Kolera (Cholera)
Kolera, Vibrio Cholerae bakterisinin neden olduğu, ani başlangıçlı bol sulu ishalle seyreden bir barsak enfeksiyonudur.
Bulaşma
Yetersiz hijyen, su ve kanalizasyon sistemleri koleraya zemin hazırlar. Kolera bakterisi genellikle dışkıyla kirlenmiş sular veya besinlerle bulaşır. Salgın sırasında içme sularına kanalizasyon sularının karışmasıyla kolayca yayılır. Kişiden kişiye doğrudan bulaşmaz, bu nedenle hasta kişiyle geçici temas bulaş için risk oluşturmaz.
Belirtiler
Kuluçka süresi kısadır (1-5 gün). Bakteri vücuda alındıktan sonra semptomların gelişmesi birkaç saat ila 5 gün sürebilir, tipik olarak 2-3 gün içinde ortaya çıkar. Enfeksiyon çoğunlukla hafif veya belirtisiz seyreder ama bazen çok şiddetli de olabilir. Yaklaşık olarak %5-10 kişide bol sulu ishal (pirinç suyu gibi), kusma, bacak krampları, huzursuzluk ve sinirlilik, kalp atışında hızlanma, kan basıncında düşme, cilt elastikiyetinin kaybı, ani gelişen böbrek yetmezliğiyle karakterize ağır tablo gelişir. Bu hastalarda vücut sıvısının hızlı kaybı dehidratasyon ve şokla sonuçlanır. Tedavi edilmezse saatler içinde hasta kaybedilir.
Tanı ve Tedavi
Tanı dışkı örneğinin incelenmesi ile konur. Hasta hızla değerlendirilmeli ve tedaviye hemen başlanmalıdır. Uygun tedaviyle en ağır hastalar bile iyileşebilir. Birinci ve en önemli tedavi hastanın kaybettiği sıvı ve tuzların rehidratasyonla düzeltilmesidir. Hastalara tuz, şeker ve sudan oluşan Oral Rehidratasyon Sıvısı (ORS) verilir. Bu karışım dünyada yaygın olarak ishal vakalarında kullanılmaktadır. Ciddi vakalarda hastaneye yatırılarak damar yolundan sıvı tedavisi uygulanır. Sıvı tedavisiyle birlikte uygun antibiyotikler de başlanır. Acil ve uygun tedavi ile koleradan ölüm % 1'den azdır.
Yolcular için Risk
Kolera uygun sanitasyon ve temiz içme suyunun yetersiz olduğu düşük gelirli ülkelerde daha sık görülür. Dünyada her yıl yaklaşık 3-5 milyon kişi kolera hastalığına yakalanmaktadır ve ortalama her yıl 100.000 ölüm meydana gelmektedir. Dünyada her yıl yaklaşık 2.9 milyon vaka ve 95.000 ölüm meydana gelmektedir. Küresel olarak, kolera vakaları 2005'ten bu yana istikrarlı bir şekilde artmıştır ve hastalık hala Afrika, Asya, Haiti ve Latin Amerika ülkeleri dahil olmak üzere birçok yerde görülmeye devam etmektedir. Bu bölgelere seyahat edecek yolcular risk altındadır. Özellikle hijyen şartları iyi olmayan yerlerde ve kırsal alanlarda kalacaklar için risk daha fazladır.
Korunma
Kolera salgınının olduğu bölgeye seyahat edenler için risk düşüktür. Basit önlemler alınarak, hastalığa yakalanma olasılığı azaltılabilir. Kolera görülen bölgelere seyahat edenler ya da hastalığın görüldüğü bölgelerde yaşayanlar kullandıkları su konusunda daima dikkatli olmalıdır. İçme suyu olarak, dişleri fırçalamak, yıkanmak, yiyecek hazırlamak, buz hazırlamak için kapalı sular, kaynatılmış sular veya kimyasal işleme tabi tutulmuş güvenli sular kullanılmalıdır. Kapalı suların ambalajlarının bozuk olup olmadığına dikkat etmek gerekir.
Eğer kendi suyunuzu kendiniz kontrol etmek zorunda iseniz;
- Su en az 1 dakika kaynatılır.
- Her 1 litre su içine ½ iyot tableti veya 2 damla çamaşır suyu eklenir.
- Çeşme suları kontrolsüzse kesinlikle doğrudan içilmemelidir.
- İçeceklerde buz kullanılmamalıdır.
- Eller sık sık sabun ve temiz su ile yıkanmalıdır. Su ve sabun bulunamıyorsa en az %60 alkol içeren el temizleyicileri kullanılabilir.
- Yemek hazırlamadan önce, yemek yemeden önce ve sonra, tuvalet kullanıldıktan sonra, çocukları beslemeden önce ve sonra, ishalli hastanın bakımı öncesi ve sonrası eller daima sabun ve temiz su ile yıkanmalıdır. Tuvalet, banyo, lavabo ve bütün kirli yüzeyler 1/9 oranında sulandırılmış çamaşır suyuyla temizlenmelidir.
- Yiyecekler taze pişirilmiş ya da kapalı olmalıdır.
- Çiğ veya az pişmiş etler, kabuklu deniz hayvanları ve deniz ürünleri yenmemelidir.
Kolera hastalığına karşı aşı mevcuttur. Kolera aşısı koruma oranı ve süresinin düşük olması nedeniyle rutin olarak seyahat eden herkese önerilmemektedir. Hiçbir kolera aşısı koruyuculuğu yüksek değildir ve koleraya karşı aşılama, yukarıda yer alan yiyecek ve su için önlemler dahil olmak üzere standart korunma ve kontrol önlemlerinin yerine geçmez.
Seyahat Dönüşü Öneriler
- Kendinizi hasta hissediyorsanız, özellikle ishal, karın ağrısı, kusma, halsizlik varsa hemen doktorunuza veya bir sağlık kuruluşuna başvurun.
- Seyahatinizden hekiminize mutlaka bahsedin.