SUUDİ ARABİSTAN’DA ORTA DOĞU SOLUNUM SENDROMU KORONAVİRÜSÜ (MERS-COV)
16-23 Haziran 2017 tarihleri arasında Suudi Arabistan ulusal UST Odak Noktası, 2 ölüm ve daha önce bildirilen vakalar arasından 4 ölümünde dahil olduğu 7 ilave Ortadoğu Solunum Sendromu Koronavirüsü (MERS-CoV) enfeksiyonu vakasını bildirmiştir.
Hastalık Salgını Haberi
28 Haziran 2017
16-23 Haziran 2017 tarihleri arasında Suudi Arabistan ulusal UST Odak Noktası, 2 ölüm ve daha önce bildirilen vakalardan 4 ölümün de dahil olduğu 7 ilave Ortadoğu Solunum Sendromu Koronavirüsü (MERS-CoV) enfeksiyonu vakasını bildirmiştir.
Vakalara İlişkin Detaylar
Yeni bildirilen 7 vakadan 3'ü, 13 Haziran 2017 ve 19 Haziran 2017'de yayınlanan Hastalık Salgını haberlerinde bildirilen 1 ve 3 kümelenmeleri ile ilişkilendirilmiştir .
Kümelenme 1
Riyad Bölgesi, Riyad Şehri'nde bulunan bu kümelenmede ilave 2 vaka rapor edilmiştir. Toplamda, DSÖ'ye bildirilen 34 laboratuar tarafından doğrulanmış vaka bu kümelenme ile ilişkilidir.
Kümelenme 2
13 Haziran 2017'de yayınlanan Hastalık Salgın Haberlerinde rapor edildiği üzere, yeni bildirilen vakalar kümelenme 2 ile ilişkili değildir .
Kümelenme 3
Bu kümelenmede Riyad Bölgesi, Riyad Şehri'nde ek bir vaka bildirilmiştir. Bu zamana kadar, bu kümelenme laboratuarca doğrulanmış 9 hastayı kapsamaktadır.
Dünya genelinde, en az 710'u ölümle sonuçlanmış, laboratuvar tarafından teyit edilmiş 2036 MERS-CoV enfeksiyonu vakası DSÖ'ye bildirilmiştir.
Halk Sağlığı Yanıtı
Suudi Arabistan Sağlık Bakanlığı, her bir vakayı ve temaslılarını değerlendirmekte ve insandan insana bulaşmayı sınırlandırmak ve bu salgınları kontrol altına almak için önlemler uygulamaktadır. Bu önlemler şunlardır:
- Doğrulanmış tüm vakalar için uygun izolasyon (asemptomatik hastalar için evde izolasyon, semptomatik hastalar için hastanede izolasyon);
- Hastaların, sağlık çalışanlarının ve toplumdaki temaslıların tüm temaslıları için aktif izleme;
- 14 günlük kuluçka süresi boyunca tamamı için günlük takip yapılarak yüksek ve düşük riskli temaslıların belirlenmesi ve semptomların gelişmiş olmasına bakılmaksızın yüksek riskli temaslılar için laboratuvar testlerinin yapılması; takip süreci boyunca çoklu laboratuvar testi gerçekleştirilir.
- Vaka ve temaslı listelerinin düzenli olarak güncellenmesi ve enfeksiyon kaynağının, hastalar arasındaki bağlantının ve hastanelerde MERS-CoV yayılımının sebeplerini belirlemek için verilerin epidemiyolojik analizinin gerçekleştirilmesi;
- MERS’in vaka tanımına dayanarak hastalar ve sağlık çalışanları arasında şüpheli vakalar için araştırma yapılması;
- Salgınların şuan veya daha önce meydana geldiği yerlerde dikkatli şekilde uygun çevresel temizlik, dezenfeksiyon ve terminal temizlik ile hastane ortamında dezenfeksiyon gerçekleştirilmesi kurallarına sıkı şekilde uyulmasının sağlanması;
- Acil durum departmanında ve ayakta tedavi departmanlarında solunum yolu hastalıkları için görsel triyajın uygulanması, solunum yolu belirtileri olan hastaların erken tespiti için 7/24 eğitimli bir hemşirenin mevcudiyetinin sağlanması ve triyaj formlarına uygun şekilde dokümante edilmesi;
- Tüm sağlık çalışanlarının, erken tespit için vaka tanımı, izolasyon tedbirlerinin uygulanması, KKE’nin uygun seçimi, giyilmesi ve çıkarılması, el hijyeni ve çevresel temizlik ve dezenfeksiyon konularında kapsamlı şekilde eğitilmesi;
- Tüm sağlık çalışanlarının N95 uyumu için test edilmesinin sağlanması (uyum testi);
- El antiseptiği, KKEler, yüzey dezenfektanları, taşınabilir HEPA filtreleri ve fumigasyon makineleri dahil enfeksiyon önleme malzemelerinin mevcut olmasının sağlanması;
- Virüsün diğer ülkelere yayılımını önlemek için tıbbi izni olmayan sağlık çalışanlarının, seyahat etmesine izin verilmemesine yönelik bir politikanın uygulanmasının sağlanması;
DSÖ Risk Değerlendirmesi
MERS-CoV insanlarda yüksek ölüm oranları ile sonuçlanan ciddi enfeksiyonlara sebep olmaktadır ve insandan insana bulaşabildiği görülmüştür. Şimdiye kadar, gözlemlenmiş süreklilik arz etmeyen insandan insana bulaşmalar çoğunlukla sağlık tesislerinde meydana gelmiştir. Yukarıda açıklanan kümelenmelere yönelik ilk araştırmalar, ikincil vakaların, aeresolleştirme prosedürlerinin enfeksiyon önleme ve kontrol koşullarının yetersiz olduğu kalabalık hastane odalarında gerçekleştirildiği iki olay ile bağlantılı olduğunu göstermiştir.
Yeni vakaların bildirimi, genel risk değerlendirmesini değiştirmemektedir. DSÖ, Orta Doğu’dan yeni MERS-CoV enfeksiyonu vakalarının bildirileceğini ve vakaların, hayvanlar veya hayvan ürünlerine (örneğin, hecin devesiyle temas sonrası) veya hastalığı taşıyor olabilecek kişilere (örneğin, bir sağlık tesisinde) maruz kaldıktan sonra enfeksiyonu kapabilecek bireyler tarafından başka ülkelere eksporte edilmeye devam edeceğini öngörmektedir. DSÖ, epidemiyolojik durumu izlemeye devam etmekte ve mevcut son bilgiler ışığında risk değerlendirmesi yapmaktadır.
DSÖ Önerileri
DSÖ, mevcut durum ve eldeki bilgilere dayanarak, tüm Üye Ülkeleri akut respiratuar enfeksiyonlara yönelik sürveyanslarını sürdürmeleri ve sıra dışı paternleri dikkatlice incelemeleri konusunda teşvik etmektedir. Sağlık tesislerinde olası MERS-CoV yayılımını önlemek açısından enfeksiyon önleme ve kontrol tedbirleri çok önemlidir. MERS-CoV’un erken semptomları, diğer respiratuar enfeksiyonlarda olduğu gibi non-spesifik olduğu için MERS-CoV’a yakalanmış kişileri erken tespit etmek her zaman mümkün değildir. Bu nedenle sağlık çalışanları, tanılarına bakılmaksızın tüm hastalar için tutarlı olarak standart önlemleri uygulamalıdır. Akut solunum yolu enfeksiyonu belirtileri olan hastaların tedavisi yapılırken standart önlemlere ek olarak damlacık önlemleri alınmalı; olası ya da doğrulanmış MERS-CoV enfeksiyonu vakaları tedavi edilirken ilave olarak temas önlemleri ve göz koruyucu önlemler alınmalı; aeresol üreten işlemler uygulanırken hava kaynaklı mikroplara karşı önlemler uygulanmalıdır.
MERS-CoV hakkında daha fazla bilgi sahibi olunana kadar, diyabet, böbrek yetmezliği, kronik akciğer hastalığı olan ve bağışıklığı baskı altında olan kişiler MERS-CoV enfeksiyonu kaynaklı ciddi rahatsızlık riskinin yüksek olduğu kişiler olarak değerlendirilmektedir. Bu nedenle bu kişiler virüsün dolaşımı potansiyelinin olduğu bilinen çiftlikleri, pazarları veya hayvan barınaklarının bulunduğu bölgeleri ziyaret ederken hayvanlarla, özellikle de develerle yakın temastan kaçınmalıdır. Hayvanlara dokunmadan önce ve sonra düzenli el yıkama, hasta hayvanlarla temastan kaçınma gibi genel hijyen kurallarına uyulmalıdır.
Gıda hijyen uygulamalarına dikkat edilmelidir. İnsanlar çiğ deve sütü ya da deve idrarı içmekten veya uygun şekilde pişirilmemiş etleri yemekten kaçınmalıdır.
DSÖ, bu olaya bağlı olarak giriş noktalarında özel tarama yapılmasını tavsiye etmediği gibi şuan için herhangi bir seyahat ya da ticaret kısıtlaması uygulanmasını da önermemektedir.