MADAGASKAR’DA VEBA

Hastalık salgını haberi 
2 Kasım 2017

Ağustos 2017'den beri  Madagaskar’da, büyük şehirleri  ve  endemik olmayan diğer bölgeleri etkileyen büyük bir veba salgını yaşanmaktadır.

1 Ağustos - 30 Ekim 2017 tarihleri ​​arasında Madagaskar Sağlık Bakanlığı tarafından DSÖ’ye 127 ölüm dahil, toplam 1801 teyit edilmiş, olası ve şüpheli  vaka bildirilmiştir. Bunlardan 257 (% 23) doğrulanmış, 374 (% 34) olası ve 480 (% 43) şüpheli vaka olmak üzere 1111’i (% 62) kliniğe göre pnömonik veba  olarak sınıflandırılmıştır. Pnömonik vakalara ilave olarak, 261 (% 15) bubonik veba, 1 septisemik veba  ve henüz tanımlanmamış 428 vaka (% 24) bildirilmiştir (Şekil 1). 30 Ekim itibariyle, Madagaskar'ın 114 ilçesinin 51'i etkilenmiştir (Şekil 2 ve 3). Salgının başlamasından bu yana, 71 sağlık çalışanı veba ile uyumlu bir hastalık geçirdi, bunların hiçbiri ölmedi.

Veba laboratuvar onayı Madagaskar  Pasteur  Enstitüsü tarafından yürütülmektedir. Yersinia pestis’in 23 izolatı kültürde üretilmiştir  ve hepsi, Veba  Kontrolü Ulusal Programı tarafından tavsiye edilen antibiyotiklere duyarlıdır.

Ekim 2017'nin ikinci haftasından beri, yeni vakaların sayısında bir düşüş olmuştur (Şekil 4). Ayrıca, veba şüphesi nedeniyle hastaneye yatırılan hasta sayısında da bir düşüş vardır. Surveyansın geliştirilmesi ve devam etmekte olan araştırmalar sonucunda kümülatif vakalarda artış devam etmekle birlikte, bazıları yeni enfekte vakalar değildir.

Madagaskar'da, Nisan-Eylül  ayları arasında veba vakalarının sayısı en yüksektir. Bu nedenle kontrol önlemlerinin Nisan 2018 sonuna kadar devam ettirilmesi  önemlidir.

6492 kişinin % 83'ü, proflaktik antibiyotik kullanımı ve 7 günlük  izleme şeklinde yapılan takipleri tamamlanmış şüpheli veba vakasının temaslıları olarak tanımlanmıştı. 30 Ekim 2017'de halen izlem altında olan 972 temaslının % 95'ine saha ekipleri tarafından ulaşılmış ve önlem olarak antibiyotikler verilmiştir.

Şekil 1.  1 Ağustos - 30 Ekim 2017 tarihleri ​​arasında Madagaskar'da klinik sınıflama ve hastalık başlangıcı bildirilen onaylanmış, muhtemel ve şüpheli vakalar (n = 1506) ¹

¹ 295 vaka için başlangıç tarihi eksik.

Şekil 2.  1 Ağustos - 30 Ekim 2017 tarihleri ​​arasında Madagaskar'da bildirilen, doğrulanmış, muhtemel ve şüpheli  bubonik  veba  vakalarının coğrafik dağılımı

Şekil 3.  1 Ağustos - 30 Ekim 2017 tarihleri ​​arasında Madagaskar'da bildirilen, teyit edilmiş, muhtemel ve şüpheli  pnömonik  veba  vakalarının  coğrafik dağılımı

Şekil 4. 1   Ağustos- 30 Ekim 2017 tarihleri arasında , Madagaskar’da hastalık başlangıç tarihi  itibariyle rapor edilmiş  doğrulanmış, olası ve şüpheli pnömonik veba vakalarının salgın eğrisi (n = 1053)² 

² 58 vaka için başlama tarihi eksik.

Halk sağlığı yanıtı

Madagaskar Halk Sağlığı Bakanlığı, DSÖ ve diğer aracılar ve ortakların desteğiyle sağlık yanıtını koordine etmektedir.

Madagaskar Halk Sağlığı Bakanlığı, Antananarivo ve Toamasina'daki kriz birimlerini harekete geçirmiştir ve bütün vakalar ve temaslılar için  ücretsiz olarak  tedavi  veya profilaktik antibiyotiklere erişim sağlanmıştır.

Halk sağlığına müdahale önlemleri şunları içermektedir:

• Yeni vakaların araştırılması,
• Tüm pnömonik vakaların izolasyonu ve tedavisi,
• Yeni gelişmiş olgu bulma,
• Temaslıların  etkin bir şekilde  bulunması , takibi,  izlenmesi   ve ücretsiz profilaktik antibiyotik sağlanması,
• Etkilenen tüm bölgelerdeki  epidemiyolojik  surveyansın  güçlendirilmesi,
• Kemirgen ve vektör kontrolü dahil dezenseksiyon,
• Bubik ve pnömonik vebanın önlenmesi konusunda halkın farkındalığını arttırmak,
• Sağlık çalışanları arasında farkındalığın artırılması ve vaka tespiti,  enfeksiyon kontrol önlemleri ve enfeksiyona karşı korunmanın geliştirilmesi için bilgi sağlanması
• Cenaze defin işlemleri sırasında enfeksiyon kontrol önlemleri hakkında bilgi verilmesi.

Antananarivo'da ki  Uluslararası Havalimanında çıkış taraması için geliştirilmiş tedbirler uygulanmaktadır. Bu tedbirler şunları içermektedir:

• Havaalanında özel bir kalkış formunun doldurulması (riskli yolcuların belirlenmesi);
• Çıkış yapan yolcuların ateş kontrolu ve ateşli yolcuların havaalanı hekimleri tarafından daha etraflı muayenesi ;
• Pnömonik veba  ile uyumlu semptomları olan yolcuların  havaalanında derhal  izole edilmesi ve hızlı bir tanı testi kullanılarak araştırılması ve acil müdahale uyarı protokolüne göre bildirim yapılması.

Semptomatik yolcuların seyahat etmeleri yasaktır. Bir DSÖ GOARN ekibi (ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri (CDC) ve L'Institut de veille sanitaire / Santé publique France (InVS / SPF) havalimanında teknik destek sağlamaktadır.

Afrika’da 9 ülke ve denizaşırı bölgeler  (Komorlar, Etiyopya, Kenya, Mauritius, Mozambik, La Réunion (Fransa), Seyşeller, Güney Afrika ve Tanzanya), Madagaskar’la  ticaret ve seyahat bağlantıları nedeniyle  vebaya  karşı  hazırlıklı  olma konusunda öncelikli  ülkeler olarak tanımlanmıştır . Bu ülkeler, veba konusunda halkın farkındalığını artırmak, hastalık için özellikle giriş noktalarında surveyansı  güçlendirmek, ihtiyaç  ve malzemelerin tedarikinden oluşan hazırlıklı olma aktivitelerini  uygulamaktadırlar.

DSÖ risk değerlendirmesi

Bildirilen yeni  veba vakalarında düşüş eğilimi ve veba teşhisiyle hastaneye yatırılan vakalarda azalma ümit verici olmakla birlikte, DSÖ  Madagaskar'dan 2018 Nisan ayı sonuna  kadar devam eden  tipik veba döneminde daha fazla veba vakaları bildirilebileceğini  beklemektedir.  Aktif vaka takibi ve tedavisi, kapsamlı temaslı tanımlama, izlem ve antibiyotik tedavisi, fare ve pire kontrolü ve cenazelerin güvenli ve tedbirli defnedilmesini  kapsayan  devam etmekte olan  çalışmalar, veba salgını sezonu boyunca  ve salgın esnasında çok önemlidir.   

DSÖ, bugüne kadar uygulanan yanıt önlemlerine ve mevcut bilgilere dayanarak, veba  salgınının ulusal düzeyde yüksek kalacağını ve daha fazla yayılma potansiyeli olduğunu  tahmin etmektedir. Uluslararası yayılma riski, pnömonik  vebanın  kuluçka süresinin  kısa  olması, Madagaskar'a seyahat edenlere tavsiyeler, çıkış tarama önlemlerinin uygulanması ve komşu Hint Okyanusu adalarında ve diğer güney ve doğu Afrika ülkelerinde hazırlıklı olma ve operasyonel hazır olma aktivitelerini artırarak hafifletilebilir. Genel küresel riskin  düşük seviyede olduğu kabul edilmektedir.  DSÖ, salgının gelişimine  ve yanıt faaliyetlerinden gelen bilgilere dayanarak  risk değerlendirmesini yeniden gözden geçirmektedir.

Madagaskar'a ve bölgedeki öncelikli ülkelere tedavi,  tedbir ve kontrol önlemleri  konusunda tavsiye seçenekleri sunulmuştur.

DSÖ Seyahat önerisi

Şimdiye kadarki mevcut bilgilere dayanarak, veba yayılımı riski çok düşük görülmektedir. DSÖ, mevcut bilgilere dayanarak Madagaskar'a  seyahat veya ticaretle ilgili herhangi bir kısıtlamayı önermemektedir.

Madagaskar'a gelen uluslararası gezginler, şimdiki veba salgını ve gerekli korunma önlemleri hakkında bilgilendirilmelidir. Gezginler, kendilerini pire ısırıklarından korumalı, ölü hayvanlara, enfekte dokulara veya materyallere dokunmaktan  ve pnömonik  vebalı hastalarla yakın temastan kaçınmalıdırlar. Yolcular, ani gelişen ateş, titreme, ağrılı ve iltihaplı lenf nodları  veya öksürük ve / veya kanla kirlenmiş balgamla birlikte nefes darlığı olması halinde  derhal bir tıbbi servise başvurmalıdırlar. Gezginler, profilaktik dahi olsa kendi kendilerine  ilaç almamalıdırlar. Profilaktik tedavi sadece vakalarla yakın temasta olanlara  veya diğer yüksek riskli maruz kalma durumlarında (pire ısırıkları  veya  enfekte hayvanların  vücut sıvıları veya dokuları ile doğrudan temas)  önerilir. Gezginler Madagaskar seyahatinden döndükten sonra  yukarıdaki  belirtiler için uyanık olmalıdırlar. Belirtiler görülürse,  tıbbi bakıma başvurmalı ve doktorlarını  Madagaskar'a seyahat öyküleri hakkında bilgilendirmelidirler.