Hastalık salgını haberi 
4 Temmuz 2017

19 Haziran 2017'de, Lübnan ulusal UST odak noktası, ilave bir Ortadoğu Solunum Sendromu Koronavirüsü (MERS-CoV) vakasını bildirmiştir.

Vakaya İlişkin Detaylar

Suudi Arabistan'ın Riyad şehrinde yaşayan 39 yaşındaki Lübnan asıllı bir erkek hastada, 8 Haziran 2017'de hafif semptomlar gelişti. Hasta  bir sağlık çalışanıdır.  Riyad'da devam etmekte  olan Orta Doğu solunum sendromu (MERS-CoV) sürveyans faaliyetleri kapsamında alınan  nazofarengeal numune, 11 Haziran 2017'de Suudi Arabistan'ın Riyad kentinde, Riyad Bölgesel Laboratuvarında, PCR testi  ile MERS-CoV için  negatif çıkmıştır. Vakada ilave bir hastalık öyküsü bulunmamaktadır. Aktif MERS-CoV hastalarının  bulunduğu bir sağlık kuruluşunda çalışmamış olup, tanımlanmış bir MERS-CoV vakası  veya solunum yolu şikayeti olan bir hasta ile teması bulunmamaktadır. Belirtilerin başlangıcından 14 gün öncesine kadar olan sürede develerle temas hikayesi yoktur.

Vaka 11 Haziran 2017'de  Suudi Arabistan'dan Lübnan'a gitmiş ve seyahat esnasında hiçbir şikayetinin olmadığını belirtmiştir. 15 Haziran'da gastrointestinal semptomlar ortaya çıkmış ve aynı gün Lübnan'da bir sağlık kuruluşuna başvurmuştur. Yapılan tetkikler ve göğüs grafisi ile pnömoni teşhisi konmuştur. 16 Haziran 2017'de alt solunum yolundan numune alınmış ve MERS-CoV için pozitif test edilmiştir. Vaka, aynı gün Halk Sağlığı Bakanlığına bildirilmiş ve evinde izolasyona alınmıştır. 17 Haziran 2017'den bu yana asemptomatiktir. İki ardışık nazofaringeal  ve bir alt solunum yolu numunesi, sırasıyla 17, 19 ve 23 Haziran 2017'de PCR ile MERS-CoV için negatif olarak test edilmiştir. 23 Haziran 2017'de ev izolasyonu sonlandırılmıştır . Lübnan'daki bütün temaslıları  için yapılan MERS-CoV  testi negatif çıkmıştır. Suudi Arabistan Sağlık Bakanlığı tarafından temaslı takibi ve enfeksiyon kaynağını tesbit çalışmaları devam etmektedir.

Dünya genelinde, en az 710'u ölümle sonuçlanmış,  laboratuvar tarafından teyit edilmiş 2037 MERS-CoV enfeksiyonu vakası DSÖ'ye bildirilmiştir.

Halk sağlığı yanıtı

Bu vakanın takibi sırasında, Halk Sağlığı Bakanlığı vakayı ve temaslılarını değerlendirmiş ve insandan insana daha fazla bulaşı önlemek için tedbirler almıştır. Bu tedbirler şunları içermektedir:

• Doğrulanmış tüm vakalar için uygun izolasyon (asemptomatik hastalar için evde izolasyon, semptomatik hastalar için hastanede izolasyon);
• Hastaların tüm temaslıları, ilgili sağlık personeli ve Lübnan'da ki toplum temaslıları için aktif izleme;
• Suudi Arabistan Sağlık Bakanlığı ile işbirliği içinde Suudi Arabistan'daki temaslıların tanımlanması, takibi ve vakanın enfeksiyon kaynağının araştırılması,
• 14 günlük kuluçka süresi boyunca tamamı için günlük takip yapılarak yüksek ve düşük riskli temaslıların belirlenmesi ve semptomların gelişmiş olmasına bakılmaksızın yüksek riskli temaslılar için laboratuvar testlerinin yapılması. Temaslılarla ilgili tüm testler negatif çıkmıştır.
• 14 günlük kuluçka süresince  günlük takip uygulanan hane halkı arasında yüksek ve düşük riskli kişilerin belirlenmesi için PCR testi yapılmış ve  hiçbir belirti görülmemiştir.
• Hastanede enfeksiyon önleme ve kontrol tedbirlerinin uygulanması,
• Pozitif numunelerin onaylama ve sekanslama  için referans laboratuvarlarına  gönderilmesi.

Lübnan Halk Sağlığı Bakanlığı, Suudi Arabistan'da iken sağlık çalışanlarının takibi ve hastanın sosyal temaslıları için Suudi Arabistan Sağlık Bakanlığı ile iletişim halindedir. Hasta, son MERS-CoV vakalarının bildirildiği bir sağlık kuruluşunda çalışmamış ancak daha önce, 13 Haziran 2017 , 19 Haziran 2017 ve 28 Haziran 2017'de yayınlanmış olan hastalık salgın haberlerinde bildirilen Riyad'daki MERS-CoV vaka kümelenmelerindeki  sürveyans faaliyetlerinin bir parçası olarak 11 Haziran 2017'de  test edilmiştir.

DSÖ risk değerlendirmesi

Bu vaka Lübnan'dan rapor edilen laboratuvarca teyit edilmiş ikinci MERS-CoV vakasıdır. Lübnan’dan ilk vaka  8 Mayıs 2014'te bildirilmiştir. (Bkz. Hastalık Salgını Haberleri, 15 Mayıs 2014 ).

MERS-CoV insanlarda yüksek ölüm oranları ile sonuçlanan ciddi enfeksiyonlara sebep olmaktadır ve insandan insana bulaşabildiği görülmüştür. Şimdiye kadar, gözlemlenmiş süreklilik arz etmeyen insandan insana bulaşmalar çoğunlukla sağlık tesislerinde meydana gelmiştir.

Yeni vakaların bildirimi, genel risk değerlendirmesini değiştirmemektedir. DSÖ, Orta Doğu’dan yeni MERS-CoV enfeksiyonu vakalarının bildirileceğini ve vakaların, hayvanlar veya hayvan ürünlerine (örneğin, hecin devesiyle temas sonrası) veya hastalığı taşıyor olabilecek kişilere (örneğin, bir sağlık tesisinde) maruz kaldıktan sonra enfeksiyonu kapabilecek bireyler tarafından başka ülkelere eksporte edilmeye devam edeceğini öngörmektedir. DSÖ, epidemiyolojik durumu izlemeye devam etmekte ve mevcut son bilgiler ışığında risk değerlendirmesi yapmaktadır.

DSÖ Önerileri

DSÖ, mevcut durum ve eldeki bilgilere dayanarak, tüm Üye Ülkeleri akut respiratuar enfeksiyonlara yönelik sürveyanslarını sürdürmeleri ve sıra dışı paternleri dikkatlice incelemeleri konusunda teşvik etmektedir. Sağlık tesislerinde olası MERS-CoV yayılımını önlemek açısından enfeksiyon önleme ve kontrol tedbirleri çok önemlidir. MERS-CoV’un erken semptomları, diğer respiratuar enfeksiyonlarda olduğu gibi non-spesifik olduğu için MERS-CoV’a yakalanmış kişileri erken tespit etmek her zaman mümkün değildir. Bu nedenle sağlık çalışanları, tanılarına bakılmaksızın tüm hastalar için tutarlı olarak standart önlemleri uygulamalıdır. Akut solunum yolu enfeksiyonu belirtileri olan hastaların tedavisi yapılırken standart önlemlere ek olarak damlacık önlemleri alınmalı; olası ya da doğrulanmış MERS-CoV enfeksiyonu vakaları tedavi edilirken ilave olarak temas önlemleri ve göz koruyucu önlemler alınmalı; aeresol üreten işlemler uygulanırken hava kaynaklı mikroplara karşı önlemler uygulanmalıdır.

MERS-CoV hakkında daha fazla bilgi sahibi olunana kadar, diyabet, böbrek yetmezliği, kronik akciğer hastalığı olan ve bağışıklığı baskı altında olan kişiler MERS-CoV enfeksiyonu kaynaklı ciddi rahatsızlık riskinin yüksek olduğu kişiler olarak değerlendirilmektedir. Bu nedenle bu kişiler virüsün dolaşımı potansiyelinin olduğu bilinen çiftlikleri, pazarları veya hayvan barınaklarının bulunduğu bölgeleri ziyaret ederken hayvanlarla, özellikle de develerle yakın temastan kaçınmalıdır. Hayvanlara dokunmadan önce ve sonra düzenli el yıkama, hasta hayvanlarla temastan kaçınma gibi genel hijyen kurallarına uyulmalıdır.

Gıda hijyen uygulamalarına dikkat edilmelidir. İnsanlar çiğ deve sütü ya da deve idrarı içmekten veya uygun şekilde pişirilmemiş etleri yemekten kaçınmalıdır.

DSÖ, bu olaya bağlı olarak giriş noktalarında özel tarama yapılmasını tavsiye etmediği gibi şuan için herhangi bir seyahat ya da ticaret kısıtlaması uygulanmasını da önermemektedir.