Hastalık salgını haberleri 
7 Kasım 2017

17 Ekim 2017'de Uganda Sağlık Bakanlığı, DSÖ'ye Doğu Uganda'da  Kween Bölgesi'nde doğrulanmış Marburg virüsü hastalığı salgınını bildirdi. Sağlık Bakanlığı, resmi olarak 19 Ekim 2017'de salgını ilan etti.

3 Kasım itibariyle daha önce rapor edilen 3 vaka (2 doğrulanmış ve 1 olası vaka, ikincisi indeks olgudur) öldü, böylece vaka ölüm oranı % 100 olarak sonuçlandı. Olgular epidemiyolojik olarak bağlantılıydı ve bir aileden geliyorlardı.

Doğrulanmış ikinci vaka  ölümünden önce Kenya'ya  seyahat etmişti. Uganda'da Kapchorwa bölgesindeki Kween'de ve Kenya'daki Kitale bölgesinde ve West Pokot'da temaslı takibi ve aktif vaka araştırması devam etmektedir.  4 Kasım'da  teyitli ikinci vakanın  yüksek riskli temaslısı olan Kween'de bir sağlık çalışanında semptomlar gelişti ve Kween'deki  tedavi merkezine kabul edildi.  İlave olarak, teyitli ikinci vakanın bir yakın temaslısının Kampala'ya  seyahat ettiği  rapor edilmişti. Kampala Şehir Otoritesi, bu temaslının izini sürmek için ziyaret ettiği bildirilen köye bir ekip gönderdi  ve takip 21 gün  devam etti.

Halk sağlığı yanıtı

• Uganda Sağlık Bakanlığı, DSÖ ve ortaklarının desteğiyle salgına proaktif  şekilde yanıt vermeye devam etmektedir.
• Sağlık tesislerinde ve toplum düzeyinde temaslı  takibi  yanısıra  aktif vaka  araştırması devam etmektedir.  Bildirilen ölümler defin  öncesi  ayrıca Marburg için de araştırılmakta ve şüpheli  ölümler güvenli  ve tedbirli şekilde defnedilmektedir.
• DSÖ, UNICEF ve MSF' nin lojistik desteği ile Kapchorwa'da  bir izolasyon ve tedavi ünitesi kurulmuştur ve  tam bir triyaj protokolü uygulanmaktadır.
• Toplumsal seferberlik ve risk iletişimi devam etmektedir. Kızıl Haç gönüllülerinin, UNICEF'in ve DSÖ iletişim uzmanlarının desteğiyle 4000'den fazla topluluk üyesi  Marburg Virüs hastalığı hakkında bilgilendirilmiştir.
• Psikososyal  destek uzmanları  Kween'e gönderildi  ve ölen Marburg vakalarının aile üyeleri, sağlık çalışanları ve diğer topluluk üyeleri için danışma toplantıları düzenlenmektedir.
• Kapelle ve Kween'de ki  Marburg  tedavi birimlerine, tedavi merkezi korkusunu ve hastanede yatan hastaların ölümüne neden olan sağlık çalışanları tarafından yapılan yanlış uygulamaların söylentilerini ortadan kaldırmak için rehberler eşliğinde geziler düzenlendi.
• 7 Kasım 2017 tarihinde Kapchorwa'da,  Uganda ve Kenya sağlık yetkilileri arasında  bir toplantı planlanmaktadır  ve sınır ötesi surveyans faaliyetleri devam etmektedir.
• Kenya Marburg virüs hastalığı salgını ihtimal planı ve halk sağlığı acil eylem merkezi  faaliyete geçirildi ve hazırlık önlemleri başlatıldı.
• DSÖ tarafından 2000 adet kişisel koruyucu donanım seti gönderildi ve Kenya'nın Trans Nzoia İlçesine sevk edildi.
• Kan numuneleri toplanarak Nairobi KEMRI Laboratuvarı'na gönderildi.
• Geçici bir tedavi merkezi (Kaisangat Sağlık Merkezi) tespit edildi ve Kenya Kızıl Haç Derneği , Marburg Virüs Hastalığı tedavi merkezini işletmek üzere hemşireleri işe alıp yönlendirmektedir.
• UNICEF iletişim faaliyetlerine ve toplum etkinliklerine yardımcı olmaktadır.
• Fransa Médecins Sans Frontières( Sınır Tanımayan Doktorlar), Uganda'da (Kapchorwa ve Kaproron) ve Kenya'da (Kaisangat) tedavi merkezlerinin kurulmasını desteklemek için konuşlandırılmıştır.

DSÖ risk değerlendirmesi

Marburg  virüs hastalığı, yüksek vaka ölüm oranlarıyla (% 23-90) ilişkili, oldukça öldürücü  ve salgın yapma eğiliminde olan bir hastalıktır. Marburg virüs hastalığı salgınları nadirdir. Virüs enfekte kişilerin veya vahşi hayvanların (örneğin maymunlar ve meyve yarasaları) kanları, vücut sıvıları ve dokuları  ile doğrudan temasla  bulaşır.  Potansiyel  klinik araştırmalar için aday deneysel  tedaviler ve aşı değerlendirilmektedir.

Uganda, Marburg virüsü hastalığı da dahil olmak üzere tekrarlayan  viral kanamalı ateş salgınlarını yönetmek konusunda daha önceden  deneyime sahiptir. Uganda'da ki yarasa kolonilerinin yaşadığı  mağaraları ziyaret eden madenciler ve gezginler arasında  zaman zaman vakalar bildirilmiştir. Marburg  virüs hastalığı salgınları dökümleri:

• 2007 - Batı Uganda'da bulunan Ibanda Bölgesi'nde 2 ölüm dahil olmak üzere 4 vaka;
• 2008 - Batı Uganda'da mağaraları ziyaret ettikten sonra  Hollanda ve ABD'ye dönen gezginlerde 2 ilgisiz vaka;
• 2012 – Batı Uganda  Ibanda ve Kabale bölgelerinde 4 ölümle sonuçlanan 15 vaka;  
• 2014 - Orta Uganda, Mpigi Bölgesinden  sağlık profesyonellerinde 1 vaka.

Etkilenen bölgeler, Elgon Dağı Ulusal Parkı'nın kuzey yamaçlarında Kampala'nın yaklaşık 300 km kuzeydoğusunda, Kenya sınırındaki kırsal, dağlık bölgelerdir. Elgon dağı mağaraları önemli bir turistik cazibe merkezi olup  Marburg virüsünü bulaştırdığı bilinen ve geniş koloniler halinde mağaralarda yaşayan meyve yarasalarına ev sahipliği yapmaktadır. Etkilenen bölgenin Kenya sınırına yakınlığı ve etkilenen bölge ile Kenya arasındaki sınır ötesi hareketlilik, yarasa kolonileri  ile insanlar arasında virüsün potansiyel olarak bulaşma ve  sınır ötesine  yayılma riskini artırmaktadır.

Bu faktörler, ulusal ve bölgesel düzeyde yüksek  risk bulunduğunu  ve uluslararası ortakların desteğiyle acil ve koordineli bir yanıt gerektirdiğini göstermektedir.  Mağaralar ve çevredeki alanlar dahil Elgon Dağı’na  turistik gezilerde dikkat edilmeli, uygun tavsiyeler verilmeli ve koruyucu önlemler alınmalıdır. Olayla ilişkili risk küresel düzeyde  düşüktür.

DSÖ tavsiyesi

Marburg virüsünün insandan insana bulaşması öncelikle kan ve vücut sıvılarıyla doğrudan temasla ilişkilidir  ve uygun enfeksiyon kontrol önlemleri  uygulanmadan  sağlık hizmeti  sunumunda  Marburg virüsü bulaştığı  rapor edilmiştir.

Şüpheli veya doğrulanmış Marburg virüslü hastalarla  ilgilenen sağlık bakım görevlileri, kan ve vücut sıvılarına maruz kalmaktan ve muhtemelen kirlenmiş çevreyle korunmasız temastan kaçınmak için enfeksiyon kontrol önlemlerini uygulamalıdırlar.

Etkilenen her sağlık bölgesinde, temaslı  takibi ve  aktif vaka araması  dahil  bütün surveyans faaliyetleri  güçlendirilmelidir.

Marburg enfeksiyonu için risk faktörlerinin farkındalığını artırmak ve kişilerin virüse maruz kalmasını azaltmak için alabilecekleri koruyucu önlemler, insan enfeksiyonlarını ve ölümleri azaltmak için önemlidir. Temel halk sağlığı iletişim mesajları şunları içerir:

• Meyve yarasaları kolonilerinin yaşadığı mağaralara ya da maden ocaklarına uzun süre maruz kalmaktan  kaynaklanan  yarasadan  insana bulaşma riskini azaltmak. Meyve yarasa kolonilerinin yaşadığı mağaralarda veya maden ocaklarında gezi, araştırma faaliyetleri veya turistik ziyaretler yapılırken, insanlar eldiven ve diğer uygun koruyucu giysiler giymelidir (maskeler dahil).
• Enfekte hastalarla, özellikle vücut sıvılarıyla doğrudan veya yakın temastan kaynaklanan  insandan insana bulaşma riskini azaltmak. Marburg hastalarıyla yakın fiziksel temastan kaçınılmalıdır. Evde hastalarla ilgilenilirken eldiven ve uygun kişisel koruyucu ekipman giyilmelidir. Hastane  ziyaretinden  sonra  ve evde hasta  bakımından sonra eller düzenli olarak yıkanmalıdır.
• Marburg' tan etkilenen toplulukların, hem toplumun damgalanmasının önlenmesi, hem de   hastalığın tabiatı hakkında  en iyi şekilde bilgilendirilmeleri için çaba harcanmalıdır ve cenazelerin  defnedilmesi de dahil diğer gerekli salgın önleme tedbirleri ve tedavi merkezlerine erken başvuru teşvik edilmelidir. Marburg' tan ölen insanlar derhal ve güvenli bir şekilde gömülmelidir.

DSÖ, bu olay hakkında mevcut bilgilere dayanarak Uganda'ya  veya etkilenen bölgeye herhangi bir seyahat veya ticaret kısıtlamasının uygulanmasını önermemektedir.  Elgon Dağı yarasa mağaralarını ziyaret eden  gezginler,  yarasalara  maruz kalmaktan  ve insan olmayan primatlarla temastan  kaçınmalı, mümkün olduğu kadar eldiven kullanmalı ve maskeler dahil koruyucu giysiler giymelidirler.