Mers – CoV Hastalığı
Orta Doğu Solunum Sendromu Koronavirüsü (MERS-CoV) olarak adlandırılan virüsün neden olduğu hastalıktır. İlk kez 2012 yılının Nisan ayında Ürdün’de tespit edilmiştir. Eylül 2012’de de Suudi Arabistan’dan hasta bildirilmiştir ve o zamandan beri birçok ülkeye yayılmıştır.Halen sağlık otoritelerince hastalığın takip çalışmaları sürdürülmektedir.
Bulaşma
Virüsün insanlara hayvanlardan( develer, yarasalar) bulaştığı düşünülmektedir. Hasta insanlardan diğerlerine enfekte kişiyle aynı ortamda yaşamak veya bakımını yapmak gibi yakın temasla bulaşır. Mikroplarla kirlenmiş yüzey ve eşyalarla temas etmiş ellerle ağız, burun ve gözlere dokunmakla; hapşırma, öksürme ve konuşma esnasında havaya atılan damlacıkların solunum yoluyla alınmasıyla virüs insanlara geçer. Hastaneler gibi sağlık ortamlarında da diğer hastalara ve sağlık çalışanlarına bulaş söz konusudur.
Belirtiler
Bugünkü bilgilerimize göre bir kişinin MERS-CoV’a maruziyetinden semptomların başlamasına kadar olan süre ( inkübasyon süresi) 2-14 gündür. MERS-CoV enfeksiyonu teyit edilmiş bir çok insanda ateş, öksürük, nefes darlığı semptomlarıyla ciddi akut solunum hastalığı ortaya çıkar. Bazı hastalarda ishal, bulantı, kusma şeklinde sindirim sistemi bulguları da tabloya eşlik eder. Bir çok hastada zatürre ve böbrek yetmezliği gibi ciddi komplikasyonlar gelişir ve yaklaşık % 30’u ölür. Ölenlerin çoğunda altta yatan başka tıbbi problemler(şeker, kanser, kronik akciğer, kalp ve böbrek hastalıkları gibi) vardır. Bazı enfekte insanlarda semptomlar soğuk algınlığı belirtileri gibi hafiftir veya hiç belirti yoktur ve bunlar genellikle iyileşirler.
Tanı ve Tedavi
Hastanın öyküsü, klinik muayenesi yanı sıra balgam ve alt solunum yolu örneklerinin laboratuvar yöntemleriyle incelenmesiyle tanı konur. Hasta izole edilmelidir. MERS-CoV enfeksiyonu için tavsiye edilen özel bir antiviral tedavi yoktur. Semptomları hafifletmeye yardımcı olacak tıbbi bakım uygulanır. Ağır vakalarda geçerli olan tedavi hayati organ fonksiyonlarını desteklemektir.
Yolcular için Risk
Salgının görüldüğü ülkelere( Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Ürdün, Umman, Kuveyt, Yemen, Lübnan) seyahat edecek kişiler için risk mevcuttur. Arap Yarımadası dışında Güney Kore, Mısır, İngiltere, Fransa, Almanya, Yunanistan, İtalya, Tunus, Malezya, Filipinler, Hollanda ve Amerika Birleşik Devletleri’nde de vakalar görülmüştür.
Korunma
Şu an MERS-CoV enfeksiyonuna karşı aşı yoktur. Çalışmalar devam etmektedir. Solunum hastalıklarından korunabilmek için aşağıdaki önlemlerin düzenli olarak uygulanması önerilmektedir:
- Ellerinizi sık sık, 20 saniye süreyle su ve sabunla yıkayın ve küçük çocuklarında aynı şekilde yıkamasını sağlayın, su ve sabun bulunamıyorsa alkol bazlı bir el dezenfektanı kullanın,
- Öksürürken veya hapşırırken ağzınızı ve burnunuzu kağıt mendille kapatın, sonra mendili mutlaka çöpe atın
- Kirli ellerle ağzınıza, burnunuza ve gözlerinize dokunmayın,
- Hastalarla aynı kaptan yemek yemek, aynı bardağı paylaşmak veya öpüşmek gibi kişisel temastan kaçının,
- Kapı kolları ve oyuncaklar gibi sık dokunulan yüzeyleri temizleyin ve dezenfekte edin.
Dünya Sağlık Örgütü riskli bölgelere seyahat eden herkesi çiftlikler, pazarlar, ahırlar ve hayvanların bulunduğu diğer yerleri ziyaret ederken genel hijyen kurallarına uymaları, hayvanlarla temas öncesi ve sonrası düzenli olarak ellerini yıkamaları, hasta hayvanlarla temastan kaçınmaları, çiğ yada iyi pişmemiş hayvan ürünlerini tüketmemeleri konusunda uyarmaktadır.
Ayrıca DSÖ, şeker hastaları, böbrek yetmezliği, kronik akciğer hastaları ve immün sistemi zayıf kişiler gibi ciddi MERS için yüksek risk gruplarına aşağıdaki ilave önlemleri tavsiye etmektedir:
- Develerle temastan kaçının,
- Çiğ deve sütü ve deve idrarı içmekten kaçının,
- İyi pişmemiş et özellikle de deve eti yemeyin.
Seyahat Dönüşü Öneriler
- Arap Yarımadası'ndaki veya yakınındaki bir ülkeye seyahat etmişseniz veya ateş, öksürük ve nefes darlığı gibi solunum yolu hastalıkları belirtileri bulunan bir yolcuyla temas durumunuz söz konusuysa, sağlığınızı dönüş sonrası veya hastaya en son maruz kaldığınız günden itibaren 14 gün boyunca izlemelisiniz.
- Seyahat dönüşü 14 gün içinde ateş, öksürük, nefes darlığı, titreme, baş ağrısı, vücut ağrıları, boğaz ağrısı, burun akıntısı, ishal, bulantı, kusma şikayetleri varsa hemen doktorunuza veya bir sağlık kuruluşuna başvurun.
- Seyahatinizden hekiminize mutlaka bahsedin.