Hastalık Salgını Haberleri

19 Şubat 2018

27 Ekim 2017’de Mozambik Sağlık Bakanlığı bir kolera salgınını DSÖ’ye bildirmiştir. 14 Ağustos 2017 ile 11 Şubat 2018 tarihleri arasında Nampula’da 1580 ve Cabo Del Gado ‘da 219 vaka olmak  üzere toplamda 2 eyaletten 1799 kolera vakası ve bir ölüm (vaka ölüm oranı %0,06) rapor edilmiştir. Vakaların ve ölümlerin sayılarının eksik bildirilmesi muhtemeldir. Bu salgın, Hızlı Teşhis Testleri ve kültür testleriyle doğrulanmıştır.

Salgın, Kuzeydoğu eyaleti Nampula'da yer alan Memba bölgesinde başlamış ve 15 Ekim 2017 tarihine kadar Erati bölgesine ulaşmıştır. 19 Kasım'a kadar, bu salgın aynı ildeki iki bölgeye (Nacaroa ve Nampula şehri) yayılmıştı. Vaka insidansı, Kasım ayı ortasında pik yapmış ve bir hafta içinde 252 vaka bildirilmiştir; piki, rapor edilen  vakalarda hızlı bir düşüş izlemiştir (şekil 1). Bildirilen vakaların sayılarında 2017 Aralık ayının sonlarından itibaren yavaş bir artış olduğu gözlemlenmiştir. 5 Ocak 2018'de ilk vakalar Nampula'nın kuzeyinde bulunan Cabo Delgado eyaletindeki Pemba Şehrinden rapor edilmiştir.

Şu ana kadar 2018'de haftalık vaka sayıları 30 ila 60 arasında dalgalanma göstermiştir.

Şekil 1: Mozambik'te 14 Ağustos 2017'den 11 Şubat 2018'e kadar hastalık başlangıcı haftasına göre bildirilen kolera vakalarının sayısı.

Kolera salgınları son beş yıldır her yıl Mozambik’te meydana gelmiştir. Mevcut salgın öncesi en son salgın Ocak 2017'de başlamış ve Nisan 2017'de sona ermiş ve toplam 2.129 vaka ve dört ölümle sonuçlanmıştır (ölüm vakası oranı =% 0.2).

2017 salgınında (Tete, Nampula ve Maputo vilayeti) 3 eyalet ve 6 bölge etkilenmiştir.

Halk Sağlığı Yanıtı

DSÖ ve ortakları, salgını önleme amaçlı yanıt faaliyetlerini desteklemektedir. Aşağıdaki yanıt önlemleri devam etmektedir:

• Sağlık Bakanlığı, devam eden yanıtı görüşmek üzere ulusal düzeyde haftada bir koordinasyon toplantısına başkanlık etmektedir. Toplantıya DSÖ, UNICEF, Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü (MSF) ve Kızılhaç dahil olmak üzere katılımcılar katılmakta ve desteklemektedir.

• Özellikle ilçe düzeyinde çok sektörlü koordinasyon; farklı sektörler arasındaki yanıt faaliyetlerini koordine etmekte ve bölge yetkilileri tarafından yönlendirilmektedir.

• DSÖ, Nampula vilayetindeki durum hakkında hızlı bir değerlendirme yapmış ve bulguları ulusal koordinasyon toplantısında paylaşmıştır.

• DSÖ, vaka yönetimi,  vaka tespiti ve raporlamayı iyileştirmek için Nampula ve Cabo Delgado eyaletlerinde vaka yönetimi ve sürveyans eğitimini desteklemektedir.

• UNICEF'in desteğiyle, ulusal ve yerel sağlık yetkilileri, sarf malzemeleri, ilaçlar ve enfeksiyon önleme ve kontrol malzemeleri ile kolera tedavi merkezleri kurmak ve tedarik etmek için lojistik destek sağlamıştır.

• Etkilenen bölgedeki su kalitesini, sağlık koşullarını ve hijyen uygulamalarını iyileştirme çabaları sürmektedir; bu faaliyetler ulusal ve yerel sağlık yetkilileri ve su dağıtım sektörünün öncülüğünde ortakların desteğiyle gerçekleştirilmiştir.

• Sosyal seferberlik ve risk iletişim faaliyetleri devam etmektedir; bu faaliyetlere ulusal ve yerel sağlık yetkilileri tarafından ortakların desteğiyle öncülük etmiştir.

DSÖ Risk Değerlendirmesi

Bu salgının sonucunda diğer illere ve bölgelere koleranın yayılmasında katkıda bulunan risk faktörleri arasında içilebilir su kıtlığı ve evde içme suyunun kontamine olması yer almaktadır ki temiz su, uygun hijyen ve sanitasyona erişimin artırılmaya ihtiyacını vurgulamaktadır. Bu salgınla birlikte kolera vakaları bildiren üç vilayet, insanların yerlerinden edilmesine yol açan ve sağlık tesisleri de dahil olmak üzere altyapıya zarar veren sel baskınından ciddi şekilde etkilenmiştir. Meteorolojik tahmin, bu şiddetli yağışın önümüzdeki üç ay boyunca devam edeceğini ve bunun salgının potansiyel yayılmasına katkıda bulunabileceğini göstermektedir.

Etkilenen iki vilayette epidemiyolojik veya çevresel araştırmalar yapılmadığı ve hastalık risk faktörleri bilinmediği için bu salgının büyüklüğünü belirlemek mümkün değildir. Bu aşamadaki öncelikler, sürveyans sistemini güçlendirmek ve kolera veri toplama ve vakaların kayıtlarının (line listing of the cases) uyumlaştırılmasının yanı sıra topluluk düzeyinde aktif vaka tespiti için bir mekanizmanın ortaya konulmasıdır. Buna ek olarak, kolera vakası tanımını geliştirmek ve eksik bildirimleri azaltmak için tüm şüpheli vakalara kolera vaka tanımlaması sıkı sıkıya uygulanmalıdır. Vaka yönetimi, WASH müdahalelerinin uygulanması ve toplumsal seferberlik gibi diğer müdahale faaliyetlerinin de ulusal, il, ilçe ve toplum düzeyinde güçlendirilmesi gerekmektedir.

Genel risk, ulusal düzeyde yüksek olarak değerlendirilmektedir; bu değerlendirme, kısmen mevcut salgın dinamikleri ve müdahale eylemlerine ilişkin bilgi eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Risk, bölgesel ve küresel seviyelerde düşük olarak değerlendirilmektedir.

DSÖ Önerisi

DSÖ, kolera bulaşmasını önlemek için güvenli suya erişim, sağlık kapasiteleri ve hijyenik uygulamaları tavsiye etmektedir. Sürveyansın, özellikle topluluk düzeyinde güçlendirilmesi önerilmektedir. Etkilenen alanlarda vaka yönetimine erişim geliştirilmelidir. Salgının diğer alanlara yayılması durumunda, hızlı bir şekilde tespit ve yanıt verme kapasitesine ihtiyaç duyulmaktadır. Salgının yayılmasını sınırlamak için oral kolera aşısının da sağlanması düşünülmelidir.

DSÖ, mevcut bilgiler ışığında Mozambik'e seyahat ve ticaret konusunda herhangi bir kısıtlama önermemektedir. Güvenli içme suyunun kullanılması ve yukarıda listelenen genel hijyen uygulamaları ve diğer koruyucu tedbirlerin hastalığı önlemeye yeterli olduğu düşünülür.