Hastalık salgın haberi

27 Ocak 2017

24 Ocak 2017 tarihinde, Brezilya Uluslararası Sağlık Tüzüğü (UST) Ulusal Odak Noktası, Pan Amerikan Sağlık Örgütü/Dünya Sağlık Örgütü’ne sarıhumma durumu ile ilgili güncel bilgiler sunmuştur. Doğrulanmış sarıhumma vakalarının coğrafi dağılımı genişlemektedir ve Minas Gerais Eyaletine ek olarak Espírito Santo ve São Paulo Eyaletlerini de kapsamaktadır. Ayrıca, Bahia Eyaleti de araştırma altında olan 6 sarıhumma insan vakası rapor etmiştir.

Daha önce sarıhumma riskinin olmadığı düşünülen bir bölge olan Espírito Santo Eyaleti, 1940’tan beri ilk yerli sarıhumma insan vakasını doğrulamıştır. Vaka, Ibatiba şehrinden 44 yaşında bir erkektir. São Paulo Eyaleti, laboratuvarca doğrulanmış üç sarıhumma insan vakası bildirmiştir ve vakaların üçü de ölmüştür. Minas Gerais Eyaletinde, 24 Ocak itibariyle, 84 ölüm dahil (37 tanesi doğrulanmış vakalar arasından, 47 tanesi şüpheli vakalar arasından; vaka ölüm oranları sırasıyla % 56 ve % 14) toplam 404 vaka (66 doğrulanmış, 337 şüpheli, 1 klinik vaka tanımına uymayan vaka) bildirilmiştir. Bildirilen şüpheli ve doğrulanmış sarıhumma vakalarının toplam sayısı, 2000 yılından bu yana ülke çapında bildirilen en yüksek sayıdır.

Minas Gerais Eyaletinden bildirilen 66 doğrulanmış vakanın % 88’i erkektir ve % 45’i sarıhumma aşısı olmamıştır (kalan % 55’in aşı durumları ya bilinmemektedir ya da mevcut değildir).

Bunlara ek olarak, Sao Paulo [ 3’ünde sarıhummanın doğrulandığı 247 hayvan salgın vakası)] ve Espirito Santo (367 hayvan vakası) Eyaletlerinde, insan olmayan primatlar arasında yüksek sayıda salgın rapor edilmiştir. Espirito Santo Eyaletinde, Irupia ve Colatina şehirlerinde, hayvanlar arasındaki hastalık salgınlarında sarıhumma doğrulanmıştır.  

Halk Sağlığı Yanıtı

Brezilya sağlık otoriteleri, federal ve eyalet seviyesi ile bölgesel seviyelerde, salgına müdahale için aşağıdakileri kapsayan bazı önlemler uygulamaktadırlar:

• Ulusal Aşı Takvimi doğrultusunda Ocak 2017’de ülke çapında dağıtılan 650,000 doz sarıhumma aşısına ek olarak, Brezilya Sağlık Bakanlığı, Bahia (400,000), Espírito Santo (1 milyon), Minas Gerais (2.4 milyon) ve Rio de Janeiro (350,000) Eyaletlerine 4.2 milyon doz sarıhumma aşısı göndermiştir.
• Etkilenmiş bölgelerde Aedes aegypti üreme alanlarını yok etmek için vektör kontrol faaliyetleri başlatılmıştır.
• Etkilenmiş eyaletlerde ve ulusal seviyede bir Durum Odası oluşturulmuştur.
• Halkı bilgilendirmek ve rehberlik sağlamak için Sağlık Bakanlığı tarafından bir web portalı kurulmuştur.

DSÖ Risk Değerlendirmesi

Minas Gerais Eyaletinde sarıhumma vaka sayısındaki artış, iki yeni eyaletteki doğrulanmış vakalar ve bunların yanı sıra insan vakaları bildirilen eyaletlerde meydana gelen hayvanlar arasındaki hastalık salgınları, salgının coğrafi olarak yeni alanlara yayıldığını ortaya koymaktadır.

Bu aşamada, Aedes aegyptinin, mevcut salgının yayılımında rolünün olduğuna dair herhangi bir kanıt bulunmamaktadır. Ancak, sarıhummanın şehirlerde yayılım riski göz ardı edilmemelidir.  

İnsanların ülke içi dolaşımı, enfekte olmuş maymunlar ve daha önce sarıhumma yayılım riskinin olmadığı düşünülen bölgelerdeki düşük seviyede aşılama kapsamı dikkate alındığında, Brezilya’daki diğer eyaletlerde yeni vakaların tespit edilmesi beklenmektedir. Ayrıca, enfekte olmuş kişilerin, Brezilya içinde veya dışında, Aedes sivrisineklerinin var olduğu bölgelere seyahat etme ve insandan insana aktarımın yerel döngülerini başlatma riski bulunmaktadır. Şuan için, komşu ülkelerde, bu mevcut salgınla bağlantılı olarak bildirilen herhangi bir sarıhumma vakası bulunmamaktadır. 

Brezilya’daki mevcut salgın ve sarıhumma aktivitesindeki yükseliş, DSÖ’nün “Uluslararası Seyahat ve Sağlık, 2016” yayınında, sarıhumma yayılım riskinin bulunduğu gösterilen bölgelerin ötesine geçmektedir; ulusal otoriteler, bu salgını kapsayacak uygun adımları atarken yolcular için sarıhumma aşı önerilerinin de güncellenmesi gerekmektedir.   

Brezilya’da sarıhumma yayılım riskine açık olan yeni tanımlanmış bölgeler, 2013 risk değerlendirmesi ile karşılaştırıldığında aşağıdaki farklılıkları göstermektedir ( “Brezilya’da sarıhumma yayılım riski altında olan bölgeler, 2013-2017” dokümanı):

• Bahia Eyaleti: Sarıhumma yayılım riskine açık olan bölgeler, Eyaletlerin güney ve güneybatısındaki aşağıda belirtilen şehirleri kapsayacak şekilde genişlemiştir: Alcobasa; Belmonte; Canavieiras; Caravelas; Ilheus; Itacare; Mucuri; Nova Visosa; Porto Seguro; Prado; Santa Cruz Cabralia; Una; Urusuca; Almadina; Anage; Arataca; Barra do Chosa; Barro Preto; Belo Campo; Buerarema; Caatiba; Camacan; Candido Sales; Coaraci; CondeUba; Cordeiros; Encruzilhada; Eunapolis; Firmino Alves; Floresta Azul; Guaratinga; Ibicarai; Ibicui; Ibirapua; Itabela; Itabuna; Itagimirim; Itaju do Colonia; Itajuipe; Itamaraju; Itambe; Itanhem; Itape; Itapebi; Itapetinga; Itapitanga; Itarantim; Itororo; Jucurusu; Jussari; Lajedao; Macarani; Maiquinique; Mascote; Medeiros Neto; Nova Canaa; Pau Brasil; Piripa; Planalto; Posoes; Potiragua; Ribeirao do Largo; Santa Cruz da Vitoria; Santa Luzia; São Jose da Vitoria; Teixeira de Freitas; Tremedal; Vereda; Vitoria da Conquista;
• Espírito Santo Eyaleti: Vitoria şehir bölgesi hariç sarıhumma yayılım riski mevcuttur.
• Rio de Janeiro Eyaleti: Minas Gerais ve Espírito Santo Eyaletleri sınırındaki aşağıda belirtilen kuzey şehirlerinde sarıhumma yayılım riski mevcuttur: Bom Jesus do Itabapoana; Cambuci; Cardoso Moreira; Italva; Itaperuna; Laje do Muriae; Miracema; Natividade; Porciuncula; Santo Antonio de Padua; São Fidelis; São Jose de Uba; Varre-Sai; Campos dos Goytacazes; São Francisco de Itabapoa; São João da Barra.

Brezilya’da sarıhumma yayılım riski olan bölgeler, 2013-2017

Sarıhumma yayılım riskine açık olduğu düşünülen yeni bölgelerin belirlenmiş olması, dinamik bir risk değerlendirmesi sürecinin ilk ön ve ihtiyati adımıdır.

DSÖ Önerileri

Brezilya’da sarıhumma yayılım riskine açık olan bölgeleri ziyaret etmeyi planlayan yolculara yapılacak tavsiyeler arasında, seyahatten en az 10 gün önce sarıhumma aşısı olunması; sivrisinek ısırıklarından korunmak için tedbirler alınması; sarıhumma belirti ve bulguları hakkında bilgi sahibi olunması; seyahat ederken ve sarıhumma yayılım riskine açık bir bölgeden döndükten sonra, özellikle sarıhumma yayılımı açısından sorumlu vektörlerin mevcut olduğu bir ülkeye gidildiğinde, sağlık hizmeti arayışının teşvik edilmesi yer almaktadır.

UST Ek 7’ye göre, sarıhumma hastalığına karşı daimi bağışıklık ve hayat boyu korunma için tek bir doz sarıhumma aşısı yeterli olmaktadır. Ek sarıhumma aşısı dozlarına ihtiyaç duyulmamaktadır. Eğer, tıbbi açıdan, bir yolcu sarıhumma aşısı olamıyorsa, bu durumun, UST Ek 6 ve Ek 7 doğrultusunda, ilgili otoritelerce belgelendirilmesi gerekmektedir.

DSÖ Sekreteryası, bu olayla ilgili mevcut bilgilere dayanarak Brezilya’ya seyahat ve ticaret kısıtlaması getirilmesini tavsiye etmemektedir.