BREZİLYA’DA SARIHUMMA

DSÖ Hastalık Salgın Haberi

24 Şubat 2017

1 Aralık 2016 ile 22 Şubat 2017 arasında, altı eyalette (Bahia, Espirito Santo, Minas Gerais, Rio Grande do Norte, Sao Paulo ve Tocantins) 215 ölüm dahil (101 doğrulanmış, 109 şüpheli, 5 klinik vaka tanımına uymayan) toplam 1.336 sarıhumma enfeksiyonu vakası (292 doğrulanmış, 920 şüpheli ve 124 klinik vaka tanımına uymayan) tespit edilmiştir. Tahmini vaka ölüm oranı doğrulanmış vakalar için % 35, şüpheli vakalar için % 12’dir. Şu ana kadar, doğrulanmış vakaların büyük çoğunluğu (% 86) erkek olup yaklaşık % 81’i de 21 – 60 yaş arasındadır. 

1 Aralık 2016 ile 22 Şubat 2017 arasında, insan olmayan primatlar arasında toplam 883 salgın vakası rapor edilmiş olup bunlardan 337 tanesinde, laboratuvar teyidi veya epidemiyolojik bağlantı ile sarıhumma doğrulanmıştır. Brezilya Federal Bölgesi’nden ve Alagoas, Bahia, Goias, Espirito Santo, Mato Grosso do Sul, Minas Gerais, Parana, Pernambuco, Rio Grande do Norte, Rio Grande do Sul, Santa Catarina, Sao Paulo, Sergipe ve Tocantins’de hayvanlar arasında hastalık salgınları rapor edilmiştir.

Brezilya’da ve Amerika kıtalarındaki diğer ülkelerde sarıhummanın durumuna ilişkin bilgiler Pan Amerikan Sağlık Örgütü/Dünya Sağlık Örgütü web sitesinde haftalık olarak yayımlanmaktadır

Halk Sağlığı Yanıtı

Federal seviye ve eyalet seviyesi ile bölgesel seviyelerdeki Brezilya sağlık otoriteleri, salgına müdahale için aşağıdakileri kapsayan bazı önlemler uygulamaktadırlar:

• Sağlık Bakanlığı, insan, vektör ve hayvanlar arasındaki salgınların sürveyansı, sağlık hizmetlerinin güçlendirilmesi ve risk iletişimi konularında eyalet ve bölge sağlık sekreteryalarına destek sağlamaktadır.
• Çevresel sanitasyon ve insektisitlerin mekânsal uygulanması dahil vektör kontrol faaliyetleri yürütülmekte ve bunun yanısıra Larva İndeksi Hızlı Aedes Analizi (LIRAa) kullanılarak Aedes için enfestasyon oranı değerlendirmesi için ölçümler yapılmaktadır.
• Belem do Para’daki Evandro Chagas Enstitüsü ve Rio de Janeiro’daki FioCruz dahil ulusal referans merkezleri, insan ve hayvan olmayan primat vakalarının doğrulanması ve entomolojik araştırmalara ilişkin saha faaliyetlerini desteklemektedir.
• Risk altındaki bölgelerde evden eve ve sabit nöbetli aşı kampanyaları yürütülmektedir.
• Sağlık Bakanlığı tarafından Minas Gerais (5.5 milyon), Espirito Santo (2.5 milyon), Sao Paulo (2.75 milyon), Bahia (900.000) ve Rio de Janeiro (850.000)’ya kümülatif olarak toplam 12.5 milyon doz sarıhumma aşısı dağıtılmıştır.

Yanıt faaliyetlerinde Brezilya sağlık otoritelerini desteklemek amacıyla Pan Amerikan Sağlık Örgütü, DSÖ genel merkezi ile birlikte çalışacak özel bir olay yönetim yapısı aktive etmiştir. Ayrıca, işlemlerin koordinasyonu, epidemiyolojik araştırmalar, veri toplama ve bilgi yönetiminde destek sağlamak üzere hem PAHO genel merkezi hem Brezilya PAHO ülke ofisinden teknik uzmanlar görevlendirilmiştir.

DSÖ Risk Değerlendirmesi

Bildirilen vakaların sayısındaki artış, yeni eyaletlerde sarıhumma dolaşımının tespiti ve daha önce sarıhumma bulaşma riskinin bulunmadığı düşünülen alanlarda hayvanlar arasında hastalık salgınlarının meydana gelmesi, salgının coğrafi boyutunun genişlediğini göstermektedir. Brezilya sağlık otoriteleri, salgını kontrol altına almak için toplu aşı kampanyaları dahil olmak üzere hızlı şekilde biz dizi halk sağlığı önlemi almış olsalar da, etkilenmiş nüfusun büyük bir kısmı dağınık olduğu ve uzak lokasyonlarda yaşadığı için risk altında olan bölgelerin bazılarında optimum kapsama erişmek biraz zaman alabilir. Bu nedenle, yakın dönemde yeni vakaların tespit edilmeye devam etmesi beklenmektedir.   

Şimdiye kadar, laboratuvarca doğrulanmış sarıhumma vakalarının bulunduğu üç eyalette, Aedes aegypti kaynaklı yayılıma dair kanıt bulunmamıştır; yine de, bu üç eyaletin kent merkezlerindeki entomolojik indeksler, arbovirüs yayılımını sürdürmeye yetecek kadar yüksektir. Dang humması ve chikungunyanın belgelenmiş salgınları ile 2016’nın son dönemlerindeki Zika salgını da bu durumun kanıtıdır.

Arjantin, Paraguay ve Bolivya’yı çevreleyen eyaletlerin kentsel bölgelerinde hayvanlar arasındaki şüpheli salgınlara ilişkin raporlar endişe sebebidir çünkü salgın, sarıhumma yayılımı açısından elverişli koşullar ve yetersiz seviyedeki aşılama kapsamı nedeniyle potansiyel olarak bu ülkelerden birine veya daha fazlasına yayılabilir. Virüsün bu ülkelere girmesi potansiyel olarak daha geniş sarıhumma salgınlarını tetikleyebilir.  

Gelişen durum dikkate alındığında ve gelecek birkaç haftada Karnaval için gelecek yolcuların, ana şehirler dışında yan turlar gerçekleştirebilecekleri düşünüldüğünde, Brezilya’da daha fazla engellenemeyecektir. Aynı şekilde, uluslararası yayılım riski de resmi olarak göz ardı edilemez ancak şuan için bu riskin çok düşük olduğu ve etkilenmiş bölgelerden dönen aşılanmamış yolcularla sınırlı olduğu düşünülmektedir. Viremik dönen yolcular, ağırlıklı olarak sorumlu vektörlerin mevcut olduğu bölgelerde sarıhumma yayılımının yerel döngülerinin oluşması açısından risk teşkil edebilirler.    

DSÖ, epidemiyolojik durumu izlemeye ve mevcut son bilgiler ışında risk değerlendirmesi yapmaya devam etmektedir.

DSÖ Önerileri

Brezilya’da sarıhumma yayılım riskine açık olan bölgeleri ziyaret etmeyi planlayan yolculara yapılacak tavsiyeler arasında, seyahatten en az 10 gün önce sarıhumma aşısı olunması; sivrisinek ısırıklarından korunmak için tedbirler alınması; sarıhumma belirti ve bulguları hakkında bilgi sahibi olunması; sarıhumma yayılım riskine açık bir bölgede seyahat ederken veya böyle bir yerden döndükten sonra, (özellikle sarıhumma yayılımı açısından sorumlu vektörlerin mevcut olduğu bir ülkeye gidildiğinde) sağlık hizmeti arayışının teşvik edilmesi yer almaktadır.

UST Ek 7’ye göre, sarıhumma hastalığına karşı daimi bağışıklık ve hayat boyu korunma için tek bir doz sarıhumma aşısı yeterli olmaktadır. Ek sarıhumma aşısı dozlarına ihtiyaç duyulmamaktadır. Eğer, tıbbi açıdan, bir yolcu sarıhumma aşısı olamıyorsa, bu durumun, UST Ek 6 ve Ek 7 doğrultusunda, ilgili otoritelerce belgelendirilmesi gerekmektedir.

DSÖ Sekreteryası, bu olayla ilişkin mevcut bilgilere dayanarak Brezilya’ya seyahat ve ticaret kısıtlaması getirilmesini tavsiye etmemektedir.