Hastalık Salgın Haberi

13 Haziran 2017

1 - 10 Haziran 2017 tarihleri arasında, Suudi Arabistan ulusal UST odak noktası, üç ölümlü vaka dahil 35 yeni Orta Doğu Solunum Sendromu Koronavirüsü (MERS) enfeksiyonu vakası ile daha önce rapor edilen vakalar arasından bir ölüm (6 Haziran 2017’de yayımlanan Hastalık Salgın Haberindeki 5 numaralı vaka) bildirmiştir.

Vakalara İlişkin Detaylar

Bildirilen vakalara ilişkin detaylı bilgiler ayrı bir dokümanda yer almaktadır (aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz).

Yeni bildirilen 35 vakanın 32’si, iki tanesi birbiriyle ilişkili olan eş zamanlı üç MERS kümelenmesi ile bağlantılıdır. Üç kümelenmenin açıklaması aşağıda yer almaktadır.

Kümelenme 1

Riyad Bölgesi Riyad şehrindeki bir hastanede bir MERS kümelenmesi tespit edilmiştir. Şu ana kadar 23 vaka bu kümelenme ile bağlantılıdır ve tespit edilen ilk vakayı (1 Haziran’da bildirilen 47 yaşındaki erkek), 14 asemptomatik sağlık çalışanı temaslıyı, bir hane halkı temaslıyı ve hasta olan yedi hastane temaslısını kapsamaktadır. 

Kümelenme 2

Bu MERS kümelenmesi Riyad Bölgesi Riyad Şehrindeki ikinci bir hastanede meydana gelmiştir. Bu kümelenme, yukarıdaki kümelenme 1 ile bağlantılıdır. Bu ikinci kümelenmenin ilk tespit edilen vakası, kümelenme 1’in olduğu hastanenin acil durum odasını ziyaret etmiştir. Kendisi asemptomatiktir ve hastane 1’deki ziyareti sonrasında, ikinci hastanede böbrek diyalizi seanslarına devam etmiştir. Şu ana kadar, bu kümelenmede, kümelenme 1 ile bağlantılı vaka ile ikincil hane halkı ve sağlık çalışanı temaslıları içeren 6 vaka bulunmaktadır.

Kümelenme 3

Bu MERS kümelenmesi şimdilerde Riyad Bölgesi, Riyad Şehrindeki üçüncü bir hastanede meydana gelmektedir. Şu ana kadar bu kümelenme, hecin develeri ile temas bildiren ilk tespit edilmiş vaka ile sağlık çalışanı temaslı olan üç asemptomatik veya hafif vakayı kapsayan dört vakadan oluşmaktadır.

Halk Sağlığı Yanıtı

Suudi Arabistan Sağlık Bakanlığı, her bir vakayı ve temaslılarını değerlendirmekte ve insandan insana bulaşmayı sınırlandırmak ve bu salgınları kontrol altına almak için önlemler uygulamaktadır. Bu önlemler şunlardır:

• Doğrulanmış tüm vakalar için uygun izolasyon;
• Hastaların, sağlık çalışanlarının ve toplumdaki temaslıların tüm temaslıları için aktif izleme;
• 14 günlük kuluçka süresi boyunca tamamı için günlük takip ile yüksek ve düşük riskli temaslıların belirlenmesi ve semptomların gelişmiş olmasına bakılmaksızın yüksek riskli temaslılar için laboratuvar testlerinin yapılması;
• Vaka ve temaslı listelerinin düzenli olarak güncellenmesi ve enfeksiyon kaynağının, hastalar arasındaki bağlantının ve hastanelerde insandan insana bulaşmanın sebeplerini belirlemek için verilerin epidemiyolojik analizinin gerçekleştirilmesi;
• Hastalığın vaka tanımına dayanarak hastalar ve sağlık çalışanları arasında şüpheli vakalar için araştırma yapılması;
• Salgınların şuan veya daha önce meydana geldiği yerlerde dikkatli şekilde uygun çevresel temizlik, dezenfeksiyon ve terminal temizlik ile hastane ortamında dezenfeksiyon gerçekleştirilmesi kurallarına sıkı şekilde uyulmasının sağlanması;
• Acil durum departmanında ve ayakta tedavi departmanlarında solunum yolu hastalıkları için görsel triyajın uygulanması, solunum yolu belirtileri olan hastaların erken tespiti için 7/24 eğitimli bir hemşirenin mevcudiyetinin sağlanması ve triyaj formlarına uygun şekilde dokümante edilmesi;
• Tüm sağlık çalışanlarının, erken tespit için vaka tanımı, izolasyon tedbirlerinin uygulanması, KKE’nin uygun seçimi, giyilmesi ve çıkarılması, el hijyeni ve çevresel temizlik ve dezenfeksiyon konularında kapsamlı şekilde eğitilmesi;
• Tüm sağlık çalışanlarının N95 uyumu için test edilmesinin sağlanması (uyum testi);
• El antiseptiği, KKEler, yüzey dezenfektanları, taşınabilir HEPA filtreleri ve fumigasyon makineleri dahil enfeksiyon önleme malzemelerinin mevcut olmasının sağlanması;
• Virüsün diğer ülkelere yayılımını önlemek için tıbbi izni olmayan sağlık çalışanlarının, seyahat etmesine izin verilmemesine yönelik bir politikanın uygulanmasının sağlanması;

Hecin develeri ile temasının olduğu bildirilen vakalar için, Tarım Bakanlığı yetkilileri tarafından develerde MERS-CoV enfeksiyonuna yönelik araştırmalar yapılmaktadır.

Dünya genelinde, 2012’den bu yana DSÖ’ye, en az 703 ilişkili ölüm dahil olmak üzere 2.015 laboratuvarca doğrulanmış MERS-CoV enfeksiyonu vakası  bildirilmiştir.

DSÖ Risk Değerlendirmesi

MERS-CoV insanlarda yüksek ölüm oranları ile sonuçlanan ciddi enfeksiyonlara sebep olmaktadır ve insandan insana bulaşabildiği görülmüştür. Şimdiye kadar, gözlemlenen insandan insana bulaşmalar çoğunlukla sağlık tesislerinde meydana gelmiştir.

Yeni vakaların bildirimi, genel risk değerlendirmesini değiştirmemektedir. DSÖ, Orta Doğu’dan yeni MERS-CoV enfeksiyonu vakalarının bildirileceğini ve vakaların, hayvanlar veya hayvan ürünlerine (örneğin, hecin devesiyle temas sonrası) veya hastalığı taşıyor olabilecek kişilere (örneğin, bir sağlık tesisinde) maruz kaldıktan sonra enfeksiyonu kapabilecek bireyler tarafından başka ülkelere eksporte edilmeye devam edeceğini öngörmektedir. DSÖ, Suudi Arabistan’daki Sağlık Bakanlığı ile yakın çalışmakta, epidemiyolojik durumu ve viral değişiklikleri izlemeye devam etmekte ve mevcut son bilgiler ışığında risk değerlendirmesi yapmaktadır. Şu ana kadar, insandan insana sürekli bulaşmanın olduğuna veya epidemiyolojik patern ya da viral karakteristiklerin daha önce rapor edilenden farklı olduğuna dair herhangi bir gösterge mevcut değildir.

DSÖ Önerileri

DSÖ, mevcut durum ve eldeki bilgilere dayanarak, tüm Üye Ülkeleri akut respiratuar enfeksiyonlara yönelik sürveyanslarını sürdürmeleri ve sıra dışı paternleri dikkatlice incelemeleri konusunda teşvik etmektedir.

Sağlık tesislerinde olası MERS-CoV yayılımını önlemek açısından enfeksiyon önleme ve kontrol tedbirleri çok önemlidir. MERS-CoV’un erken semptomları, diğer respiratuar enfeksiyonlarda olduğu gibi non-spesifik olduğu için MERS-CoV’a yakalanmış kişileri erken tespit etmek her zaman mümkün değildir. Bu nedenle sağlık çalışanları, tanılarına bakılmaksızın tüm hastalar için tutarlı olarak standart önlemleri uygulamalıdır. Akut solunum yolu enfeksiyonu belirtileri olan hastaların tedavisi yapılırken standart önlemlere ek olarak damlacık önlemleri alınmalı; olası ya da doğrulanmış MERS-CoV enfeksiyonu vakaları tedavi edilirken ilave olarak temas önlemleri ve göz koruyucu önlemler alınmalı; aeresol üreten işlemler uygulanırken hava kaynaklı mikroplara karşı önlemler uygulanmalıdır.

MERS-CoV hakkında daha fazla bilgi sahibi olunana kadar, diyabet, böbrek yetmezliği, kronik akciğer hastalığı olan ve bağışıklığı baskı altında olan kişiler MERS-CoV enfeksiyonu kaynaklı ciddi rahatsızlık riskinin yüksek olduğu kişiler olarak değerlendirilmektedir. Bu nedenle bu kişiler virüsün dolaşımı potansiyelinin olduğu bilinen çiftlikleri, pazarları veya hayvan barınaklarının bulunduğu bölgeleri ziyaret ederken hayvanlarla, özellikle de develerle yakın temastan kaçınmalıdır. Hayvanlara dokunmadan önce ve sonra düzenli el yıkama, hasta hayvanlarla temastan kaçınma gibi genel hijyen kurallarına uyulmalıdır.

Gıda hijyen uygulamalarına dikkat edilmelidir. İnsanlar çiğ deve sütü ya da deve idrarı içmekten veya uygun şekilde pişirilmemiş etleri yemekten kaçınmalıdır.

DSÖ, bu olaya bağlı olarak giriş noktalarında özel tarama yapılmasını tavsiye etmediği gibi şuan için herhangi bir seyahat ya da ticaret kısıtlaması uygulanmasını da önermemektedir.