BİRDEN FAZLA ÜLKEDE GÖRÜLEN KOLERA SALGINI

29 Ekim 2025'te yayınlanmış Dış Durum Raporu-31

Bu baskıda yer alanlar:

• Önemli Olaylar

• Küresel Epidemiyolojik Güncelleme

• DSÖ Bölgelerinde Önemli Olaylar

• Seçilen Alt Bölgelere ve Ülkelere Odaklanmak

• Operasyonel Güncellemeler

• Temel Zorluklar

• Atılacak Adımlar

Önemli Olaylar

28 Eylül 2025 itibariyle veriler

• Eylül 2025'te (36’ıncı ile 39’uncu epidemiyolojik haftalar arasında), dört DSÖ bölgesindeki 21 ülke, bölge ve alandan (bundan sonra ülkeler olarak anılacaktır) toplam 45.787 yeni kolera ve akut sulu ishal (AWD) vakası bildirilmiştir; bu, Ağustos ayına göre %27'lik bir düşüşe işaret etmektedir. Bu dönemde, küresel olarak kolera ile ilişkili 601 ölüm kaydedilmiş olup söz konusu vakalar, bir önceki aya göre %37'lik bir düşüşe karşılık gelmektedir.
• Eylül 2025'teki kolera vakaları ve ölümleri, Eylül 2024'e göre sırasıyla %39 ve %25 daha düşük kalmıştır (19 ülkede 74.849 vaka ve 802 ölüm).
• 1 Ocak-28 Eylül 2025 tarihleri arasında, beş DSÖ bölgesindeki 32 ülkeden toplam 518.328 kolera vakası ve 6.508 ölüm bildirilmiştir. En yüksek sayılar Doğu Akdeniz Bölgesi'nde kaydedilmiştir; bunu Afrika Bölgesi, Güneydoğu Asya Bölgesi, Amerika Bölgesi ve Batı Pasifik Bölgesi izlemiştir. Bu dönemde Avrupa Bölgesi'nden hiçbir vaka bildirilmemiştir.
• 28 Eylül itibarıyla 2025 yılında bildirilen ilk ölüm vakası sayıları, 2023 yılına göre %50 artışla 6.028 olan 2024 yılı toplamını şimdiden aşmıştır.
• Eylül 2025'te, Oral Kolera Aşısı (OCV) ortalama stok miktarı 5,2 milyon doz olup raporlama döneminin iki haftası boyunca 5 milyon dozluk acil durum eşiğini aşmıştır.
• Çatışmalar, kitlesel göçler, doğal afetler ve iklim değişikliği, özellikle altyapının zayıf ve sağlık hizmetlerine erişimin sınırlı olduğu, tedaviyi geciktiren kırsal ve selden etkilenen bölgelerde salgınları şiddetlendirmiştir. Bu sınır ötesi faktörler, kolera salgınlarını giderek daha karmaşık ve kontrol edilmesi zor hale getirmiştir.
• Özellikle güvensizlik ve aşırı hava olaylarından etkilenen ülkelerde, eksik raporlama ve raporlama gecikmeleri nedeniyle genel kolera verileri eksik kalmaktadır. Bu karmaşıklıklar göz önüne alındığında, burada sunulan veriler koleranın gerçek yükünü muhtemelen hafife almaktadır ve dikkatle yorumlanmalıdır.

Küresel epidemiyolojik güncelleme

Eylül 2025'te (epidemiyolojik haftalar 36 ila 39), dört DSÖ bölgesindeki 21 ülkeden toplam 45.787 yeni kolera ve AWD vakası bildirilmiştir; bu, bir önceki aya göre %27'lik bir düşüşe işaret etmektedir. En yüksek vaka sayısı Doğu Akdeniz Bölgesi'nde (33.216 vaka; dört ülke) bildirilmiş, bunu Afrika Bölgesi (11.672 vaka, 13 ülke), Güneydoğu Asya Bölgesi (772 vaka, 3 ülke) ve Amerika Bölgesi (127 vaka, 1 ülke) izlemiştir. Aynı dönemde, 601 kolera ile ilişkili ölüm kaydedilmiştir; söz konusu ölüm vakaları, Ağustos 2025'e göre %37'lik bir azalmaya tekabül etmektedir. En yüksek ölüm sayısı Doğu Akdeniz Bölgesi'nde (326 ölüm; üç ülke) kaydedilmiştir; bunu Afrika Bölgesi (273 ölüm; 10 ülke) ve Amerika Bölgesi (2 ölüm, bir ülke) izlemiştir. Güneydoğu Asya Bölgesi'nden herhangi bir ölüm bildirilmemiştir.

1 Ocak-28 Eylül 2025 tarihleri arasında, beş DSÖ bölgesinde toplam 518.328 kolera ve AWD vakası ve 6.508 ölüm bildirilmiştir. En yüksek vaka sayısı Doğu Akdeniz Bölgesi'nde (306.762 vaka; altı ülke) bildirilmiş olup, bunu Afrika Bölgesi (199.724 vaka, 21 ülke), Güneydoğu Asya Bölgesi (5.343 vaka; beş ülke), Amerika Bölgesi (5.231 vaka; bir ülke) ve Batı Pasifik Bölgesi (1.268 vaka; bir ülke) izlemiştir. Bu dönemde, Afrika Bölgesi'nde (4.460 ölüm), Doğu Akdeniz Bölgesi'nde (1.952 ölüm), Amerika Bölgesi'nde (78 ölüm), Batı Pasifik Bölgesi'nde (13 ölüm) ve Güneydoğu Asya Bölgesi'nde (5 ölüm) kolera ve AWD ölümleri bildirilmiştir.

Burada sunulan verileri dikkatli bir şekilde yorumlayınız. Potansiyel eksik bildirimler ve bildirim gecikmeleri zamanında ve doğruluğu etkileyebilirken, sürveyans sistemleri, vaka tanımları ve laboratuvar kapasitelerindeki farklılıklar ülkeler arasında doğrudan karşılaştırılabilirliği sınırlamaktadır. Bu faktörler aynı zamanda küresel vaka ölüm oranını (CFR) da etkilemektedir ve dikkatli bir inceleme gerektirmektedir. Aksi belirtilmedikçe, “kolera vakaları” terimi hem şüpheli hem de doğrulanmış vakaları içermektedir. Bu rapordaki veriler, daha fazla bilgi elde edildikçe geriye dönük olarak düzeltilebilir. Güncel verilere ulaşmak için DSÖ’nün Küresel Kolera ve AWD Gösterge Tablosuna bakınız.

Şekil 1. 1 Ocak-28 Eylül 2025 tarihleri arasında 100.000 kişi başına kolera ve akut sulu ishal (AWD) vakaları

Tablo 1. 28 Eylül 2025 itibariyle DSÖ bölgelerinden bildirilen kolera ve AWD vakaları ve ölümleri

*Sunulan vaka ve ölüm sayıları, vaka tanımları, raporlama sistemleri ve genel eksik raporlamadaki farklılıklar nedeniyle doğrudan karşılaştırılabilir değildir. Tüm veriler, veri mevcudiyeti ve erişilebilirliği nedeniyle doğrulamaya ve değişikliğe tabidir. İlgili rakamlar ve sayılar, daha fazla bilgi elde edildikçe güncellenecektir. Tablo 1'deki veriler şüpheli, hızlı tanı testi (RDT) pozitif ve kültürle doğrulanmış kolera vakalarını içermektedir. Birçok ülke sadece ölümlerle ilgili toplam verileri bildirdiğinden, bildirilen CFR, bildirilen toplam ölüm sayısına göre hesaplanmıştır. Kolera Kontrolü Küresel Görev Gücü (GTFCC), CFR'nin yalnızca tesis ölümleri kullanılarak hesaplanmasını ve toplum ölümlerinin sayısının ayrıca rapor edilmesini önermektedir.

** Afganistan ve Myanmar AWD vakalarını rapor etmektedir.

*** Bildirilen şüpheli kolera ve AWD vakalarının sayısı Pakistan Ulusal Sağlık Enstitüsü tarafından yayınlanan mevcut Halk Sağlığı Bültenine dayanmaktadır.

¥ Yemen'den bildirilen tüm şüpheli kolera ve AWD vakalarını içerir.

§ 31 Ağustos-28 Eylül 2025 tarihleri arasında kolera vakası bildirmeyen ülkeler

# Hindistan'dan bildirilen toplam 1.389 vaka arasında 92 vaka teyit edilmiştir.

DSÖ Bölgelerinde Önemli Olaylar

Afrika bölgesi

Eylül 2025'te Afrika Bölgesi, 13 ülkede 11.698 yeni kolera vakası bildirmiş olup söz konusu vakalar Ağustos ayına göre %26'lık bir düşüşe işaret etmektedir. En yüksek vaka sayıları Kongo Demokratik Cumhuriyeti (5005), Güney Sudan (2036) ve Angola'dan (1356) bildirilmiştir. Ayrıca, kolera ile ilişkili 275 ölüm vakası bildirilmiş olup söz konusu ölüm vakaları bir önceki aya göre %45'lik bir düşüşe tekabül etmektedir. En yüksek ölüm vakaları Kongo Demokratik Cumhuriyeti (146), Çad (51) ve Angola'da (28) bildirilmiştir.

1 Ocak-28 Eylül 2025 tarihleri arasında Afrika Bölgesi'ndeki 21 ülkede toplam 199.914 kolera vakası bildirilmiştir. En yüksek vaka sayıları Güney Sudan (77 388), Kongo Demokratik Cumhuriyeti (56.696) ve Angola'dan (29 347) bildirilmiştir. Aynı dönemde, 18 ülkeden toplam 4481 ölüm bildirilmiştir. En yüksek ölüm sayısı Kongo Demokratik Cumhuriyeti (1713), Güney Sudan (1249) ve Angola'da (809) bildirilmiştir.

Doğu Akdeniz Bölgesi

Eylül 2025'te Doğu Akdeniz Bölgesi'nde 4 ülkede 33.216 yeni kolera vakası bildirilmiş olup söz konusu vakalar Ağustos ayına göre %25'lik bir düşüşe işaret etmektedir. Vakalar Afganistan (17 128), Yemen (8929) ve Sudan'dan (6772) bildirilmiştir. Ayrıca, kolera ile ilişkili 326 ölüm bildirilmiş olup söz konusu ölüm vakaları bir önceki aya göre %26'lık bir azalmaya tekabül etmektedir. Bu ölümler Sudan (293), Yemen (25) ve Afganistan'dan (8) bildirilmiştir.

1 Ocak-28 Eylül 2025 tarihleri arasında, Doğu Akdeniz Bölgesi'ndeki 6 ülkede toplam 306.762 kolera vakası bildirilmiştir. En yüksek vaka sayıları Afganistan (133 211), Yemen (81 189) ve Sudan'dan (69 723) bildirilmiştir.

Amerika Bölgesi

Eylül 2025'te Amerika Bölgesi, bir ülkeden, Haiti'den 127 yeni kolera vakası bildirmiş olup, bu sayı Ağustos ayına göre %91'lik bir azalmaya işaret etmektedir. Ayrıca, Haiti'den kolera ile ilişkili 2 ölüm bildirilmiş olup söz konusu ölüm vakaları bir önceki aya göre %90'lık bir azalmaya tekabül etmektedir.

1 Ocak-28 Eylül 2025 tarihleri arasında, bir ülkeden, Haiti'den toplam 5 231 kolera vakası bildirilmiştir. Aynı dönemde, Haiti'den toplam 78 ölüm bildirilmiştir.

Güneydoğu Asya Bölgesi

Eylül 2025'te Güneydoğu Asya Bölgesi'nde 3 ülkede 772 yeni kolera vakası bildirilmiş olup söz konusu vakalar Ağustos ayına göre %34'lük bir düşüşe işaret ediyor. Vakalar Nepal (701), Myanmar (69) ve Bangladeş'ten (2) bildirilmiştir. Eylül ayında kolera ile ilgili herhangi bir ölüm vakası bildirilmemiştir.

1 Ocak-28 Eylül 2025 tarihleri arasında Güneydoğu Asya Bölgesi'ndeki 5 ülkede toplam 5.343 kolera vakası bildirilmiştir. En yüksek vaka sayısı Myanmar (2223), Nepal (1659) ve Hindistan'da (1389) görülmüştür.

Aynı dönemde, Hindistan'da toplam 5 ölüm bildirilmiştir.

 Batı Pasifik Bölgesi

Eylül 2025'te Batı Pasifik Bölgesi'nden yeni vaka veya ölüm bildirilmemiştir. 1 Ocak ile 28 Eylül 2025 tarihleri arasında Filipinler'den toplam 1268 kolera vakası ve 13 ölüm bildirilmiştir.

 Şekil 2. 1 Ocak– 28 Eylül 2025 tarihleri arasında Küresel olarak haftalık kolera ve AWD vakaları

Şekil 3. 1 Ocak 2024 – 28 Eylül 2025 tarihleri arasında DSÖ Bölgelerine göre Kolera ve AWD vakaları

Seçilmiş alt bölgelere ve ülkelere odaklanma

Angola

Eylül 2025'te Angola, 1.356 yeni kolera vakası ve 28 ilgili ölüm bildirdi; ölüm oranı %2,8 olarak kaydedilmiştir. Bu, Ağustos 2025'e kıyasla vakalarda %416, ölümlerde ise %460 artışa işaret etmektedir. Bu yeniden artış, Uige ve Lunda Norte gibi illerdeki ulaşılması zor bölgeler de dahil olmak üzere birçok bölgede artan bulaşma nedeniyle meydana gelmiştir. 1 Ocak ile 28 Eylül 2025 arasında Angola, toplam 29.347 vaka ve 809 ölüm (364 topluluk ölümü dahil) bildirmiş olup, genel ölüm oranı %2,8 ve tesis ölüm oranı %1,2 olmuştur. Vakalar 21 ilin 18'inden bildirilmiş olup, vakaların %60'ı 4 ilde görülmüştür: Luanda (7035 vaka), Benguela (4728), Bengo (3069) ve Cuanza Sul (2883).

Şekil 4: Angola: A) Haftalık vaka, ölüm ve CFR sayıları ve B) 28 Eylül 2025 itibarıyla vakaların coğrafi dağılımı.

Çad

13 Temmuz 2025'te ilk şüpheli kolera vakası bildirildiğinden bu yana, Çad toplam 2.506 vaka ve 143 ölüm kaydetmiş olup, ölüm oranı %5,7'dir. Eylül ayında Çad, 1073 yeni kolera vakası ve 51 ilgili ölüm (ölüm oranı: %4,8) bildirmiş olup, bu rakamlar Ağustos 2025'e kıyasla vakalarda %14, ölümlerde ise %38'lik bir düşüşe işaret etmektedir. Ancak, vaka sayılarında düşüş olmasına rağmen ölüm oranının yüksek seyretmesi, vaka yönetiminin etkinliği veya tedaviye zamanında erişim konusunda devam eden ciddi sorunların varlığını göstermektedir.

Ouaddai, Sila ve Guera olmak üzere üç il etkilenmeye devam etmektedir ve bu illerde dokuz aktif sağlık bölgesi bulunmaktadır: Ouaddaï'de altı (Chokoyane, Hadjer Hadid, Adre, Amleyouna, Abeche ve Abougoudam), Sila'da iki (Abdi ve Goz Beïda) ve Guera'da bir (Bitkine). Vakaların coğrafi olarak yayıldığı gözlemlenmiştir ve salgınlar, yüksek ölüm oranlarının bildirildiği ulaşılması zor bölgeleri giderek daha fazla etkilemektedir. Bu durum, müdahale çabalarının uzak bölgelerdeki bulaşma hızına yetişemediğini göstermektedir. Önemli nüfus göçü ve komşu Sudan ile sınır ötesi hareketlilik nedeniyle operasyonel bağlam karmaşık olmaya devam etmektedir.

Şekil 5: Çad: 28 Eylül 2025 itibarıyla bölgelere göre kümülatif vaka dağılımı (solda) ve günlük vaka eğilimi (sağda).

Kongo Cumhuriyeti

Eylül 2025'te Kongo 78 vaka ve 4 ölüm bildirmiş olup, ölüm oranı %3,8 olarak kaydedilmiştir. Bu rakamlar Ağustos 2025'e kıyasla vakalarda %77, ölümlerde ise %91'lik bir düşüşe işaret etmektedir.

21 Haziran ile 28 Eylül 2025 tarihleri arasında 793 vaka ve 66 ölüm bildirilmiş ve ölüm oranı %8,3 olmuştur. Vakalar üç bölgeden bildirilmiştir: Brazzaville (İle Mbamou ve Talangai ilçeleri), Kongo-Oubangui (Mossaka ilçesi) ve Nkéni-Alima (Gamboma ilçesi).

Yüksek kümülatif CFR, özellikle salgının başlangıcında vakaların tespiti ve yönetimindeki temel zayıflıkları yansıtmaktadır. Yeniden ortaya çıkmasını önlemek için, özellikle Kongo Demokratik Cumhuriyeti'ne bağlanan nehir ulaşım yolları boyunca sürekli süreyans ve WASH'ın güçlendirilmesi gerekmektedir.

Şekil 6: Kongo Cumhriyeti: 28 Eylül itibarıyla bölgelere göre kümülatif vaka dağılımı (solda) ve günlük vaka eğilimi (sağda)

Kongo Demokratik Cumhuriyeti

Eylül 2025'te Kongo Demokratik Cumhuriyeti 5005 yeni kolera vakası ve 146 kolera kaynaklı ölüm bildirmiştir; ölüm oranı %2,9 olarak kaydedilmiştir. Bu rakamlar, Ağustos 2025'e kıyasla vakalarda %24, ölümlerde ise %43'lük bir düşüşe işaret etmektedir.

1 Ocak ile 28 Eylül 2025 arasında 56.696 vaka ve 1713 ölüm bildirilmiştir (ölüm oranı: %3), bu rakamlar ülkenin 25 yılı aşkın süredir bildirdiği en yüksek yıllık vaka sayısıdır. Salgın yaygın bir şekilde yayılmış olup, 26 ilin 20'sini ve 221 sağlık bölgesini etkilemektedir.

Nehir yoluyla bulaşma önemli bir sorun teşkil etmektedir ve devam eden balıkçılık sezonu ve yağmur mevsiminin başlamasıyla vakalarda artış beklenmektedir.

Şekil 7: Kongo Demokratik Cumhuriyeti: 28 Eylül itibarıyla illere göre kümülatif vaka dağılımı (solda) ve haftalık vaka, ölüm ve CFR eğilimleri (sağda)

Güney Sudan

Eylül 2025'te Güney Sudan, 2036 yeni kolera vakası ve 22 ilgili ölüm bildirmiştir; ölüm oranı %1,1 olarak kaydedilmiştir. Bu rakamlar, Ağustos 2025'e kıyasla vakalarda %35, ölümlerde ise %42'lik bir düşüşe işaret etmektedir. 1 Ocak ile 28 Eylül 2025 arasında Güney Sudan toplam 77.388 vaka ve 1249 ölüm bildirmiş olup, ölüm oranı %1,6 olarak kaydedilmiştir.

Son zamanlarda görülen düşüşe rağmen, ülkede son haftalarda bildirilen vaka sayısı hala dikkat çekicidir. Ayrıca, Eylül ayında meydana gelen yaygın sel felaketi 121 sağlık tesisini etkilemiş ve çoğunluğu Unity, Jonglei ve Upper Nile eyaletlerinde olmak üzere 170.000'den fazla kişiyi yerinden etmiştir. Bu durum, sağlık hizmetlerinin aksamasını ve güvenli suya erişimin kısıtlanmasını beraberinde getirerek önümüzdeki haftalarda bulaşmanın artma riskini artırmaktadır. Bu nedenle, sürekli sürveyans ve müdahale malzemelerinin önceden hazır bulundurulması kritik öneme sahiptir.

Şekil 8: Güney Sudan: 1 Ocak-28 Eylül 2025 tarihleri arasında kümülatif vaka dağılımı (solda) ve haftalık vaka eğilimi (sağda).

Sudan

Eylül 2025'te Sudan, 6.772 yeni kolera vakası ve 293 ilgili ölüm bildirmiş olup, ölüm oranı %4,3 olarak kaydedilmiştir. Bu rakamlar, Ağustos 2025'e kıyasla vakalarda %45, ölümlerde ise %26'lık bir düşüşe işaret etmektedir. 1 Ocak ile 28 Eylül 2025 arasında Sudan, toplam 69.723 vaka ve 1653 ölüm bildirmiş olup, ölüm oranı %2,4 olmuştur. Eylül ayında kümülatif orandan daha yüksek olan ölüm oranındaki artış, aktif bulaşma bölgelerinde hasta yönetimi ve sağlık hizmetlerine erişim konusunda süregelen zorlukları ortaya koymaktadır.

Çoğu eyalette düşüş eğilimi görülürken, özellikle güvensizlik, yağma ve nüfus göçünden etkilenen Batı ve Orta Darfur, Kassala ve Güney Kordofan bölgelerinde vaka sayıları artmıştır. Yağmur mevsiminin devam etmesi de durumu zorlaştırmaktadır. Bu faktörler, özellikle Kuzey Darfur'da (Tawila bölgesi) müdahale faaliyetlerinin uygulanmasında ve sanitasyon kapsamı ve su temininde temel eksikliklerin giderilmesinde zorluklara yol açarak kritik bölgelerdeki kontrol çabalarını engellemektedir.

Şekil 9: Sudan: 28 Eylül 2025 itibarıyla eyaletlere göre 100.000 nüfus başına kümülatif vaka dağılımı (solda) ve haftalık vaka eğilimi (sağda).

Operasyonel Güncellemeler

DSÖ, aşağıdaki kolera salgını yanıt faaliyetlerinde Üye Devletleri desteklemek için küresel, bölgesel ve ülke düzeyinde ortaklarla birlikte çalışmaktadır:

Koordinasyon

• DSÖ, ülkelerin ihtiyaçlarını desteklemek için Küresel Salgın Uyarı ve Yanıt Ağı (GOARN) ve Bekleme Ortakları (SBP) dahil olmak üzere ortaklarla müdahale çabalarını aktif olarak koordine etmektedir.
• 1 Ocak ile 28 Eylül 2025 tarihleri arasında GOARN toplam 17 görevlendirmeyi desteklemiştir. Bu görevlendirmeler Angola, Güney Sudan ve Myanmar'a teknik destek sağlamış, ayrıca DSÖ Genel Merkezi'ndeki Olay Yönetimi Destek Ekibi (IMST) aracılığıyla küresel kolera müdahalesine uzaktan destek vermiş ve epidemiyoloji ve sürveyans gibi alanlara odaklanmıştır. Ayrıca, Çad'daki kolera salgınına destek olmak üzere bir risk iletişimi ve topluluk katılımı uzmanı ile bir epidemiyolog olmak üzere iki uzmanın görevlendirilmesi süreci devam etmektedir.
• GOARN Operasyonel Destek Ekibi, DSÖ ve GOARN ortakları tarafından kolera salgınından etkilenen ülkelere sağlanan desteğin izlenmesi ve koordinasyonunu geliştirmek için yeni bir Kolera Görevlendirme Panosu başlatmıştır. DSÖ Olay Yönetimi Destek Ekibi (IMST) ve Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH – SEEG, Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu (IFRC), Birleşmiş Milletler Çocuk Fonu (UNICEF) ve Birleşik Krallık Halk Sağlığı Hızlı Destek Ekibi (UK-PHRST) gibi ortaklarla işbirliği içinde geliştirilen bu gösterge paneli, görevlendirmeleri takip etmek için merkezi bir platform sağlar ve kolera müdahalesi kapsamında teknik ve operasyonel yardımın koordinasyonunun güçlendirilmesine katkıda bulunur.
• Ek olarak, 16 uzman (3 ila 6 ay süreyle) beş ülkeye (Angola, Komorlar, Ürdün, Panama/merkez desteği ve Güney Sudan) SBP aracılığıyla Bilgi Yönetimi, Ortak/Küme Koordinasyonu, Cinsel Sömürü, İstismar ve Tacizin Önlenmesi ve Yanıt (PRSEAH), Enfeksiyon Önleme ve Kontrolü (IPC) / WASH, Risk İletişimi ve Toplum Katılımı (RCCE), Epidemiyoloji, Kolera yanıtı koordinasyonu, Vaka Yönetimi, Operasyon Desteği ve Lojistik (OSL) alanlarında, uzaktan küresel WASH desteği de dahil olmak üzere kolera yanıtını desteklemek üzere konuşlandırılmıştır.
• DSÖ, GOARN ve Destekleyici Ortakları’nın söz konusu yanıt çalışmalarına sağladığı kritik desteği takdir etmektedir.

Halk Sağlığı Sürveyansı

• Etkilenen ülkelere, sürveyans verilerinin kalitesini ve kullanımını iyileştirmek için doğrudan destek sağlanmaktadır. Bu destek, yeni analitik gösterge panellerinin kullanıma sunulmasını, epidemiyolojik tahminlere ilişkin teknik yardım sağlanmasını ve operasyonel karar alma süreçlerine bilgi sağlamak üzere haftalık istihbarat raporlarının hazırlanmasını içermektedir.
• Kongo Demokratik Cumhuriyeti/Kongo Cumhuriyeti ve Çad/Sudan gibi komşu ülkeler arasında düzenli bilgi paylaşımı görüşmeleri ve bulaşma dinamiklerini daha iyi izlemek için sürveyans göstergelerinin uyumlaştırılması yoluyla, önemli sınır ötesi bölgelerde ortak sürveyans kolaylaştırılmaktadır.
• Kolera sürveyans sistemlerini güçlendirmek için ülkeler ve ortaklarla koordinasyon devam etmektedir. Bu, ülkelerin GTFCC halk sağlığı sürveyans kılavuzunu uygulamasına yardımcı olmak, teknik araçlar sağlamak ve çok sektörlü müdahaleler için öncelikli alanların (PAMI) belirlenmesini desteklemek gibi faaliyetleri içermektedir.

Laboratuvar

• Malavi'de iki haftalık bir eğitmen eğitimi düzenlenmiştir. Bu eğitimde 25 laboratuvar personeline kolera teşhisinin temelleri, 27 ilçeden 73 sağlık çalışanına ise kolera testi, numune toplama ve hızlı tanı testlerinin (RDT) kullanımı konusunda GTFCC stratejisi öğretilmiştir.
• Salgınlar sırasında test stratejilerini belirlemek ve uygulamak için ülkelere teknik destek sağlanmaktadır.
• Ülkeler için laboratuvar güçlendirme planlarının geliştirilmesinde destek ve yardım sağlanmıştır.
• Laboratuvar tanı malzemesi ihtiyaçlarının belirlenmesi, akut ve aktif salgınların görüldüğü ülkelerde laboratuvar malzemelerinin dağıtımı ve risk altındaki ülkelerde malzemelerin önceden konumlandırılması için destek sağlanmaktadır.
• Salgın izleme dahil olmak üzere kolera sürveyansı için Gavi'ye uygun ülkelere kolera RDT'lerinin tedariki konusunda Gavi ile işbirliği devam etmektedir.

Aşılama

• OCV üretimi, tedarikçi ve ortakların önemli çabalarını yansıtan, Eylül 2025'te üretilen yedi milyondan fazla doz ile yüksek hızda devam etmektedir.
• Stoklar, küresel OCV stoklarının haftalık ve aylık ortalamasının, salgınlara müdahale için her zaman hazır bulunması gereken beş milyonluk acil durum stok seviyesinin altında kaldığı on hafta ve üç ayın ardından, Ağustos ayında 2,6 milyon olan ortalama stok miktarı Eylül ayında 5,2 milyona ulaşmıştır.
• Toplamda, 2025 yılının ilk dokuz ayında Angola (3), Çad (4), Kongo Cumhuriyeti, Kongo Demokratik Cumhuriyeti (5), Etiyopya (2), Gana (4), Fildişi Sahili, Kenya, Mozambik, Myanmar, Nepal, Nijerya (4), Güney Sudan (11) ve Sudan (9) tarafından toplu olarak 65 milyon doz tek turlu kampanyalar için talep edilmiştir. Kırk beş talep ve 49 milyon OCV dozu onaylanırken, üç talep Uluslararası Aşı Tedarik Koordinasyon Grubu (ICG) tarafından onaylanmamıştır.
• 2025 yılında, 18 ülke (Angola, Bangladeş, Çad, Fildişi Sahili, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Etiyopya, Gana, Haiti, Kenya, Malavi, Mozambik, Myanmar, Nijer, Nijerya, Güney Sudan, Sudan, Yemen ve Zambiya) 57 reaktif aşılama kampanyası yürütmüştür; bu kampanyalar arasında üç ülkede (Angola, Çad, Fildişi Sahili) aşının kullanıma sunulması da bulunmaktadır. Aşıların sınırlı bulunması nedeniyle, yalnızca tek doz aşılama kampanyaları onaylanmış ve uygulanmıştır.

Vaka yönetimi, Enfeksiyon Önleme ve Kontrol (IPC) & Su, Sanitasyon ve Hijyen (WASH)

• Güney Sudan'daki kolera yanıtını desteklemek için bir Standby Partner vaka yönetimi uzmanı görevlendirilmiştir.
• Dokuz kolera vaka yönetimi iş yardımcısının Portekizce çevirileri tamamlanmış ve GTFCC web sitesinde yayınlanmak üzere sunulmuştur. Bunlar arasında şunlar yer almaktadır: Dehidrasyon değerlendirmesi, Hasta algoritması, Dehidrasyon belirtisi göstermeyen hastaların tedavisi, Hafif dehidrasyon gösteren hastaların tedavisi, Hafif dehidrasyon gösteren hastalarda hidrasyonun sürdürülmesi, Şiddetli dehidrasyon gösteren hastaların tedavisi, Şiddetli dehidrasyon gösteren hastalarda hidrasyonun sürdürülmesi, Hidrasyon ve taburculuk için hızlı başvuru tablosu. Bkz: Klinik İş Yardımcıları – GTFCC.

Risk iletişimi ve toplum katılımı (RCCE)

• Talep üzerine ülkelere teknik destek sağlanmıştır (Çad, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Güney Sudan).
• IMST içinde ve bölgesel ve ülke düzeylerinde RCCE odak noktalarıyla düzenli koordinasyon ve bilgi paylaşımı sağlanmıştır.
• RCCE Kolektif Hizmeti (UNICEF ve IFRC) aracılığıyla haftalık ortak koordinasyon toplantıları düzenlenmiştir.
• Birleşik Krallık PHRST aracılığıyla görevlendirilen yedek ortak olan AFRO'daki yeni RCCE Teknik Görevlisinin işe alım ve koordinasyonuna destek sağlanmıştır.
• RCCE ayağı için entegre kıta planının ve ilgili kurumlar arası faaliyet planlamasının geliştirilmesine katkıda bulunmuştur.
• Bölgelerden ve ülkelerden gelen mevcut RCCE materyallerini, kılavuzlarını ve araçlarını merkezi bir depoda birleştirmiştir.
• Kolera bileşenlerini, Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin Tshopo bölgesinde devam eden mpox operasyonel araştırmasına entegre etmiştir.
• Afrika Infodemic Response Alliance (AIRA) tarafından üretilen “Viral Facts Africa” iletişim paketlerini ve açıklayıcı videoları yaygınlaştırmış ve IFRC ve UNICEF ile işbirliği yaparak ortak topluluk içgörü raporları ve kurumlar arası veri bazlı geliştirme araçları (Action Trackers) üretmiştir.

Temel zorluklar

Birkaç zorluk, koleranın küresel yayılımına ve artışına karşı verilen yanıtı zorlaştırmaktadır:

• Kolera'nın son derece bulaşıcı yapısı, doğal afetler ve iklimsel etkilerden kaynaklanan felaketlerle birleşince, kontrol çabalarını önemli ölçüde engellemektedir.
• Yetersiz WASH altyapısı ve güvenilir veri eksikliği, etkilenen bölgelerde kolera bulaşmasını sürdürmektedir.
• Önleyici aşılamanın uygulanmasını engelleyen ve kampanyaların yalnızca en çok etkilenen bölgelerde uygulanmasına izin veren yetersiz OCV stokları, savunmasız popülasyonları sürekli bulaşmaya maruz bırakmaktadır.
• Kırılgan, çatışma ve şiddet bölgelerinde veya sosyal huzursuzluk yaşanan bölgelerde bakıma yönelik engeller, etkilenen popülasyonların tedavi ve önleme hizmetlerine erişimini zorlaştırmaktadır.
• Sınırlı kapasite ve siyasi ve ekonomik zorluklar nedeniyle gecikmiş verilerle sürveyans ve raporlama açıkları, zamanında yanıtı engellemektedir.
• Geçiş kontrolünün düzgün sağlanamadığı sınırlar, yetersiz sürveyans ve düşük toplum farkındalığı tarafından körüklenen sınır ötesi bulaşma riskinin artması.
• Hükümetler, sivil toplum örgütleri ve uluslararası kuruluşlar arasındaki yetersiz koordinasyon, müdahale çabalarının genel etkinliğini etkilemektedir.
• Acil durumlarda konuşlandırılmak üzere yeterli deneyimli personel bulunmamasıyla personel eksikliği, müdahale çabalarını daha da karmaşık hale getirmektedir.
• Ülkeler aynı anda büyük ölçekli kolera salgınları ve diğer acil durumlarla karşı karşıya kaldıkça tükenen ulusal yanıt kapasiteleri, kaynakları zorlamaktadır.
• Finansman ve kaynak açıkları, kilit donör desteğinin geri çekilmesinin yüksek yüke sahip bazı ülkelerdeki müdahale çabalarını etkilemesiyle birlikte bir sorun olmaya devam etmektedir; önleme, hazırlık ve salgın yönetimi için sürekli uluslararası ve ulusal yatırıma ihtiyaç vardır.

Atılacak adımlar

Yukarıda belirtilen zorlukları ele almak için DSÖ, UNICEF, IFRC ve ortaklar birlikte çalışmaktadır.

• Kolera senaryosu planlaması ve tahmini, küresel, bölgesel ve ulusal düzeylerde şiddetli iklim olaylarının etkisi göz önünde bulundurularak güncellenmeye devam edecektir.
• DSÖ, kolera hazırlık ve müdahaleye yönelik yatırımları savunmaya devam edecek ve sürdürülebilir çözümler için uzun vadeli yatırımların gerekli olduğunu vurgularken, mevcut vaka artışına hızlı acil müdahale için acil yatırımların gerekli olduğunu vurgulayacaktır.
• DSÖ ve UNICEF, ortaklarıyla işbirliği içinde, aşılar da dahil olmak üzere temel kolera malzemelerinin tedarikini kolaylaştırmaya devam edecek ve ihtiyaçların önceliklendirilmesine dayalı olarak bu malzemelerin bulunabilirliğini sağlayacaktır.
• DSÖ, GTFCC gibi ortaklarla birlikte, kısıtlı bir ortamda önleme ve yanıt faaliyetlerini mümkün kılmak için Sağlık Bakanlıklarını ve uygulayıcı ortakları en son bilgiler ve kaynaklarla destekleyecektir.
• Ülke düzeyinde yanıt planlamasını iyileştirmek, verimliliği artırmaya ve daha etkili kolera müdahalelerini garantilemeye yardımcı olacaktır.
• Sınır ötesi koordinasyonun iyileştirilmesi, verileri paylaşabilen, sürveyans sistemlerini uyumlu hale getirebilen ve son derece hareketli nüfuslara hizmet etmek için ortak yanıtlar uygulayabilen koordinasyon yapıları kurularak önceliklendirilecektir.

Ek 1. Veri, tablo ve şekillere ait notlar

Sunulan tüm veriler yorumlanırken dikkatli olunmalıdır. DSÖ, ulusal halk sağlığı yetkilileri ve farklı dahil etme kriterleri ve farklı veri kesme süreleri kullanan diğer kaynaklar tarafından yayınlanan bilgi ürünleri arasında farklılıklar olması beklenebilir. Doğruluk ve güvenilirliği sağlamak için adımlar atılırken, tüm veriler sürekli doğrulamaya ve değişikliğe tabidir. Vaka tespiti, tanımlar, test stratejileri, raporlama uygulaması ve gecikme süreleri ülkeler/bölgeler/yönetim bölgeleri arasında farklılık göstermektedir. Diğerlerinin yanı sıra bu faktörler, gerçek vaka ve ölüm sayılarının değişken eksik tahmin edilmesi ve bu verilerin küresel düzeyde yansıtılmasındaki değişken gecikmelerle sunulan sayıları etkilemektedir.

"Ülkeler", benzer statüdeki ülkeleri, bölgeleri, yönetim bölgelerini veya diğer yargıları ifade edebilir. Kullanılan gösterimler ve bu materyallerin sunumu, herhangi bir ülkenin, bölgenin veya alanın veya yetkililerinin yasal statüsü veya sınırlarının veya hudutlarının sınırlandırılmasına ilişkin olarak DSÖ adına herhangi bir görüş ifade ettiği anlamına gelmez.  Haritalardaki noktalı ve kesikli çizgiler, henüz tam olarak anlaşılamamış olabilecek yaklaşık sınır çizgilerini temsil eder. Ülkeler, bölgeler ve yönetim bölgeleri, DSÖ idaresi altında düzenlenmiştir. Belirli şirketlerden veya belirli üreticilerin ürünlerinden bahsedilmesi, bunların DSÖ tarafından bahsi geçmeyen benzer nitelikteki diğer ürünlere tercih edilerek onaylandığı veya önerildiği anlamına gelmez. Hatalar ve eksiklikler dışında, tescilli ürünlerin adları büyük harflerle ayırt edilir.

Ek 2. Teknik Rehberlik ve Diğer Kaynaklar

Genel

• Cholera fact sheet
• Ending Cholera, A Global Roadmap To 2030
• Global cholera strategic preparedness, readiness, and response plan 2023/24
• WHO’s Call for urgent and collective action to fight cholera
• Disease outbreak news Cholera – Multi-country with a focus on countries experiencing current surges
• Global Task Force on Cholera Control (GTFCC)
• AFRO Weekly outbreaks and emergency bulletin
• WHO AFRO Cholera Dashboard
• Cholera upsurge (2021-present) web page

Eğitim

• GTFCC Laboratory - Sample collection and testing with Rapid Diagnostic Tests for cholera for health care workers and job aids
• GTFCC Sample collection for cholera testing and Vibrio cholerae O1/O139 preservation methods in English, French, Portuguese and Arabic.
• GTFCC Cholera surveillance for health authorities as well as on cholera surveillance health care workers. These courses are available in English and French.
• Countries are encouraged to periodically self-assess their cholera surveillance systems using the GTFCC methodto assess cholera surveillance to identify key activities for strengthening surveillance in line with GTFCC recommendations.

Teknik rehberlik

• GTFCC fixed ORP interim guidance and planning
• Public health surveillance for cholera, Guidance document, 2024 including tools and job aids. These recommendations are available in English, French, Arabic and Portuguese.
• Recommendations for reporting cholera to the regional and global levels, 2025 GTFCC updated recommendations for cholera reporting to the regional and global levels. This comes along with a reporting template in Excel. It is available in English, Arabic, French and Portuguese.