Hastalık Salgını Haberi

14 Eylül 2018  

Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde 6 haftadır yaşanan Ebola virüsü hastalığı (EVH) salgınında, genel durum salgının pik yaptığı dönemden bu yana iyileşmiştir; Bununla birlikte, North Kivu Eyaleti'nde yer alan Mabalako, Beni ve Butembo sağlık bölgelerindeki sporadik vakalar tespit edilmesini etkileyen önemli riskler devam etmektedir.

Toplulukların çoğunluğu, uygun durumlarda günlük temaslı izleme ve aşılama gibi bazı olumlu tepkileri memnuniyetle karşılarken, bazı topluluklarda da bulaşma ve kötü hastalık sonuçlarının riskleri, önleme ve risk azaltma davranışlarının benimsememesi gibi olumsuz davranışlarla arttırılmıştır. İnsanların sağlık bölgeleri arasındaki sürekli hareketleri, semptomlar geliştiğinde saklanan bireyler ve topluluk direncinin görülmesi nedeniyle temaslı izleme faaliyetleri ile ilgili zorluklar olmuştur. Zayıf enfeksiyon önleme ve kontrol tedbirleri, güvenli olmayan defin işlemlerine dair sporadik raporlar ve ulaşılması zor ve güvenli olmayan bölgelerdeki vakaların tespit edilmesi nedeniyle yerel sağlık tesislerinde süregelen iletim riskleri artmaktadır.

Son Hastalık Salgını Haberlerinden (5 Eylül tarihli veriler) bu yana, hepsi doğrulanan 8 yeni EVH vakası bildirilmiştir: Beni'de 3, Butembo'da 3 ve Mabalako sağlık bölgesinden 2 vaka. Yeni 8 vakanın tamamı, Beni'deki bir toplulukta görülen sürekli bir iletim zinciriyle bağlantılıdır. Butembo'daki 3 yeni vakadan biri, daha önce  Mangina'dar bildirilen yetişkin bir erkek olup söz konusu vakanın iyileşmesinden sonra yapılan sperm testiyle doğrulanmış ve daha sonra da  eşine EVH tanısı konmuştur. Butembo'ya seyahat ettikten sonra asemptomatik olduğu göz önüne alındığında, bu bireyden kaynaklanacak bulaşma riski minimumdur.

Diğer 2 vaka ise, daha sonra teyit edilen bir vakayı (son Hastalık Salgını Haberlerinde rapor edilmiştir) küçük bir sağlık kurumunda tedavi eden ve üçüncü basamak bir hastaneye transfer edilmesinde yardımcı olan sağlık çalışanlarıdır. Bu, sağlık çalışanları arasında rapor edilen vaka sayısını 19'a çıkarmaktadır: 18 tanesi laboratuvarca doğrulanmış ve 3'ü ölmüştür. 19 vakanın tamamının hastalığa maruziyeti, Ebola Tedavi Merkezleri (ETM) dışındaki yerel sağlık tesislerinde meydana gelmiştir.

12 Eylül 2018 tarihi itibariyle North Kivu Eyaleti'ndeki  7 sağlık bölgesinde (Beni, Butembo, Kalunguta, Mabalako, Masereka, Musienene ve Oicha) ve Ituri Eyaletindeki  Mandima Sağlık Bölgesinden 92 ölüm (61 doğrulanmış ve 31 olası vaka) (1) olmak üzere toplam 137 EVH vakası (106 doğrulanmış ve 31 olası vaka) bildirilmiştir (Şekil 1). Haftalık vaka insidansında genel olarak azalan bir eğilim devam etmektedir (Şekil 2); bununla birlikte, bu eğilimler, vaka raporlarında beklenen gecikmeler ve sporadik vakaların devam eden tespiti göz önüne alındığında dikkatle yorumlanmalıdır. 35-44 yaş aralığındaki yetişkinler  (% 22) ve kadınlar (% 57) yaş ve cinsiyeti bilinen 130 teyit edilen ve olası vakanın en büyük oranını oluşturmaktadır (Şekil 3).

Salgından etkilenen bölgelerde, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin diğer eyaletlerinde ve komşu ülkelerde meydana gelen viral hemorajik ateş vakalarından şüphelenilen uyarılar yakından takip edilmekte ve hızla araştırılmaktadır. Salgından etkilenen bölgelerde, geçen hafta boyunca her gün 15 ila 31 arasında yeni uyarı rapor edilmiştir; bu uyarılardan 4 ila16'sı, daha fazla araştırma ve test gerektiren yeni şüpheli vakalar olarak doğrulanmıştır. 12 Eylül itibariyle 17 şüpheli vaka halen EVH ile ilgili testlerin sonucunu beklemektedir. Dahası,  komşu ülkelerden gelen tüm uyarıların yanı sıra, Kasaji, Tanganyika, Tshopo ve Kinshasa eyaletlerinden gelen son uyarılar için de EVH söz konusu değildir.

Şekil 1: 12 Eylül 2018 tarihi itibariyle Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ndeki Kuzey Kivu ve Ituri eyaletlerinde sağlık bölgesine göre doğrulanmış ve olası Ebola Virüsü Hastalığı vakalarıyla ilgili veriler (n = 137)

Şekil 2:  12 Eylül 2018 tarihi itibariyle hastalık başlangıcı haftasına göre doğrulanmış ve olası Ebola virüsü hastalığı vakalarıyla ilgili veriler (n = 137) *

*Son haftalardaki veriler, teyit ve raporlamanın yanı sıra devam eden veri temizliği durumunda gecikmelere tabidir.

Şekil 3: 12 Eylül 2018 tarihi itibariyle yaş ve cinsiyete göre doğrulanmış ve olası Ebola Virüsü Hastalığı vakalarıyla ilgili veriler (n = 130)*

* n = 7 vakanın yaşı ve / veya cinsiyeti bilinmemektedir.

Halk Sağlığı Yanıtı

DSÖ ve ortakların desteğiyle, Sağlık Bakanlığı yanıt önlemlerini güçlendirmeye devam etmektedir. Öncelikler arasında; komşu illerde ve ülkelerde yanıt koordinasyonu, sürveyans, temaslı takibi, laboratuvar kapasitesi, Enfeksiyon Önleme ve Kontrol - IPC, klinik yönetim, aşılama, risk iletişimi ve toplum katılımı, güvenli ve temkinli defin işlemleri, sınır ötesi sürveyans ve hazırlık faaliyetleri yer almaktadır. DSÖ ve ortaklar ayrıca komşu ülkelerde hazırlıklılık faaliyetleri yürütmektedir.

• 13 Eylül itibariyle, DSÖ tarafından acil durum koordinatörleri, epidemiyologlar, laboratuvar uzmanları, lojistik uzmanları, klinik bakım uzmanları, iletişimciler ve toplum katılımı uzmanları dahil olmak üzere yanıt faaliyetlerini desteklemek için 190 uzman görevlendirilmiştir.
• Bugüne kadar 5500'den fazla temaslı kayıt altına alınmıştır, bunların 1751'i 12 Eylül (1) itibariyle sürveyansa tabi tutulmuştur. Bunlardan% 75 ila % 92'si geçen hafta boyunca günlük olarak takip edilmiştir. Haftanın başında gözlemlenen temaslı izleme performans oranlarındaki düşüş, kısmen Butembo ve Masereka sağlık bölgelerinde yakın zamanda görülen vakalarla ilgili olarak temaslı izleme ekiplerinin tesis edilmsinde yaşanan gecikmelere ve zorluklara bağlanmıştır. Müdahale ekipleri bu zorlukları çözmek için çalışmakta olup son günlerde ulaşılan temasların oranındaki iyileşmeler gözlemlenmiştir. Yüksek riskli hastalara öncelik verilmesini, hızlı bir şekilde tespit edilmesini, izole edilmesini ve semptomların gelişmesi durumunda tedaviye alınmasını sağlamak için stratejiler gözden geçirilmektedir.
• 13 Eylül itibariyle, sağlık çalışanlarının ve diğer ön saf çalışanlarının 17 aşılama halkasına ek olarak 52 aşılama halkası tanımlanmıştır. Bu aşılama halkalarına son üç haftadaki 55 teyit edilmiş vakanın temaslıları (ve temaslılarının temaslıları) dahildir. Bugüne kadar, 2.951 sağlık bakımı veya ön saf çalışanı ve 2.054 çocuk olmak üzere 8.902 kişi aşılanmayı kabul etmiş ve aşılanmıştır.
• DSÖ Sağlık Bakanlığı'nı desteklemek için, komşu ülkeler de dahil olmak üzere EVH yanıtı, araştırma ve acil hazırlık için çok çeşitli, çok sektörlü ve çok disiplinli bölgesel ve küresel ortaklar ve paydaşlar ile yoğun bir şekilde çalışmaktadır. Birlikte çalışılan kurumlar arasında Birleşmiş Milletler Sekreteryası, kardeş Kurumlar ,Uluslararası Göç Örgütü (IOM), Birleşmiş Milletler Çocuk Fonu (UNICEF), Dünya Gıda Programı (WFP), Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (OCHA), Kurumlar Arası Daimi Komite (IASC), çoklu Gruplar ve barışı koruma operasyonları; Dünya Bankası ve bölgesel kalkınma bankaları; Afrika Birliği ve Afrika Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) ve bölgesel ajanslar; Küresel Salgın Uyarı ve Yanıt Ağı (GOARN), Yönlendirme Komitesi, teknik ağlar ve operasyonel ortaklar ve Acil Tıp Ekibi Girişimi yer almaktadır. GOARN ortakları, hastalıktan etkilenmeyen illerde ve komşu ülkelerde yanıt verme ve hazır bulunuşluk faaliyetleri yoluyla yanıt faaliyetlerini desteklemeye devam etmektedir. Ebola Tedavi Merkezi - ETM'ler, Uluslararası Tıbbi Eylem için Birlik (ALIMA) ve Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü (MSF) desteği ile sırasıyla Beni ve Mangina'da tam olarak faaliyet göstermektedirler. MSF İsviçre ve Sağlık Bakanlığı 15 Eylül'e kadar faaliyete geçmesi beklenen ve mevcut transit merkezinin yerini alacak olan Butembo'da 10 yataklı bir ETM inşa etmektedir.
• Beni'de, ALIMA önümüzdeki iki hafta boyunca tedavi kapasitesini genişletmeyi planlamaktadır. 17 Eylül haftası boyunca faaliyete geçmesi beklenen Uluslararası Sağlık Hizmeti Sınfı  (IMC) desteğiyle İturi Vilayetinde yer alan Makeke'de 20 yataklı bir ETM inşa edilmektedir. Bir MSF transit merkezi Makeke'de zaten faaliyete geçti. Samaritan's Purse Bunia'daki karantina-izolasyon birimini desteklemeye devam etmektedir.
• ETM'ler, Sağlık Bakanlığı ve Ulusal Biyomedikal Araştırma Enstitüsü (INRB) ile işbirliği içinde kayıt dışı ve deneysel müdahaleler (MEURI) protokolünün takip edilen acil durumlarda kullanımına uygun olarak terapötikleri sağlamaktadır. DSÖ, yerinde teknik klinik uzmanlık sağlamakta olup bir veri güvenliği yönetim kurulunun oluşturulmasına yardımcı olmaktadır.
• Sağlık Bakanlığı, DSÖ, UNICEF, Kızıl Haç ve ortaklar Beni, Mutembo ve Mangina'da yerel topluluklarla ilgilenmek için faaliyetlerini yoğunlaştırmaktadır. Yerel liderler, dini liderler, kanaat önderleri ve gençlik grupları gibi topluluk ağları, motosiklet taksi şoförleri Ebola'nın önlenmesi ve radyo ve kişilerarası iletişim konusunda aktif diyaloglar aracılığıyla doktora zamanında başvuru arayışında olan topluluklara destek sağlamak için uğraşmaktadır. Yerel ön saf topluluğu sosyal yardım çalışanları, Ebola müdahale ekipleri arasında, iletişimin sürdürülmesinde, hasta bakımında ve güvenli ve temkinli defin işlemlerinde toplumun katılımını ve psiko-sosyal desteği güçlendirmek için yakın bir şekilde çalışmaktadır.
• Uluslararası Kızılhaç Federasyonu (IFRC) ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) desteğiyle Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin Kızıl Haçı güvenli ve temkinli defin işlemlerini-SDB'yi koordine etmektedir. 6 Eylül itibarıyla Kızıl Haç, Beni, Mangina ve Butembo'da 3 operasyonel üs kurmuştur; Toplamda 10 SDB ekibi faaliyetlere başlamıştır. Bugüne kadar, 124 Güvenli Defin İşlemi-SDB'nin başarılı bir şekilde yürütüldüğü bildirilmiştir. Kızılhaç, ulaşılması zor alanlarda operasyonel kapasitenin sağlanması için sivil savunma SDB ekiplerinin eğitimini desteklemiştir.

• Sağlık taraması 37 Giriş Noktasında (PoE) tesis edilmiştir.Bu Giriş Noktalarında 3 milyondan fazla yolcunun taraması gerçekleştirilmiştir.

DSÖ Risk Değerlendirmesi

Bu son EVH salgını, Uganda, Ruanda ve Güney Sudan'ı sınırlayan Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin kuzeydoğu illerini etkilemektedir. EVH'nin ulusal ve bölgesel düzeyde iletimi için potansiyel risk faktörleri arasında, etkilenen bölgeler, ülkenin geri kalanı ve komşu ülkeler arasındaki ulaşım bağlantıları; nüfusun ülke içinde yer değiştirmesi; Kongolu mültecilerin komşu ülkelere göç etmesi yer almaktadır. Ülke aynı anda birçok salgın (Kolera ve Aşı kaynaklı Poliomyelit ) ve uzun vadeli insani kriz yaşamaktadır. Ek olarak, North Kivu ve İturi’deki güvenlik durumu, yanıt faaliyetlerinin uygulanmasını engelleyebilir. Bu bağlamda, halk sağlığı riski ulusal ve bölgesel düzeyde yüksek ve küresel olarak düşüktür.

Ulusal ve bölgesel yayılma riski yüksek olduğundan, komşu illerin ve ülkelerin sürveyans ve hazırlık faaliyetlerini geliştirmeleri önemlidir. DSÖ, sağlık yetkililerinin uyarıldığından ve yanıt vermeye hazır olduklarından emin olmak için komşu ülkelerle çalışmaya devam edecektir.

DSÖ Tavsiyesi

DSÖ, mevcut bilgilere dayanarak Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ne herhangi bir seyahat ve ticaret kısıtlaması getirilmesini önermemektedir. DSÖ, bu durumla ilgili olarak seyahat ve ticaret önlemlerini izlemeyi sürdürmektedir. Şu anda hiçbir ülke Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ne yönelik her hangi bir seyahat kısıtlaması uygulamamıştır. Yolcular seyahat etmeden önce tıbbi tavsiyeler almalı ve iyi hijyen kurallarına uymalıdır.

Ayrıntılı bilgi için aşağıdaki bağlantılara bakınız:

DSÖ’nün Ebola Aşısı ile ilgili geçici tavsiyesi 

Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde Ebola Virüs Hastalığı Salgınına İlişkin Uluslararası Gezginler İçin Dünya Sağlık Örgütü Önerileri

Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde Ebola Virüsü Hastalığı İçin Komşu Ülkelerde Operasyonel Hazırlık Ve Teyakkuz