Chagas hastalığı, Trypanosoma cruzi parazitiyle meydana gelen, ani başlayan ve kronikleşebilen bir enfeksiyon hastalığıdır. Her yıl dünyada 45.000 kişinin ölümüne yol açmaktadır.

Bulaşma

Triatoma tahtakurusunun (öpen tahtakurusu, katil tahtakurusu) ısırması ile bulaşır. Bu böcek özellikle yüz bölgesini (daha çok dudak çevresini) ısırır. Bu kan emici böceğin salgısında Trypanosoma Cruzi paraziti mevcuttur. Hastalık bu parazitin insana bulaşmasıyla ortaya çıkar. Parazitin vücuda girerek hastalık oluşturması için geçen süre 10–20 gündür. Kan emici böcek ısırdığında genellikle yüzde enfekte atık bırakır. Kişi gözünü veya burnunu ovalarken veya ciltteki yara ya da kesiklerden parazit vücuda girer. Hastalık kontamine olmuş kan ürünlerinden, bulaşık yiyecek ve içeceklerden, gebelik ve emzirme sırasında hasta anneden bebeğe ve korunmasız cinsel ilişki ile de bulaşabilir. Hastalığa yakalanan birçok kişide triatoma böceği ısırığı açığa çıktıktan sonra bile belirtiler hemen gelişmez.

Belirtiler

İlk belirtilerden en yaygını ısırık yerinde kızarıklık, sertlik ve şişlik, birkaç gün ya da hafta sonra göz kapaklarında ve yüzde gelişen ödemdir. Diğer belirtiler ateş, bitkinlik, kas ağrıları, baş ağrısı, döküntü, iştah kaybı, ishal ve kusmadır. İlerleyen zamanda hastaların % 25’inde kalp sıkıntıları ( kalp yetersizliği, ritim bozukluğu ve kalp büyümesi) ve sindirim sistemi problemleri görülür. Beyin iltihabı, yemek borusunda iltihaplanma ve büyüme gelişebilecek diğer rahatsızlıklardır.

Tanı ve Tedavi

Tanı hastanın kanında parazitin ve parazite karşı oluşmuş antikorun saptanmasıyla konur. Tedavide hastaya ağızdan antiparaziter ilaçlar ve semptomatik tedavi uygulanır.

Yolcular için Risk

Hastalık özellikle Meksika, Orta Amerika, Güney Amerika’da ve buralarda da yoğunlukla kırsal bölgeler ve sosyoekonomik düzeyi kötü olan yerlerde görülmektedir. Bu ülkelere seyahat edenler risk altındadır. Açık alanlarda uyuyan veya kötü koşullardaki konutlarda ikamet eden yolcular için risk en fazladır.

Her ne kadar Chagas Hastalığı tipik seyahat hastalığı olarak kabul edilse de oldukça seyrektir.

Korunma

Hastalıktan koruyacak aşı veya ilaç bulunmamaktadır. Böcek ısırıklarına karşı önlem almak korunmada önemlidir. Bunun için:

• Vücudu tamamen kapatacak kıyafetler giyin,
• Böcek öldürücü ve uzaklaştırıcı krem ve ilaçlar kullanın. Yüksek oranda aktif bileşenler içeren koruyucular (DEET, Picardin, OLE =Oil of lemon eucalyptus, PMD, IR3535) mevcuttur,
• Güneş koruyucu kullanılacaksa, önce güneş koruyucuyu, üzerine böcek kovucuyu sürün,
• Çocuklara böcek kovucuyu sürerken talimatlara dikkat edin. Ellerine, gözlerine ve ağzına sürmeyin,
• Permethrin ile işlem görmüş kıyafetler ve eşyalar (bot, pantolon, çorap, çadır vs…) alabilirsiniz. Kendiniz de permethrin içeren solüsyonlarla eşyalarınızı böcekten koruyabilirsiniz. Kullanma talimatına uyun ve sakın permethrini cildinize direk uygulamayın,
• Korunmuş ve klimalı odalarda kalmaya çalışın.
• Eğer seyahat esnasında kan nakli yapılması gerekirse, sağlık kurumunun ve kan ürünlerinin güvenliği önemlidir.

Seyahat Dönüşü Öneriler

• Seyahat dönüşü özellikle ateş, halsizlik, üşüme, kas ağrıları, cildinizde ısırık yerinde sertlik ve kızarıklık, yakın lenf bezlerinde şişme veya göz etrafınızda şişlik varsa hemen doktorunuza veya bir sağlık kuruluşuna başvurun.
• Doktorunuza seyahatinizden mutlaka bahsedin.