Hastalık salgın haberleri 
15 Ekim 2017

Madagaskar, Ağustos 2017'den beri, büyük şehirleri ve endemik olmayan diğer alanları etkileyen büyük bir veba  salgını yaşamaktadır. Bu salgında, komşu Hint Okyanusu adalarına yayılma riski orta düzeydedir. Bu risk, pnömonik veba hastalığının kısa  inkübasyon süresi (maruziyetten sonra ilk semptomların ortaya çıktığı zaman ) ve havaalanı ve diğer büyük  limanlarda çıkış tarama önlemlerini uygulayan kurum  sayesinde  hafifletilebilmiştir. 

Veba salgın durum raporları

Madagaskar'daki veba salgını, ölüm oranının genel olarak azalması ile devam etmektedir. 12 Ekim 2017'de, 6 ilçeden 61 yeni vaka bildirildi. Ancak ölüm görülmedi. 1 Ağustos ve 12 Ekim 2017 tarihleri arasında ülkedeki 114 ilçenin 35'inde 57 ölüm (vaka ölüm oranı % 8.33) olmak üzere toplam 684 vaka (şüpheli, muhtemel ve doğrulanmış) bildirildi. Bunların 474'ü (% 69.3) klinik olarak pnömonik veba, 156 (% 22.8) bubonik veba, 1 septisemik vebadır. 54 vakanın da  tipi belirlenememiştir. 684 vakanın 63’ü(% 9.2) laboratuvar olarak teyit edilmiş, 271’i(%39.4) muhtemel, 350’si(%51.2) şüpheli vakadır. Salgının başlamasından bu yana en az 15  sağlık çalışanında veba tesbit edilmiştir.

Seyşeller Sağlık Bakanlığı, 10 Ekim 2017'de olası bir pnömonik hastalık raporunu DSÖ'ye bildirmiştir. Muhtemel vaka, Madagaskar'ı ziyaret eden ve 6 Ekim 2017'de Seyşeller'e geri dönen 34 yaşında bir erkektir. 9 Ekim 2017'de semptomlar gelişmiş ve yerel bir sağlık merkezine getirilmiştir. Tıbbi muayene ve Madagaskar'a yapılan son seyahat öyküsü üzerine pnömonik veba enfeksiyonundan şüphe edilmiş ve hemen hastaneye sevki gerçekleştirilmiştir. Burada izole edilerek tedavi altına alınmıştır.

11 Ekim'de ülkede balgam örneği üzerinde yapılan hızlı tanı testi (RDT) zayıf pozitifti. O tarihten bu yana, bir DSÖ referans veba  laboratuarı tarafından teyit tamamlanıncaya kadar muhtemel vaka olarak  tedavi edilmektedir. Numune, teyit  için Paris Pasteur Enstitüsü’ne gönderiliyor. Hastanın izolasyonu  antibiyotik tedavisi tamamlanıncaya kadar devam edecektir. Şu anda asemptomatik ve stabil  durumdadır.

9-11 Ekim 2017 tarihleri ​​arasında  hastayla temas eden 8 kişide  hafif semptomlar gelişti ve izole edildiler. Olası vakayla herhangi bir epidemiyolojik bağlantısı bulunmayan  2 şüpheli vaka da izole edildi ve tedavileri  sürmektedir.

Olası vaka, temaslıları ve şüpheli iki vakadan toplam 10 laboratuvar numunesi toplandı ve test için Fransa'da ki Pasteur Enstitüsü’ne nakledildi.

13 Ekim, muhtemel vakanın 320'den fazla temaslısının  izlendiği son gündü.  Bu temaslılar içinde 41 yolcu ve uçuştan 7 mürettebat, 12 yakın aile üyesi ve muhtemel vakanın  ziyaret ettiği sağlık merkezindeki 18 personel ve hastalar vardı. Hastalığı önlemek için  herkese profilaktik bir antibiyotik başlandı.

Ayrıca, temaslı takibi  ile tespit edilen bireylerden biriyle potansiyel temas halinde olan 577 çocuğa ve 63 öğretmene tedbir olarak profilaktik  antibiyotikler verildi. Sonuç olarak  temas takibi en iyi şekilde  yapıldı.

Halen sadece 11 yakın temaslı ve muhtemel vakayla  teması olmayan  ancak yakın zamanda Madagaskar'dan gelen yabancı uyruklu 1 kişi ihtiyati tedbir olarak hastaneye kaldırıldı ve solunum sıkıntısı belirtileri görülmese de tedavi için  hastanede kalacaklardır.

Halk sağlığı yanıtı

10 Ekim’de bir Kriz Acil Komitesi kuruldu ve o günden beri gözetim, temaslı takibi, vaka yönetimi, izolasyon ve ihtiyaçları koordine etmek için her gün toplanmaktadır.

12 Ekim'de bir telefon hattı oluşturuldu.

Hükümet, Komitelerin müdahalelerini desteklemek için, geçici izolasyon koğuşunun kurulmasını (mevcut koğuş genişletildi), anahtar malzemelerin tedarikini, temaslı  takibi ve gelecek  hafta yapılacak geniş temaslı takibi eğitimini sağlayacak para kaynağını  tahsis etmiştir.

Daha fazla vaka  ithal olasılığını azaltmak için, Madagaskar'a ve Madagaskar’dan yapılan  Air Seychelles  uçuşları, 8 Ekim'de durduruldu.

DSÖ, mevcut  bilgilere dayanarak, seyahat ve ticaretle ilgili kısıtlama önermemektedir.

10 Ekim 2017'de Madagaskar Sağlık Bakanlığı, DSÖ’nün  desteğiyle uluslararası yayılmayı önlemek için Antananarivo'daki uluslararası havaalanında çıkış taraması gerçekleştirdi. 

Uluslararası yayılımı önlemek için, giriş noktalarındaki önlemleri güçlendirmek amacıyla DSÖ ve ortaklarının daha fazla desteği planlanmaktadır.

DSÖ, mevcut duruma cevap vermek için Ülke Ofisi ve Halk Sağlığı Bakanlığını desteklemek amacıyla 3  epidemiyolog ve 1 risk iletişim görevlisi konuşlandırdı.

DSÖ risk değerlendirmesi

• Bubik Veba, küçük memelilerde ve pirelerinde bulunan zoonoz bakterilerden Yersinia pestis'in neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Hayvanlar arasında pirelerle yayılır. İnsanlara, enfekte pire ısırığıyla, enfekte materyallerle doğrudan temasla veya inhalasyon yoluyla bulaşabilir. Enfeksiyon yoluna bağlı olarak, veba hastalığının üç formu vardır: Bubik, septisemik ve pnömonik.veba (ortaçağ Avrupasında 'Kara Ölüm' olarak bilinir) en sık görülen biçimidir ve enfekte  pire ısırığı nedeniyle oluşur. Veba basili  Yersinia pestis, pire  ısırığı ile  girer. Lenfatik sistem aracılığıyla en yakın lenf bezine gider ve orada çoğalır. Daha sonra  lenf düğümü  iltihaplanır, gergin ve ağrılı bir hal alır ve "bubo" olarak adlandırılır. İltihaplı lenf nodları,  enfeksiyonun ileri aşamalarında içleri cerahat dolu açık yaralar haline dönüşebilir.
• Pnömonik veba ya da akciğer vebası en öldürücü  veba  türüdür. Havadaki damlalar ve kişiden kişiye temas yoluyla ciddi salgınları tetikleyebilir. Kuluçka süresi 24 saate  kadar kısa olabilir. Tipik olarak, pnömonik tip, ileri derecede bubonik  vebanın hızlı bir şekilde  akciğerlere yayılımı sonucu oluşur.  Bununla birlikte,  pnömonik veba’ya sahip bir kişi aerosol halinde enfektif damlacıklar oluşturabilir ve hava yoluyla diğer insanlara veba bulaştırabilir. Tedavi edilmemiş pnömonik veba her zaman öldürücüdür.
• Septiksemik veba, bubonik  veya pnömonik bir veba sonrası kan yolu ile enfeksiyonun  yayılması sonucu oluşur.

Veba hastalığı, özellikle septisemik ve pnömonik formlarında, tedavi edilmediği takdirde % 30-100'lük bir oranda ölümcül olması sebebiyle çok ağır bir hastalık olabilir. Pnömonik form, erken tedavi edilmedikçe genelde ölümcüldür; özellikle bulaşıcıdır ve  havadaki damlacıklar yoluyla kişiden kişiye iletilerek ciddi epidemileri tetikleyebilir.

Seyşeller’de  veba  hiçbir zaman rapor edilmemiştir ve bu aşamada kesinlikle hiçbir vaka kesin olarak doğrulanmamıştır. Yukarıda bildirilen vaka, Paris Pasteur Enstitüsü’nde gerçekleştirilecek laboratuar sonuçlarına göre yapılacak  son  sınıflandırmaya kadar muhtemel vaka olarak kabul edilecektir.

Seyşeller Hükümeti, şüpheli vakaların gözetimi, izolasyonu ve tedavisi, temaslı takibi  ve potansiyel temaslı profilaktik tedavisi gibi ihtiyati tedbirleri almıştır.

Seyşeller'de daha fazla yayılma riski (vaka teyit edildiği takdirde) düşük olarak  ve genel bölgesel ve global risk seviyeleri çok düşük olarak değerlendirilmektedir.

DSÖ seyahat tavsiyesi

Bu aşamada, Seyşeller’de  veba ile temasa girebilecek olan uluslararası yolcular için  çok düşük risk söz konusudur. DSÖ, mevcut bilgilere dayanarak Seyşeller veya Madagaskar'da  seyahat veya ticaretle ilgili herhangi bir kısıtlamayı  tavsiye etmemektedir.

DSÖ’nün 3 Ekim 2017'de  uluslararası seyahat edenler için yayınladığı Madagaskar'da ki veba salgınına ilişkin tavsiyeleri  Seyşeller’e gidecek  gezginlerce de  takip edilmelidir:

Önleme ve kontrol önlemleri

Koruyucu önlemler, çevrelerinde zoonoz  veba bulunduğu zaman insanları bilgilendirmeyi, onlara pire ısırıklarına karşı önlem almaları ve hayvanlara dokunulmaması tavsiyelerini içermektedir. Pirelerin kontrol altına alınması için en hızlı ve en etkili yöntem, uygun bir böcek ilacı uygulamaktır. İnsanlar, özellikle de sağlık çalışanları, bubo gibi enfekte dokularla doğrudan temastan ya da pnömonik veba hastalarına yakın maruziyetten kaçınmalıdır. Önemli önleme ve kontrol önlemleri öncelikle insana bulaşı azaltmak ve salgın artışını önlemek için hazırlanmıştır. Bunlar arasında şunlar bulunur:

• Halka, pire  ısırmalarına karşı gerekli önlemleri almalarını ve ölü hayvanlara dokunmamalarını önermek
• Yersinia pestis’in (veba basilleri) konağı olan kemirgenleri  özellikle sıçanları kontrol etmek için önlemlerin  uygulanması
• Bubo gibi enfekte dokularla doğrudan temastan kaçınılması veya pnömonik veba hastalarına yakından maruz kalınmaması
• Sağlık hizmetlerine erken başvuru:  Şüpheli semptomlar olması durumunda en yakın sağlık merkezine başvurulması
• Sağlık çalışanları ve pnömonik veba hastaları ile doğrudan temas halindeki insanlar kişisel koruyucu ekipmanlar  giymelidirler.
• Sağlık çalışanları maruz kaldıkları süre boyunca  antibiyotiklerle kemoprofilaksi almalıdır.
• Ölen vakaların güvenli yönetimi ve gömülmesi

Tedavi

Hızlı tanı ve tedavi, komplikasyonları  ve ölüm oranını azaltmak için şarttır. Erken teşhis edilirse, etkili tedavi yöntemleri  hastaların iyileştirilmesini sağlar.

Bu yöntemler antibiyotiklerin( Aminoglikozidler, Florokinolonlar, Sülfonamidler ) ve destek tedavisinin uygulanmasını içerir.

Seyahat önerileri

Şimdiye kadarki mevcut bilgilere dayanarak, veba yayılımı riski çok düşük görülmektedir.  DSÖ, mevcut bilgilere dayanarak Madagaskar'a seyahat veya ticaretle ilgili herhangi bir kısıtlama tavsiyesinde bulunmamaktadır.

Uluslararası seyahat edenler, mevcut  veba  salgınından haberdar edilmelidir ve veba  Madagaskar'da endemiktir. Seyahat edenler, Madagaskar'ın sıtma açısından da endemik olduğunu  bilmeli ve Madagaskar'a seyahat ederken DSÖ tarafından tavsiye edilen antimalaryal profilaksiyi de düşünmelidirler.

Yersinia pestis ile enfeksiyon riski Madagaskar'a seyahat edenler için genellikle düşüktür. Bununla birlikte, veba endemik  bölgelerde,  av  hayvanları veya kemirgenlerle temas söz konusu olduğundan  kırsal alan gezginleri  risk altındadır. Gezginler  ölü hayvanlarla, enfekte dokularla veya materyallerle ve pnömonik hastalar ile yakın temastan kaçınmalıdır. Gezginler, aynı şekilde pirelere ve diğer kan yoluyla beslenen böceklere karşı  kovucu ürünler kullanarak ısırıklara karşı korunma sağlayabilirler. Aşağıdaki aktif maddelere dayanan formülasyonlar (losyonlar veya spreyler) tavsiye edilir: DEET, IR3535, Icaridin (KBR3023) veya Picaridin.

Ateş, titreme, ağrılı ve iltihaplı lenf nodları veya öksürükle birlikte nefes darlığı ve / veya  kanlı balgam gibi ani başlangıçlı semptomlar olması halinde, yolcular bir tıbbi servise başvurmalıdırlar. Gezginler, tıbbi uzmanlar tarafından önerilmedikçe, profilaksi amacıyla antibiyotik kullanmaktan kaçınmalıdır. Profilaktik tedavi, sadece  veba  vakalarıyla yakın temasta olanlara veya diğer yüksek riskli maruziyet durumlarında (enfekte pirelerle ısırılma veya enfekte hayvanların vücut sıvıları veya dokuları ile doğrudan temas) önerilir. Gezginler Madagaskar’dan döndüklerinde yukarıdaki semptomlar için uyanık olmalı ve semptomlar ortaya çıkarsa derhal  tıbbi bakıma başvurmalıdırlar. Doktorlarını  mutlaka Madagaskar seyahatleri hakkında bilgilendirmelidirler.

11 Ekim'de, Seyşeller Sağlık Bakanlığı web sitesinde yapılan basın açıklamasında, pnömonik vebaya  karşı çeşitli önlemler alındığı duyuruldu. Bu tedbirlerin birçoğu uluslararası yolculuğa önemli derecede  müdahale etmek anlamına geliyor. 13 Ekim'de Sağlık Bakanlığı, DSÖ'ye, Uluslararası Sağlık Mevzuatının 43.3. maddesinde belirtildiği üzere bu tedbirlerin bilimsel kanıtlarını ve halk sağlığı gerekçelerini sağlayacağını bildirdi (UST, 2005 ).

Pnömonik Veba'ya Karşı Uygulanacak Yeni Önlemler:

• Madagaskar'dan Seyşeller'e giren herkes, kararlılıkla derhal İzolasyon Merkezine alınacak.
• Madagaskar'dan Seyşeller'e gelen yabancılar kabul edilmeyecektir. Sadece Seyşeller vatandaşlarının ülkeye girmesine izin verilecektir.
• Seyşeller Turizm Kurulu ile işbirliği içinde, Seyşeller vatandaşı olmayan tüm yolcuların (Mauritius, Kenya ve Reunion) tüm geçiş noktalarını isteyen bir Seyahat Danışma Belgesi çıkarıldı.
• Kargo gemileri daha önce olduğu gibi izlenmeye devam edilecektir. Gemi Madagaskar'dan ayrıldıktan sonra 7 gün içinde herhangi birisinde semptomlar görülürse, gemi denizde izole kalacaktır. Gemide herhangi biri hasta olduğunda, tedavi alacaktır.
• Cruise gemilerinin Madagaskar'ı ziyaret ettikten sonra, limana girmeden önce en az 7 gün denizde kalmaları önerilir. Eğer süre 7 günden az olursa (kuluçka süresi) tüm yolcular ve mürettebat, ülkeye giriş yapmadan önce önerilen süre boyunca gözetim altında kalacaktır.

Ülke içinde herhangi bir salgın olmadığı için halkın paniğe kapılmaması önerilir.