Japon Ensefaliti
Japon Ensefaliti (JE) virüsünün neden olduğu, sivrisinek ısırıklarıyla yayılan, beyin hasarı ve ölümle sonuçlanabilen akut beyin iltihabıdır.
Bulaşma
Virüs, Culex türü sivrisineklerden bulaşır. Bu virüs; domuzları, çeşitli yabani kuşları ve insanları enfekte eder. Sivrisinekler virüsü domuzlardan ve yabani kuşlardan aldıktan sonra hastalık yayıcı özellik kazanır. Sivrisinek beslenme süreci esnasında hayvanlara ve insanlara Japon Ensefaliti virüsünü taşır. Hastalık insandan insana (öpüşme, dokunma ile ) veya hayvanlardan insana direkt bulaşmaz.
Belirtiler
Enfeksiyonların çoğu belirtisiz veya hafif belirtilerle seyreder. Virüs ile enfekte kişilerin %1’inde klinik hastalık gelişir. Kuluçka süresi 5-15 gündür. Belirti veren vakalarda hastalığın şiddeti değişiklik gösterir. Hafif enfeksiyondan, ateş, baş ağrısı, kusma veya aseptik menenjite kadar değişen tablolar oluşabilir. Enfekte kişilerin küçük bir yüzdesinde ani başlangıçlı baş ağrısı, yüksek ateş, oryantasyon bozukluğu, koma, titreme ve kasılma gibi belirtiler ile beyin iltihabı (ensefalit) gelişir. İyileşme gerçekleştikten sonra nörolojik hasar kalabilir. Ağır klinik vakaların % 25’inde sonuç ölümcüldür.
Tanı ve Tedavi
Tanı için kan ve Beyin Omurilik Sıvısı tetkikleri yapılır. Hastalığın spesifik tedavisi yoktur. Ağır vakalar hastaneye yatırılarak destek tedavisi (solunum desteği, sıvı desteği) uygulanır.
Yolcular için Risk
Japon Ensefaliti, Asya’da birçok ülkede, Batı Pasifik’te görülür. Öncelikle pirinç üretimi ve sulamasıyla ilgili olarak kırsal tarım alanlarında bulaşma olur. Çin, Japonya, Kore Yarımadası ve Rusya federasyonunun doğu kesimlerinde, ılıman bölgelerde hastalık çoğunlukla yaz ve sonbahar aylarında oluşur. Tropikal ve subtropikal bölgelerde risk yıl boyunca devam eder.
Aşılama sonucu Nepal, Sri Lanka, Tayland ve Vietnam' da, daha yakın zamanda da Çin'in bazı bölgelerinde, Japonya ve Kore Cumhuriyetinde Japon Ensefaliti sıklığı azalmıştır. Japon Ensefaliti riski özellikle kentsel alanlarda, kısa süreli seyahatlerde çok düşüktür. Ancak risk mevsime (muson mevsimi boyunca risk yüksektir), konaklama tipine, faaliyetlere ve seyahat süresine göre değişir. İyi otellerde kalan ve sivrisinek ısırıklarına az maruz kalan kimselerde risk düşüktür. Ancak endemik bölgelerde bulunanlar, kırsal kesimlerde kalanlar, uzun süreli dışarıda kalmayı gerektirecek aktiviteler yapanlar ( yürüyüş, bisiklet, balıkçılık gibi), kampçılar, yüksek risk altında olabilirler.
Korunma
Japon ensefaliti aşısı mevcuttur. Aşının koruyuculuğu yüksektir. 1 ay içerisinde, son doz seyahate gitmeden 1 hafta önce olacak şekilde 2 veya 3 doz olarak uygulanır. Gezileri 1 aydan uzun sürecekler için aşı tavsiye edilir. Kentsel alan dışında uzun zaman geçireceklere ve salgın bölgelerine seyahat edenlere de aşı önerilir.
Korunmada aşı kadar sivrisinek ısırıklarına karşı önlem almak ta önemlidir. Bu amaçla:
- Uzun kollu gömlek, uzun pantolon, şapka gibi vücudu kapatacak giysiler giyin.
- Etken madde (örn:DEET) oranı yüksek sinek kovucu spreyler kullanın. Güneş koruyucu kullanacaksanız, ilkönce güneş koruyucu, üzerine sinek kovucu uygulayın.
- Klimalı ve korunaklı mekanlarda kalmaya özen gösterin.
Seyahat Dönüşü Öneriler
Ateş, başağrısı şikayetleriniz varsa parasetamol grubu bir ağrı kesici alın, bol sıvı tüketin ve acilen bir sağlık kuruluşuna başvurun. Seyahatiniz hakkında hekiminizi mutlaka bilgilendirin.