Hastalık Salgını Haberleri

20 Nisan 2018

1 Ocak ile 15 Nisan 2018 tarihleri arasında 21 eyaletten 1.849 şüpheli vaka bildiriminde bulunulmuştur (Abia, Adamawa, Anambra, Bauchi, Benue, Delta, Ebonyi, Edo, Ekiti, Federal Capital Territory, Gombe, Imo, Kaduna, Kogi, Lagos, Nasarawa, Ondo, Osun, Plato, Rivers ve Taraba). Bu vakaların 413'ünün Lassa ateşi olduğu doğrulanmış, 9'u olası vaka olarak sınıflandırılmış, Lassa ateşi için testleri gerçekleştirilen 1.422 vakanın sonuçları negatif çıkmış ve vaka dışı olarak  sınıflandırılmış olup kalan 5 şüpheli vaka için laboratuvar sonuçları beklenmektedir. Doğrulanmış 413 ve olası 9  Lassa ateşi vakası arasında 114 ölüm bildirilmiştir (doğrulanmış vakalar için vaka ölüm oranı % 25.4 olup  doğrulanmış ve olası vakalar için bu oran % 27'dir).

15 Nisan itibariyle, 7 eyalette (Abia, Benue, Ebonyi, Edo, Kogi, Nasarawa ve Ondo) 27 sağlık çalışanı 1 Ocak 2018'den beri infekte olmuş ve bunların 8'i ölmüştür.

Ocak 2018'deki salgının başlangıcından 18 Şubat'ta sona eren haftaya kadar haftalık bildirilen Lassa ateşi vakalarının sayısı 10'dan 70'e yükselmiştir. Şubat ayı sonundan Mart ayı başına kadar, haftalık bildirilen Lassa ateşi vakalarının sayılarında bir  düşüş eğilimi görülmüş,  Mart ayında haftalık bildirilen vaka sayısı 20'den az ve 15 Nisan 2018'de sona eren haftada bildirilen yeni vaka sayısı 5 olarak gerçekleşmiştir (Şekil 1).

Şekil 1: Nijerya'da 1 Ocak ile 15 Nisan 2018 arasında başlayan hastalık haftasında bildirilen doğrulanmış ve muhtemel Lassa ateşi vakalarının sayısı

Kaynak: Nijerya Hastalık Kontrol Merkezi (NCDC)

Lassa Ateşi Vaka Yönetimi Merkezleri üç eyalette (Ebonyi, Edo ve Ondo States) faaliyet göstermektedir. Bu merkezlerde çalışan sağlık çalışanları, standart enfeksiyon önleme ve kontrol (IPC) yöntemlerinin yanı sıra kişisel koruyucu ekipman (PPE) ve vaka yönetimi kullanımı konularında eğitilmiştir. Ayrıca, bölge halkının yerleşim yerlerinde bildirilen şüpheli vakalar ve ölümler saha ekipleri tarafından aktif olarak araştırılmaktadır ve temaslar takip edilmektedir. Şu anda, Abuja, Irrua ve Lagos'taki üç laboratuvar faaliyette olup Lassa ateşi için polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) yöntemi ile örneklerin testlerini gerçekleştirmektedir.

Irrua Uzman Eğitim Hastanesi, Bernhard Nocht Tropikal Tıp Enstitüsü, Afrika Enfeksiyon Hastalıkları Genomu için Mükemmeliyet Merkezi (ACEGID) ve Redeemer Üniversitesi arasında devam eden işbirliğiyle 2018 salgını sırasında tespit edilen 49 virüsün filogenetik analizi gerçekleştirilmiş olup bu analiz farklı virüslerin birden fazla ve bağımsız olarak ortaya çıktığını ve Nijerya'da daha önce dolaşımda olan soylara benzer virüslerin tespit edildiğini göstermiştir.  Bu da esas iletim şeklinin kemirgen popülasyonundan gerçekleştiğinin ve insandan insana bulaşmanın ise sınırlı olduğunun göstergesidir.

DSÖ salgın yanıtını doğrudan desteklemeye devam etmekte ve ağırlıklı olarak genişletilmiş sürveyans alanında olmak üzere vaka araştırması, temaslı takibi, teşhis kapasitesinin güçlendirilmesi, vaka yönetimi, IPC ve risk alanlarında, Küresel Salgın Uyarısı ve Müdahale Ağı (GOARN) aracılığıyla uluslararası yardımı koordine etmektedir.

Buna ek olarak, DSÖ tüm tedavi merkezlerinde tedavi kılavuzunu standartlaştırmaya ve raporlama ve laboratuvar araştırmasının standardizasyonuna devam etmektedir.

Lassa ateşi, Batı Afrika ülkeleri olan Gana, Gine, Mali, Benin, Liberya, Sierra Leone, Togo ve Nijerya'da endemiktir.

Halk Sağlığı Yanıtı

• Ulusal Lassa Ateşi Acil Durum Operasyon Merkezi (EOC) 22 Ocak'ta Nijerya Hastalık Kontrol Merkezi (NCDC) tarafından Abuja'da faaliyete geçirilmiş olup DSÖ ve diğer ortaklarla işbirliği içinde yanıt etkinliklerini koordine etmeye devam etmektedir.
• Yanıt faaliyetlerine rehberlik etmek ve ortaklarla işbirliği ve kaynak seferberliği için öncelikli alanları bilgilendirmek için kapsamlı bir acil durum eylem planı geliştirilmiştir. Bu plan mevcut hastalık epidemiyolojisi dikkate alınarak gözden geçirilmiş ve güncellenmiştir.
• NCDC personeli, DSÖ ve Nijerya Saha Epidemiyoloji ve Laboratuar Eğitim Programı (NFELTP) sakinlerinden oluşan bir ekip, ilk olarak  Ebonyi, Ondo ve Edo salgınlarına ve daha yakın zamanda Abia'daki olaya yanıt vermek üzere görevlendirilmiştir. Eyalet düzeyinde Acil Durum Operasyon Merkezi-EOC'ler de oluşturulmuştur.
• En çok etkilenen üç eyalet olan Edo, Ondo ve Ebonyi Lassa ateşi tedavi ünitelerini tahsis etmiş olup teyit edilmiş vakaların tedavisi için intravenöz Ribavirin mevcuttur.
• NCDC, Owo ve Irrua'daki tedavi merkezlerini desteklemek üzere bir sivil toplum örgütü olan Uluslararası Tıbbi Eylem Ajansı (ALIMA) ve Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü (MSF) ile Abakaliki'de IPC müdahalelerini (PPE ve eğitim) desteklemek için işbirliği yapmaktadır. DSÖ vaka yönetimi / IPC ekibi, Abakaliki ve Irrrua'daki sağlık personeline eğitim vermiştir.
• Aktif salgınların olduğu eyaletlerde gelişmiş sürveyans devam etmektedir ve vakaların durumlarıyla igili listeler bir ' Viral hemorajik ateş yönetim sistemi' olan  ulusal düzeyde bir veritabanına yüklenmektedir.
• NCDC, tüm Lassa ateşi tedavi merkezlerine DSÖ'nün desteği ile PPE sağlamaya devam etmektedir.
• Irrua Uzman Eğitim Hastanesi personeli, şüpheli vakaları olan diğer hastanelere klinik vaka yönetimi tavsiyesi vermekte olup 24 saat açık Lassa ateşi vaka yönetimi çağrı hattı kurulmuştur. Lassa ateşinden etkilenen hastaların bakımını geliştirmek için Abakaliki'de bir Lassa ateş komitesi kurulmuştur.
• NCDC, kişisel ve toplumsal hijyen ve doktora başvuruyla ilgili uygun davranışları teşvik etmek için Edo, Ondo ve Ebonyi'ye risk iletişimi ve toplum sorumluluk ekipleri kurmuştur.
• Toplumun kaygılarını daha iyi anlamak ve bunlara cevap vermek için mekanizmalar tesis edilmektedir.

DSÖ Risk Değerlendirmesi

Lassa Ateşi, insanlara kemirgenlerin idrar veya dışkılarıyla kontamine olmuş gıda veya ev eşyaları ile temas yoluyla bulaşan bir viral hemorajik ateştir. İnsandan insana enfeksiyonlar ve laboratuvar yoluyla iletimi, kan veya vücut sıvılarıyla korunmasız temas olduğunda da meydana gelebilir. Lassa Ateşi olan tüm vakalarda genel vaka ölüm oranı % 1 olmasına rağmen (asemptomatik ve hafif semptomatik hastalar dahil edildiğinde), ağır hastalığa yakalanan hastalarda mortalitenin % 20 veya daha yüksek olduğu bildirilmiştir. Rehidrasyon ve Ribavirin tedavisi ile erken destekleyici bakım hastalıktan sağ olarak kurtulma olasılığını artırır. Yüksek riskli temaslılar haricinde, Lassa Ateşi için Ribavirin'in maruziyet sonrası profilaktik tedavi olarak herhangi bir rolü olduğunu destekleyen bir kanıt yoktur. Lassa ateşinin Benin, Gine, Gana, Liberya, Mali, Sierra Leone, Togo ve Nijerya'da endemik olduğu ve büyük olasılıkla diğer Batı Afrika ülkelerinde de görüldüğü bilinmektedir.

Nijerya'daki mevcut Lassa Ateşi salgını, son dört haftadaki vaka ve ölüm sayısında azalma eğilimi göstermektedir. Bu düşüş eğilimi, tarihsel veriler yüksek iletim döneminin geçmediğini gösterdiği için dikkatle yorumlanmalıdır. Sürveyans sistemi yakın zamanda güçlendirilmiştir. Bu Nijerya'da şimdiye kadar bildirilen en büyük Lassa Ateşi salgınıdır.

27 sağlık çalışanının enfeksiyonu, farz edilen tanıdan bağımsız olarak, tüm hastalar için sağlık tesislerinin tamamında enfeksiyon önleme ve kontrol uygulamalarının güçlendirilmesine acilen ihtiyaç duyulduğunun altını çizmektedir

Ülkenin farklı bölgelerinde teyit edilen vakaların ve geçişlerin kontrolsüz olduğu  sınırlara sahip olan komşu ülkelerin rapor edilmesi, hastalığın ulusal çapta yayılma ve komşu ülkelere yayılma riskine işaret etmektedir. Genel olarak bölgesel düzeyde orta derecede bir risk seviyesi  görülmektedir. Halk sağlığı eylemleri sürveyans, temaslı takip, laboratuvar testleri ve vaka yönetimi gibi devam eden faaliyetlerin geliştirilmesine odaklanmalıdır.

DSÖ Tavsiyesi

Lassa ateşinin önlenmesi, toplumsal katılıma ve kemirgenlerin evlere girmesini engellemek için hijyen koşullarının teşvik edilmesine dayanır. Sağlık tesislerinde, personel, enfeksiyonların nazokomiyal yayılmasını önlemek için hastalarla ilgilenirken standart enfeksiyon önleme ve kontrol tedbirlerini tutarlı bir şekilde uygulamalıdır.

Lassa ateşinin endemik olduğu bölgelerden seyahat edenler nadiren de olsa hastalığı diğer ülkelere yayabilir. Lassa ateşinin endemik olduğu Batı Afrika ülkelerinden dönen ateşli hastalarda, özellikle kırsal alanlarda veya hastanelerde bulunmuşsa, Lassa Ateşi tanısı göz önünde bulundurulmalıdır. Lassa ateşi geçirdiğinden şüphelenilen bir hastayı gören sağlık çalışanları, danışmak ve laboratuvar testlerini yaptırmak ve uygun enfeksiyon ve kontrol önlemlerini kullanmak için yerel ve ulusal uzmanlarla derhal iletişime geçmelidir.