Bilgi Tarihi: 27 Mayıs 201

1. Durum Güncellemesi

DSÖ, BM Kuruluşları, Uluslararası kuruluşlar, sivil toplum kuruluşları ve ortaklar, ülkenin kuzeydoğusundaki Bas Uele Eyaleti, Likati Sağlık Bölgesinde meydana gelen Ebola virüs hastalığı salgınını hızlı şekilde araştırmak ve salgına müdahale etmek için Demokratik Kongo Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı’nı desteklemeye devam etmektedir. 

27 Mayıs 2017 itibariyle, yeni herhangi bir doğrulanmış veya olası EVD vakası bildirilmemiştir. Tamamı Likati Sağlık Bölgesi kaynaklı altı yeni şüpheli vaka rapor edilmiştir. 27 Mayıs’ta, daha önce şüpheli vakalar olarak bildirilmiş olan otuz vaka, laboratuvar analizi sonrası “vaka değil” şeklinde yeniden sınıflandırılmıştır. Doğrulanmış son vaka 11 Mayıs 2017’de rapor edilmiştir. Detaylı araştırmaları takiben, daha önce bildirilen bir şüpheli vaka, güncel vaka tanımlarına dayanarak, Likati’deki saha epidemiyolojisi ekibi tarafından olası olarak yeniden sınıflandırılmıştır. Şuanda toplam iki doğrulanmış vaka, dört olası ve 16 şüpheli vaka bulunmaktadır. Doğrulanmış ve olası vakalar Nambwa (bir doğrulanmış, üç olası) ve Muma (bir doğrulanmış, bir olası)’dan bildirilmiştir. Şüpheli vakalar yedi sağlık bölgesinden (Nambwa, Muma, Ngayi, Azande, Ngabatala, Mobenge ve Mabongo) rapor edilmiştir. Salgın halihazırda Likati Sağlık Bölgesi ile sınırlı kalmaktadır. 2 Mayıs itibariyle, 357 temaslı, Ebola bulgu ve belirtileri için takip edilmektedir.    

Doğrulanmış ve olası vakalara ilişkin mevcut kısıtlı veriler dikkate alındığında, örnekleme yeni vaka riskinin düşük olduğunu ve yeni doğrulanmış/olası vakaların olmadığı her gün azalmakta olduğunu göstermektedir. Raporlama tarihi itibariyle, sahte senaryoların % 76’sı, gelecek 30 gün içinde herhangi bir yeni vaka öngörmemektedir.

Yedi yanıt komitesinin tamamı, yani İzleme, Vaka Yönetimi, Su Sanitasyonu ve Hijyeni, Biyogüvenlik, Laboratuvar ve Araştırma, Psikososyal Yönetim, Lojistik ve İletişim komiteleri şuan itibariyle oluşturulmuş ve işlevsel durumdadır. Bunlara ek olarak, en fazla etkilenen üç bölgede, Nambwa, Muma ve Ngay’da yanıt ekipleri oluşturulmuştur.

Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ndeki bu EVD salgını, DSÖ’ye 11 Mayıs 2017’de Sağlık Bakanlığı tarafından bildirilmiştir. Daha önce belirlenemeyen hastalıktan kaynaklı vaka ve ölüm kümeleri 2017 Nisan ayının sonlarından bu yana rapor edilmektedir. Likati Sağlık Bölgesi, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ndeki iki eyalet ile ve Orta Afrika Cumhuriyeti ile sınırı paylaşmaktadır (Şekil 1). Etkilenmiş bölge kısıtlı iletişim ve ulaşım altyapısına sahip olan uzak ve erişilmesi güç bir bölgedir.  

Şekil 1. 27 Mayıs 2017 itibariyle Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ndeki güncel EVD salgınında vakaların coğrafi dağılımı

Bu hızla değişen bir durum olduğundan, izlenen temaslılar ve laboratuvar sonuçları, gelişen sürveyans, temas izleme faaliyetleri, devam eden laboratuvar araştırmaları, yeniden sınıflandırmalar ve vaka, temas ve laboratuvar verilerinin birleşimine bağlı olarak bildirilen vaka ve ölüm sayısı değişime tabi olmaktadır. 

Güncel Risk Değerlendirmesi

• Ebola salgınlarının bilinen etkisi, etkilenmiş bölgenin uzaklığı ve standart altı sürveyans dahil sağlık hizmetine kısıtlı erişim sebebiyle ulusal seviyede risk yüksektir.
• Uluslararası sınırların yakınlığı ve Orta Afrika Cumhuriyeti’nden yakın zamandaki mülteci akını sebebiyle bölgesel seviyede risk orta düzeydedir.
• Bölgenin büyük uluslararası limanlara uzaklığı ve ulaşılmazlığı sebebiyle küresel seviyedeki risk düşüktür.

Salgının gelişimi ve mevcut bilgiler doğrultusunda risk değerlendirmesi DSÖ tarafından yeniden değerlendirilecektir.

DSÖ, mevcut güncel bilgilere dayanarak Demokratik Kongo Cumhuriyeti üzerinde herhangi bir seyahat veya ticaret kısıtlaması uygulanmasından sakınılmasını önermektedir. DSÖ, giriş noktalarında uygulanan tedbirlere ilişkin raporları izlemeye devam etmektedir. 

DSÖ’nün Ebola Virüs Hastalığının Önlenmesi, Tespiti ve Kontrolüne Stratejik Yaklaşımı

DSÖ, Ebola salgınlarının önlenmesi ve kontrolü için kanıtlanmış stratejilerin uygulanmasını tavsiye etmektedir. Bu stratejiler şunları içermektedir: (i) yanıtın koordinasyonu, (ii) geliştirilmiş sürveyans, (iii) laboratuvar doğrulaması, (iv) temaslıların belirlenmesi ve takibi, (v) vaka yönetimi, (vi) enfeksiyonun önlenmesi ve kontrolü, (vii) güvenli ve saygılı (dini inanca) defin, (viii) halk seferberliği ve toplumsal katılım, (ix) lojistik, (x) risk iletişimi, (xi) aşılama, (xii) ortak katılımı, (xiii) araştırma ve (xiv) kaynakların harekete geçirilmesi.

2. Bugüne Kadarki Faaliyetler

Sağlık Bakanlığı ve diğer ulusal otoriteleri desteklemek için, salgının hızla araştırılmasını desteklemek ve merkez üssünde yanıtın temel ayaklarını hızla oluşturmak amacıyla Likati Sağlık Bölgesi’nde bir kuruluşlararası hızlı yanıt ekibi görevlendirilmiştir. Kuruluşlararası yanıt ekibi Sağlık Bakanlığı, Ulusal Biyomedikal Araştırma Enstitüsü (INRB), DSÖ, Sınır Tanımayan Doktorlar (MSF), UNICEF, Uluslararası Tıbbi Eylem İttifakı (ALIMA), Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu (IFRC), Dünya Gıda Programı (WFP), Birleşmiş Milletler İnsani Hava Servisi (UNHAS) ve diğer ortaklar tarafından koordine edilmekte ve desteklenmektedir. DSÖ, bu salgına hızlı ve etkili yanıt sağlamak için ülkeye doğrudan teknik ve operasyonel destek sağlamakta ve ortaklarla yakın işbirliği yapmaktadır. 

Yanıtın Koordinasyonu

• Sağlık Acil Durumu Yönetim Komitesi (COGUS)’nin yanıt faaliyetlerinin tüm seviyelerinde Sağlık Bakanlığı ve ortaklarla düzenli toplantıları, ülkede Sağlık Bölgesi, Eyalet seviyesi ve ulusal düzeyde devam etmektedir. 
• Kinshasa, Brazzaville ve Cenevre’deki DSÖ olay yönetim ekiplerinin düzenli koordinasyon toplantıları DSÖ’nün 3-seviyesi boyunca devam etmektedir.
• Olay yönetim sistemi, yanıtı desteklemek için görevlendirilen yeni uzmanlarla güçlendirilmiştir. 

Sürveyans

Etkilenmiş toplumlarda aktif araştırma yöntemleri ile şüpheli vakaların ve temaslıların belirlenmesine devam edilmektedir.

Laboratuvar

• 27 Mayıs’ta, laboratuvar analizi sonrası otuz vaka “vaka değil” olarak yeniden sınıflandırılmıştır.
• Buta’daki genel hastanede şuan bir laboratuvar kurulmuş bulunmaktadır; Ebola PCR’a ek olarak mevcut olan testler listesinde şunlar yer almaktadır: Hepatit B, Hepatit C, Hepatit E, Sarıhumma (ELISA), bakteriyoloji (Shigella, Salmonella), hemokültür ve sıtma (hızlı tanı testi). Bu testler, sonucu Ebola virüs hastalığı negatif çıkan hastalar için ayırıcı tanı sağlanmasına yardımcı olacaktır.

Temaslıların Belirlenmesi ve Takibi

• 27 Mayıs 2017’de, iletişim zorluklarından ötürü temas izlemeye dair veriler Ngayi ve Ngabatala’dan bildirilememiştir.
• Temaslı takibi, etkilenmiş bölgenin uzaklığının yanı sıra kısıtlı personel ve iletişim araçları sebebiyle hala zorlayıcıdır.

Vaka Yönetimi

• Sınır Tanımayan Doktorlarca desteklenen Likati’deki Ebola Tedavi Merkezi (ETC) aktif durumdadır.
• Sınır Tanımayan Doktorlar (MSF), Uluslararası Tıbbi Eylem İttifakı (ALIMA) ve MSP tarafından Ebola Tedavi Merkezi’nde kullanılmak üzere bir destek protokolü geliştirilmiştir.
• DSÖ tarafından, vaka yönetimini desteklemek amacıyla bir yeni doktor görevlendirilmiştir.
• Her bir sağlık bölgesinde ücretsiz sağlık hizmeti sağlamak için kaynaklar talep edilmiştir, maliyetler her bir sağlık bölgesi için aylık 300 $ olarak hesaplanmıştır.

Aşılama

• Olası temaslıların aşılanmasına yönelik protokol ulusal düzenleyici kurum ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti Etik İnceleme Kurulu tarafından resmi olarak onaylanmıştır.
• Demokratik Kongo Cumhuriyeti Hükümeti ve Sınır Tanımayan Doktorlar, DSÖ ve diğer ortakların desteği ile Genişletilmiş Erişim çerçevesinde, bilgilendirilmiş onam ile ve İyi Klinik Uygulamalar ile tutarlı olarak rVSV ZEBOV deneysel/araştırma aşısına erişim sunmak için detaylı planlama ve hazırlıklılık üzerinde çalışmaktadır.
• Zaten tanımlanmış olan yayılma zincirlerinin dışında bir laboratuvarca doğrulanmış Ebola Virüs Hastalığı vakasının belirlenmesi durumunda hızla olası temaslıların aşılanmasına başlayabilmek için planlama ve hazırlıklılık acil şekilde tamamlanmalıdır. Aşı, sağlık çalışanları ve saha laboratuvar çalışanları dahil doğrulanmış bir EVD vakasının temaslılarına ve temaslılarının temaslılarına uygulanacaktır.
• Bu noktada Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ne uluslararası aşı aktarımı ve soğuk zincir gönderimi tavsiye edilmemektedir. Gerekli olması durumunda derhal gönderim için planlama ve düzenlemeler hazır olmalıdır.
• Sağlık Bakanlığı, DSÖ ve ortakların desteği ile, DSÖ esasları doğrultusunda, zaten belirlenmiş temaslılar için temas izleme sürecinin tamamlanması ve şüpheli vakalar için hızlı laboratuvar değerlendirmesinin gerçekleştirilmesi dahil olmak üzere aktif sürveyans ve yanıt faaliyetlerine devam etmektedir.

Enfeksiyonun Önlenmesi ve Kontrolü; Su Sanitasyonu ve Hijyeni (WASH)

• Personelin su sanitasyonu ve hijyeni ile enfeksiyon önleme ve kontrol tedbirlerine ilişkin eğitilmesine ve farklı ortaklarca sağlanan lojistiğin ve ihtiyaçların değerlendirilmesinin koordinasyonuna yardımcı olmak amacıyla Likati’ye üç WASH (Su Sanitasyon ve Hijyeni) ve IPC (Enfeksiyon Önleme ve Kontrol) uzmanı görevlendirilmiştir.
• Sahaya olası bir görevlendirme için Kinshasa’da 15 WASH ve IPC personeline üç günlük bir eğitim düzenlenmektedir.

Halk Seferberliği, Toplumsal Katılım ve Risk İletişimi

• Kiliselerde ve marketlerde risk iletişiminin yanı sıra Likati’de radyo mesajlaşma aracılığıyla farkındalık uyandırma devam etmektedir.
• Toplumların duyarlılaştırılmalarına katılımları için siyasi ve idari otoritelere karşı savunma devam etmektedir. 

Lojistik

• İletişimi geliştirmek için 29 Mayıs Pazartesi günü Likati’ye bir VSAT (çok küçük hüzmeli terminal) gönderilecektir.
• DSÖ ile Dünya Gıda Programı (WFP) ve Birleşmiş Milletler İnsani Hava Servisi (UNHAS) gibi büyük lojistik ortaklar, saha ekipleri için çalışma üssünü oluşturmak ve desteklemek amacıyla Likati ve Nambwa’ya havayolu ulaşımı ve karayolu ile lojistik ekipman ve malzemelerin gönderimini mobilize etmeye devam etmektedir. 
• Likati-Nambwa ve Likati-Muma yolları üzerindeki çalışmalar, insan ve malzeme kaynaklarının daha rahat hareketi için taşıtların hareketine izin vermeye devam etmektedir.
• Lojistik ekibi, Buta’dan Likati ve Muma’ya seyahat etmek için tekne ulaşımı çözümü üzerinde çalışmaktadır.

Kaynakların Harekete Geçirilmesi

• Demokratik Kongo Cumhuriyeti Hükümeti, bir salgını hızla kontrol altına almak için bilinen etkili faaliyetlere dayanarak, EVD salgını için kapsamlı bir ulusal yanıt planı geliştirmiştir. Yanıt planı ve 14 milyon Amerikan doları tutarındaki ulusal bütçe Kinshasa’daki ortaklar ve paydaşlara sunulmuş ve görüşülmüştür.  
• DSÖ ve ortaklar, ulusal faaliyetleri desteklemek ve uluslararası ortaklar ve paydaşların desteğini sağlamak ve koordine etmek için stratejik bir yanıt planı geliştirmektedir. 
• Demokratik Kongo Cumhuriyeti Halk Sağlığı Bakanlığı, salgına yanıtı güçlendirmek ve büyük BM ve sivil toplum kuruluşları ile uluslararası kuruluşların ve Küresel Salgın Alarmı ve Yanıt Ağı (GOARN)’ndaki ortakların desteğini koordine etmek için DSÖ’nün desteğini talep etmiştir. DSÖ ve ortakların, Hükümeti ortak hızlı yanıtın parçası olarak faaliyetleri uygulama konusunda etkili şekilde destekleyebilmeleri için kaynağa acil olarak ihtiyaç bulunmaktadır. Bu nedenle 10 Milyon Amerikan Doları için bağışçı alarmı verilmiştir.

Çevresel Araştırmalar

• Nambwa Sağlık Bölgesi 9 Mart – 22 Mayıs 2017 tarihleri arasında 8 köyde 84 domuz ölümü rapor etmiştir. Yerel domuz popülasyonunda bildirilen bu alışılmadık şekildeki yüksek ölüm oranı inceleme altındadır.

Ortaklık

• DSÖ ve GOARN, ülkeye teknik ve lojistik destek sağlamak için ortakları harekete geçirmeye devam etmekte ve yanıt için uygun desteği sağlamak için BM Grupları, paydaşlar ve bağışçılar ile yakın çalışmaktadır.
• GOARN Operasyonel Destek Ekibi, operasyonel ortaklar için uluslararası öneme haiz güncel salgınlar, özellikle Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ndeki EVD salgını ile ilgili haftalık değerlendirme ve koordinasyon telekonferansları düzenlemektedir. 
• Dr. Salama (DSÖ Sağlık Acil Durumları Programı Yetkili Direktörü)’nın isteği üzerine, DSÖ Merkez Ofis’te, yanıt faaliyetlerine ilişkin güncel bilgiler sağlamak ve kritik herhangi bir koordinasyon hususunu görüşmek için MSF, IFRC, UNICEF, ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi ve WFP üst düzey başkanlığında, sınırlı süreli bir Ebola Kuruluşlararası Koordinasyon Grubu toplamıştır.   

Hazırlıklılık

• Orta Afrika Cumhuriyeti, Bangassou’da (Demokratik Kongo Cumhuriyeti sınırında olan bir şehir) iki alanda eğitim desteği talep etmiştir;

• Sağlık çalışanları için Enfeksiyon Önleme ve Kontrol dahil vaka yönetimi
• Toplum sağlığı çalışanları için temas izleme, halk seferberliği ve alarm yönetimi

• Klinik yönetim alanında eğitim için strateji geliştirmek amacıyla Ülke Ofisi ve Sağlık Bakanlığı ile birlikte çalışmak için gelecek hafta Orta Afrika Cumhuriyeti’nin başkenti Bangui’ye bir DSÖ değerlendirme heyeti görevlendirilecektir.

UST Seyahat Önlemleri

• DSÖ bu salgınla bağlantılı olarak şuan için herhangi bir seyahat ve ticaret kısıtlaması önermemektedir.
• 27 Mayıs 2017 itibariyle, dokuz ülke giriş yapılan havalimanları ve limanlarda giriş taraması yapmaya başlamıştır (Kenya, Malawi, Nijerya, Ruanda, Güney Afrika, Uganda, Tanzanya Birleşik Cumhuriyeti, Zambiya ve Zimbabwe) ve bir ülke Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ne gereksiz seyahati önlemek için seyahat önerileri yayımlamıştır (Ruanda). İki ülke (Kenya ve Ruanda), Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ne veya orası üzerinden seyahat öyküsü olan yolcular için girişte bilgi kontrolü yapmaktadır. Bu önlemler Taraf Ülkelerin yetkileri kapsamındadır ve UST (2005) Madde 43 kapsamında uluslararası trafiği önemli ölçüde engelleyen ek sağlık önlemleri olarak değerlendirilmez.
• Bunlara ek olarak, Ruanda, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nden seyahat eden ateşli yolcuların girişine izin vermemektedir. DSÖ şuan, UST (2005) Madde 43 doğrultusunda uluslararası trafiği önemli ölçüde engelleyen bu önlem için halk sağlığı gerekçesi ve bilimsel kanıtları almak maksadıyla Ruanda otoriteleri ile çalışmaktadır.  
• Nijerya otoriteleri ile, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nden gelen kişilerin girişinin engellenmesi ve bu önlemle bağlantılı olarak Kenya Havayolları’na potansiyel yaptırım ile ilgili olarak doğrulama talebi devam etmektedir.

3. Halk Sağlığı Riskleri, İhtiyaçlar ve Boşlukların Özeti

En kritik ihtiyaçlar arasında gerekli insan ve malzeme kaynaklarının zamanında gönderimine olanak sağlanması için etkilenmiş bölgelere erişim, uygun izolasyon ve tedavi tesislerinin oluşturulması ihtiyacı, sahadaki ekipler arasında koordinasyon için internet bağlantısının kurulması ihtiyacı ve kontrol girişimlerinin uygulanmasının artırılması yer almaktadır.

Önerilen yöntemler şunlardır:

• EVD yanıtının tüm gerekli ayaklarında acil yanıt girişimlerinin artırılmasına devam edilmesi ve bu girişimlerin uygulanmasının sürdürülmesi.
• Sahadaki ekip için ilave ulaşım olanaklarının sağlanması.
• Muma’da yeni bir EVD izolasyon ve tedavi tesisinin kurulması.
• Defin ekiplerinin, ölü kişilerin güvenli ve saygılı (dini inanca) şekilde defnedilmesi konusunda eğitilmesine devam edilmesi.
• Numune analizinin artırılması için ilave laboratuvar teknisyenlerinin bulunması.
• Etkilenmiş bölgelere çok disiplinli ulusal ve uluslararası uzmanların görevlendirilmesine devam edilmesi.
• İletişimi ve etkilenmiş bölgelere erişimi kolaylaştırmak için telekomünikasyon ve havayolu ulaşım lojistiği dahil ihtiyaç duyulan kaynakların harekete geçirilmesi.
• Söylentileri araştırmak için salgın alarm ve yanıt kapasitesinin güçlendirilmesi.
• Özellikle Orta Afrika Cumhuriyeti ve Eyaletin sınırındaki bölgelerde sınır ötesi işbirliği ve hazırlıklılığın güçlendirilmesi.