30 Mayıs 2018  

Hastalık Salgını Haberleri

23 Mayıs 2018 tarihli son Hastalık Salgını Haberleri’nden bu yana Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde 6 yeni Ebola virüsü vakası laboratuvarca doğrulanmıştır. Yeni elde edilen bilgiler, bazı vakaların sınıflandırılmalarına yönelik güncellemelerin yapılmasını sağlamıştır (1).

4 Nisan ile 27 Mayıs 2018 tarihleri arasında 25 ölüm (olası ve doğrulanmış vakalar için vaka ölüm oranı = % 52) dahil toplam 54 Ebola Virüsü Hastalığı (EVH) vakası Equateur Eyaleti'nde bulunan 3 sağlık bölgesinden bildirilmiştir.Toplam vaka sayısına 3 sağlık bölgesinden bildirilen 35 doğrulanmış, 13 olası ve 6 şüpheli vaka dahildir: Bikoro (n = 22; 10 doğrulanmış , 11 olası ve 1 şüpheli vaka), Iboko (n = 27; 21 doğrulanmış, 2 olası ve 4 şüpheli vaka) ve Wangata ( n = 5; 4 doğrulanmış ve 1 şüpheli vaka) (Şekil3). Wangata'da teyit edilen 4 vakadan 2'sinin, Bikoro'da Nisan 2018'de bildirilen olası bir vaka ile epidemiyolojik bağlantısı bulunmaktadır. 25 Mayıs’ta Ntondo sağlık bölgesinde rapor edilen şüpheli Ebola Virüsü Hastalığı Vakası yapılan test sonucu negatif çıkmış olup değerlendirme dışı bırakılmıştır. Bildirilen 54 vaka arasında 5 sağlık çalışanı da bulunmaktadır. 28 Mayıs itibariyle kayıtlı 992 temaslının % 74’nün taraması gerçekleştirilmiştir.

Şekil 1,  5 -25 Mayıs 2018 tarihleri arasında doğrulanmış ve olası 46 vakanın hastalık başlangıç tarihlerini göstermektedir.

Vakaların yaş aralığı 8 ila 80 arasında olup ortalama yaş aralığı 41’dir. %60’ı erkektir (Şekil 2). Şekil 2, doğrulanmış ve olası 47 vakanın yaş ve cinsiyete göre dağılımını göstermektedir. Şekil 3, doğrulanmış, olası ve şüpheli vakaların sağlık bölgelerine göre lokasyonlarını göstermektedir.

Şekil 1: 4 -25 Mayıs 2018 tarihleri arasında hastalık başlangıç tarihlerine göre doğrulanmış ve olası Ebola Virüsü Hastalığı vakaları

2 vakanın hastalık başlangıç tarihi bulunmamaktadır.

Şekil 2:  4 – 25 Mayıs 2018 tarihleri arasında doğrulanmış ve olası Ebola Virüsü Hastalığı vakalarının yaş ve cinsiyete göre dağılımını (n=47)

1 vakanın yaşı bilinmemektedir.

Şekil 3: Demokratik Kongo Cumhuriyeti Equateur Eyaleti’ndeki sağlık bölgelerine göre 4 – 25 Mayıs 2018 (2) tarihleri arasında görülen Ebola vakaları.

Halk Sağlığı Yanıtı

Sağlık Bakanlığı, DSÖ ve ortaklarının desteğiyle, etkilenen sağlık bölgelerinde salgın yanıtına liderlik etmektedir. Öncelikler arasında sürveyans ve sözleşme takibi, laboratuvar kapasitesi, enfeksiyon önleme ve kontrolü, vaka yönetimi, toplum katılımı, güvenli ve temkinli defin, yanıt koordinasyonu ve aşılamanın güçlendirilmesi yer almaktadır.

• Aşılama müdahalesinin 21 Mayıs'ta başlamasından bu yana toplam 462 kişi aşılanmıştır. Ring aşılaması için uygun olan popülasyonlar, ön saf sağlık profesyonelleri, doğrulanmış Ebola virüsü hastalığı vakalarına maruz kalmış kişiler ve bu temaslıların temaslılarıdır.
• DSÖ, sürveyans ve sözleşme takip faaliyetlerini güçlendirmeye devam etmektedir. 23 Mayıs 2018'de, sağlık tesislerinde toplam 40 personel, uyarıların ve şüpheli Ebola virüsü hastalıkları vakalarının erken bildirimi ve temaslıların takibi için saha veri toplama aracının (Erken Uyarı, Alarm ve Yanıt (EWAR) Sistemi) kullanımı konusunda Mbandaka'da eğitilmiştir.
• Etkilenen bölgelerdeki Ebola Tedavi Üniteleri'nin (ETÜ'ler) kurulması, malzemelerinin temini ve kadrosunun oluşturulmasıyla vaka yönetimi ve enfeksiyon önleme ve kontrol faaliyetleri artarak devam etmektedir.
• DSÖ, Ebola Tedavi Merkezlerini (ETC), vaka sevk sistemini ve sağlık tesislerinin Ebola dışındaki vakaların bakımı için açık kalmasını desteklemek üzere çoklu sağlık ekiplerinin görevlendirilmesini koordine etmektedir. Şüpheli ve doğrulanmış Ebola Virüsü Hastalığı hastalarının bakımı, şu anda Ebola Tedavi Merkezlerinin kurulduğu Bikoro, Wangata'daki Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü-MSF  tarafından sağlanmaktadır.
• DSÖ, UNICEF ve ortaklar Ebola Virüsü Hastalığının belirti ve semptomlarının erken teşhisini teşvik etmek, hızlı bir şekilde doktora başvurmak ve güvenli ve temkinli defin işlemleri yapmak üzere farkındalık yaratmak ve etkilenen toplulukları harekete geçirmek için Sağlık Bakanlığı'nı desteklemektedir. Kiliselerde, okullarda, pazar yerlerinde ve kapı-kapı dolaşarak yapılan ev ziyaretlerinde önemli mesajların yayılması, Mbandaka, Wangata, Bikoro ve Itipo'da Ebola Virüsü Hastalığı hakkında farkındalık yaratmak için kullanılan temel yaklaşımdır.
• DSÖ, 29 Mayıs itibariyle Bikoro, Iboko ve Wangata'nın (Mbandaka şehri) üç sorunlu bölgesine yanıt çalışmalarını desteklemek için 156 teknik uzman yerleştirmiştir. DSÖ, Küresel Salgın Uyarı ve Yanıt Ağı (GOARN) ortakları ve Acil Durum Hastalıkları Klinik Değerlendirme ve Yanıt Ağı (EDCARN) ve DSÖ Acil ve Tehlikeli Patojen Laboratuvar Ağı (EDPLN) dahil olmak üzere teknik ağlar ile yanıt planlama ve teknik desteği koordine etmek ve ek teknik destek konuşlandırmak için çalışmaktadır. 28 Mayıs itibarıyla, GOARN ortak kurumlarından 15 uzman, alandaki yanıt faaliyetlerini desteklemek için, DSÖ aracılığıyla görevlendirilmiştir.
• DSÖ (Uluslararası Göç Örgütü-IOM) ve Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC)) ile birlikte DSÖ, uluslararası havaalanları ve ana limanlar dahil olmak üzere, Mbandaka, Bikoro, Iboko ve Kinshasa'daki önemli stratejik giriş noktalarını değerlendirmektedir. Çıkış tarama önlemleri yürürlüktedir ve hastalığın uluslararası yayılmasını önlemek amacıyla daha da güçlendirilecektir.
• DSÖ, hazırlıklı olma çalışmalarını 9 komşu ülkede artırmaktadır: Angola, Burundi, Orta Afrika Cumhuriyeti, Kongo Cumhuriyeti, Ruanda, Güney Sudan, Tanzanya, Uganda ve Zambiya. Üstlenilen faaliyetler arasında, standartlaştırılmış bir araç kullanarak Ebola Virüsü Hastalığına karşı hazırlıklı olma durumunu değerlendirmek ve ortaklarla birlikte acil durum planlarının geliştirilmesini desteklemek üzere 9 ülkenin 8'inde Hazırlık Destek Ekiplerinin (PST) konuşlandırılmasını içermektedir.

DSÖ Risk Değerlendirmesi

Önemli ulusal ve uluslararası nehir, yol ve iç hava yollarında yer alan büyük bir şehir merkezi olan Mbandaka'daki teyit edilmiş vaka, hastalığın Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde ve komşu ülkelere yayılma riskini artırmaktadır. Bu nedenle DSÖ, halk sağlığı riskinin değerlendirmesini ulusal düzeyde çok yüksek ve bölgesel düzeyde ise yüksek olarak revize etmiştir. Kongo-Brazzaville ve Orta Afrika Cumhuriyeti de dahil olmak üzere 9 komşu ülke yüksek risk altında oldukları konusunda bilgilendirilmiş ve bu ülkelere hazırlık çalışmalarını gerçekleştirmeleri tavsiye edilmiştir. Küresel düzeyde risk şu anda düşüktür. Daha fazla bilgi mevcut olduğunda risk değerlendirmesi gözden geçirilecektir.

Mevcut durum ve bilgilere dayanarak DSÖ Genel Müdürü, 18 Mayıs Cuma günü Uluslararası Sağlık Tüzüğü (2005) kapsamındaki bir Acil Durum Komitesini, mevcut salgının uluslararası önemi haiz bir halk sağlığı durumu oluşturup oluşturmadığına dair tavsiyelerde bulunmak üzere toplamıştır (3). Komitenin görüşü, uluslararası önemi haiz bir halk sağlığı acil durumunun koşullarının şu anda oluşmadığı yönündedir.

DSÖ Tavsiyesi

DSÖ Genel Müdürü tarafından 18 Mayıs 2018’de toplanan Acil Durum Komitesi’nin önerisi ışığında, Dünya Sağlık Örgütü Demokratik Kongo Cumhuriyetine yönelik herhangi bir ticaret ve seyahat kısıtlamasını önermemektedir. DSÖ bu durumla ilgili olarak ticaret ve seyahat önlemlerini takip etmekte olup hali hazırda uluslararası trafikte herhangi bir kısıtlama bulunmamaktadır.

Acil Durum Komitesi, şu anda uluslararası önemi haiz bir halk sağlığı acil durumu  (PHEIC) için şartların oluşmadığına dikkat çekerken, kapsamlı Halk Sağlığı Önerilerini yayınlanmıştır.

• Statement of the 1st meeting of the IHR Emergency Committee

DSÖ, mevcut Ebola salgınıyla ilgili olarak uluslararası seyahat edenler için seyahat tavsiyelerini yayınlamıştır.

• WHO recommendations for international travellers related to the Ebola Virus Disease outbreak in the Democratic Republic of the Congo

2- Bu haritada gösterilen sınırlar ve isimler ve kullanılan ifadeler, Dünya Sağlık Örgütü'nün herhangi bir ülkenin, bölgenin, şehrin veya bölgenin veya bunların yetkili makamlarının hukuki statüsü ile ilgili ya da sınırlarının veya hudutlarının sınırlandırılmasıyla ilgili olarak herhangi bir görüşünü yansıtmamaktadır.

3- "Uluslararası Önemi Haiz Halk Sağlığı Acil Durumu",  olağanüstü bir olay anlamına gelir ki bu da UST-2005’te şöyle belirlenmiştir: (i) Hastalığın uluslararası yayılımı ile diğer ülkelere halk sağlığı riski oluşturması ve (ii) koordine edilmiş uluslararası olası bir yanıtı gerektirmesi.