Hastalık salgın haberleri 
27 Şubat 2018

2018 yılının ilk dört haftasında, Rio de Janeiro, Sao Paulo ve Minas Gerais eyaletlerinde, doğrulanmış sarıhumma insan vakalarında hızlı bir artış gözlenmiştir. 1 Temmuz 2017'den 16 Şubat 2018'e kadar, 154’ü ölümle sonuçlanan 464 doğrulanmış sarıhumma vakası bildirilmiştir. Teyitli vakalar, Sao Paulo (53 ölüm dahil 181 vaka), Minas Gerais (76 ölüm dahil 225 vaka) ve Rio de Janeiro (24 ölüm dahil 57 vaka) eyaletleri ve Federal Bölge'de (1 ölüm)  rapor edilmiştir. Geçtiğimiz mevsimsel dönemin aksine, şu an ki sezon, Sao Paulo ve Rio de Janeiro eyaletleri gibi büyük şehirlerin yakınında daha fazla vaka ortaya çıkmasıyla karakterizedir.

Sao Paulo Eyaleti’nde doğrulanan vakaların % 57'si muhtemelen Mairipora Belediyesi’nde enfekte olmuştur (Sao Paulo Eyaleti’nin 15 km kuzeyinde bulunan kırsal bir bölge). Rio de Janeiro Eyaletinde  teyit edilen vakaların % 45'i Valença ve Teresópolis belediyelerinin sakinleri arasındaydı;  Teresópolis belediyesi Rio de Janeiro Şehrine 96km uzaklıkta yer almaktadır. Teyitli tüm vakalar için enfeksiyonların meydana geldiği olası yer, insan olmayan primatlarda kanıtlanmış salgın hastalık görülen  alanlara uymaktadır. Minas Gerais'te, teyit edilen vakaların % 47'si, 2016/2017 sezonunda ki salgın sırasında herhangi bir insan vakası tespit edilmeyen Belo Horizonte kentinin güney ve güneydoğusunda yer alan belediyelerde ikamet ediyordu.

Laboratuvar tarafından doğrulanmış iki sarıhumma vakası (Fransa ve Hollanda'da),  hayvan rezervuarı ve sarıhumma vektörlerinin yayılımıyla meydana gelen virüs dolaşımı kaynağı hakkında ki uluslararası seyahat sağlığı tavsiyelerinde tarif edildiği gibi, Brezilya’da sarı humma riski olduğu düşünülen belediyelerde kalmış aşısız yolcular arasında bildirilmiştir. İlave olarak, muhtemelen, Ilha Grande, Rio de Janeiro eyaleti Angra do Reis belediyesi ve Brezilya Sao Paulo eyaleti  Isla Bella’da (her ikisi de  sarı humma riski bulunan belediyeler olarak biliniyor) enfekte  olmuş laboratuvar onaylı 2 vaka bildirilmiştir. Ayrıca, muhtemelen Brezilya, Ilha Grande,   Rio de Janeiro eyaleti, Angra do Reis belediyesinde enfekte  olmuş, Şili vatandaşı olan 3 doğrulanmış sarıhumma vakası (iki ölüm) bildirilmiştir.

Daha önce sarı humma riski düşünülmeyen bölgelere doğru  yayılan, uygun  ekosistemde virüs dolaşımının sürekli olduğunu gösteren, sarı humma sezonu öncesinde ve sezonunda  devam eden salgınlar rapor edilmiştir. 1 Temmuz 2017'den 6 Şubat 2018'e kadar, 517’si laboratuar teyitli, 1157'si inceleme altında, 1397'si belirsiz olarak sınıflandırılmış ve 741'i ekarte edilmiş, insan olmayan primatlar arasında 3812 vaka rapor edilmiştir. Ülkedeki 27 federal bölgenin 22'sinde salgınlar bildirilmiştir. Altı eyalette (Espírito Santo, Mato Grosso, Minas Gerais, Rio de Janeiro, São Paulo ve Tocantins) insan olmayan primatlarda, sarıhumma olduğu teyit edilmiş epizootik hastalıklar bildirilmiştir. Toplam salgınların % 42'si Sao Paulo’dan rapor edilmiştir.

Ayrıca, Brezilya Sağlık Bakanlığı, 2017'de Brezilya Sağlık Bakanlığı ve Evandro Chagas Enstitüsü tarafından yürütülen araştırmanın bir bölümü olarak, Minas Gerais Eyaletindeki iki belediyenin (Ituêta ve Alvarenga) kırsal bölgelerinde yakalanan Aedes  albopictus sivrisineklerinde sarı humma virüsünün tesbit edildiğini bildirmiştir. Bu bulgunun önemi, özellikle sarı humma bulaşında etkili vektörü  doğrulamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğudur.

Halk sağlığı yanıtı

Sao Paulo Eyaletinde, insan olmayan primatlarda salgın ve sarıhumma insan vakalarının doğrulandığı  Eylül 2017'den bu yana ulusal yetkililerce, kapı kapı aşılama ve toplu kampanyalar yoluyla aşı faaliyetleri yoğunlaştırılmıştır. Buna ilave olarak, eyalet ve belediye sağlık otoriteleri, vaka yönetimi ve risk iletişim faaliyetlerini yürütmek için sağlık hizmetlerini güçlendirmektedir.

Brezilya sağlık otoriteleri, 25 Ocak 2018'de, Rio de Janeiro (15 belediyede 10 milyon kişi) ve Sao Paulo (54 belediyede 10.3 milyon) eyaletlerinde ki 69  belediyeyi  hedef alan bir aşı kampanyası (fraksiyonel ve standart dozlar) başlatmıştır.

16 Şubat 2018 tarihi itibariyle, sarıhumma aşı kampanyasının ön sonuçları, 4.3 milyon kişiye sarı humma aşısı (fraksiyonel dozlarda 3.9 milyon kişi ve standart dozda 379. 900 kişi) yapıldığını göstermektedir. Bu rakam, iki eyalette aşılama hedefi olan 20 milyondan fazla kişinin planlandığı % 21'i temsil etmektedir. Rio de Janeiro eyaletindeki kampanya sırasında elde edilen düşük aşılama oranı (hedeflenen nüfusun% 12.1'i) nedeniyle eyalet sağlık otoriteleri kampanyayı uzatacaktır. Benzer şekilde, Sao Paulo Eyaletinde, kampanyada hedeflenen nüfusun sadece % 29,6'sı aşılanmış ve eyalet sağlık otoriteleri kampanyayı birkaç gün daha uzatma gereksinimini değerlendirmektedir. Bahia'da, 19 Şubat'ta,  3.3 milyon kişi hedefiyle 8 belediyede aşı kampanyası başlatılmıştır.

DSÖ risk değerlendirmesi

Son haftalardaki insan vakaları ve epizootik olaylardaki hızlı artış, risk altındaki bölgelerde virüs dolaşımının devam etmesi ve özellikle Sao Paulo ve Rio de Janeiro gibi büyük şehirlerin kentsel alanları ve daha önce sarı humma riski taşıdığı düşünülmeyen belediyeler gibi yeni bölgelere yayılımla ilişkilidir.

Bugüne kadar, Aedes aegypti tarafından sarı humma bulaştırılması Brezilya'da belgelenmemişti. 2016/2017 salgını sırasında etkilenen bazı eyaletlerde entomolojik araştırmalar yürütüldü ve izole Haemagogus sivrisineklerinde, daha çok ormansal geçişi gösteren sarıhumma pozitif olarak bulundu. Daha yakın bir tarihte, Evandro Chagas Enstitüsü tarafından yapılan bir araştırmada, 2017'de Minas Gerais'deki iki belediyenin (Ituêta ve Alvarenga) kırsal kesimlerinde yakalanan Aedes albopictus sivrisineklerinde sarı humma virüsü bulgusu ortaya çıktığı Brezilya Sağlık Bakanlığı tarafından açıklandı. Bu bulgu daha fazla araştırmayı gerektirmektedir.

Sao Paulo ve Rio de Janeiro eyaletlerinde yapılan toplu aşı kampanyasının ön sonuçları, düşük aşılama nedeniyle kayda değer sayıda risk altında  kişi olduğunu , yüksek riskli gruplar ve ulaşılması zor gruplar arasındaki iletişim riskinin ve yoğunlaştırılmış aşılama faaliyetlerinin gerekliliğini göstermektedir.

Aşılanmamış gezginler arasında teyit edilmiş iki (muhtemelen üç) vakanın görülmesi, Taraf Devletlerin uluslararası seyahat edenler için tavsiyelerin yaygınlaştırılmasının güçlendirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.

DSÖ tavsiyesi

Sarıhumma virüsü maymunlara Haemagogus ve Sabethes gibi ormanlık alanlarda ki sivrisinekler tarafından iletilir. Bu sivrisineklere maruz kalan insanlar aşı olmazlarsa enfekte olabilirler.

Aşı, sarıhummanın önlenmesinde tek ve en önemli yöntemdir . Aşı, onlarca yıldır kullanılmaktadır, güvenlidir ve ekonomiktir. Aşılanan kişilerin % 90'ından fazlasında 10 gün içinde, % 99'unda  30 gün içinde sarı hummaya karşı etkili bağışıklık kazanılır. Tek bir doz yaşam boyu koruma sağlar.

Brezilya'daki mevcut salgında, insan sarıhumma vakalarının hepsi   Haemagogus ve Sabethes sivrisinekleri ile bağlantılıdır.  Sarı humma riskli bölgelerde yaşayan ve buralara seyahat eden  insanlar tarafından temel önlemler alınmalıdır. Bunlar; sinek  kovucuların kullanılması, uzun kollu giysiler ve pantolon giyilmesi ve sivrisineklerin girmesini önlemek için perdelerle donatılmış odaları kapsar.

Viremi ile geri dönen gezginler, ağırlıklı olarak halen sarı humma bulaşının görüldüğü  bölgelerde (ekolojik faktörler ve etkili vektörün varlığını içeren) yerel sarı humma bulaşma döngüleri oluşması için bir risk durumunda olabilirler. DSÖ, 16 Ocak 2018'de uluslararası gezginler için önerilerini güncellemiştir.

Sarı humma virüsünün kentsel nakli, virüs Aedes aegypti sivrisinekleri tarafından insandan insana bulaştırıldığı zaman gerçekleşir. Brezilya'da kentsel sarıhumma salgınının son belgelenmesi 1942 yılında kaydedilmiştir.

DSÖ epidemiyolojik durumu izlemeye ve mevcut en güncel bilgilere dayanarak risk değerlendirmesini gözden geçirmeye devam etmektedir.