28 Ağustos 2025'te yayınlanmış Dış Durum Raporu-29

Vakalar:   382.723 Ocak 2025’den itibaren

Ölümler:   4.478 Ocak 2025’ten itibaren

Etkilenmiş Ülkeler: 31 Ocak 2025’ten itibaren

Risk altındaki Popülasyon:                                         1 Milyar

Küresel risk:                      Çok yüksek

 

Bu baskıda yer alanlar:

• Önemli Olaylar

• Küresel Epidemiyolojik Güncelleme

• DSÖ Bölgelerinde Önemli Olaylar

• Seçilen Alt Bölgelere ve Ülkelere Odaklanmak

• Operasyonel Güncellemeler

• Temel Zorluklar

• Atılacak Adımlar

 

Önemli Olaylar

27 Temmuz 2025 itibariyle veriler

• 2025 yılının Temmuz ayında (epidemiyolojik haftalar 27 ila 30), iki DSÖ bölgesindeki 18 ülke, bölge ve yönetim bölgesi (bundan sonra ülkeler olarak anılacaktır) toplam 67.705 yeni kolera ve akut sulu ishal (AWD) vakası bildirilmiştir; bu, Haziran ayına göre %2'lik bir artışa işaret etmektedir. Bu dönemde ayrıca, önceki aya göre %14 artışla dünya çapında 624 kolera ile ilişkili ölüm meydana gelmiştir.
• Temmuz 2025'te kolera vakalarının sayısı %30 azalırken, ölümlerin sayısı 21 ülkede 96.197 vaka ve 436 kolera ile ilişkili ölüm bildirilen Temmuz 2024'e kıyasla %43 artmıştır.
• 1 Ocak-27 Temmuz 2025 tarihleri arasında, Dört DSÖ bölgesindeki 31 ülkeden toplam 382.718 kolera vakası ve 4.478 ölüm bildirilmiştir. En yüksek sayılar Doğu Akdeniz Bölgesi'nde kaydedilmiş olup bunu Afrika Bölgesi, Güneydoğu Asya Bölgesi ve Amerika Bölgesi izlemiştir. Diğer DSÖ bölgelerinde herhangi bir vaka bildirilmemiştir.
• Çatışmalar, kitlesel göçler, doğal afetler ve iklim değişikliği, özellikle altyapının zayıf ve sağlık hizmetlerine erişimin sınırlı olduğu kırsal ve selden etkilenen bölgelerde salgınları şiddetlendirmiştir. Bu sınır ötesi faktörler, kolera salgınlarını giderek daha karmaşık ve kontrol edilmesi zor hale getirmiştir.
• Kolera ile ilgili genel veriler, eksik raporlama ve raporlama gecikmeleri nedeniyle eksik kalmaktadır. Ayrıca, koleradan etkilenen birçok ülkede görüldüğü gibi, aşırı hava olayları ve çatışmalar, bazı bölgelerden çok az raporlama yapılmasına veya hiç raporlama yapılmamasına neden olmuştur. Bu karmaşık durumlar göz önüne alındığında, burada sunulan veriler koleranın gerçek yükünü muhtemelen hafife almaktadır ve dikkatle yorumlanmalıdır.
• Temmuz 2025'te, Oral Kolera Aşısı (OCV) ortalama stok miktarı 4,1 milyon doz olup bu miktar, beş milyonluk acil durum stok seviyesinin altında kalmıştır.

Küresel epidemiyolojik güncelleme

Temmuz 2025'te (epidemiyolojik haftalar 27 ila 30), iki DSÖ bölgesindeki 18 ülkeden toplam 67.705 yeni kolera ve AWD vakası bildirilmiştir; bu, bir önceki aya göre %2'lik bir artışa işaret etmektedir. En yüksek vaka sayısı Doğu Akdeniz Bölgesi'nde (47.652 vaka; dört ülke) bildirilmiş, bunu Afrika Bölgesi (20.053 vaka, 14 ülke) izlemiştir. Aynı dönemde, kolera ile ilişkili 624 ölüm kaydedilmiş olup, bu sayı Haziran 2025'e göre %14 artışa tekabül etmektedir. En yüksek ölüm sayısı Afrika bölgesinde (577 ölüm; 10 ülke) kaydedilmiş olup bunu Doğu Akdeniz Bölgesi (47 ölüm; üç ülke) izlemiştir.

1 Ocak 2025'ten 27 Temmuz 2025'e kadar, dört DSÖ bölgesinde küresel olarak toplam 382. 718 kolera ve AWD vakası ve 4.478 ölüm bildirilmiştir. En yüksek vaka sayısı Doğu Akdeniz Bölgesi'nde (212.433 vaka; altı ülke) kaydedilmiş olup bunu Afrika Bölgesi (164.804 vaka, 21 ülke), Güneydoğu Asya Bölgesi (2985 vaka; beş ülke) ve Amerika Bölgesi (2496 vaka; bir ülke) izlemiştir.

Bu dönemde, kolera ve AWD ölümleri Afrika Bölgesi'nde (3.510 ölüm), Doğu Akdeniz Bölgesi'nde (936 ölüm), Amerika Bölgesi'nde (31 ölüm) ve Güneydoğu Asya Bölgesi'nde (bir ölüm) bildirilmiştir.

Burada sunulan veriler, olası eksik bildirimler ve bildirim gecikmeleri nedeniyle dikkatli bir şekilde yorumlanmalıdır. Bu durum raporların zamanında hazırlanmasını etkileyebilir ve sonuç olarak sunulan rakamlar kolera hastalığının gerçek yükünü doğru bir şekilde yansıtmayabilir. Ülkeler arasında sürveyans sistemleri, vaka tanımları ve laboratuvar kapasitelerinin çeşitliliği, kolera vakaları ve ölümlerine ilişkin istatistiklerin doğrudan karşılaştırılamayacağı anlamına gelir. Ayrıca, kolera için küresel vaka ölüm oranı (CFR), sürveyans metodolojilerindeki farklılıklardan büyük ölçüde etkilendiği için dikkatli bir inceleme gerektirir. Bu belgede, ‘kolera vakaları’ terimi, belirli ülkeler için aksi belirtilmedikçe, hem şüpheli hem de doğrulanmış vakaları kapsamaktadır. Bu rapordaki veriler, daha doğru bilgiler elde edildikçe geriye dönük olarak değiştirilebilir. En son veriler için lütfen WHO'nun Küresel Kolera ve AWD Gösterge Tablosuna bakın.

Şekil 1. 1 Ocak – 27 Temmuz 2025 tarihleri arasında bildirilen kolera ve akut sulu ishal (AWD) vakaları

Tablo 1. 27 Temmuz 2025 itibariyle DSÖ bölgelerinden bildirilen kolera ve AWD vakaları ve ölümleri

*Sunulan vaka ve ölüm sayıları, vaka tanımları, raporlama sistemleri ve genel eksik raporlamadaki farklılıklar nedeniyle doğrudan karşılaştırılabilir değildir. Tüm veriler, veri mevcudiyeti ve erişilebilirliği nedeniyle doğrulamaya ve değişikliğe tabidir. İlgili rakamlar ve sayılar, daha fazla bilgi elde edildikçe güncellenecektir. Tablo 1'deki veriler şüpheli, hızlı tanı testi (RDT) pozitif ve kültürle doğrulanmış kolera vakalarını içermektedir. Birçok ülke sadece ölümlerle ilgili toplam verileri bildirdiğinden, bildirilen CFR, bildirilen toplam ölüm sayısına göre hesaplanmıştır. Kolera Kontrolü Küresel Görev Gücü (GTFCC), CFR'nin yalnızca tesis ölümleri kullanılarak hesaplanmasını ve toplum ölümlerinin sayısının ayrıca rapor edilmesini önermektedir.

** Afganistan ve Myanmar AWD vakalarını rapor etmektedir.

*** Bildirilen şüpheli kolera ve AWD vakalarının sayısı Pakistan Ulusal Sağlık Enstitüsü tarafından yayınlanan mevcut Halk Sağlığı Bültenine dayanmaktadır.

¥ Yemen'den bildirilen tüm şüpheli kolera ve AWD vakalarını içerir.

§ 1-27 Temmuz 2025 tarihleri arasında kolera vakası bildirmeyen ülkeler

# Hindistan'dan bildirilen toplam 925 vaka arasında 72 vaka teyit edilmiştir.

 

DSÖ Bölgelerinde Önemli Olaylar

Afrika bölgesi

Temmuz 2025'te Afrika Bölgesi, 14 ülkede 20.053 yeni kolera vakası bildirmiş olup bu sayı Haziran ayına göre %7 artış göstermiştir. Bu dönemde en yüksek vaka sayısı Kongo Demokratik Cumhuriyeti (8308), Güney Sudan (6740) ve Nijerya'da (2638) bildirilmiştir. Ayrıca, kolera ile ilişkili 577 ölüm vakası bildirilmiştir; bu, bir önceki aya göre %62'lik bir artışa tekabül etmektedir. En yüksek ölüm vakası sayısı Kongo Demokratik Cumhuriyeti (400), Güney Sudan (66) ve Nijerya'da (48) bildirilmiştir.

1 Ocak-27 Temmuz 2025 tarihleri arasında Afrika Bölgesi'ndeki 21 ülkede toplam 164.804 kolera vakası bildirilmiştir. En yüksek vaka sayısı Güney Sudan (70 516), Demokratik Kongo Cumhuriyeti (42 760) ve Angola'da (27 666) bildirilmiştir. Aynı dönemde, 18 ülkeden toplam 3510 ölüm bildirilmiş olup, en yüksek sayılar Kongo Demokratik Cumhuriyeti (1212), Güney Sudan (1173) ve Angola'da kaydedilmiştir.

Doğu Akdeniz Bölgesi

Temmuz 2025'te Doğu Akdeniz Bölgesi, dört ülkede 47.652 yeni kolera vakası bildirmiş olup, bu sayı Haziran ayında bildirilen vaka sayısına göre %3 artış göstermiştir. Bu dönemde vakalar Afganistan (21.851), Yemen (15.935) ve Sudan'dan (8.747) bildirilmiştir. Ayrıca, kolera ile ilişkili 47 ölüm vakası bildirildi; bu, Haziran ayına göre %75'lik bir azalmaya tekabül etmektedir. En yüksek ölüm sayısı Yemen (30), Afganistan (16) ve Somali'den (1) bildirilmiştir.

1 Ocak ile 27 Temmuz 2025 tarihleri arasında, Doğu Akdeniz Bölgesi'ndeki altı ülkede toplam 212 433 kolera vakası bildirilmiştir. Bu dönemde Afganistan (89 882), Yemen (58 097) ve Sudan'dan (45 235) vakalar bildirilmiştir. Aynı dönemde, dört ülkeden toplam 936 ölüm bildirildi; en yüksek sayılar Sudan (722), Yemen (1163) ve Afganistan'da (42) kaydedildi.

Amerika Bölgesi

Temmuz 2025'te Amerika Bölgesi'nden yeni kolera vakası ve kolera ile ilişkili ölüm bildirilmemiştir. 1 Ocak-27 Temmuz 2025 tarihleri arasında, bir ülkeden (Haiti) toplam 2 496 kolera vakası ve 31 ölüm bildirilmiştir.

Güneydoğu Asya Bölgesi

Temmuz 2025'te Güneydoğu Asya Bölgesi'nden yeni kolera vakası ve kolera ile ilişkili ölüm bildirilmemiştir. 1 Ocak-27 Temmuz 2025 tarihleri arasında Güneydoğu Asya Bölgesi'ndeki beş ülkeden toplam 2985 kolera vakası bildirilmiştir. Bu dönemde vakalar Myanmar (1888), Hindistan (925) ve Nepal'den (87) bildirilmiştir. Aynı dönemde Hindistan bir ölüm bildirmiştir.

 

Şekil 2. 1 Ocak– 27 Temmuz 2025 tarihleri arasında Küresel olarak haftalık kolera ve AWD vakaları

Şekil 3. DSÖ Bölgelerine göre Kolera ve AWD vakaları, 1 Ocak 2024 – 27 Temmuz 2025

Seçilmiş alt bölgelere ve ülkelere odaklanma

Kongo Demokratik Cumhuriyeti

Temmuz 2025'te Kongo Demokratik Cumhuriyeti, 8.308 yeni kolera vakası ve 400 ilgili ölüm bildirmiş olup, ölüm oranı %4,8 olarak kaydedilmiştir. Bu rakamlar, Haziran 2025'e kıyasla vakalarda %41, ölümlerde ise %107 artışa işaret etmektedir.

1 Ocak 2025 ile 27 Temmuz 2025 arasında, Kongo Demokratik Cumhuriyeti toplam 42.760 vaka ve 1.212 ölüm bildirmiş olup, ölüm oranı %2,8 olmuştur. Temmuz ayında, vakaların çoğu Tshopo, Kinşasa, Tanganyika ve Sud-Kivu illerinden bildirilmiştir. Temmuz 2025'te kolera vakaları Kinşasa'da %185, Tshopo'da %45 ve Tanganyika'da %19,9 artarken, Sud Kivu'da Haziran 2025'e kıyasla %37'lik bir düşüş kaydedilmiştir.

Şekil 5: Demokratik Kongo Cumhuriyeti: İllere göre 100.000 nüfus başına vaka dağılımı (solda). 27 Temmuz 2025 itibarıyla haftalık kolera vakaları, ölümler ve CFR eğilimleri (sağda).

Kongo Demokratik Cumhuriyeti

Mayıs 2025'te Kongo Demokratik Cumhuriyeti 6.353 yeni vaka ve 128 kolera bağlantılı ölüm bildirmiş olup CFR %2'dir ve Nisan 2025'e kıyasla vakalarda %15, ölümlerde ise %1'lik bir artışa işaret etmektedir. 1 Ocak ve 25 Mayıs 2025 tarihleri arasında 27.008 vaka ve 576 ölüm rapor edilmiş olup CFR %2,1'dir. Vakaların çoğu Haut Katanga, Haut-Lomami, Nord Kivu, Sud Kivu, Tanganyika, Maniema ve Tshopo'dan bildirilmiştir. Son haftalarda Haut-Katanga, Maniema, Sankuru, Güney Kivu, Tanganyika ve Tshopo gibi vilayetlerde epidemiyolojik durum kötüleşmiştir. Başkent Kinşasa'da da Mayıs 2025'te yeni bir vaka kümesi bildirilmiştir. Bu bölgelerde devam eden çatışmalar, nüfusun yerinden edilmesi, sel ve lojistik kısıtlamalar gibi çeşitli risk faktörleri durumu etkilemektedir.

Şekil 5: Demokratik Kongo Cumhuriyeti: İllere göre 100.000 nüfus başına vakaların coğrafi dağılımı (Solda). Haftalık vaka, ölüm ve CFR eğilimleri (Sağda), 25 Mayıs 2025 itibariyle

Güney Sudan

Temmuz 2025'te Güney Sudan, 6.740 yeni kolera vakası ve 66 ilgili ölüm bildirmiştir; ölüm oranı %1 olarak kaydedilmiştir. Bu, önceki aya kıyasla vakalarda %17, ölümlerde ise %21 azalma anlamına gelmektedir.

1 Ocak 2025 ile 27 Temmuz 2025 arasında Güney Sudan, toplam 70.516 vaka ve 1.173 ölüm bildirmiş olup, ölüm oranı %1,7 olarak kaydedilmiştir. Bildirilen vakaların çoğu Abyei, Rubkona, Mayendit ve Mayom'dan gelmektedir. Batı Ekvatorya, kolera vakası bildirilmeyen tek eyalet olmaya devam etmektedir.

Şekil 6: Güney Sudan: 27 Temmuz 2025 itibarıyla kümülatif vaka dağılımı (solda) ve haftalık vaka eğilimi (sağda).

Sudan

Temmuz 2025'te Sudan, 8747 yeni kolera vakası ve 0 ölüm vakası bildirmiş olup, ölüm oranı %0 olarak kaydedilmiştir. Bu, bir önceki aya göre vakalarda %1'lik bir azalma anlamına gelmektedir. Devam eden insani kriz, vakaların ve ölümlerin önemli ölçüde eksik bildirilmesi ile birlikte sürveyans sistemlerini etkilemeye devam etmektedir. 1 Ocak 2025 ile 27 Temmuz 2025 arasında Sudan, toplam 45.235 vaka ve 722 ölüm bildirmiş olup, ölüm oranı %1,6 olmuştur. Devam eden kolera salgını yayılmaya devam etmekte olup, Temmuz 2025 itibarıyla 18 eyaletin tamamı kolera vakaları bildirmiş olup, en son vaka bildiren eyalet Orta Darfur olmuştur. Orta Darfur'da ilk teyit edilen vaka 13 Temmuz'da Golo bölgesinde görüldü. Darfur eyaletlerinde kolera salgını kötüleşti ve vaka sayısında artış görüldü. Temmuz ayında Kuzey Darfur'da 2.675 vaka bildirilirken, Haziran 2025'te bu sayı 46 idi. Güney Darfur'da Temmuz 2025'te 700 vaka bildirildi; bu, 245 vakanın bildirildiği Haziran 2025'e kıyasla %185,7'lik bir artışa tekabül etmektedir. Kolera durumu, Darfur genelinde yerinden edilmiş insanların varlığı, çoğunun kötü sanitasyon koşullarına sahip aşırı kalabalık yerlerde yaşaması ve Çad ile sık sık sınır ötesi hareketlilik olması nedeniyle daha da kötüleşmekte ve bu da bulaşma riskini daha da artırmaktadır.

Şekil 7: Sudan: 27 Temmuz 2025 itibarıyla eyaletlere göre 100.000 nüfus başına kümülatif vaka dağılımı (solda) ve haftalık vaka eğilimi (sağda).

 Çad

13 Temmuz (2025 yılında bildirilen ilk kolera vakası) ile 27 Temmuz 2025 tarihleri arasında Çad, toplam 120 vaka ve 6 ölüm bildirmiş olup, ölüm oranı %5,0'dır. İlk şüpheli vaka, Ouaddai eyaleti, Chokoyane sağlık bölgesindeki Dougui Kampında bildirilmiştir. Vakalar hem kampta hem de ev sahibi nüfusta görülmekte olup, iki grup arasında önemli bir hareketlilik söz konusudur. Çad'da devam eden kolera salgını, vakaların sınır ötesi bulaşma riskinin devam ettiğini göstermektedir.

Şekil 8: Çad: 27 Temmuz 2025 itibarıyla bölgelere göre kümülatif vaka dağılımı (solda) ve günlük vaka eğilimi (sağda).

Kongo Cumhuriyeti

Temmuz 2025'te Kongo, 188 vaka ve 21 ölüm bildirmiş olup, ölüm oranı %11,2'dir. Bu, Haziran 2025'e kıyasla vakalarda %4,6'lık bir artışa işaret etmektedir. İlk vaka 23 Haziran 2025'te bildirilmiş olup, Kongo Nehri boyunca birçok bölgede kolera vakalarında artış kaydedilmiştir. Mevcut eğilimler, salgının yayılmaya devam ettiğini göstermektedir. Salgınlar, çoğunlukla WASH açısından yüksek riskli ve nüfus yoğunluğu yüksek uzak bölgelerde görülmektedir. 1 Ocak 2025 ile 27 Temmuz 2025 tarihleri arasında Kongo, toplam 188 vaka ve 21 ölüm bildirmiş olup, ölüm oranı %11,2'dir.

Şekil 9: Kongo: 27 Temmuz 2025 itibarıyla ilçelere göre kümülatif vaka dağılımı (solda) ve günlük vaka eğilimi (sağda).

Şekil 9: Güneydoğu Afrika'da 100.000 nüfus başına kolera vakaları

 

Şekil 10: Afrika Boynuzu bölgesinde 100.000 kişi başına kolera vakaları

Operasyonel Güncellemeler

DSÖ, aşağıdaki kolera salgını yanıt faaliyetlerinde Üye Devletleri desteklemek için küresel, bölgesel ve ülke düzeyinde ortaklarla birlikte çalışmaktadır:

Koordinasyon

• DSÖ, ülke ihtiyaçlarını desteklemek için Küresel Salgın Uyarı ve Yanıt Ağı (GOARN) ve Destekleyen Ortakları (SBP) dahil olmak üzere ortaklarla yanıt çabalarını aktif olarak koordine etmektedir.
• 1 Ocak ile 27 Temmuz 2025 tarihleri arasında GOARN toplam 16 görevlendirmeyi desteklemiştir. Bu görevlendirmeler Angola, Güney Sudan ve Myanmar'a teknik destek sağlamış, ayrıca WHO Genel Merkezi'ndeki Olay Yönetimi Destek Ekibi (IMST) aracılığıyla küresel kolera müdahalesine uzaktan destek vermiş ve epidemiyoloji ve sürveyans gibi alanlara odaklanmıştır.
• Ayrıca, SBP aracılığıyla, beş ülkeye (Angola, Komorlar, Ürdün, Panama ve Güney Sudan) gönderilerek bilgi yönetimi, ortak/küme koordinasyonu, cinsel sömürü, istismar ve tacizin önlenmesi ve bunlara müdahale (PRSEAH), enfeksiyon önleme ve kontrolü (IPC)/WASH, Risk İletişimi ve Toplum Katılımı (RCCE), Epidemiyoloji, Kolera müdahale koordinasyonu, Vaka Yönetimi, Operasyon Desteği ve Lojistik (OSL) alanlarında, uzaktan küresel WASH desteği de dahil olmak üzere, 12 uzman(3 ila 6 ay süreyle) gönderilmiştir.
• GOARN, devam eden faaliyetleri, ihtiyaçları ve eksiklikleri tartışmak üzere ortaklar ve bağışçılarla iki haftada bir kolera ortakları koordinasyon toplantısı düzenlemekte ve başkanlık etmektedir. Bu toplantılar, etkilenen ülkelerdeki saha düzeyinde koordinasyonu kolaylaştırmakta olup, şu ana kadar Angola, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Güney Sudan, Yemen, Sudan ve Çad'a odaklanmıştır.

 Halk Sağlığı Sürveyansı

• 2025 yılında, Kolera Kontrolü Küresel Görev Gücü (GTFCC), bölgesel ve küresel düzeylerde kolera raporlaması için güncellenmiş öneriler yayınlamıştır. Bu öneriler, bir raporlama şablonu ile birlikte sunulmaktadır. Bu şablon Arapça, Fransızca ve Portekizce dillerinde de mevcuttur.
• GTFCC, kolera için halk sağlığı gözetimi konusunda revize edilmiş kılavuz yayınlamıştır. Bu kılavuza, ilgili araçlar ve iş yardımcıları da eşlik etmektedir. Bu materyal Arapça, İngilizce, Fransızca ve Portekizce dillerinde mevcuttur. GTFCC ayrıca sağlık yetkilileri ve sağlık çalışanları için kolera gözetimi konusunda çevrimiçi kurslar yayınlamıştır. Bu kurslar İngilizce ve Fransızca dillerinde mevcuttur.
• Ülkeler, GTFCC tavsiyeleri doğrultusunda sürveyansı güçlendirmek için temel faaliyetleri belirlemek üzere kolera sürveyansını değerlendirmek için GTFCC yöntemini kullanarak kolera sürveyans sistemlerini periyodik olarak kendi kendilerine değerlendirmeleri teşvik edilmektedir.
• Veri yönetimi ve analizi için ülkelere ve bölgelere duruma göre destek sağlanmaktadır.
• Kolera sürveyansını güçlendirmek için ülkeler, bölgeler ve ortaklarla koordinasyon devam etmektedir.
• Çok Sektörlü Müdahaleler için Öncelikli Alanların Belirlenmesi (PAMI), kontrol stratejilerinin etkisini en üst düzeye çıkarmayı ve kaynakları en çok etkilenen alanlara yönlendirmeyi mümkün kılar. GTFCC'nin kolera kontrolü ve ortadan kaldırılması için PAMI'lerin belirlenmesi konusunda rehberliği yaygınlaştırılmaktadır (İngilizce, Arapça, Fransızca ve Portekizce). Ayrıca GTFCC, üç çevrimiçi kurs yayınlamıştır: PAMI'lerin belirlenmesi giriş, Kolera kontrolü için PAMI'lerin belirlenmesi, Kolera ortadan kaldırılması için PAMI'lerin belirlenmesi. Bu kurslar İngilizce ve Fransızca olarak mevcuttur. Genel olarak, PAMI'lerin belirlenmesi, koleradan etkilenen ülkelerin Ulusal Kolera Planı'nın geliştirilmesi veya revizyonunda sürveyans verilerinin kullanımını en üst düzeye çıkarmayı amaçlamaktadır.

Laboratuvar

• GTFCC, kolera test laboratuvarları için sürveyans, test ve raporlamanın çeşitli yönlerini kapsayan kılavuzlar ve araçlar yayınlamıştır. Mevcut tüm kılavuzlara hızlı başvuru kılavuzu aracılığıyla erişilebilir ve belgeler İngilizce, Fransızca ve bazı durumlarda Arapça ve Portekizce dillerinde mevcuttur.
• GTFCC'nin son yayınları arasında şunlar bulunmaktadır: sağlık çalışanları için İngilizce, Fransızca ve Arapça dillerinde kolera için Hızlı Teşhis Testleri ile numune toplama ve test etme konusunda eğitim materyalleri ve kolera testi için numune toplama ve Vibrio cholerae O1/O139 koruma yöntemleri konusunda iş yardımcıları.
• Salgınlar sırasında test stratejilerini tanımlamak ve uygulamak için ülkelere teknik destek sağlanmaktadır.
• Ülkeler için laboratuvar güçlendirme planlarının geliştirilmesinde destek ve yardım sağlanmıştır. Nijerya'da GTFCC araçları kullanılarak bir kolera laboratuvarı değerlendirmesi yapılmıştır. Değerlendirme, kolera teşhisinin temellerine odaklanarak, federal hükümetin kamu sağlık tesislerini, yedi bölgedeki seçilmiş kültür laboratuvarlarını ve RDT sağlayıcılarını kapsayan, üç hafta boyunca toplam 19 tesisi kapsamıştır. Bulgular ve geri bildirimler, Federal Sağlık Bakanlığı, Federal Su Kaynakları Bakanlığı, Federal Çevre Bakanlığı ve FIND, Afrika CDC, UKHSA ve CHAI gibi önemli ortaklarla paylaşılarak, eksikliklerin giderilmesi ve sonraki adımlar konusunda tartışmalara yön verilmiştir.
• Laboratuvar tanı malzemesi ihtiyaçlarının belirlenmesi, akut ve aktif salgınların görüldüğü ülkelerde laboratuvar malzemelerinin dağıtımı ve önemli ülkelerde hazırlık ve hazır olma durumu için malzemelerin önceden yerleştirilmesi için destek sağlanmaktadır.
• Salgın izleme dahil olmak üzere kolera sürveyansı için Gavi kriterlerine uygun ülkelere kolera RDT'lerinin tedariki konusunda Gavi ile işbirliği devam etmektedir.

Aşılama

• Küresel OCV stokları ortalama 4,1 milyon doz olarak gerçekleşti ve bu, ortalama stok seviyesinin 5 milyon dozluk acil durum stok seviyesinin altında kaldığı ikinci ay oldu. 5 milyon dozluk eşik, salgınlara müdahale için her zaman mevcut olması gereken minimum miktardır.
• Ocak ve Temmuz 2025 arasında, 11 ülke tarafından 35 yeni acil durum talebi sunuldu (2025 2024'ün aynı döneminde bu sayı 11 idi): Angola (3), DR Kongo (4), Etiyopya, Gana (4), Fildişi Sahili, Kenya, Mozambik, Myanmar, Nijerya (2), Güney Sudan (11), Sudan (6) tarafından tek doz kampanyaları için toplam 47 milyon doz talep edildi (2024'te bu rakam 30 milyondu). Uluslararası Aşı Tedarik Koordinasyon Grubu (ICG) tarafından 33 talep onaylanırken, 2 talep onaylanmamıştır.
• Bu çabalara rağmen, OCV'ye olan artan talep arzı aşmaya devam etmekte ve önleyici aşılama kampanyalarını ciddi şekilde kısıtlamaktadır. Aşı üretiminin acil olarak artırılması kritik önemini korumaktadır.

Vaka yönetimi, Enfeksiyon Önleme ve Kontrol (IPC) & Su, Sanitasyon ve Hijyen (WASH)

• Salgınların devam ettiği ülkelere sürekli destek sağlanmaktadır. Raporlama döneminde birçok ülkeye (örneğin Çad, Sudan) antibiyotik kullanımı konusunda destek sağlanmıştır.
• Sudan'daki klinisyenlere yönelik çevrimiçi vaka yönetimi eğitimlerine destek
• Saha içinde vaka yönetimini desteklemek için çok sayıda araç ve iş yardımı geliştirilmiş ve çevrimiçi olarak kullanıma sunulmuştur. Bunlar arasında klinik bakımı destekleyen posterler, oral rehidrasyon noktalarının kurulması ve yönetimi ile ilgili öneriler ve antibiyotik kullanımı ile ilgili öneriler bulunmaktadır. Kılavuzlar ve teknik belgeler – GTFCC (vaka yönetimi) OpenWHO kolera sayfasında kısa süre önce çevrimiçi bir vaka yönetimi eğitimi yayınlanmış olup, herkesin erişimine açıktır (İngilizce): OpenWHO.org- Kolera
• WHO, Güney Sudan, Sudan ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti'ndeki kolera salgınlarına yanıt olarak su kalitesi izleme faaliyetlerini desteklemektedir. Kolera tedavi merkezlerinde WASH ve IPC hizmetlerinin değerlendirmesi devam etmektedir ve gerekli standartlara uyumu iyileştirmek için iyileştirme planları geliştirilmiştir.

Risk iletişimi ve toplum katılımı (RCCE)

• RCCE odak noktalarıyla sürekli koordinasyon ve bilgi paylaşımı, talep üzerine ülkelere destek sağlanması.
• Diğer müdahale unsurları ve yetkililerle koordinasyon içinde Güney Sudan'da RCCE uzmanının görevlendirilmesi.
• RCCE Kolektif Hizmeti, GOARN ve ikili ilişkiler aracılığıyla haftalık ortaklar koordinasyonunun sürdürülmesi.
• Bölgelerden ve ülkelerden mevcut RCCE materyallerinin, kılavuzların ve araçların bir veri havuzunda derlenmesi.
• Entegre kıta planı ve RCCE ayağının geliştirilmesini takip etmek, şu anda gözden geçirilen odak ülkeler: Burundi, DRC, Malavi, Sierra Leone ve Uganda.
• AIRA'nın eylemleri arasında, salgın öncesinde ve sırasında “Viral Facts Africa” iletişim paketlerini ve açıklayıcı videoları paylaşmak ve IFRC ve UNICEF gibi ortaklarla koordinasyon içinde ortak topluluk içgörü raporları ve kurumlar arası eylem takipçileri hazırlamak yer almaktadır.

Temel zorluklar

Birkaç zorluk, koleranın küresel yayılımına ve artışına karşı verilen yanıtı zorlaştırmaktadır:

• Kolera'nın son derece bulaşıcı yapısı, doğal afetler ve iklimsel etkilerden kaynaklanan felaketlerle birleşince, kontrol çabalarını önemli ölçüde engellemektedir.
• Yetersiz WASH altyapısı ve güvenilir veri eksikliği, etkilenen bölgelerde kolera bulaşmasını sürdürmektedir.
• Önleyici aşılamanın uygulanmasını engelleyen ve kampanyaların yalnızca en çok etkilenen bölgelerde uygulanmasına izin veren yetersiz OCV stokları, savunmasız popülasyonları sürekli bulaşmaya maruz bırakmaktadır.
• Kırılgan, çatışma ve şiddet bölgelerinde veya sosyal huzursuzluk yaşanan bölgelerde bakıma yönelik engeller, etkilenen popülasyonların tedavi ve önleme hizmetlerine erişimini zorlaştırmaktadır.
• Sınırlı kapasite ve siyasi ve ekonomik zorluklar nedeniyle gecikmiş verilerle sürveyans ve raporlama açıkları, zamanında yanıtı engellemektedir.
• Geçiş kontrolünün düzgün sağlanamadığı sınırlar, yetersiz sürveyans ve düşük toplum farkındalığı tarafından körüklenen sınır ötesi bulaşma riskinin artması.
• Hükümetler, sivil toplum örgütleri ve uluslararası kuruluşlar arasındaki yetersiz koordinasyon, müdahale çabalarının genel etkinliğini etkilemektedir.
• Acil durumlarda konuşlandırılmak üzere yeterli deneyimli personel bulunmamasıyla personel eksikliği, müdahale çabalarını daha da karmaşık hale getirmektedir.
• Ülkeler aynı anda büyük ölçekli kolera salgınları ve diğer acil durumlarla karşı karşıya kaldıkça tükenen ulusal yanıt kapasiteleri, kaynakları zorlamaktadır.
• Finansman ve kaynak açıkları, kilit donör desteğinin geri çekilmesinin yüksek yüke sahip bazı ülkelerdeki müdahale çabalarını etkilemesiyle birlikte bir sorun olmaya devam etmektedir; önleme, hazırlık ve salgın yönetimi için sürekli uluslararası ve ulusal yatırıma ihtiyaç vardır.

Atılacak adımlar

Yukarıda belirtilen zorlukları ele almak için DSÖ, UNICEF, IFRC ve ortaklar birlikte çalışmaktadır.

• Kolera senaryosu planlaması ve tahmini, küresel, bölgesel ve ulusal düzeylerde şiddetli iklim olaylarının etkisi göz önünde bulundurularak güncellenmeye devam edecektir.
• DSÖ, kolera hazırlık ve müdahaleye yönelik yatırımları savunmaya devam edecek ve sürdürülebilir çözümler için uzun vadeli yatırımların gerekli olduğunu vurgularken, mevcut vaka artışına hızlı acil müdahale için acil yatırımların gerekli olduğunu vurgulayacaktır. DSÖ ve UNICEF, ortaklarıyla işbirliği içinde, aşılar da dahil olmak üzere temel kolera malzemelerinin tedarikini kolaylaştırmaya devam edecek ve ihtiyaçların önceliklendirilmesine dayalı olarak bu malzemelerin bulunabilirliğini sağlayacaktır.
• DSÖ, GTFCC gibi ortaklarla birlikte, kısıtlı bir ortamda önleme ve müdahale faaliyetlerini mümkün kılmak için Sağlık Bakanlıklarını ve uygulayıcı ortakları en son bilgiler ve kaynaklarla destekleyecektir.
• Ülke düzeyinde yanıt planlamasını iyileştirmek, verimliliği artırmaya ve daha etkili kolera müdahalelerini garantilemeye yardımcı olacaktır.
• Sınır ötesi koordinasyonun iyileştirilmesi, verileri paylaşabilen, sürveyans sistemlerini uyumlu hale getirebilen ve son derece hareketli nüfuslara hizmet etmek için ortak yanıtlar uygulayabilen koordinasyon yapıları kurularak önceliklendirilecektir.

 

Ek 1. Veri, tablo ve şekillere ait notlar

Sunulan tüm veriler yorumlanırken dikkatli olunmalıdır. DSÖ, ulusal halk sağlığı yetkilileri ve farklı dahil etme kriterleri ve farklı veri kesme süreleri kullanan diğer kaynaklar tarafından yayınlanan bilgi ürünleri arasında farklılıklar olması beklenebilir. Doğruluk ve güvenilirliği sağlamak için adımlar atılırken, tüm veriler sürekli doğrulamaya ve değişikliğe tabidir. Vaka tespiti, tanımlar, test stratejileri, raporlama uygulaması ve gecikme süreleri ülkeler/bölgeler/yönetim bölgeleri arasında farklılık göstermektedir. Diğerlerinin yanı sıra bu faktörler, gerçek vaka ve ölüm sayılarının değişken eksik tahmin edilmesi ve bu verilerin küresel düzeyde yansıtılmasındaki değişken gecikmelerle sunulan sayıları etkilemektedir.

"Ülkeler", benzer statüdeki ülkeleri, bölgeleri, yönetim bölgelerini veya diğer yargıları ifade edebilir. Kullanılan gösterimler ve bu materyallerin sunumu, herhangi bir ülkenin, bölgenin veya alanın veya yetkililerinin yasal statüsü veya sınırlarının veya hudutlarının sınırlandırılmasına ilişkin olarak DSÖ adına herhangi bir görüş ifade ettiği anlamına gelmez.  Haritalardaki noktalı ve kesikli çizgiler, henüz tam olarak anlaşılamamış olabilecek yaklaşık sınır çizgilerini temsil eder. Ülkeler, bölgeler ve yönetim bölgeleri, DSÖ idaresi altında düzenlenmiştir. Belirli şirketlerden veya belirli üreticilerin ürünlerinden bahsedilmesi, bunların DSÖ tarafından bahsi geçmeyen benzer nitelikteki diğer ürünlere tercih edilerek onaylandığı veya önerildiği anlamına gelmez. Hatalar ve eksiklikler dışında, tescilli ürünlerin adları büyük harflerle ayırt edilir.

 

Ek 2: Öne çıkan teknik kılavuzlar ve diğer kaynaklar

• Cholera fact sheet • Ending Cholera, A Global Roadmap To 2030

• Global Task Force on Cholera Control (GTFCC)

• GTFCC fixed ORP interim guidance and planning

• WHO Clinical tools for cholera treatment facilities: https://iris.who.int/handle/10665/379760

• Public health surveillance for cholera, Guidance document, 2024

• Recommendations for reporting cholera to the regional and global levels, 2025

• AFRO Weekly outbreaks and emergency bulletin

• Cholera upsurge (2021-present) web page