Hastalık Salgını Haberi

26 Şubat 2018

Senegal Sağlık Bakanlığı, 3 Ocak 2018'de Gambiya'da ikamet eden 52 yaşındaki Koreli bir erkekte Rift Vadisi ateşi görüldüğünü DSÖ'ye bildirmiştir. Vaka Dakar'daki bir hastaneden rapor edilmiştir.

Vaka, kardeşi ve iki meslektaşı ile  5 Aralık 2017'de Gambiya'nın Banjul şehrinden Senegal'in Ziguinchor şehrine ve Ziguinchor'tan Güney Gine-Bissau'daki Buba'ya seyahat etmiştir. 10 Aralık'ta Bissau'da (Gine Bissau'nun başkenti) bulunurken, vakada kuru öksürük, ateş, baş ağrısı ve eklem ağrısı da dahil olmak üzere semptomlar görülmüştür. Vakanın kardeşi ve sürücüde de 10 Aralık'ta kuru bir öksürük görülmüş olup ertesi gün öksürük kesilmiştir.

Grup, 12 Aralık'ta Ziguinchor'de durduktan sonra Gambiya'ya geri dönmüştür. Vaka bu süre içinde sürekli öksürmeye devam etmiştir. Banjul'a döndükten sonra aynı zamanda ateş, baş ağrısı ve vertigo şikayetleri de görülmüştür. 20 Aralık'ta hastaneye kaldırılmış olan vakaya ağır sıtma teşhisi konmuştur. Sıtma için yapılan kan yayma tahlilinde, 100.000 / μL üzerinde Plasmodium falciparum parazitemi görülmüştür. Söz konusu vaka 23 Aralık'ta sayıklamaya başlamış ve ishal, kusma ve hemorajik semptomlar gelişmiştir. 25 Aralık'ta, komaya girmiş ve Senegal'in Dakar kentindeki bir hastaneye tahliyesi gerçekleştirilmiştir. Semptomlar artmış ve 26, 28 ve 30 Aralık'ta kan örnekleri alınmıştır. Vakada 31 Aralık 2017'de hemorajik semptomlar tekrar görülmüş ve aynı gün vaka ölmüştür.

Dakar’da bulunan Pasteur Enstitüsü’nde vakadan alınan kan örnekleri test edilmiş ve Rift Vadisi Ateşi virüsüne karşı IgM pozitif çıkmıştır. Rift Vadisi ateş virüsü ve diğer arbovirüsler, ters transkripsiyon polimeraz zincir reaksiyonu (RT-PCR) ile tespit edilememiştir. Vakanın bilinen çiğ etle temas öyküsü bulunmamaktadır.

Halk Sağlığı Yanıtı

• İlk vaka incelemesi, Senegal Sağlık Bakanlığı'nın Sağlık Acil Durum Operasyonları Merkezi'nden multidisipliner bir ekip tarafından gerçekleştirilmiştir.

•Bu soruşturmanın bir parçası olarak ölen kişinin öksürük şikayeti olan kardeşi, meslektaşı ve sürücüden kan örnekleri toplanmış, bu örneklerin hepsinde RT-PCR ile Rift Vadisi Ateşi virüsü için yapılan testlerin hepsi negatif çıkmıştır.

• Buna ilaveten, ikinci bir vaka incelemesi, Gambiya Sağlık Bakanlığı Salgın ve Hastalık Kontrol Birimi'nden Tarım Bakanlığı Hayvancılık Hizmetleri Daire Başkanlığı ile birlikte çalışan çok disiplinli bir ekip tarafından gerçekleştirilmiştir. Gambiya'da hayvan popülasyonunda Rift Vadisi Ateşi sürveyansı ve topluluk bilinçlendirme faaliyetleri güçlendirilmiştir. 

DSÖ Risk Değerlendirmesi

Rift Vadisi Ateşi salgınları, Gambiya ve komşu ülkelerinde nadir görülmektedir. Gambiya'da bildirilen en yeni insan vakası 2002'de meydana gelmiştir. Halen, Gambiya, Senegal veya Gine-Bissau'da Rift Vadisi Ateşi riski belirtisi yoktur. Şiddetli yağışlar sellere ve Rift Vadisi ateşi vektörlerinin kitlesel olarak görülmesini neden olmaktadır ki bu da Rift Vadisi salgınlarıyla bağlantılıdır. Rift Vadisi ateşi, enfekte olmuş geviş getiren hayvanlar arasında yüksek mortalite ve düşük oranlarına bağlı olarak ticarette düşüşe ve önemli ölçüde ekonomik kayıplara neden olabilir. Dolayısıyla hem insan hem hayvan sağlığını ilgilendiren entegre kontrol tedbirleri gereklidir. Bu tedbirler, risk altındaki nüfuslara yönelik eğitim kampanyalarını içermektedir.

DSÖ Önerisi

Rift Vadisi ateşi, esasen hayvanları etkileyen, aynı zamanda insanlara bulaşma kapasitesine sahip, sivrisinek yoluyla taşınan bir viral zoonozdur. İnsan enfeksiyonlarının çoğunluğu, enfekte hayvanların kan veya organlarıyla doğrudan veya dolaylı temastan kaynaklanmaktadır. Çobanlar, çiftçiler, mezbaha çalışanları ve veteriner hekimler yüksek enfeksiyon riski altındadırlar. Rift Vadisi Ateşi enfeksiyonunun risk faktörlerine ilişkin farkındalık ve sivrisinek ısırmalarını engelleme önlemleri insanlarda görülen enfeksiyonu ve ölümleri azaltmanın tek yoludur.

Risk azaltma amaçlı halk sağlığı mesajları şu konulara odaklanmalıdır:

• Güvenli olmayan hayvancılık ve mezbaha uygulamalarını önleyerek hayvandan insana bulaşma riskini azaltmak. Hasta hayvanlar veya dokularıyla temas ederken veya hayvanları keserken  el hijyeninin uygulanması,eldiven ve diğer kişisel koruyucu ekipmanın giyilmesi önerilir.

• Çiğ veya pastörize edilmemiş süt veya hayvan dokusunun güvensiz tüketimini önleyerek hayvandan insana bulaşma riskini azaltmak. Endemik bölgelerde, tüm hayvansal ürünler yemeden önce iyice pişirilmelidir.

• Böcek öldürücü spreyleme ve sivrisineklerin çoğalma alanlarının azaltılması için larvisit kullanımı dahil olmak üzere vektör kontrol aktivitelerinin uygulanması ile böcek öldürücü sivrisinek ağları, böcek kovucu, giysileri kullanımı ve vektör türlerinin aktif olduğu zamanlarda açık hava faaliyetlerinden kaçınılması gibi sivrisinek ısırmaları riskinin azaltılması.

• Virüs bulaşmış bölgeden enfekte olmamış bölgelere yayılma riskini azaltmak için hayvancılığın hareketini kısıtlamak veya yasaklamak.

Rift Vadisi ateşi salgınlarını önlemek için düzenli hayvan aşılaması önerilir. Virüsün iğne yayılımı yoluyla sürü arasında bulaşmayı yoğunlaştırabileceğinden, salgın sırasında aşı kampanyaları yapılması önerilmez.

Hayvanlardaki Rift Vadisi salgınları insan vakalarına öncülük eder, bu nedenle veterinerlik ve halk sağlığı makamları için erken uyarıyı desteklemek için aktif bir hayvan sağlığı sürveyans sisteminin kurulması esastır.

DSÖ, bu olay hakkında mevcut bilgilere dayanarak Gambiya'ya seyahat ve ticaret konusunda herhangi bir kısıtlama önermemektedir.