Zambiya’da Kolera Salgını

11 Aralık 2017

6 Ekim 2017 tarihinde, Sağlık Bakanlığı Zambiya’nın başkenti Lusaka’da bir Kolera salgını bildirmiştir.

28 Eylül 2017’den 7 Aralık 2017’ye arasında, salgının başından beri  15 ölüm  dahil toplam 547 vaka rapor edilmiştir (vaka ölüm oranı: % 1.8).  Salgının ilk periyodu 28 Eylül 2017 ile 20 Ekim 2017 tarihleri arasındadır.

21 Ekim 2017’den  4 Kasım 2017 tarihleri arasında her hafta 5 vakadan az vaka bildirilmiştir. Bununla birlikte 5 Kasım 2017 tarihinden itibaren rapor edilen vaka sayılarında bir artış olmuş olup 26 Kasım ile başlayan haftada toplam 136 vaka bildirilmiştir.

Şekil 1: 28 Kasım ile 2 Aralık 2017 tarihleri arasında Zambiya’da görülen vaka sayıları ve hastalık başlangıç tarihleri

Kolera salgını ilk olarak Chipata alt bölgesinde başlamış ve Kanyama alt bölgesine 9 Ekim civarında yayılmıştır. Salgın, Lusaka Şehri batı yakasında yeralan ilçeden Doğu yakasına Chelston alt bölgesinde görülen yeni bir vakayla yayılmıştır. 7 Aralık 2017 tarihi itibariyle salgından etkilenen alt bölgeler Chipata, Kanyama, Chawama, Matero, Chilenje ve Chelston’u içermektedir. 62 vaka, Chipata, Kanyama, Matero   ve Bauleni’de bulunan Kolera Tedavi Merkezlerinde tedavi görmektedir. Vakaların 1/3’ü 5 yaş altı çocuklardan ve 2/3’ü ise 5 yaş ve üstü çocuklardan oluşmaktadır. 

Toplam 282 Hızlı Tanı Testi uygulanmış ve bunların  230’u pozitif (+) sonuçlanmıştır. 310 kültür testtin 53’ü Vibrio kolerae O1 Ogawa için  pozitif çıkmıştır (48’i Chipata, 4’ü Kanyama ve 1’i Bauleni’den). Su kalitesinin takibi Kanyama, Matero ve Chipata’da yoğunlaşmış  bir şekilde birlikte tüm alt bölgelerde  devam etmektedir. Şuana kadarki sonuçlar, test edilen su kaynaklarının yaklaşık % 42'sinin ya Fekal Koliformlar ya da Escherichia coli ile kontamine  olduğunu göstermiştir.    

Halk Sağlığı Yanıtı

Aşağıdaki halk sağlığı önlemleri şu anda uygulanmaktadır:

• Sağlık Bakanlığı salgını kontrol altında tutmak için DSÖ ve diğer paydaşlarla işbirliği yapmaktadır.
• Vakaların yönetilmesi için Chawama, Chipata, Kanyama, Matero ve Bauleni alt bölgelerinde 5 Kolera Tedavi Merkezi kurulmuştur. Şuana kadar 441 vaka başarıyla tedavi edilmiş ve taburcu edilmiştir.
• Kolera Salgını Kılavuzu ve standart çalışma prosedürleri güncellenmiş ve sağlık çalışanlarıyla paylaşılmıştır.
• Lusaka Bölgesindeki tesisler, aktif sürveyans, sağlık eğitimi, klor dağıtımı, temaslı izi sürme ve çevre sağlığı takiplerine devam etmektedir.
• Yerel otoriteler Sağlık Bakanlığıyla işbirliği içinde kirlenmiş su kaynaklarını kapatmaya başladı ve etkilenen bölgelerde su kaynaklarını geliştirmek amacıyla Su Sanitasyonu ve Hijyeni girişimlerinde bulundu. Bu girişimler arasında; evlerde klorun tedariki, çukur tuvaletlerinin dezenfeksiyonu, su depoların kurulumu, su arıtıcılarının yerleştirilmesi ve suyun kalitesinin izlenmesinin yoğunlaştırılması yer almaktadır.  
• Lusaka Şehir Konseyi Kanyama ve Chipata’da olduğu gibi öncelikli bölgelerde de çöplerin toplanması ve foseptiklerin boşaltılması çalışmalarını artırmıştır.

DSÖ Risk Değerlendirmesi

Mevcut salgın Zambiya’nın en büyük şehri olan Lusaka’da görülmektedir. Salgından başlıca etkilenen alt bölgeler; Chipata ve Kanyama olup yoğun popülasyonludur ve yetersiz su ve sıhhi tesisat altyapısına sahiptir ki bu da hastalığın yayılmasını kolaylaştırabilmektedir. Bu salgında enfeksiyonun yayılım kaynağıyla ilgili olarak kontamine su kaynakları, kontamine gıda, yetersiz sanitasyon ve yetersiz hijyen uygulamaları ilişkilendirilmektedir. Yağmurlu sezonun gelişi uygun olmayan  su tedariki ve sanitasyonla birleşince Lusaka’da ve ülkenin diğer bölgelerinde salgın riski artmaktadır.  Hazırlık faaliyetlerinin bir parçası olarak uygun kolera yanıt malzemelerinin tedarik edilmelidir. Zambiya, Kasım 2017 tarihi itibariyle, çoğu komşu ülkelerden gelen 60.000’den fazla mülteciye ev sahipliği yapmaktadır. Mültecilerin büyük bir bölümü Demokratik Kongo Cumhuriyetinden olup Lusaka’ya 1000 km uzaklıkta olan Nchelenge Mülteci Kampında kalmaktadır. Mülteci akımı; barınma, sağlık hizmeti ve Su, Sanitasyon ve Hijyen Tesisleri konularında ihtiyacın çok fazla olduğu kalabalık yerleşim yerlerine yol açmaktadır. Mültecilerin, özellikle çocuklar, kötü sağlık koşulları altında yaşamakta olup hastalık salgını riski yüksektir. Sanitasyon ev sahipliği yapan ülke için bir sorundur. Demokratik Kongo Cumhuriyetindeki güvenlik durumu gözönünde bulundurulunca mülteci akımının devam etmesi beklenmektedir.

DSÖ’nün Önerisi

DSÖ, Kolera Tedavi Merkezlerinde uygun ve zamanında vaka yönetimini önermektedir. İçme suyu ve sıhhi tesisat altyapısına erişimin iyileştirilmesi ve salgından etkilenen topluluklarda iyileştirilmiş hijyen ve gıda sağlığı uygulamaları Kolerayı kontrol altına almada en etkili yöntemlerdir. Salgını kontrol altına almada oral kolera aşısı da kullanılabilir. Halk Sağlığı iletişiminde anahtar mesajlar oluşturulmalıdır.

DSÖ mevcut salgınla ilgili olarak Zambiya’ya yönelik herhangi bir seyahat ya da ticaret kısıtlamasını önermemektedir.