ORTA DOĞU SOLUNUM SENDROMU KORONAVİRÜSÜ (MERS-COV) – SUUDİ ARABİSTAN
16 – 31 Aralık 2016 tarihleri arasında, Suudi Arabistan Ulusal UST Odak Noktası, iki (2) ölümlü vaka dahil on beş (15) yeni Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS) vakası bildirmiştir. Daha önce bildirilmiş olan MERS vakalarından beş (5) tanesinin de ölümü rapor edilmiştir.
Orta Doğu Solunum Sendromu Koronavirüsü (Mers-Cov) – Suudi Arabistan
Hastalık salgın haberi
17 Ocak 2017
16 – 31 Aralık 2016 tarihleri arasında, Suudi Arabistan Ulusal UST Odak Noktası, iki (2) ölümlü vaka dahil on beş (15) yeni Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS) vakası bildirmiştir. Daha önce bildirilmiş olan MERS vakalarından beş (5) tanesinin de ölümü rapor edilmiştir.
Vakalara ilişkin detaylar
- Vaka, Taif Bölgesi Khurmah şehrinde yaşayan 49 yaşında bir erkektir. Kendisinde 25 Aralık tarihinde semptomlar gelişmiş ve 29 Aralık’ta hastaneye kaldırılmıştır. Eşlik eden hastalıkları da bulunan vakanın 30 Aralık’ta test sonucu MERS-CoV pozitif çıkmıştır. Belirtilerin başlamasından önceki 14 gün içerisinde develerle temas ve çiğ deve sütü tüketim öyküsü mevcuttur. Halihazırda hastanın durumu stabildir ve hastanede negatif basınçlı izolasyon odasında tutulmaktadır. Tarım Bakanlığı konuyla ilgili bilgilendirilmiştir ve develere ilişkin araştırma devam etmektedir.
- Vaka, Assir Bölgesi Abha şehrinde yaşayan 41 yaşında yabancı uyruklu sağlık çalışanı bir kadındır. Asemptomatik olduğundan, 28 Aralık’ta DSÖ’ye bildirilen 50 yaşındaki MERS vakasının (7 numaralı vaka) temaslılarının izlenmesi sırasında tespit edilmiştir. 28 Aralık’ta test sonuçları MERS-CoV pozitif çıkmıştır. 25-26 Aralık tarihlerinde MERS vakalarının tedavisiyle ilgilendiği bilinmektedir. Hala asemptomatiktir ve durumu stabildir. Evde izole durumdadır.
- Vaka, Assir Bölgesi Abha şehrinde yaşayan 30 yaşında yabancı uyruklu sağlık çalışanı bir kadındır. Asemptomatiktir ve 28 Aralık’ta DSÖ’ye bildirilen 50 yaşındaki MERS vakasının (7 numaralı vaka) temaslılarının izlenmesi sırasında tespit edilmiştir. 28 Aralık’ta test sonuçları MERS-CoV pozitif çıkmıştır. 25-26 Aralık tarihlerinde MERS vakalarının tedavisi ile ilgilendiği bilinmektedir. Hala asemtptomatiktir. Durumu stabil olup evde izole edilmiştir.
- Vaka, Medine Bölgesi Medine şehrinde yaşayan 66 yaşında bir erkektir. Kendisinde 21 Aralık tarihinde semptomlar gelişmiş ve 26 Aralık’ta hastaneye kaldırılmıştır. Eşlik eden hastalıkları da bulunan hastanın 28 Aralık’ta test sonucu MERS-CoV pozitif çıkmıştır. Belirtilerin başlamasından önceki 14 gün içerisinde develerle temas ve çiğ deve sütü tüketim öyküsü mevcuttur. Halihazırda hastanın durumu stabildir ve hastanede negatif basınçlı izolasyon odasında tutulmaktadır. Tarım Bakanlığı konuyla ilgili bilgilendirilmiştir ve develere ilişkin araştırma devam etmektedir.
5.Vaka, Riyadh Bölgesi Riyadh şehrinde yaşayan 46 yaşında bir kadındır. Kendisinde 21 Aralık tarihinde semptomlar gelişmiş ve 26 Aralık’ta hastaneye kaldırılmıştır. Eşlik eden hastalıkları da bulunan hastanın 27 Aralık’ta test sonucu MERS-CoV pozitif çıkmıştır. Belirtilerin başlamasından önceki 14 gün içerisinde bilinen risk faktörlerine maruziyet öyküsünün bulunup bulunmadığına dair araştırma devam etmektedir. Halihazırda hastanın durumu stabildir ve hastanede negatif basınçlı izolasyon odasında tutulmaktadır.
- Vaka, Najran Bölgesi Najran şehrinde yaşayan 82 yaşında bir erkektir. Kendisinde 21 Aralık tarihinde semptomlar gelişmiş ve 24 Aralık’ta hastaneye kaldırılmıştır. Eşlik eden hastalıkları da bulunan hastanın 26 Aralık’ta test sonucu MERS-CoV pozitif çıkmıştır. Belirtilerin başlamasından önceki 14 gün içerisinde vakanın bilinen risk faktörlerine maruziyet öyküsünün bulunup bulunmadığına dair araştırma devam etmektedir. Halihazırda hastanın durumu kritiktir ve yoğun bakım ünitesinde mekanik ventilasyonda tutulmaktadır.
- Vaka, Assir Bölgesi Abha şehrinde yaşayan 50 yaşında bir erkektir. Kendisinde 21 Aralık tarihinde semptomlar gelişmiş ve 25 Aralık’ta hastaneye kaldırılmıştır. Eşlik eden hastalıkları da bulunan hastanın 26 Aralık’ta test sonucu MERS-CoV pozitif çıkmıştır. Belirtilerin başlamasından önceki 14 gün içerisinde vakanın bilinen risk faktörlerine maruziyet öyküsünün bulunup bulunmadığına dair araştırma devam etmektedir. Halihazırda hastanın durumu kritiktir ve yoğun bakım ünitesinde mekanik ventilasyonda tutulmaktadır.
- Vaka, Riyadh Bölgesi Riyadh şehrinde yaşayan 44 yaşında bir erkektir. Kendisinde 20 Aralık tarihinde semptomlar gelişmiş ve 24 Aralık’ta hastaneye kaldırılmıştır. Eşlik eden hastalıkları bulunmayan hastanın 25 Aralık’ta test sonucu MERS-CoV pozitif çıkmıştır. Belirtilerin başlamasından önceki 14 gün içerisinde vakanın bilinen risk faktörlerine maruziyet öyküsünün bulunup bulunmadığına dair araştırma devam etmektedir. Halihazırda hastanın durumu stabildir ve hastanede negatif basınçlı izolasyon odasında tutulmaktadır.
- Vaka, Najran Bölgesi Najran şehrinde yaşayan 64 yaşında bir kadındır. Kendisinde 17 Aralık tarihinde semptomlar gelişmiş ve 21 Aralık’ta hastaneye kaldırılmıştır. Eşlik eden hastalıkları da bulunan hastanın 23 Aralık’ta test sonucu MERS-CoV pozitif çıkmıştır. Hastanede negatif basınçlı izolasyon odasına alınmıştır. Ancak, durumu kötüleşmiş ve 30 Aralık 2016 tarihinde ex olmuştur. Belirtilerin başlamasından önceki 14 gün içerisinde vakanın bilinen risk faktörlerine maruziyet öyküsünün bulunup bulunmadığına dair araştırma devam etmektedir.
- Vaka, Riyadh Bölgesi Riyadh şehrinde yaşayan 78 yaşında bir erkektir. Kendisinde 18 Aralık tarihinde semptomlar gelişmiş ve 19 Aralık’ta hastaneye kaldırılmıştır. Eşlik eden hastalıkları da bulunan hastanın 21 Aralık’ta test sonucu MERS-CoV pozitif çıkmıştır. Belirtilerin başlamasından önceki 14 gün içerisinde vakanın develerle temas öyküsü mevcuttur. Halihazırda hastanın durumu stabildir ve hastanede negatif basınçlı izolasyon odasında tutulmaktadır. Tarım Bakanlığı konuyla ilgili bilgilendirilmiştir ve develere ilişkin araştırma devam etmektedir.
- Vaka, Mekke Bölgesi Mekke şehrinde yaşayan 24 yaşında bir erkektir. Kendisi asemptomatik olduğundan, 20 Aralık’ta DSÖ’ye bildirilen 47 yaşındaki MERS vakasının (12 numaralı vaka) temaslılarının izlenmesi sırasında tespit edilmiştir. 21 Aralık’ta test sonucu MERS-CoV pozitif çıkmıştır. Vakanın eşlik eden hastalıkları ve belirtilerin başlamasından önceki 14 gün içerisinde bilinen diğer risk faktörlerine maruziyet öyküsü bulunmamaktadır. Hasta hala asemptomatiktir, durumu stabildir ve evde izole haldedir.
- Vaka, Mekke Bölgesi Mekke şehrinde yaşayan 47 yaşında bir erkektir. Kendisinde 17 Aralık tarihinde semptomlar gelişmiş ve 18 Aralık’ta hastaneye kaldırılmıştır. Eşlik eden hastalıkları da bulunan hastanın 19 Aralık’ta test sonucu pozitif çıkmıştır. Belirtilerin başlamasından önceki 14 gün içerisinde vakanın develerle temas ve çiğ deve sütü tüketim öyküsü mevcuttur. Halihazırda hastanın durumu stabildir ve hastanede negatif basınçlı izolasyon odasında tutulmaktadır.
- Vaka, Riyadh Bölgesi Riyadh şehrinde yaşayan 57 yaşında bir erkektir. Kendisinde 13 Aralık tarihinde semptomlar gelişmiş ve 18 Aralık’ta hastaneye kaldırılmıştır. Eşlik eden hastalıkları bulunmayan hastanın 19 Aralık’ta test sonucu MERS-CoV pozitif çıkmıştır. Belirtilerin başlamasından önceki 14 gün içerisinde vakanın bilinen risk faktörlerine maruziyet öyküsünün bulunup bulunmadığına dair araştırma devam etmektedir. Halihazırda hastanın durumu stabildir ve hastanede negatif basınçlı izolasyon odasında tutulmaktadır.
- Vaka, Taif Bölgesi Taif şehrinde yaşayan 22 yaşında bir kadındır. Kendisinde 14 Aralık tarihinde semptomlar gelişmiş ve 16 Aralık’ta hastaneye kaldırılmıştır. Eşlik eden hastalıkları da bulunan hastanın 18 Aralık’ta test sonucu MERS-CoV pozitif çıkmıştır. Belirtilerin başlamasından önceki 14 gün içerisinde vakanın bilinen risk faktörlerine maruziyet öyküsünün bulunup bulunmadığına dair araştırma devam etmektedir. Halihazırda hastanın durumu stabildir ve hastanede negatif basınçlı izolasyon odasında tutulmaktadır.
- Vaka, Medine Bölgesi Mahd Aldhahab şehrinde yaşayan 60 yaşında bir erkektir. Kendisinde 1 Aralık tarihinde semptomlar gelişmiş ve 6 Aralık’ta hastaneye kaldırılmıştır. Eşlik eden hastalıkları da bulunan hastanın 11 Aralık’ta test sonucu MERS-CoV negatif çıkmıştır. 14 Aralık’ta bir başka nazofarenks sürüntüsü alınmış ve 15 Aralık’ta sonuç MERS-CoV pozitif çıkmıştır. Hasta, hastanede negatif basınçlı bir izolasyon odasına alınmıştır. Ancak durumu kötüleşmiş ve 24 Aralık 2016’da ex olmuştur. Belirtilerin başlamasından önceki 14 gün içerisinde vakanın develerle temas ve çiğ deve sütü tüketim öyküsü mevcuttur. Tarım Bakanlığı konuyla ilgili bilgilendirilmiştir ve develere ilişkin araştırma devam etmektedir.
Suudi Arabistan Krallığı Ulusal UST Odak Noktası, DSÖ’ye ayrıca 28 Kasım, (vaka no 2), 19 Aralık (1) (vaka no 6) ve 19 Aralık (2) (vaka no 1, 2 ve 9)’ta yayımlanan Hastalık Salgın Haberlerinde rapor edilmiş olan 5 MERS-CoV vakasının da ölümünü bildirmiştir.
Bu vakaların hane halkı ve sağlık çalışanı temaslılarının takibi devam etmektedir.
Dünya genelinde, Eylül 2012’den bu yana, bildirilen en az 666 ilişkili ölüm dahil olmak üzere 1.879 laboratuvarca doğrulanmış MERS-CoV enfeksiyonu vakası DSÖ’ye bildirilmiştir.
DSÖ Risk Değerlendirmesi
MERS-CoV insanlarda yüksek ölüm oranları ile sonuçlanan ciddi enfeksiyonlara sebep olmaktadır ve insandan insana bulaşabildiği görülmüştür. Şimdiye kadar, gözlemlenen insandan insana bulaşmalar çoğunlukla sağlık tesislerinde meydana gelmiştir.
İlave vakaların bildirimi, genel risk değerlendirmesini değiştirmemektedir. DSÖ, Orta Doğu’dan yeni MERS-CoV enfeksiyonu vakalarının bildirileceğini ve vakaların, hayvanlar veya hayvan ürünlerine (örneğin, hecin devesiyle temas sonrası) veya hastalığı taşıyor olabilecek kişilere (örneğin, bir sağlık tesisinde) maruz kaldıktan sonra enfeksiyonu kapabilecek bireyler tarafından başka ülkelere exporte edilmeye devam edeceğini öngörmektedir. DSÖ, epidemiyolojik durumu izlemeye devam etmekte ve mevcut son bilgiler ışığında risk değerlendirmesi yapmaktadır.
DSÖ Önerileri
DSÖ, mevcut durum ve eldeki bilgilere dayanarak, tüm Üye Ülkeleri akut respiratuar enfeksiyonlara yönelik sürveyanslarını sürdürmeleri ve sıra dışı paternleri dikkatlice incelemeleri konusunda teşvik etmektedir.
Sağlık tesislerinde olası MERS-CoV yayılımını önlemek açısından enfeksiyon önleme ve kontrol tedbirleri çok önemlidir. MERS-CoV’un erken semptomları, diğer respiratuar hastalıklarda olduğu gibi non-spesifik olduğu için MERS-CoV’a yakalanmış kişileri erken tespit etmek her zaman mümkün değildir. Bu nedenle sağlık çalışanları, tanılarına bakılmaksızın tüm hastalar için tutarlı olarak standart önlemleri uygulamalıdır. Akut solunum yolu enfeksiyonu belirtileri olan hastaların tedavisi yapılırken standart önlemlere ek olarak damlacık önlemleri alınmalı; olası ya da doğrulanmış MERS-CoV enfeksiyonu vakaları için ilave olarak temas önlemleri ve göz koruyucu önlemler alınmalı; aeresol üreten işlemler uygulanırken hava kaynaklı mikroplara karşı önlemler uygulanmalıdır.
MERS-CoV hakkında daha fazla bilgi sahibi olunana kadar, diyabet, böbrek yetmezliği, kronik akciğer hastalığı olan ve bağışıklığı baskı altında olan kişiler MERS-CoV enfeksiyonu kaynaklı ciddi rahatsızlık riskinin yüksek olduğu kişiler olarak değerlendirilmektedir. Bu nedenle bu kişiler virüsün dolaşımının olası olduğu bilinen çiftlikleri, pazarları veya hayvan barınaklarının bulunduğu bölgeleri ziyaret ederken hayvanlarla, özellikle de develerle, yakın temastan kaçınmalıdır. Hayvanlarla temas öncesi ve sonrası düzenli el yıkama, hasta hayvanlarla temastan kaçınma gibi genel hijyen kurallarına uyulmalıdır.
Gıda hijyen uygulamalarına dikkat edilmelidir. İnsanlar çiğ deve sütü ya da deve idrarı içmekten veya uygun şekilde pişirilmemiş etleri yemekten kaçınmalıdır.
DSÖ, bu olaya bağlı olarak giriş noktalarında özel tarama yapılmasını tavsiye etmediği gibi şuan için herhangi bir seyahat ya da ticaret kısıtlaması uygulanmasını da önermemektedir.