15 Ocak 2018

13 Ekim 2017’de biten hafta boyunca, ilk tespit edilen vaka Hepatit E belirtileri ve sempomlarıyla Windhoek ilçesindeki bir devlet hastanesine kaldırılmıştır. 8 Ocak 2018’de biten hafta boyunca, Windhoek ilçesinde değişik hastanelerde aynı sempomlar ve belirtilerle toplam 237 olası ve doğrulanmış vaka görülmüştür. Şüpheli tüm hastalar, hepatit A, B ve C için negatif test edilmiş olup 237 vakanın 41'i ileri tetkikler için gönderilmiş ve 8 Ocak 2018'de sonuçlar vakaların 21’inin hepatit E pozitif olduğunu göstermiştir. 19 Kasım 2017’de, 26 yaşında bir kadın olan doğrulanmış 1 ölüm vakası görülmüş olup ölümünden 4 gün önce bir bebek doğurmuştur. Bebeğin sağlık durumu bilinmemektedir. Vakaların çoğu Khomas bölgesinde yer alan Windhoek ilçesindendir. 

Şekil 1: Windhoek bölgesinde  Eylül 2017 - 8 Ocak 2018 arasında (n = 237) akut klinik sarılık görülen haftalık  hasta sayısı

Halk Sağlığı Yanıtı

• 14 Aralık 2017 ulusal, bölgesel ve ilçe Sağlık Acil Durum Yönetim Komitesi faaliyete geçirilmiş ve Windhoek Valiliği salgınla ilgili olarak bilgilendirilmiştir.
• Koordinasyonu güçlendirmek ve müdahale faaliyetlerini planlamak için aşağıdaki tematik alanlar altında beş farklı çalışma grubu oluşturulmuştur; sürveyans ve laboratuvar, vaka yönetimi, koordinasyon ve lojistik, WASH, çevre sağlığı ve toplumsal seferberlik.
• 20 Aralık 2017'de Sağlık Bakanı, DSÖ'nün ve ortaklarının katılımıyla salgın hakkında halkı eğitmek için bir medya brifingi düzenlemiştir.
• Namibya Sağlık Bakanlığı şu anda vaka yönetimi ekiplerine liderlik etmekte ve tüm şüpheli vakalar tedavi için hastanelere sevk edilmektedir. Sürveyans ve laboratuvar yanıt faaliyetlerini daha da güçlendirmek için veri toplama ve raporlama araçları sağlık kuruluşlarına dağıtılmıştır. Vakaların raporlanması ve incelenmesi ve vakalara ait epidemiyolojik bilgiler (line listing of case) geliştirilmiştir.
• Sağlık ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'ndan ve Windhoek Şehri'nden bir çevre sağlığı ekibi şu anda salgına neden olan maruziyetleri belirlemek için çevresel araştırmalar yürütmektedir.
• Etkilenen toplulukları, hepatit E riskine karşı duyarlılaştırmaya yönelik ulusal bir radyo kampanyası ve salgınla ilgili düzenli olarak yapılan halka yönelik brifingler devam etmektedir. Windhoek şehri, etkilenen bölgenin su kalitesini test etmiş ve rutin olarak izlemeye devam etmektedir.
• Sağlık Bakanlığı, aktif vaka bulma ve etkin iletim alanlarının eşgüdümlü olarak hedeflenmesini sağlamak için toplumsal katılım ekiplerini desteklemek üzere bir alan epidemiyolojisi uzmanı görevlendirmiştir. 23 Aralık 2017'den itibaren, Kızıl Haç gönüllülerine ve toplum sağlığı çalışanlarına, hepatit E riski yüksek olan alanlarda topluma duyarlılık geliştirme ve mobilizasyon faaliyetleri yürütmeleri için oryantasyon eğitimi yapılmıştır.
• 31 Aralık 2017'de topluluk liderlerini güçlendirmek için bir topluluk katılım egzersizi yapılmıştır. Amaç, liderlerin hastalık önleme tedbirleri konusundaki bilincini arttırmak ve hastalığın topluma yayılmasına katkıda bulunan davranış ve uygulamaları değiştirmek için kültürel olarak kabul edilebilir müdahaleler geliştirmektir.
• Topluluk liderleri ve sağlıkta çalışanları da hepatit E ile uyumlu bulgu ve semptomları olan bireylerin sağlık hizmetine zamanında ulaşmaları için toplumu eğitmek üzere yönlendirilmiştir.

DSÖ Risk Değerlendirmesi

Namibya'da hepatit A, B ve C yaygın olmakla birlikte, hepatit E nadiren teşhis edilir. Sonuç olarak, ülkenin hepatit E laboratuvar tanısı için sınırlı kapasitesi bulunmaktadır. Buna ek olarak, hepatit E vakalarının çoğunluğu yaşam koşullarının zayıf olduğu başkent bölgesi Windhoek'taki gayri resmi yerleşim yerlerinden bildirilmiştir. Bu alanlar aşırı kalabalıktır ve güvenli içme suyu, sanitasyon ve hijyene sınırlı erişim vardır. Dahası, tatil sezonu büyük olasılıkla ülke içindeki insanların hareketlerini artıracaktır. Bunların hepsi bu salgına önemli katkıda bulunan faktörler olabilir.

Buna ek olarak, yağışlı mevsimlerde, insanlar genellikle içme ve ev içi kullanım için yağmur suyu veya diğer yüzey sularını kullanırlar. Bu muhtemelen hepatit E enfeksiyonu riskini arttırır. Bu nedenle, yukarıda belirtilen faktörler, bu alandan vakaların diğer gayri resmi yerleşim bölgelerine ve benzer kötü çevre sağlığı koşullarına sahip diğer kasabalara veya ilçelere yayılmasına neden olabilir. Toplam risk, ulusal düzeyde yüksek, bölgesel ve küresel seviyelerde düşük olarak değerlendirilir.

DSÖ’nün Önerisi

DSÖ, evdeki su arıtma teknikleri de dahil olmak üzere, farklı yöntemlerle güvenli suya ve sağlıklı temizliğe erişimin iyileştirilmesini önermektedir. Etkilenen bölgelerde su kalitesi düzenli olarak izlenmelidir. Açık havada dışkılama sorununu gidermek için farklı yerleşim yerlerinde tuvalet sayısı arttırılmalıdır. Buna ek olarak, atık yönetimi ve genel hijyen uygulamaları geliştirilmelidir.

Ayrıca, devam eden girişimler, gebe kadınlar için antenatal danışmanlık kurulması, bu kayıt dışı yerleşim yerlerinde yaşayanların konut koşullarının iyileştirilmesi aracılığıyla ve sağlık kuruluşlarının ve hastaların bakımının iyileştirilmesini destekleyerek risk altındaki nüfusu hedef almalıdır. Şüpheli vakaların zamanında teyit edilmesi için yerel ve ulusal referans laboratuvarı kapasiteleri geliştirilmelidir.

DSÖ, olay hakkında mevcut bilgilere dayanarak Namibya'ya seyahat ve ticaret konusunda herhangi bir kısıtlama önermemektedir. Genel hijyen kurallarının uygulanması ve yukarıda listelenen diğer koruyucu tedbirler, hastalığı önlemek için yeterli olacaktır.