRC de denemeye mali destek sağlamıştır. Salgın Hastalıklara Hazırlık Yenilikleri Koalisyonu (CEPI) da Afrika Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerinin (Afrika CDC) ek desteğiyle destek sağlamaktadır. Aşının kendisi IAVI tarafından bağışlanmış ve Afrika CDC'den ek destek alınmıştır.
- Terapötikler denemesi: Umut vaat eden birkaç aday tedavi yöntemi şu anda klinik geliştirme sürecinde ilerlemekle birlikte, Sudan virüsü türlerinin neden olduğu Ebola virüsü hastalığının gelecekteki potansiyel salgınlarını etkili bir şekilde ele alacak lisanslı bir tedavi henüz mevcut değildir. Başarılı olması halinde bu deneme, salgın kontrol önlemlerinin geliştirilmesinde ve aday aşının gelecekteki ruhsat onayının desteklenmesinde kritik bir rol oynayabilir. Çok sayıda geliştirici, aday aşı ve tedavilerin kullanılabilirliğini kolaylaştırdı: MappBio aday Sudan monoklonalini, Gilead ise bir antiviral olan remdesiviri sağlamıştır.
DSÖ, aşağıdakiler de dahil olmak üzere ulusal makamları desteklemektedir:
- Risk değerlendirmesi ve soruşturma.
- Hızlı yanıt için Sağlık Bakanlığı'na operasyonel, mali ve teknik destek sağlanması. Hükümet öncülüğündeki müdahaleyi desteklemek üzere DSÖ'nün üç seviyesi için Acil Durumlar Fonu'ndan toplam 3,4 milyon ABD Doları serbest bırakılmıştır
- Numune toplama, taşıma ve teşhis testlerinin uygulanması için ulusal laboratuvar sisteminin desteklenmesi.
- Kampala, Mbale, Luwero bölgelerindeki sağlık tesisleri ve Ebola tedavi birimlerinde enfeksiyon önleme ve kontrol müdahale önlemlerini ve standartlarını güçlendirmek için stratejik, teknik ve operasyonel destek sağlamak. Bu, IPC halkası aktivasyon faaliyetlerinin desteklenmesini, sağlık tesislerinin hızlı değerlendirilmesini, sağlık çalışanlarının kapasite geliştirmesini, tasarlanmış sağlık tesislerinde mentorluk ve destekleyici denetimi ve temel kılavuzların, SOP'lerin ve araçların geliştirilmesinin desteklenmesini içerir.
- Aday aşılara ve terapötiklere erişimin kolaylaştırılması ve aşı denemesinin başlatılmasının desteklenmesi. Tüm teyit edilmiş vakaların etrafında halkalar tanımlanmış ve temaslıları denemeye katılmaya davet edilmiştir. Bu desteğin bir parçası olarak, “TOKEMEZA SVD” aşı denemesi 3 Şubat 2025'te ve TOKOMEZA immüno (bir eklenti çalışması) 1 Mart 2025'te başlatılmıştır.
- Şüpheli vakalar için izolasyon merkezlerinin ve Kampala ve Mbale'de iki Ebola tedavi ünitesinin kurulması için teknik ve operasyonel yardım sağlanması.
- IPC malzemeleri, ilaçlar, resüsitasyon ve izleme ekipmanları, kabul paketleri ve şilteler dahil olmak üzere hükümet malzemelerini tamamlamak için lojistiğin seferber edilmesi.
- Mbale, Kampala, Wakiso ve Jinja bölgelerine koordinasyon, gözetim, laboratuvar, lojistik, IPC, RCCE ve vaka yönetimi sütunları da dahil olmak üzere farklı müdahale sütunlarını desteklemek için 47 uzmandan oluşan bir ekibin konuşlandırılması.
- İki antropoloğun görevlendirilmesi yoluyla yanlış bilgilendirmeye karşı koymak ve toplum katılımını artırmak için RCCE çabalarının desteklenmesi.
- Köy Sağlık Ekipleri, geleneksel şifacılar, dini liderler ve öğretmenlerin duyarlılaştırılması ve eğitimi de dahil olmak üzere yoğunlaştırılmış ve entegre risk iletişimi ve toplum katılımı.
- Sosyal ve davranışsal verilerin toplanması ve toplulukların endişe ve kaygılarına, söylentilere, yanlış bilgilere ve dezenformasyona yanıt vermek için kanıtların kullanılması.
DSÖ Risk Değerlendirmesi
Sudan virüs hastalığı (SVD) insanları etkileyen ciddi, genellikle ölümcül bir hastalıktır. Sudan virüsü (SUDV) ilk olarak Haziran 1976'da Güney Sudan'da tanımlanmıştır. O zamandan bu yana virüs periyodik olarak ortaya çıkmış ve bugüne kadar ve bu mevcut salgından önce, beşi Uganda'da ve üçü Sudan'da olmak üzere SUDV'nin neden olduğu sekiz salgın rapor edilmiştir. SVD'nin vaka ölüm oranları geçmiş salgınlarda %41 ila %70 arasında değişmiştir.
SUDV enzootiktir ve bölgedeki hayvan rezervuarlarında mevcuttur. Uganda beş SVD salgını bildirmiştir (2000'de bir, 2011'de bir, 2012'de iki ve 2022'de bir). Mevcut salgın Uganda'daki altıncı SVD salgınıdır. Uganda ayrıca 2007 yılında bir Bundibugyo virüs hastalığı salgını ve 2019 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nden ihraç edilen bir Ebola virüs hastalığı salgını bildirmiştir. Uganda'daki son SVD salgınının 11 Ocak 2023 tarihinde sona erdiği ilan edilmiştir. Dokuz bölgede 55 ölümle birlikte toplam 164 vaka rapor edilmiştir.
Uganda, SVD dahil olmak üzere Ebola hastalığı salgınlarına müdahale konusunda deneyim sahibidir. Devam etmekte olan salgında, başkent Kampala da dahil olmak üzere nüfus hareketliliğinin yüksek olduğu çeşitli bölgelerden vakalar bildirilmiştir. Vakalar, geleneksel şifacılar da dahil olmak üzere çeşitli sağlık tesislerinde tedavi görmüş ve bazı vakalar hastalığın ya da ölümün geç evresinde tespit edilmiştir. Hükümet, ortakların desteğiyle etkili kontrol için çeşitli halk sağlığı eylemleri uygulamaktadır.
SVD'nin önlenmesi ve tedavisi için ruhsatlı aşıların ve terapötiklerin yokluğunda, potansiyel ciddi halk sağlığı etkisi riski yüksektir. Toplumda meydana gelen ölümler, hastaların özel tesislerde, hastanelerde ve diğer toplum sağlığı hizmetlerinde ve ayrıca sınırlı koruma ve enfeksiyon önleme ve kontrol tedbirlerine sahip geleneksel şifacılarda bakımı, birçok bulaşma zinciri için yüksek risk oluşturmaktadır. Salgının kaynağını ve kapsamını ve başkent Kampala'dan diğer bölgelere yayılma olasılığını belirlemek için bir soruşturma devam etmektedir. Vakaların komşu ülkelere potansiyel ihracı riskini azaltmak için farklı giriş noktalarında çıkış taraması başlatılmıştır.
DSÖ Tavsiyesi
SVD de dahil olmak üzere etkili Ebola hastalığı salgını kontrolü, vaka yönetimi, sürveyans ve temaslı takibi, iyi bir laboratuvar hizmeti, sağlık hizmetleri ve toplum ortamlarında enfeksiyon önleme ve kontrol tedbirlerinin uygulanması, güvenli ve insan onuruna yakışır defin işlemleri ve toplum katılımı ve sosyal seferberlik dahil olmak üzere bir dizi müdahalenin uygulanmasına dayanmaktadır.
Risk iletişimi ve toplum katılımı, SVD salgınlarını başarılı bir şekilde kontrol etmek için çok önemlidir. Bu, semptomlar, enfeksiyon için risk faktörleri, koruyucu önlemler ve bir sağlık kuruluşunda acil bakım aramanın önemi hakkında farkındalık yaratmayı içerir. Güvenli ve insan onuruna yakışır definler hakkında hassas ve destekleyici bilgiler de çok önemlidir. Hedeflenen kampanyalar ve etkilenen ve yakın topluluklarla doğrudan çalışma yoluyla farkındalık oluşturulmalı, toplum için önemli bilgi kaynakları olan geleneksel şifacılar, din adamları, 'boda boda (Motorsiklet)' sürücüleri ve toplum liderleriyle etkileşime özel önem verilmelidir. Hızlı nitel değerlendirmelerden elde edilen bulgular, daha sonra müdahale ayaklarını bilgilendirmek için kullanılabilecek sosyo-davranışsal verileri toplamak için uygulanmaya devam etmelidir. Son bulgulara dayanarak güçlendirilmesi gereken öncelikli alanlar ölüm sürveyansı, temaslı takibi ve güvenli ve insan onuruna yakışır definlerdir. Güveni artırmak ve semptomların erken bildirilmesini teşvik etmek için yanlış bilgi ve söylentiler ele alınmalıdır.
Yoğun destekleyici tedaviye erken başlanması hayatta kalma şansını artırır. Bulaşma zincirlerini durdurmak ve hastalıktan ölüm oranını azaltmak için yukarıda belirtilen tüm müdahalelerin etkilenen bölgelerde eksiksiz bir şekilde uygulanması gerekmektedir. Vaka tanımlarıyla uyumlu belirti ve semptomlar gösteren vakalar, temaslılar ve etkilenen bölgelerdeki bireylere seyahat etmemeleri ve hayatta kalma şanslarını artırmak ve bulaşmayı sınırlandırmak için belirlenmiş tesislerde erken bakım almaları tavsiye edilmelidir.
DSÖ, ülkeleri, Ebola hastalığından kurtulan kişileri daha sonraki sekellerle desteklemek ve vücut sıvısı testine erişmelerini sağlamak ve enfekte vücut sıvıları yoluyla bulaşma riskini uygun uygulamalarla azaltmak için kapsamlı bir bakım programı uygulamaya teşvik etmektedir.
Raporlama mekanizmalarının uyumlaştırılması, ortak soruşturmaların yürütülmesi ve kritik verilerin gerçek zamanlı olarak paylaşılması için komşu ülkelerle işbirliği geliştirilmelidir. Çevre ülkeler, erken vaka tespiti, izolasyon ve tedaviyi mümkün kılmak için hazırlık faaliyetlerini geliştirmelidir.
Bir dizi aday aşı ve terapötik, farklı geliştirme aşamalarındadır. 2020'den bu yana DSÖ, aday tıbbi karşı önlemlerin (MCM'ler) önceliklendirilmesini ve klinik araştırma tasarımlarını gözden geçirmek için bilimsel müzakereler düzenlemiş ve bağımsız bir süreç oluşturmuştur. Bir aday aşı ve iki aday terapötik (bir monoklonal antikor ve bir antiviral) tavsiye edilmiştir ve ülkede mevcuttur ve randomize klinik çalışma protokolleri aracılığıyla değerlendirilmektedir (klinik etkinlik ve güvenlik).
Hükümetin 2022'deki bir önceki salgından sonra aldığı hazırlık önlemleri ve DSÖ liderliğindeki küresel bir araştırma işbirliği (önce MARVAC şimdi FILOVIRUS CORC) sayesinde, salgının ilan edilmesinden sadece dört gün sonra bir aday aşı denemesi başlatılmıştır. Ulusal makamlar onay verir vermez bir terapötik denemeye başlanacaktır.
Ebola virüsü hastalığına karşı lisanslı iki aşı (Zaire türünden) SVD'ye karşı çapraz koruma sağlamayacaktır ve bu salgında kullanılamaz.
DSÖ, mevcut salgınla ilgili mevcut bilgilere dayanarak Uganda'ya seyahat ve/veya ticaret konusunda herhangi bir kısıtlama getirilmemesini tavsiye etmektedir.
Daha fazla bilgi için, aşağıdaki bağlantılara bakınız:
- WHO African Region press release: WHO accelerates efforts to support response to Sudan virus disease outbreak in Uganda.
- The Ministry of Health Uganda confirms the outbreak of Sudan virus disease:
- Ebola virus disease fact sheet
- Ebola and Marburg virus disease epidemics: preparedness, alert, control, and evaluation
- Infection prevention and control guideline for Ebola and Marburg disease
- IPC measures for Ebola and Marburg: past and present
- A WHO-Strategic Research Agenda for Filovirus Research and Monitoring (WHO-AFIRM)
- Ebola and Marburg disease outbreaks: IPC research priorities in health care settings
- Summary of WHO infection prevention and control guideline for Ebola and Marburg disease: a call for evidence based practice | The BMJ
- Infection prevention and control studies for care of patients with suspected or confirmed filovirus disease in healthcare settings, with focus on Ebola and Marburg: an integrative review - PubMed
- Steps to put on personal protective equipment (PPE) for Ebola/Marburg disease: Gown and headcover
- Steps to remove personal protective equipment (PPE) for Ebola/Marburg disease: Gown and headcover
- Steps to put on personal protective equipment (PPE) for Ebola/Marburg disease: Coverall
- Steps to remove personal protective equipment (PPE) for Ebola/Marburg disease: Coverall
- CORE trial protocol for candidate therapeutics against Ebola disease
- CORE trial protocol for candidate vaccines against Ebola disease
- Filoviridae - Landscape of vaccines and therapeutics licensed or under development
- Considerations for border health and points of entry for filovirus disease outbreaks
- Systematic review : Syndromic entry and exit screening for epidemic-prone diseases of travellers at ground crossings
- Ebola disease event management at points of entry
- Entry screening for Ebola disease at airports, ports and land crossings: Technical note for preparedness planning
- Exit screening at airports, ports and land crossings: Interim guidance for Ebola disease
- Diagnostic testing for Ebola and Marburg diseases: interim guidance
- How to safely collect blood samples by phlebotomy from patients suspected to be infected with filovirus
- How to safely collect oral swabs (saliva) from deceased patients suspected to be infected with filovirus
- How to safely ship human blood samples from suspected EBOD cases within a country by road, rail and sea
- Optimized Supportive Care for Ebola Virus Disease. Clinical management standard operating procedures. WHO. 2019.
- ICD-11 2022 release
- New filovirus disease classification and nomenclature
- Sudan Ebolavirus – Experts deliberations Candidate treatments prioritization and trial design discussions, 2022
- Uganda trains Community Health workers from Kole, Mukono and Wakiso districts on community-based approach to Ebola
- Diagnostic testing for Ebola and Marburg virus diseases
- WHO R&D Blueprint for Epidemics and Filoviruses
- Pathogens prioritization: a scientific framework for epidemic and pandemic research preparedness