Difteri (Diphtheria)
Ciddi, çok bulaşıcı, ölümcül olabilen, Corynebacterium diphtheriae isimli bakterinin neden olduğu bir hastalıktır. Bakteriler solunum sistemine yerleşip toksin (zehir) üreterek klinik bulgulara neden olurlar.
Bulaşma
Difteri kişiden kişiye damlacık yoluyla yani; enfekte kişinin öksürmesi ve hapşırması ile çevreye yayılan damlacıkları sağlam kişinin solunum yoluyla almasıyla, nadiren cilt lezyonlarından, yakın fiziksel temas ile ve difteri bakterisi ile kontamine (bulaşmış) oyuncak, eşya vs. gibi objelere temas ile bulaşır. Kuluçka süresi ortalama 2-5 gündür. Bir kişi enfeksiyondan sonra 2 haftaya kadar hastalık yayabilir. Antibiyotik kullanılmazsa bu süre 4 haftayı geçebilir.
Belirtiler
- Boğaz ağrısı
- Halsizlik
- Hafif ateş
- Titreme
- 2-3 gün içerisinde bakterinin salgıladığı difteri toksini burunda, bademcikler üzerinde ve boğazın gerisinde doku hasarı yaparak kalın, mavi veya grimsi-yeşil renkte bir zar (psödomembran) oluşturur. Bu zar burun, bademcikler, ses telleri ve boğazdaki dokuları kaplayarak aşağıdaki belirti ve bulgular ortaya çıkarır:
- Yutma güçlüğü
- Nefes almakta güçlük
- Boyun lenf bezlerinde ve çevre yumuşak dokuda şişme
- Ses kısıklığı
- Öksürük
- Boğaz ve burun arkasında oluşan zar, solunum yolunu tıkayabilir ve kişinin nefes almasını engelleyebilir.
Kana geçen difteri toksini;
- Kalbi etkileyebilir, kalp ritminde bozulma, kalp yetmezliği ve kalp kasında hasar (miyokardit)
gelişebilir. - Sinir sistemini etkileyerek felç(gözlerde, diyaframda, kol ve bacaklarda ..) ve sinir hasarına (polinöropati) neden olabilir.
- Böbreklerde hasara neden olabilir.
- Akciğer enfeksiyonu (solunum yetmezliği veya zatürre) gelişebilir.
Difteriden ölüm oranı % 5-10 dur. Tedavi edilse bile 10 difteri hastasından 1’ i, tedavi edilmez ise ölüm oranı artmakta olup 2 hastadan 1’ i kaybedilebilmektedir. 5 yaş üzeri çocuklarda ve 40 yaş altı yetişkinlerde ölüm oranı %20’ ye çıkmaktadır.
Tanı ve Tedavi
Genellikle tanı hastanın kliniği ve doktorun muayene bulguları ile konulup hızla tedaviye başlanır. Boğazın arkasından bir sürüntü alınarak difteriye neden olan bakteriler için test edilebilir. Ayrıca bir cilt lezyonundan da örnek alınabilir. Kültür tanıyı doğrulamak için yapılır. Tedaviye hemen başlamak önemlidir. Tedavide bakteriler tarafından üretilen zehirin (toksin) vücuda zarar vermesini durdurmak için difteri antitoksini, bakterileri öldürmek için de antibiyotik kullanılır.
Yolcular için Risk
Difteri tüm dünyada görülebilir. Ilıman bölgelerde kış ve bahar aylarında daha sıktır. 1990’ lı yıllarda doğu Avrupa'nın bazı ülkelerinde geniş salgınlar yapmıştır. Uzun yıllardır aşılama programını uygulayan endüstrileşmiş ülkelerde artık yaygın değildir. Bununla birlikte, hastalık küresel olarak görülmeye devam etmektedir. 2018'de Dünya Sağlık Örgütü'ne 16.600'den fazla vaka bildirilmiştir ve birçok vakanın da rapor edilmediği düşünülmektedir. Aşısız yolcular için risk her zaman mevcuttur. Seyahat edenlerin aşılarının tam ve güncel olması önemlidir.
Korunma
Aşı ile hastalıktan korunmak mümkündür. Çocuklar, adölesanlar ve yetişkinler için farklı dozlarda uygulanan aşının koruyuculuğu yüksektir.
Seyahat Dönüşü Öneriler
- Şikayetleriniz varsa derhal bir sağlık kuruluşuna başvurun.
- Doktorunuza seyahatinizden mutlaka bahsedin.