KoronaVirüsü(SARS-COV-2)Hastalığı(COVID-19)
Koronavirüsler, hayvanlarda ve insanlarda hastalığa neden olabilen büyük bir virüs ailesidir. Birkaç koronavirüsün insanlarda, soğuk algınlığından, Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS) ve Şiddetli Akut Solunum Sendromu (SARS) gibi daha ciddi solunum yolu enfeksiyonlarına neden olduğu bilinmektedir. 31 Aralık 2019 da Çin, Hubei eyaletinin Wuhan şehrinde etiyolojisi bilinmeyen pnömoni vakalarını Dünya Sağlık Örgütüne bildirmiştir. 7 Ocak 2020’de etken daha önce insanlarda tespit edilmemiş yeni bir koronavirüs (2019- nCoV) olarak tanımlanmıştır. Daha sonra 2019-nCoV hastalığının adı COVID-19 olarak kabul edilmiş, etken virüs SARS CoV’e yakın benzerliğinden dolayı SARS-CoV-2 olarak isimlendirilmiştir.
Bulaşma
Hastalığın zoonotik kaynaklı olduğu düşünülmekte olup etken virüs, hasta olan kişilerden diğer insanlara bulaşabilmektedir. Hasta kişi öksürdüğünde, hapşırdığında veya konuştuğunda atılan küçük damlacıklar yoluyla kişiden kişiye yayılır. Virüs bulaşmış bir kişiyle yakın mesafede olan insanlar, havaya atılmış bu damlacıkları solunum yoluyla alarak COVID-19'a yakalanabilirler. Bu yüzden diğer insanlarla arada en az 1 metre mesafe bırakmak önemlidir. Aynı zamanda, bu damlacıklar nispeten ağır oldukları için, çok fazla havada kalamaz ve hızlı bir şekilde masa, kapı tokmağı ve merdiven korkulukları gibi kişinin etrafındaki nesne ve yüzeylerin üzerine düşerler. İnsanlar bu nesnelere veya yüzeylere, ardından da gözlerine, burunlarına veya ağızlarına dokunarak enfekte olabilirler. Bu nedenle ellerin düzenli olarak sabun ve su ile yıkanması veya alkol bazlı el dezenfektanı ile temizlenmesi çok önemlidir. COVID-19'un yayılma yolları konusunda araştırmalar halen devam etmektedir.
Belirtiler
Ortalama inkübasyon süresinin 5-6 gün (2-14 gün) olduğu bazı vakalarda 14 güne kadar uzayabileceği gözlenmiştir. COVID-19’un bulaştırıcılık süresi kesin olarak bilinmemektedir. Semptomatik dönemden 1-2 gün önce başlayıp semptomların kaybolmasıyla sona erdiği düşünülmektedir.
- COVID-19'un en yaygın semptomlar ateş, kuru öksürük ve yorgunluktur.
- Daha az yaygın olan ve bazı hastalarda görülebilen diğer semptomlar arasında kas-eklem ağrısı, burun tıkanıklığı, baş ağrısı, konjonktivit, boğaz ağrısı, bulantı, kusma, ishal, tat veya koku kaybı, ciltte kızarıklık veya el- ayak parmaklarında renk değişikliği bulunur. Bu semptomlar genellikle hafiftir ve yavaş yavaş başlar. Bazı insanlar enfekte olur, ancak sadece çok hafif semptomlarla veya semptomsuz olarak hastalığı geçirebilir. Çoğu insan (yaklaşık% 80) tedaviye ihtiyaç duymadan iyileşir.
- COVID-19’a yakalanan her 5 kişiden yaklaşık 1'i ağır hastalanmakta ve nefes almakta güçlük çekmektedir. Yaşlı insanlar ve yüksek tansiyon, kalp ve akciğer sorunları, diyabet veya kanser gibi altta yatan tıbbi sorunları olanlar, ciddi hastalık geliştirme riski altındadır.
- Bununla birlikte, herkes COVID-19'a yakalanabilir ve ciddi şekilde hastalanabilir. Nefes darlığı, göğüs ağrısı / basıncı, konuşma güçlüğü veya hareket kaybı ile ilişkili ateş ve / veya öksürük yaşayan her yaştan insanın tıbbi yardım alması önerilir.
Tanı ve Tedavi
Tanı, hastanın kliniği, radyolojik ve laboratuvar tetkikler ile konur. COVID-19 olan tüm hastalar tıbbi destekleyici bakım gerektirmeyebilir. Hastanede yatan hastalar için klinik yönetim, oksijen desteği ve solunum yetmezliği tedavisi, septik şok ve çoklu organ yetmezliği dahil olmak üzere komplikasyonlar için destekleyici bakım üzerine odaklanmıştır. COVID-19 için uygun ilaç tedavisi ve aşı araştırmaları devam etmektedir.
Yolcular için Risk
Dünya genelinde hemen her ülkede devam etmekte olan salgın nedeniyle, yurt dışına gidecek olan bütün yolcular risk altındadır. Yurt dışında iken hasta insanlarla temastan ve kalabalık ortamlardan kaçının, gerekirse maske kullanın ve sosyal mesafeyi korumaya dikkat edin. Öksürürken veya hapşırırken ağzınızı ve burnunuzu bir mendille veya dirsek içi ile kapatın. Ellerinizi sık sık sabun ve suyla en az 20 saniye boyunca yıkayın veya en az % 60 alkol içeren el dezenfektanı kullanın.
Korunma
Bazı basit önlemler alarak enfekte olma veya COVID-19'u bulaştırma riskini azaltabilirsiniz:
- Ellerinizi düzenli olarak alkol bazlı bir el dezenfektanı ile ovarak temizleyin veya sabun ve su ile yıkayın. Bu işlem ellerinizde olabilecek virüsleri öldürür.
- Kendinizle başkaları arasında en az 1 metre mesafe bırakın. Birisi öksürdüğünde, hapşırdığında veya konuştuğunda, burun veya ağzından virüs içerebilecek küçük sıvı damlacıkları havaya atılır. Çok yakınsanız, kişinin hastalığı varsa COVID-19 virüsü de dahil olmak üzere enfekte damlacıkları nefesinizle vücudunuza alıp hasta olabilirsiniz.
- Kalabalık yerlere gitmekten kaçının. İnsanların kalabalıklarda bir araya geldiği yerlerde, COVID-19 olan biriyle yakın temasa girme olasılığınız daha yüksektir ve en az 1 metrelik fiziksel mesafeyi korumak daha zordur.
- Göz, burun ve ağzınıza dokunmaktan kaçının. Eller birçok yüzeye dokunur ve virüsleri alabilir. Kirli ellerle virüsü gözlerinize, burnunuza veya ağzınıza bulaştırarak, virüsün vücudunuza girmesine neden olabilirsiniz.
- Sizin ve çevrenizdeki insanların iyi bir solunum hijyeni uyguladığından emin olun. Bu, öksürdüğünüzde veya hapşırdığınızda ağzınızı ve burnunuzu bükülmüş dirsek veya mendil ile kapatmak anlamına gelir. Ardından kullanılmış mendili hemen kapaklı bir çöp kutusuna atın ve ellerinizi yıkayın. Virüsler damlacıklar yoluyla yayıldığı için, İyi bir solunum hijyeni uygulayarak çevrenizdeki kişileri soğuk algınlığı, grip ve COVID-19 gibi virüslerden koruyabilirsiniz.
- Hafif öksürük, baş ağrısı, ateş gibi semptomlarınız varsa, hekiminizle bağlantıya geçin ve uzaktan takip edilmeniz kararı verilirse kendinizi izole ederek iyileşene kadar evde kalın. Evinizden ayrılmanız gerekiyorsa, başkalarına virüs bulaşmasını önlemek için bir maske takın.
- Yüksek ateş, şiddetli öksürük ve nefes almada zorluk çekiyorsanız, tıbbi yardım alın, ancak mümkünse telefonla önceden arayın ve yerel sağlık otoritenizin talimatlarına uyun. Ulusal ve yerel yetkililer bölgenizdeki durum hakkında en güncel bilgilere sahip olacaklardır. Önceden aramak, sağlık uzmanınızın sizi hızlı bir şekilde doğru sağlık kuruluşuna yönlendirmesini sağlayacaktır. Bu ayrıca sizi koruyacak ve virüslerin ve diğer enfeksiyonların yayılmasını önlemeye yardımcı olacaktır.
- Resmi kurumların uyarı ve açıklamalarını takip edin.
Seyahat Dönüşü Öneriler
Salgın sırasında yurtdışından ülkemize gelecek kişiler, uluslararası giriş noktalarında alınmış olan kontrol önlemlerine tabi olacaktır. Dönüş sonrası sağlığınızı takip edin, herhangi bir şikayetiniz olursa hekiminizi arayın.