1 Aralık 2025

Durumun Özeti

Kongo Demokratik Cumhuriyeti (DRC) Sağlık Bakanlığı (MoH), 4 Eylül 2025'te ilan edilen Ebola virüsü hastalığı (EVD) salgınının 1 Aralık 2025'te bitiğini ilan etmiştir. Söz konusu salgını bittiği, EVH ile doğrulanan son kişinin virüs için negatif test sonucu alması ve 19 Ekim 2025'te taburcu edilmesinden bu yana iki ardışık kuluçka döneminden (toplam 42 gün) sonra ilan edilmiştir. Kasai Eyaleti, Bulape Sağlık Bölgesi'ndeki altı sağlık alanından 45 ölüm (CFR 70,3%) dahil olmak üzere toplam 64 vaka (53 doğrulanmış, 11 olası) bildirilmiştir. DSÖ ve ortakları, salgını kontrol altına almak için hükümete teknik, operasyonel ve finansal destek sağlamıştır. Bu, ülkenin 16. Ebola salgınıdır. Salgın sona ermiş olsa da sağlık yetkilileri, yeniden ortaya çıkan herhangi bir durumu hızla tespit etmek ve yanıt vermek için sürveyans çalışmalarını sürdürmektedir. Risk iletişimi ve toplum katılım faaliyetleri, doğru bilgi sağlamaya, toplumdan gelen geri bildirimleri ve söylentileri izlemeye ve bunlara yanıt vermeye ve salgından etkilenen bireylere yönelik damgalanmayı azaltma çabalarını desteklemeye devam edecektir.

Durumun Tanımlanması

Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde (KDC) EVD salgını 4 Eylül 2025'te ilan edilmiştir. 30 Kasım 2025 itibarıyla, Kasai Eyaleti, Bulape Sağlık Bölgesi'ndeki altı sağlık alanında (Bambalaie, Bulape, Bulape Com, Dikolo, Ingongo ve Mpianga) 45 ölüm (CFR %70,3) dahil olmak üzere toplam 64 vaka (53 doğrulanmış, 11 olası) bildirilmiştir. 25 Eylül 2025'te bildirilen son doğrulanmış vakadan bu yana, yeni doğrulanmış EVH vakası bildirilmemiştir.

Sağlık çalışanları arasında beş vaka (dört hemşire ve bir laboratuvar teknisyeni) görülmüş olup  bunlardan üçü ölmüştür. Salgının merkezleri Dikolo (26 vaka, 15 ölüm) ve Bulape (24 vaka, 22 ölüm) sağlık alanlarında yer almış olup söz konusu bölgeler toplamda bildirilen toplam vakaların %78,1'ini ve tüm ölümlerin %82,2'sini oluşmaktadır. Salgın başlangıçta hastane kaynaklı bulaşma ve yüksek bulaşlı bir cenaze töreniyle başlamış ve küçük çocuklarda yüksek ölüm oranlarına yol açmıştır. 12 Ekim 2025 itibarıyla toplam 572 temaslı takip edilmiştir.

Sağlık Bakanlığı, 1 Aralık 2025 tarihinde salgının sona erdiğini ilan etmiştir. Bu açıklama, DSÖ önerileri doğrultusunda, EVD tanısı doğrulanan son kişinin virüs testi negatif sonuçlanıp 19 Ekim 2025 tarihinde taburcu edilmesinin ardından gelen iki ardışık kuluçka döneminin (42 gün) ardından gelmiştir.

Şekil 1. 30 Kasım 2025 itibarıyla Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Kasai eyaleti, Bulape Sağlık Bölgesi'ndeki Ebola virüsü hastalığının doğrulanmış ve olası vaka ve ölümlerinin haritası.

Şekil 2: 30 Kasım 2025 itibarıyla Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Kasai eyaletindeki Bulape Sağlık Bölgesi'nde doğrulanmış ve muhtemel Ebola virüsü hastalığı vakalarının salgın eğrisi

Epidemiyoloji

Ebola virüsü hastalığı, Ebola virüsünün (EBOV) neden olduğu ciddi bir hastalıktır. Virüs, enfekte yaban hayvanlarının kanı veya salgılarıyla yakın temas yoluyla insanlara bulaşır ve ardından vücut sıvıları, organlar veya kontamine yüzey ve malzemelerle doğrudan temas yoluyla insandan insana bulaşır.

Virüsle enfeksiyon ile semptomların başlangıcı arasındaki süre olan kuluçka süresi 2 ila 21 gün arasında değişmekle birlikte genellikle 7-11 gündür. İnsanlar kuluçka döneminde bulaşıcı değildir; erken semptomlarla bulaşıcı hale gelirler; bu nedenle bulaşma riski klinik belirtilerin başlangıcında başlar ve hastalığın şiddetiyle birlikte artar.

Önceki salgınlarda %25 ila %90 arasında değişen vaka ölüm oranları bildirilmiştir. Hastalık, genellikle birkaç gün sonra mide bulantısı, kusma, ishal ve bazen değişken bir döküntü ile takip edilen, spesifik olmayan semptom/bulgularla (örn. karın ağrısı, iştahsızlık, yorgunluk, halsizlik, miyalji, boğaz ağrısı) birlikte görülen akut ateş başlangıcıyla karakterizedir. Şiddetli hastalık, enfekte gebe kadınlarda hemorajik belirtiler (örn. kanama), ensefalopati, şok/hipotansiyon, çoklu organ yetmezliği ve kendiliğinden düşük içerebilir. İyileşen bireylerde uzun süreli sekeller (örn. eklem ağrısı, nörobilişsel işlev bozukluğu, üveit, bazen katarakt oluşumu ile birlikte) görülebilir ve immün ayrıcalıklı bölgelerde (örn. merkezi sinir sistemi, gözler, testisler) klinik ve subklinik kalıcı enfeksiyon meydana gelebilir. Aile üyeleri, sağlık ve bakım sağlayıcıları ve ölen kişiyle doğrudan teması olan cenaze törenlerine katılanlar özellikle risk altındadır.

Halk Sağlığı Yanıtı

Sağlık yetkilileri, DSÖ ve ortaklarının desteğiyle, aşağıdakiler de dahil olmak üzere halk sağlığı önlemlerini uygulamıştır:

Koordinasyon

• Sağlık Bakanlığı (SB), salgın yanıtını DSÖ ve ortaklarıyla koordine ederken, Bulape Sağlık Bölgesi'ndeki Olay Yönetim Ekibi saha operasyonlarını denetlemiştir.
• Sağlık Bakanı liderliğindeki üst düzey bir ulusal heyet, yanıt faaliyetlerini değerlendirmek, hükümetin kararlılığını teyit etmek ve yeni inşa edilen Ebola Tedavi Merkezi'nin açılışını yapmak üzere Kasai Eyaleti'ni ziyaret etmiştir.
• DSÖ, ulusal yetkililerin yanıtı hızla artırmasına ve sürdürmesine destek olmak için 112 uzman ve ön saflarda görev yapan müdahalecileri görevlendirmiştir.
• Sürveyans, vaka yönetimi, teşhis, aşılama, enfeksiyon kontrol önlemleri, toplum katılımı ve operasyonel hazırlık alanındaki çalışmalara rehberlik etmek üzere bölgesel bir stratejik hazırlık ve yanıt planı geliştirilmiş ve dağıtılmıştır.
• DSÖ, ortakların katkılarıyla desteklenen müdahale operasyonlarını artırmak için 21 milyon ABD doları tutarında bir yardım çağrısında bulunmuştur.

Sürveyans

• Bulape ve çevresindeki bölgelerde gözetim faaliyetleri artırıldı ve 100'den fazla uyarı incelendi.
• Toplum sağlık çalışanları, basitleştirilmiş vaka tanımları kullanılarak toplum temelli gözetimi desteklemek üzere eğitildi.
• Kongolu Kızılhaç gönüllüleri, toplum ölümlerini bildirme ve gözetim çalışmalarını destekleme konusunda görev alırken, sağlık tesislerinde ölüm gözetimi başlatıldı.
• Sınır geçişleri de dahil olmak üzere giriş ve kontrol noktalarında gözetim, sağlık taraması ve risk iletişimi güçlendirildi ve giriş noktalarındaki personelin şüpheli vakaları tespit edip yönetmesi konusunda bilinçlendirilmesi sağlandı.
• Sınır toplulukları erken uyarı sistemlerine ve ulusal gözetim ağına entegre edildi.
• DSÖ, Bulape'de epidemiyologlar görevlendirdi ve salgının sona erdiğinin ilan edilmesinin ardından 90 günlük yoğun gözetim sürecini destekliyor.

Laboratuvar

• Sağlık Bakanlığı ve ortakları, laboratuvar kapasitelerini güçlendirmiş ve laboratuvar sonuçlarının geri dönüş süresini kısaltmak için mobil bir laboratuvar kurmuştur.
• Sağlık Bakanlığı, ilk doğrulanmış vakanın örneği üzerinde tam genom dizilimi gerçekleştirmiş olup bulgular, salgının büyük olasılıkla zoonotik bir rezervuardan kaynaklanan bir yayılma olayının sonucu olduğunu göstermektedir.

Vaka Yönetimi

• Sağlık Bakanlığı, DSÖ ve ortaklarının desteğiyle Bulape'de bir Ebola tedavi merkezi kurmuştur.
• Vaka yönetimi stratejisi, tüm kritik noktalardaki tüm olası ve doğrulanmış vakalara bakım sağlamak için yeterli kapasiteyi sağlamak amacıyla genişletilmiştir.
• Saldırı ekipleri ve ortakları klinik bakımı desteklemiştir. Hastalar monoklonal antikor tedavisi almıştır.
• DSÖ uzmanları, vaka yönetimini, temel sağlık hizmetlerini ve sağ kalanlar programının uygulanmasını desteklemiştir.

Aşılama

• Bulape, Bulambae ve Mweka Sağlık Bölgelerinde toplam 47.577 kişi rVSVΔG-ZEBOV-GP (Ervebo) Ebola aşısıyla aşılanmıştır. Temaslıları, potansiyel temaslıları ve yüksek riskli sağlık çalışanları/ön saflardaki çalışanları hedefleyen bir halka aşılama stratejisi uygulanmış olup bu strateji, salgın bölgelerinde coğrafi hedeflemeyle desteklenmiştir.
• Aşı depolama ve dağıtımını desteklemek için Kananga, Mweka ve Tshikapa'ya ultra soğuk zincir ekipmanı kurulmuştur.

Enfeksiyon Önleme ve Kontrol

• Doğrulanmış vakaların geçtiği yerlerin temizlik ve dezenfeksiyonunu da içeren vakaların etrafındaki IPC halkası da dahil olmak üzere enfeksiyon önleme ve kontrol (IPC) müdahale koordinasyon mekanizması etkinleştirilmiştir.
• Şüpheli vakaların tespitini güçlendirmek ve uygun IPC önlemlerini uygulamak için sağlık çalışanlarına, ilçe yöneticilerine ve halka önerilerde bulunulmuştur.
• Bulape Genel Hastanesi, Ebola tedavi merkezi ve dört sağlık merkezine denetim gerçekleştirilmiş olup destek sağlanmıştır.

Risk İletişimi ve Topluluk Katılımı

• Risk İletişimi ve Topluluk Katılımı (RCCE) ekibinin, etkilenen topluluklara güvenli erişimi kolaylaştırmak ve toplum sürveyansını, temaslı takibi ve aşılama gibi yanıt faaliyetlerinin kabulünü güçlendirmek için diğer müdahale unsurlarıyla birlikte çalışmasını sağlayan entegre bir topluluk katılım yaklaşımı uygulanmıştır.
• Kişiye özel risk iletişimi mesajları geliştirilip yaygınlaştırılarak koruyucu davranışları ve zamanında doktora başvuru teşvik edilmiştir. Dini liderler, öğretmenler, geleneksel şifacılar ve diğer güvenilir kişilerle sürekli ve gelişen etkileşim, güven ve toplum iş birliğinin oluşturulmasına yardımcı olmuştur.
• DSÖ, EVD salgınından etkilenen yerel toplulukların bilgi, algı, deneyim, ihtiyaç ve tabandan yukarıya çözümlerini daha iyi anlamak için hızlı bir toplum değerlendirmesi yapmak üzere teknik rehberlik ve yerinde uzmanlık sağlamıştır. Bu bulgular, toplum koruması için uygun ve yerel halk sağlığı önlemlerine bilgi sağlamak amacıyla kullanılmaktadır. Toplum sağlığı gönüllüleri eğitilmiş olup desteklenmiştir; bu sayede topluma erişim ve katılım için yerel kapasite artırılmıştır.

Operasyon Desteği ve Lojistik

• DSÖ ve ortakları, etkilenen bölgelere malzeme ve personel teslimatını hızlandırmak için geçici bir hava köprüsü kurmuştur. DSÖ, sağlık çalışanlarını ve toplulukları korumak için 150 tondan fazla tıbbi malzeme ve ekipman teslim etmiştir. Ek lojistik destekleri arasında epi-servis, jeneratör, motosiklet, yatak ve hastalar için yiyecek yer almaktadır.
• Ortaklarla yapılan koordinasyon, uzak sağlık bölgelerine hızlı erişim sağlamıştır.

Hazırlık ve teyakkuz

• Dokuz komşu ülkeden sekizi hazırlık değerlendirmelerini tamamlamıştır.
• DRC'nin yüksek riskli illerine planlamada destek sağlanmıştır.
• Beş sağlık bölgesinde hazırlık konusunda kapasite geliştirme çalışmaları yürütülmüştür.

Cinsel İstismar, Suistimal ve Tacizin Önlenmesi

• Cinsel İstismar, Suistimal ve Tacizin Önlenmesi (PRSEAH), yanıt ekiplerinin bilgilendirmeleri, toplum duyarlılığı ve risk analizi yoluyla yanıt faaliyetlerine entegre edilmiştir.
• Üç kiliseden bireyler ve yanıt ekipleri/topluluk üyeleri, PRSEAH ve raporlama mekanizmaları konusunda bilgilendirilmiştir.
• Bulape Sağlık Bölgesi yetkilileriyle iş birliği içinde PRSEAH odak noktaları belirlenmiştir.
• PRSEAH ilkeleri ve raporlama bilgilerini içeren posterler sağlık merkezlerine ve ofislere asılmıştır.

DSÖ Risk Değerlendirmesi

Mevcut salgın, 1976'dan bu yana Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde görülen 16. Ebola hastalığı vakasıdır. Son salgın 2022'de Kuzey Kivu'da bildirilmiştir.

Bu salgın, mevcut altyapısı sınırlı, ulaşılması zor ve zorlu bölgelerde meydana gelmiştir. EVH'nin ülkede endemik olması göz önüne alındığında, gelecekte bir salgın beklenmedik bir durum değildir. Ebola virüsü enzootiktir ve son salgınlarda, virüslerin kalıcılığı nedeniyle hayatta kalanlarda yeniden ortaya çıktığı bildirilmiştir. EVH'nin yeniden ortaya çıkması, Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde önemli bir halk sağlığı sorunudur; ülkenin salgınları iyileştirme, salgınlara hazırlanma ve yanıt kapasitesinde eksiklikler devam etmektedir. Ülke, mpox (Maymun Çiçek Hastalığı), kolera ve kızamık da dahil olmak üzere çeşitli salgınlarla karşı karşıyadır. Ayrıca, ülke uzun vadeli bir ekonomik ve siyasi kriz yaşamaktadır. Bu nedenle, ülkenin salgına etkili bir şekilde yanıt etme kaynakları ve kapasitesi sınırlı olmuştur.

Salgının merkez üssü Angola sınırı yakınında olduğu görülmüştür (en yakın sınır geçiş noktasına bağlı olarak yaklaşık 100 ila 200 kilometre). Etkilenen bölge, Mbuji Mayi ve Kananga gibi iki ana kent merkezine nispeten uzak, ulaşılması zor bir kırsal alan olmasına rağmen, ilin farklı bölgeleri arasında, özellikle Bulape ve Tshikapa arasında nüfus hareketleri sık görülmektedir.

Salgının büyük olasılıkla yeni bir zoonotik yayılmadan kaynaklandığı ve insandan insana sürekli bulaşmaya yol açtığı düşünülmektedir. Sağlık çalışanları arasında enfeksiyon ve ölümler bildirilmiş olup, bu durum hastane kaynaklı çoğalma ve sağlık tesisleri içinde daha fazla yayılma riskini artırmıştır.

Salgının 30 Kasım 2025 itibarıyla sona erdiği ilan edilmiş olup, 42 gün boyunca yeni vaka bildirilmemiştir.

Koordinasyon

• Salgın kontrolü, koordineli ve çok sektörlü bir yaklaşım gerektirir.
• Temel müdahaleler arasında klinik bakım, sürveyans, laboratuvar hizmetleri, IPC/WASH, güvenli defin işlemleri ve toplum katılımı yer almaktadır.
• Komşu ülkelerle iş birliği, ortak araştırmalar, uyumlu raporlama ve gerçek zamanlı veri paylaşımı için elzemdir.
• Sağ kalanları izlerken, sağ kalan dernekleriyle iş birliğine dayalı ilişkilerin sürdürülmesi, olası riskleri azaltmak için bir önceliktir.

Sürveyans ve Laboratuvar

• Toplum düzeyinde, sağlık tesislerinde ve giriş/geçiş noktalarında sürveyans güçlendirilmelidir.
• Şüpheli vakalar derhal tespit edilmeli, vakaların testleri yapılmalı ve izole edilmelidir.
• Laboratuvar kapasitesi, vakaların zamanında teşhis edilmesini ve doğrulanmasını desteklemelidir.
• Temaslı takibi ve sağ kalanların izlenmesi, daha fazla bulaşmayı önlemek için elzemdir.

Vaka Yönetimi

• EVD ölüm oranını azaltmak için erken teşhis ve destekleyici bakımın başlatılması esastır. DSÖ tarafından önerilen tedaviler arasında Inmazeb® (3 antikor kombinasyonu) ve Ebanga® (tek antikor) bulunmaktadır.
• Ebola tedavi merkezleri, biyogüvenlik, IPC ve kırmızı bölgelerde doğrudan hasta gözlemine izin vermelidir. Güvenli ve etkili bakım sağlamak için DSÖ ve ortaklarının yenilikçi çözümlerinden yararlanılmalıdır.

Aşılama

• EBOV'nin neden olduğu EVD salgınları sırasında halka aşılama için Ervebo aşısı önerilmektedir.
• Hedef gruplar arasında temaslılar, doğrulanmış/şüpheli vakaların potansiyel temaslıları ve ön saflardaki çalışanlar yer almaktadır.

Risk İletişimi ve Topluluk Katılımı (RCCE)

• Toplulukların Ebola belirtilerini bilmesini, belirtileri hızla bildirmenin önemini anlamasını ve mevcut sağlık hizmetlerinden haberdar olmasını sağlamak için mümkün olan yerlerde gelişmiş RCCE müdahaleleri sürdürülmelidir. Herhangi bir yeni risk veya yeniden ortaya çıkmanın habercisi olabilecek endişeleri, söylentileri veya toplum algılarındaki değişiklikleri hızla tespit etmek için topluluk katılımı ve geri bildirim sistemleri sürdürülmelidir.
• Damgalanmanın azaltılmasını ve sağ kalanların yeniden topluma kazandırılmasını desteklemeye yönelik çalışmalar, olumlu anlatıları teşvik etmek ve geri dönen hastalara ve ailelerine karşı ayrımcılığı önlemek için yerel liderler, sağ kalan grupları ve sağlık çalışanlarıyla birlikte çalışmaya devam etmelidir.

Enfeksiyon Önleme ve Kontrolü / Su, Sanitasyon ve Hijyen (IPC/WASH)

• Doğrulanmış veya şüpheli Ebola hastalarına bakan sağlık çalışanları, DSÖ'nün Ebola ve Marburg hastalığı için Enfeksiyon Önleme ve Kontrol Kılavuzu'na göre KKD ve DSÖ 5. Madde'ye göre el hijyeni de dahil olmak üzere standart önlemlere ek olarak bulaşmaya dayalı önlemler uygulamalıdır. Güvenli atık bertarafı için kurallar ve düzenlemeler konusunda ulusal yönergeler veya DSÖ'nün güvenli atık yönetimi yönergeleri izlenmelidir.
• Sağlık tesisleri, Sağlık Hizmetlerinde Temel Çevre Sağlığı Standartları'nda belirtildiği gibi, güvenli su, sanitasyon ve hijyen altyapısıyla temiz ortamlar sağlamalıdır.
• Sağlık tesislerinde güvenli su, yeterli sanitasyon ve hijyen altyapısı ve hizmetleri sağlanmalıdır. Öneriler ve iyileştirmeler hakkında ayrıntılı bilgi için WASH FIT uygulama paketini takip ediniz.

Hazırlık ve Teyakkuz

• Sınırdaş ülkeler, erken teşhis, izolasyon ve tedavi hazırlıklarını artırmalıdır.
• Sürveyans, laboratuvar kapasitesi ve koordinasyon mekanizmalarını güçlendiriniz.
• Sağlık tesislerinin donanımlı olduğundan ve personelin Enfeksiyon Önleme ve Kontrol (IPC)/WASH ve vaka yönetimi konusunda eğitildiğinden emin olunuz.
• DSÖ, salgınla ilgili mevcut bilgilere dayanarak, Kongo Demokratik Cumhuriyeti'ne seyahat ve/veya ticaret konusunda herhangi bir kısıtlamaya gidilmemesini tavsiye etmektedir.

Ayrıntılı Bilgi İçin Aşağıdaki Bağlantılara Bakınız:

• World Health Organization. Democratic Republic of the Congo declares end of 16th Ebola outbreak. 2025. Available: https://www.afro.who.int/countries/democratic-republic-of-congo/news/democratic-republic-congo-declares-end-of16thebola-outbreak
• Democratic Republic of the Congo. Ebola virus disease outbreak declared in Kasai Province. 2025. Available: https://www.afro.who.int/countries/democratic-republic-of-congo/news/democratic-republic-congo-declares-ebola-virus-disease-outbreak-kasai-province
• World Health Organization. Ebola virus disease: Fact sheet. Geneva: WHO; 2025. Available: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ebola-disease
• World Health Organization. Ebola and Marburg virus disease epidemics: Preparedness, alert, control, and evaluation. Geneva: WHO; 2024. Available: https://www.who.int/publications/i/item/who-hse-ped-ced-2014.05
• World Health Organization. Infection prevention and control guideline for Ebola and Marburg disease. Geneva: WHO; 2023. Available: https://www.who.int/publications/i/item/WHO-WPE-CRS-HCR-2023.1
• World Health Organization. IPC measures for Ebola and Marburg: Past and present. Geneva: WHO; 2024. Available: https://www.who.int/multi-media/details/ipc-measures-for-ebola-and-marburg-disease--past-and-present
• World Health Organization. WHO-Strategic Research Agenda for Filovirus Research and Monitoring (WHO-AFIRM). Geneva: WHO; 2022. Available: https://www.who.int/publications/m/item/a-who-strategic-research-agenda-for-filovirus-research-and-monitoring-----(who-afirm)
• World Health Organization. Ebola and Marburg disease outbreaks: IPC research priorities in health care settings. Geneva: WHO; 2024. Available: https://www.who.int/publications/i/item/9789240098381
• Summary of WHO infection prevention and control guideline for Ebola and Marburg disease: A call for evidence-based practice. BMJ; 2024.Available: https://www.bmj.com/content/384/bmj.p2811
• Raphael G Frankfurter, Victoria Willet, Eugene T Richardson, et el. Infection prevention and control studies for care of patients with suspected or confirmed filovirus disease in healthcare settings: An integrative review. BMJ public health; 2024. Available: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/39015119/
• World Health Organization. Steps to put on PPE for Ebola/Marburg disease: Gown and headcover. Geneva: WHO; 2024. Available: https://www.who.int/multi-media/details/steps-to-put-on-ppe-for-ebola-marburg-disease-gown-and-headcover
• World Health Organization. Steps to remove PPE for Ebola/Marburg disease: Gown and headcover. Geneva: WHO; 2024. Available: https://www.who.int/multi-media/details/steps-to-remove-ppe-for-ebola-marburg-disease-gown-and-headcover
• World Health Organization. Steps to put on PPE for Ebola/Marburg disease: Coverall. Geneva: WHO; 2024. Available:  https://www.who.int/multi-media/details/steps-to-put-on-ppe-for-ebola-marburg-disease-coverall
• World Health Organization. Steps to remove PPE for Ebola/Marburg disease: Coverall. Geneva: WHO; 2024. Available: https://www.who.int/multi-media/details/steps-to-remove-ppe-for-ebola-marburg-disease-coverall
• World Health Organization. CORE trial protocol for candidate therapeutics against Ebola disease. Geneva: WHO; 2024. Available: https://www.who.int/publications/m/item/solidarity-partners-platform-adaptive-randomized-trial-for-new-and-repurpose-filovirus-treatments-core-trial-protocol
• World Health Organization. CORE trial protocol for candidate vaccines against Ebola disease. Geneva: WHO; 2024. Available: https://www.who.int/publications/m/item/core-protocol-a-phase-1-2-3-study-to-evaluate-the-safety-tolerability-immunogenicity-and-efficacy-of-vaccine-candidates-against-filoviruses-disease-in-healthy-individuals-at-risk-of-filovirus-disease
• World Health Organization. Filoviridae: Landscape of vaccines and therapeutics licensed or under development. Geneva: WHO; 2024. Available: https://www.who.int/publications/m/item/filoviridae---landscape-of-vaccines-and-therapeutics-licensed-or-under-development-for-pathogens-being-considered-as-priority-pathogens
• World Health Organization. Considerations for border health and points of entry for filovirus disease outbreaks. Geneva: WHO; 2024. Available: https://www.who.int/publications/m/item/considerations-for-border-health-and-points-of-entry-for-filovirus-disease-outbreaks
• World Health Organization. Syndromic entry and exit screening for epidemic-prone diseases of travellers at ground crossings: Systematic review. Geneva: WHO; 2024. Available: https://www.who.int/publications/i/item/9789240090309
• World Health Organization. Ebola disease event management at points of entry. Geneva: WHO; 2014. Available: https://iris.who.int/server/api/core/bitstreams/00727579-5fcf-4ab3-937c-45adf800c86a/content
• World Health Organization. Entry screening for Ebola disease at airports, ports and land crossings: Technical note for preparedness planning. Geneva: WHO; 2024. Available: https://www.who.int/publications/i/item/WHO-EVD-Guidance-PoE-14.3#:~:text=Overview.%20WHO%20does%20not%20recommend%20entry%20screening%20for
• World Health Organization. Exit screening at airports, ports and land crossings: Interim guidance for Ebola disease. Geneva: WHO; 2014. Available: https://iris.who.int/server/api/core/bitstreams/1a2e19e1-ee76-47a1-8561-6c337f273418/content
• World Health Organization. Risk communication and community engagement readiness and response toolkit: Ebola disease. Geneva: WHO; 2025. Available: https://www.who.int/publications/i/item/9789240110175
• World Health Organization. Diagnostic testing for Ebola and Marburg diseases: Interim guidance. Geneva: WHO; 2024. Available: Diagnostic testing for Ebola and Marburg virus diseases: interim guidance, 20 December 2024
• World Health Organization. How to safely collect blood samples by phlebotomy from patients suspected to be infected with filovirus. Geneva: WHO; 2014. Available: https://www.who.int/publications/i/item/WHO-EVD-Guidance-Lab-14.4
• World Health Organization. How to safely collect oral swabs (saliva) from deceased patients suspected to be infected with filovirus. Geneva: WHO; 2014. Available: https://www.who.int/publications/i/item/how-to-safely-collect-oral-swabs-from-deceased-patients-suspected-to-be-infected-with-ebola-or-marburg
• World Health Organization. How to safely ship human blood samples from suspected EBOD cases within a country by road, rail and sea. Geneva: WHO; 2017. Available: https://www.who.int/publications/i/item/how-to-safely-ship-human-blood-samples-from-suspected-ebola-or-marburg-cases-within-a-country-by-road-rail-and-sea
• World Health Organization. Optimized supportive care for Ebola virus disease: Clinical management SOPs. Geneva: WHO; 2019. Available: https://www.who.int/publications/i/item/9789241515894#:s
• World Health Organization. ICD-11 release. Geneva: WHO; 2022. Available: https://www.who.int/news/item/11-02-2022-icd-11-2022-release
• Kuhn JH, Adachi T, Adhikari NKJ, et al. New filovirus disease classification and nomenclature. Nature Reviews Microbiology. 2019. Available: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6637750/#SD1
• World Health Organization. Diagnostic testing for Ebola and Marburg virus diseases. Geneva: WHO; 2025. Available: https://www.who.int/publications/i/item/B09221
• World Health Organization. WHO R&D Blueprint for Epidemics and Filoviruses. Geneva: WHO; 2025. Available: https://www.who.int/teams/blueprint/ebolavirus
• World Health Organization. Pathogens prioritization: A scientific framework for epidemic and pandemic research preparedness. Geneva: WHO; 2024. Available: https://www.who.int/publications/m/item/pathogens-prioritization-a-scientific-framework-for-epidemic-and-pandemic-research-preparedness 
• World Health Organization. ICG Ebola vaccine stockpile. Geneva: WHO; 2025. Available: https://www.who.int/groups/icg/ebola-virus-disease
• World Health Organization. WHO launches online training to strengthen filovirus outbreak response. Geneva: WHO; 2025. Available:  https://www.who.int/news/item/26-03-2025-who-launches-online-training-to-strengthen-filovirus-outbreak-response#