DSÖ'nün Nijerya ve Çad Gölü Polio Salgını Çağrısı

TEMEL UNSURLAR

Nijerya’da vahşi polio virüsü tip 1 salgını: 2 vaka

Çad Gölü bölgesinde polio virüsü yüksek yayılım riski.

Kuzey Nijerya ve Çad Gölü bölgesinde Polio Salgınına Müdahale geniş kapsamlı insani müdahale girişiminin bir parçası olarak devam etmektedir.

DSÖ Kuzey Nijerya’da 3. Derece İnsani Acil Durum ilan etmiştir.

UNICEF, Kuzey-Doğu Nijerya için Seviye 3 Ortak Acil Durum Prosedürü’nü aktive etmiştir.

Kuzey Nijerya’daki İnsani Duruma Bakış

Nijerya, ülkenin kuzey-doğu bölgesinde 2009 yılından bu yana bir ayaklanma ile karşı karşıyadır ve bu durum Mayıs 2014’te en kötü etkilenmiş 3 eyalet olan Borno, Yobe ve Adamawa’da olağanüstü hal ilan edilmesine sebep olmuştur.

2015 İnsani İhtiyaçlar Değerlendirmesi (HNO), sağlık tesislerinin sistematik şekilde isyancı saldırılarının hedefinde olduğunu ve bu durumun sağlık altyapısına bütünüyle veya kısmı olarak zarar verdiğini belirtmektedir. 2016 İnsani Müdahale Planı (HPR)’na göre, 4 eyalette (Borno, Yobe, Adamawa, Gombe) yaklaşık 14.8 milyon kişi ayaklanmadan etkilenmiştir ve bunların 7 milyonu insani yardıma ihtiyaç duymaktadır. Bunlar arasından 3.7 milyon kişinin ise sağlık müdahalesine ihtiyacı bulunmaktadır.

Yeni kurtarılmış bölgelere erişimin artmasıyla ortaya çıkan hızla büyüyen insani ihtiyaçlar dikkate alındığında, DSÖ ihtiyaçların en üst noktada olduğu Borno eyaleti için bir acil Ölçek Artırma Planı geliştirmiştir.  

Nijerya ve Çad Gölü Bölgesindeki Vahşi Polio Virüs Salgın Durumu Değerlendirmesi

• 10 Ağustos 2016 tarihinde Kuzey Nijerya’da bir Vahşi Polio Virüs tip 1 (WPV1) salgını teyit edilmiştir. İki poliovirüs tipi Borno Eyaleti’nin iki yerel yönetim bölgesinden, Gwoza ve Jere’den izole edilmiştir. Bu salgın, Temmuz 2014’ten bu yana Nijerya’daki ilk vahşi poliovirüs tip 1 salgınıdır.
• Salgına müdahale olarak ve daha fazla yayılmasını önlemek amacıyla, Küresel Çocuk Felcini Yok Etme Girişimi, Borno Eyaletindeki Vahşi Poliovirüs Tip 1 Nijerya Müdahale Planı ve Çad Gölü Havzasındaki Ülkelerde Polio Salgınına Yönelik Bölgesel Müdahale Planı’nın hazırlanmasında Nijerya Hükümeti’ne destek sağlamıştır.  
• Nijerya, polio salgınını Ulusal Halk Sağlığı Acil Durumu ilan etmiş ve Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Nijer ve Nijerya Sağlık Bakanlıkları Nijerya’daki polio salgınını Çad Gölü havzasındaki ülkeler için Halk Sağlığı Acil Durumu olarak ilan etmişlerdir.

Ayrıca, DSÖ, 19 Ağustos’ta Kuzey Nijerya’da 3. Derece İnsani Acil Durum ilan ettiği resmi bildirisine cevap olarak, Borno’da bir insani Ölçek Artırma Planı geliştirmiştir. DSÖ, Çad için de bir derece verileceğini düşünerek Kamerun ve Nijer’in çevre ülkeleri için Derece 2 statüsünü korumaktadır. UNICEF de artma aşamasında Kuzey-Doğu Nijerya için Seviye 3 Ortak Acil Durum Aktivasyon Prosedürü’nü 28 Şubat 2017 tarihine kadar aktive etmiştir.

Polio salgını, Çad Gölü bölgesi, özellikle Çad (Çad Gölü alanı), kuzey Kamerun, güney Nijer ve Orta Afrika Cumhuriyeti’nin bazı bölgeleri boyunca bulaşma riskini ortaya koyarken sağlık sistemlerinin hassasiyetini ve çatışma ve emniyetsizliğin etkilerini gözler önüne sermektedir.

Polionun yok edilişinin son safhalarında polio bulaşımına rastlamak beklenmeyen bir şey değildir. Bu yeni keşif, sürveyans ve her bir çocuğa ulaşmanın önemini vurgulamaktadır. Afrika ve dünyanın diğer ülkelerinin, bakımsız ve izole çocuklar ve ailelerini bulmak ve virüsün saklandığı başka deliklerin olup olmadığını anlamak için kısıtlı erişimin olduğu alanları incelemesi gerekmektedir.

Paydaş Koordinasyonu ve İşbirliği

Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Nijer ve Nijerya Sağlık Bakanlıkları Nijerya’daki polio salgınını Çad Gölü havzasındaki ülkeler için Halk Sağlığı Acil Durumu olarak ilan etmiştir. Bu ilan, 21 Ağustos 2016 tarihinde, DSÖ Afrika Bölge Komitesi’nin 66. oturumunda yapılmıştır. 

Nijerya Hükümeti, vahşi polio tip 1 salgınına müdahalede liderliği yürütmektedir ve ulusal halk sağlığı acil durumu ilan etmiştir. Koordinasyon, Ulusal Polio Acil Durum Operasyon Merkezi (EOC) aracılığıyla yürütülmektedir.

Sağlık Bakanlığı, Ulusal teknik ekip ile düzenli toplantılar yapmaktadır. Borno eyalet seviyesindeki koordinasyon Eyalet Acil Durum Operasyon Merkezi aracılığıyla devam etmektedir ve Acil Durum Operasyon Merkezleri bünyesinde tanımlanmış sorumluluklar ile alt koordinasyon ekipleri oluşturulmuştur. 

N’Djamena’da, ülkeleri Polio Salgın Müdahalesinin uygulanmasında desteklemek üzere bir koordinasyon ekibi kurulmuştur. Çad Gölü Polio Koordinatörü, Kuzey Nijerya ve Çad Gölü bölgesinde müdahaleden sorumlu GPEI bölge koordinatörü olarak görevlendirilmiştir.

BM Gücü (MINUSCA) ve insani sivil toplum kuruluşları ile işbirliği güçlendirilmiştir.

Riskler

Kuzey Nijerya vahşi polio tip 1 salgını Çad Gölü bölgesinde hızla yayılma potansiyeline sahiptir.

Geniş riske açık popülasyon: Son 4 yılda, kuzey Nijerya’da aşılama faaliyetleri, erişim eksikliği dolayısıyla ciddi ölçüde engellenmiştir. Bu durum, erişimin sağlanamadığı alanlarda 500.000 ile 1.000.000 civarında olduğu tahmin edilen, riske açık geniş bir çocuk popülasyonunun oluşmasına sebep olmuştur. Sonuç olarak, Kuzey Nijerya’daki bağışıklık, Nijerya’daki diğer eyaletlere göre çok daha düşüktür. Tahmini olarak acil insani yardıma ihtiyacı olan 7 milyon kişi bulunmaktadır ve bunların 2.2 milyonuna şu an erişim sağlanamamaktadır.  

Tüm bölgeye yayılım: Bölgedeki önceki salgınlar, Batı ve Orta Afrika  “import  bandı”  boyunca geniş çaplı sirkülasyona sebep olmuştur. Nijerya’dan, tamamı farklı seviyelerde insani durumlar ve güvenlik sorunlarıyla karşı karşıya olan Çad Gölü bölgesindeki ülkelere gerçek bir yayılma riski mevcuttur.

Virüs hareket halinde: İki yerel yönetim bölgesinde virüsün tespit edilmesi, eyalet içerisinde ve komşu sınırlara doğru, özellikle güvenlik sebepleri gerçekleşen nüfus hareketine bağlı olarak virüsün yayılma potansiyelini göstermektedir.

Riskin önlenmesi/azaltılması

Küresel Çocuk Felcini Yok Etme Girişimi (GPEI), 2006 yılında Dünya Sağlı Asamblesi tarafından kabul edilen ulusalararası salgın müdahalesi rehberine dayanarak Afrika ve Asya’da geniş çaplı polio salgınlarının yönetimi konusunda önemli tecrübeye sahiptir. Bu yönetim, enfekte ülkelerde hızlı, etkin ve geniş kapsamlı aşılama faaliyetlerinin gerçekleştirilmesini, çevre ülkelerde korunma kampanyalarının yürütülmesini, hedef popülasyonun yaş grubunun artırılmasını, işlemler ve iletişim için personel desteğinin sağlanmasını, ülke seviyesinde acil yardım fonunun harekete geçirilmesini, bivalan OPV gibi yeni aşıların kullanılmasını ve akut flask paralizi (AFP) için aktif sürveyansın kuvvetlendirilmesini kapsamaktadır. Salgın müdahale rehberinin etkili uygulanması, bu gibi salgınların şiddeti ve süresini ciddi ölçüde azaltmıştır.  

Nijerya ve etkilenmiş çevre ülkelerinde müdahale yönetim tarafından ciddi şekilde sahiplenilmiştir:

• Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Nijer ve Nijerya Sağlık Bakanlıkları Nijerya’daki polio salgınını Çad Gölü havzasındaki ülkeler için Halk Sağlığı Acil Durumu olarak ilan etmiştir. Bu ilan, 21 Ağustos 2016 tarihinde, DSÖ Afrika Bölge Komitesi’nin 66. oturumunda yapılmıştır. 
• Nijerya Sağlık Bakanlığı, tek bir vaka dahi olmadan geçen iki (2) yılın ardından geçen hafta Borno eyaleti Gwoza ve Jere yerel yönetim bölgelerindeki iki (2) vahşi polio virüsü vakasının bildirimi sonrası, son polio salgınını 18 Ağustos 2016 tarihinde ulusal halk sağlığı acil durumu olarak ilan etmiştir.
• Uluslararası Sağlık Tüzüğü Acil Durum Komitesi’nin onuncu toplantısı 11 Ağustos 2016 tarihinde yapılmış ve mevcut epidemiyolojinin bir Uluslararası Önemi Haiz Halk Sağlığı Acil Durumu oluşturmaya devam ettiği sonucuna varılmıştır.
• Güvenlik riski taşıyan bölgelerde, bu gibi bölgelere giriş/çıkış yapan herkese bağışıklık kazandırmak amacıyla aşılama noktaları kurulmuştur. Yüksek riskli bölgeler ve popülasyonlar, majör nüfus hareket rotalarının haritalandırılması dahil düzenli olarak değerlendirilmektedir. Topluluklara erişimin artırılması amacıyla yerel seviyedeki müzakereler artırılmıştır.
• Güvenli olmayan bölgelerde salgın müdahalesi karmaşıktır ancak özel taktikler birçok çocuğa polio aşısının ulaştırılmasının sağlanmasına yardımcı olmaktadır. Bu taktikler, program bağımsızlığının sürdürülmesi, yolculara ulaşmak için geçici aşılama noktalarının kurulması ve güvenli olmayan bölgelere daha kolay erişim sağlayabilecek olan toplum çalışanları, yerel aşıcılar ve geleneksel ve dini liderler ile işbirliğini kapsamaktadır. Kanıtlanmış bu stratejiler, Afrika Boynuzu ve Orta Doğu gibi emniyetsiz alanları olan diğer bölgeler de dahil olmak üzere dünyanın büyük bir kısmında polionun yok edilmesinde bize yardımcı olmuştur.